868. N°. 125. Vrijdag 16 October. 26 Jaargang. OMWENTELING IN SPANJE. BINNENLAND. tob V 'ine in tlla RELDERSUHE M NIEUWEDIEPER COURANT, „Wij huldigen het goede." Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag. Aonaementsprijs per kwartaal franco per post 1.30. - 1.65. Uitgever A. A. BAKKER Cz. Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163. Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 00 cent, elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt. Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend. U| ne ii„ 38b 81l 77» de v ils men bedenkt, hoezeer het gewoonte is geworden, dat zich diti r de vervalling eener vacante betrekking, hoe gering ook, tal of sollicitanten opdoen, dan zal het wel geen verwondering baren f uivernemen, dat door de dagbladen onderscheidene candidaten den genoemd voor den vacanten Spaanschen troon. Wij noemen rvan Prins Alfred van Engeland, bestemd om de vervallen zee- en in Spanje opeen beteren voet te brengen en Spanje als zeemogendheid le plaats weer te geven, die het onder de volken van ons werelddeel |am ten tijde van de onoverwinnelijke vloot. Het doel van die tbeffiüg zon dan tevens zijn om het sterke Gibraltar weder onder irin Spaansche kroon terug te brengen. Een ander candidaat is, i. Igens de dagbladen, Prins Napoleon. Hoor diens keuze zou ^^nje, iu een bondgenootschap met Erankrjjk, een middel in de lid hebben om zijn verloren magt en luister te herwinnen. Weder een andere candidaat is de tweede zoon des Konings van |lië; het zegevierend liberalismus in Spanje zou, naar de meening ggl berigtgevers, aanleiding geven tot de gedachte, dat de zoon des 5l(jzinnigen Konings de geschikte persoon was om Spanje in liberalen 47) te besturen Nog een ander candidaat is de Koning van tugal, die dan de beide rijken van het Iberische schiereiland er zijnen scepter zou vereenigen. De Portugezen schijnen echter eene vereeniging met Spanje weinig of niets te willen weten. hertog de Montpensier, die ook als candidaat voor den vacanten 103èon werd genoemd, heeft echter openlijk te kennen gegeven, dat ®2„ caudidatuur door hem niet wordt gewenscht of verlangd, en bn Carlos, almede een der candidaten, die wel een begeerig oog den ledigstaanden zetel heeft geslagen, schijnt al te weinig aan- 38ingers in Spanje te tellen, zoodat hij zeer weinig kans van slagen heeft. Maar bij al dien overvloed van candidaten kon het wel zijn, dat Spaansche natie eene verzekering gaf, gelijkstaande aan eeue kende uitdrukking in den gemeenzamen omgang: ,,'k Dank jel Ij, moet er niets van hebben!" Althans onderscheidene blijken 7^rden er gegeven van gezindheid om een republikeinschen regerings- lljjrm te verkiezen. MADRID, 9 Oct. Jose Maria Orense, Markies van Albaïde, left de volgende republiekeinsche proclamatie aan deCataloniërsgerigt. „Weg met de Koningin! want allen spannen in meer of minder lwe(ate zamen tegen de vrijheid. „Noch de Pranschman Montpensier, noch de Portugees Don Fer- SDdo, noch een der Dnitsche Vorstjes, waarmede de modderaars ons ®'(mden willen begiftigen „In Italië had Victor Emmanuel zijne kroon verworven door den zj;irijd en alle verdrukten beschermd; toch is hij geëindigd met de igeifidankbare van Aspromonte te zijn. Een Koning met democratische laslsginselen zou ons leiden tot eene wederopvoering van het Fransche lnchtspel van 18301848. g, „Spanje kan slechts eene bondgenootschappelijke republiek zijn. 2{atalonië vooral met zijne oude handvesten, met zijn krachtig arakter, zijn liefde voor den arbeid en zijne neiging om zijn eigen even te leven, bezit alles wat het noodig heeft om zich zelf te egeren, gelyk de beste der Amerikaansche Staten. „Maken wij van de vrijheid van drukpers, van spreken, van ver gaderen gebruik om luide den definitieven val van de Koningin liojan Spanje te verkondigen en de toepassing der bondgenootschappelijke ooiteginselen in vereeniging met allen, wanneer het geldt de verdediging l<Han ons grondgebied. „Laten wij goede Spanjaarden en goede Cataloniërs zijn; die twee e|aken sluiten elkander niet uit; zij vullen elkander aan. linïi „Als wij een Koning kregen, zou hij slecht ontvangen worden 2 [loor de republiekeinen, de carlisten, de aanhangers van Isabella, door '"«bijna allen, en niemand zou hem met geestdrift ontvangen. „Geen Vorst, die achting heeft voor zichzelven, zou eene kroon 'Willen aannemen, die hg niet veroverd heeft en waartegen het □„eenstemmig gevoel van alle Spanjaarden zich met kracht zou verzetten. „Weg met de Koningin 1" or' Gerona, 3 October 1868. '50 Onderstaande proclamatie is te Lissabon, gelijk in een telegram Stais medegedeeld, aan de hoeken der straten aangeplakt. „Portugezen 1 „Eindelijk heeft de kreet der vrijheid voor SpaDje weerklonken 1 Laat ons ook roepen „Leve de Vrijheid 1" De vereeniging van Spanje en Portugal is noodzakelijk voor het geluk van beide landen. „Laat ons uit alle magt roepen: „Leve de Iberische unie! Leve !,5(Don Louis I, Vorst der beide vereenigde landen!" „Portugezen! laat ons dwaze vooroordeelen ter zijde stellen. „Portugezen en Spanjaarden! Wjj zijn broeders door godsdienst, ""zeden, en, bovenal door dezelfde gevoelens van liefde voor de vrijheid „Portugezen I Laat ons de gelegenheid niet laten voorbij gaan, die ons door de Voorzienigheid wordt aangeboden, om een groot volk te worden, door ons tot eene natie te vormen, die de afgunst der geheele wereld zal opwekken, want ze zal aan allen de wet "kunnen voorschrijven, zonder iemand te behoeven te gehoorzamen. „Portugezen! Leve de Iberische unie! Gelooft vrije mannen, die gedacht hebben aan de grootheid van hun land eu het geluk hunner landgenooten 1 Portugezen! Onder vrije mannen zijn geen Of).'vreemdelingen. Allen zijn broeders. Leve de Iberische unie!" «V:;- 13 Oct. Espartero heeft aan Serrano geschreven, dat hij en l0.zijne vrienden het gouveraemeut zullen ondersteunen tot het doen triumferen van het beginsel der volkssouvereiniteit. De genoemde bewindsman heeft voorts een brief van den heer Rios-Rosas ontvangen, waarin de hoop wordt uitgedrukt, dat de vrgheid op den grondslag van het monarchale beginsel zal kunnen worden gevestigd, dl De Centrale junta, het bestaan van geestelijke broederschappen en vereenigingen in stryu met de vrijheid achtende, beeft de op- heffing van alle soortgelijke, na 1835 opgerigte vereenigingen voor gesteld. By een decreet van den minister van justitie wordt de jezuïten-orde in het geheele schiereiland en op de eilanden voor opgeheven verklaard en de sluiting der collegiën en verdere instellingen dier orde binnen drie dagen bevolende roerende en onroerende goederen der orde worden het eigendom der natie. De generaals Salazar en Pierrad zijn tot luitenant-generaal, en Caballero Roda is tot directeur der artillerie benoemd. Bij andere dekreten wordt 1°. aan militaire bevelhebbers, officieren en soldaten, die om staatkundige redenen uit het land zijn geweken, vergund om weder met behoud hunner ancienniteitsregten, in dieDst te treden; 2°. aan de weduwen en weezen eu aan de moeders (weduwen zijnde) van in ballingschap overledenen en van gefusilleerden pensioen toegelegd, en 3°. de plattelandsburgerwacht ontbonden. De minister van financiëo heeft de te Madrid geheven wordende douane-regten afgeschaft en den vrijen vervoer van nationale en vreemde goederen door het Ryk toegestaan. De minister van koloniën zal, krachtens een besluit van het voorloopig bewind, een manifest uitvaardigen. De heer Lorenzana, minister van buiten). zakeD, heeft aan Spanje's diplomatieke ver tegenwoordigers in het buitenland eene circulaire gezonden, houdende keunisgeving van het optreden der nieuwe regering. Het voorloopig bewind zal de Grieksohe regering erkennen, welke erkenning tot dusverre achterwege is gebleven, wegens gebeurtenissen bij de ver kiezing van Koning George. Door Engelsche, Fransche en Duitsche bankiers zijn der regering aanzienlijke sommen aangeboden. 14 Oct. De regerings-Junta heeft bepaald, dat de leden van al de gemeentebesturen door middel van het algemeene stemregt gekozen moeten worden. Bij besluiten der regering zijn 1°. de octrooiregten in Spanje afgeschaft en vervangen door eene belasting, te heffen van eiken inwoner, man of vrouw, die den leeftyd van 14 jaren heeft bereikt; 2°. de prov. raden opgeheven. PARIJS, 11 Oct. Al de Madridsche berigtgevers onzer dagbladen verklaren eenstemmig, dat de ontvangst, welke men den generaal Prim bij zijne intrede in de Spaansche hoofdstad bereid heeft, zonder wedergade is geweest. Een correspondent van het agentschap Havas zegt, te Parijs en elders vele ovatien te hebben bygewoond; maar nooit iets dergelijks te hebben gezien als waarvan hij te Madrid getuige was geweest. Drie en een half uur hebben de generaal en zijn staf noodig gehad om den betrekkelijk geringen afstand van het stations-gebouw van den spoorweg van Saragossa naar het regerings-hotel op de Pnerta del Sol af te leggen. Was de geestdrift des volks gedurende dien logt reeds boven mate groot, zij kende geene palen, toen de generaal het balkon van het genoemde hotel betrad om eene korte toespraak tot de volksmenigte te houden. Meer dan honderd, onder die menigte verspreide orkesten hieven op dit oogenblik te gelyk de hymne van Riego aan, welke echter geheel verdoofd werd door het vivat-geroep en het handgeklap der honderdduizenden, die hier bijeengevloeid waren; alle hoofden ont blootten zich, de mannen wierpen hunne hoeden omhoog; de vrouwen wuifden met hare zakdoeken; de opgewondenheid was onbeschrijfelijk. „Het lijdt geen twijfel (zegt de briefschrijver), dat Prim veel meer dan eenig ander, dis tot den val van Isabella heeft bijgedragen, de sympathie des volksbezit. Hij is de populaire man bij uitnemendheid; de held, de half-god der volksmenigte." PARIJS, 12 Oct. De brief, door den generaal Prim aan de redactie van le Gaulois geschreven, is van den 10 dezer maand uit Madrid gedagteekend. Na de hoofden der Spaansche revolutie tegen het verwijt, dat zij geene genoegzame voortvarendheid bezaten, ver dedigd en op het feit gewezen te hebben, dat hij en zijne vrienden er in geslaagd waren om in acht dagen eene drie eeuwen oude dynastie omver te werpen en een nieuw gouvernement op te rigten, zegt de generaal: „Nu dit geschied is, zullen wij ons beijveren den toestand op de grondslagen van ons programma te bevestigen. Dit programma kent gy. Wij hopen het, onder medewerking der grond wetgevende vergadering, die eerlang zal worden bijeengeroepen, binnen een kort tydsbestek te verwezenlijken. Dan zullen wij ons in het bezit zien gesteld van het staatkundig ideaal van het hedendaagsche Spanje, namelijk van eene wezenlijk constitutionele monarchie, rustende op de breedste liberale grondslagen, welke deze regerings vorm toelaat." PARIJS, 13 Oct. Le Gaulois zegt, grond te hebben om te gelooven, dat de generaal Prim een brief aan Prins Napoleon heeft geschreven, die bestemd is om aan den Keizer medegedeeld te worden, en waarin het verlangen van het voorloopig bewind te kennen wordt gegeven om de meest vriendschappelijke betrekkingen met de Fransche regering aan te knoopen. Bij genoemd bewind, wordt in dat schrijven gezegd, bestaat omtrent den candidaat voor den ontledigden troon geenerlei vooraf opgevat denkbeeldmaar wel zou het trachten, de keus te doen vallen op een vorst, die aan Europa in het algemeen en aan Frankrijk in het bijzonder wel gevallig was. HELDER en NIEUWEDIEP, 15 October. De heer J. Rinner, godsdienst-onderwijzer alhier, zal op Dingsdag 20 dezer, des avonds ten 7 ure, zijne gewone wekelijksche winter- voorlezingen weder aanvangen. Even als zoovele voorgaande jaren, maken we belangstellenden daarop opmerkzaam en bevelen we de bijwoning dier lezingen aan. Gisteren avond werden in het kerkgebouw der Christ. Afgesch. Geref. Gemeente alhier door den heer F. Daubanton mededeelingen gedaan betreffende den toestand der Protestantsehe Nederlanders, die zich te Parys bevinden en van hunne behoefte aan godsdienstig onderrigt in hunne moedertaal. Op zeer onderhoudende wijze deelde de spreker vele bijzonderheden uit het Parysche leven mede. Volgens spreker bevinden zich te Parijs niet minder dan 8000 Nederlanders, meest ambachtslieden. Tot griffier by het kantongeregt alhier ia herbenoemd de heer mr. D. P. H. Aberson. De heer K. C. van Vliet is, onder de gewone bepalingen van onderhoorigheid, toegelaten als consulair agent der Vereenigde Staten van Amerika alhier. Aan den majoor-commandant van het 7de bat. rust. Schutterij in deze provincie, den heer D. Tobias, is verleend de personele rang van luit.-kolonel. Ter beproeving der werktuigen en stoomketels van 600 paarden kracht en den toestel tot het distilleren van zeewater, had dezer dagen een togt op de reede en in het vaarwater van Texel plaats, met Z. Ms. fregat Anna Paulowna, welke een woord ter vermelding verdient, daar hij het grootste oorlogschip van ons land betreft, iu de machineriën, door de Nederlandsche stoombootmaatschappij en haar etablissement te Fijenoord vervaardigd, de krachtigste zijn immer door de vaderlandsohe nyverheid voortgebragt. Reeds was het een blijk van vertrouwen in de goede bewerking en juiste opstelling der kolossale werktuigen, dat het schip, hoewel nog niet afgetimmerd, zonder masten sloepen of eenigen bijstand van buiten, des morgens vroegtydig onder stoom uit de Marinesluis in het Nieuwediep en naar de reede stoomde. De uitkomsten bevestigden de verwachting geheel. Behalve het schier altijd voorkomende warm loopen van één enkel deel, liet de werking der keurig en sierlijk voltooide machines gedurende zeven uur stoomen niets te wenschen over. Met de aanwending van een gedeelte van het vermogen, en slechts vier van de zes stoomketels, gaven zy aan het schip eene gemiddelde snelheid van 101 mijl in de wacht, cn bedroeg de slip, of het verlies op de volstrekte snelheid slechts 9)%, hetgeen ten opzigte van het kolenverbruik en ook anderzins als zeer voordeelig is te achten. De distilleertoestel toonde in staat te zyn om tusschen de 6 en 6000 Ned. kan zout water per etmaal in zoet te veranderen. Op nieuw is alzoo gebleken dat, om iets goeds en groots in stoomschepen en werktuigen te bekomen, het niet noodig is bloeijende buitenlandsche fabrieken uit ons nationaal vermogen te begunstigen, terwijl de inrigtingen in het eigen land door gebrek aan bestellingen de werklieden met honderden moeten ontslaan. Het wetsontwerp, betreffende de maten, gewigten en weeg werktuigen, dat door den vorigen minister van Binnenl. Zaken by de Tweede Kamer was ingediend, is thans door den .tegenwoordigen minister met eenige wijziging op nieuw aangeboden. In dit ontwerp wordt voorgesteld, om de tot dusverre gevorderde ijkregten af te schaffen. De minister gelooft, dat die afschaffing zal bijdragen tot het meer algemeeD gebruik van wettelykc maten en gewigten, omdat de neringdoende geene telkenjare terugkeerende uitgaven op elke door hem aangeschafte maat of gewigt gelegd zal zieu. Bovendien schijnt het moegelijk te verdedigen om de kosten van het ijken, een maatregel van publiek belang, ten laste van den handelaar te brengen. De regering, de maat en het gewigt vaststellende, en toezigt daarover uitoefenende, kan de kosten van dat toezigt niet wel ten laste van den eigenaar dier voorwerpen brengen. Omtrent de balansen geldt hetzelfde als hetgeen thn aanzien der mateu en gewigten aangemerkt is. Daarentegen wordt door den minister voorgesteld om ijkregt te doen betalen voor gasmeters en zulks voor de kleinste soort meters te bepalen op 0.25. Het getal der erkende R. K. kerkgemeenten bedroeg op 1 July 1868 te zamen 959, ingedeeld in 922 parochiën en 37 rectoraten. In den loop van het vorige jaar is het getal krankzinnigen, in gestichten verpleegd, van 2995 tot 3179 geklommen. De meesten daarvan behooren tot de armen. In de omstreken van Hoorn heerscht het roodvonk weder in hevige mate. Vele kinderen en ook volwassenen bezwyken aan dieziekte. Te Amsterdnm overleed gisteren de heer mr. M. des Amorie van der Hoeven, in leven hoogleeraar aan het Athenmum Illustre aldaar. Jl. Dingsdag werd door het Prov. Geregtshof in Utrecht uit spraak gedaan in de door den Hoogen Raad naar dit hof verwezen zaak van P. H., boerenarbeider, wonende aan den Burg op Texél, beschuldigd van 1°. diefstal bij nacht in een bewoond huis door raiddel vau buitenbraak en inklimming; 2°. diefstal gepleegd in een bewoond huis door middel van inklimming en 3°. enkele diefstal. Het hof heeft hem veroordeeld tot vjjf jaren tuchthuisstraf en in de kosten. Ds. Zaalberg heeft jl. Zondag avond in het lokaal Frascati te 's Hage eene improvisatie gehouden, behelzende een terngblik en eene verklaring voor de toekomst. Volgens de N. R. C. van gisteren zou dr. J. C. Zaalberg het besluit hebben opgevat om terstond na de beslissing der Synode zijn officieel kerkambt neder te leggen en eene vrije hulpgemeente te vormen, die hare eeredienst in den eersten tyd althans in de zaal Diligentia zou houden. Doch daar het bestuur van Diligentia geweigerd had, de zaal tot dat einde af te staan, had dr. Zaalberg een ander, een onomstootelijk besluit genomen, nl. zyn kerkelijk ambt te handhaven. Naar het inzien van dr. Zaalberg, zoo meldt de N. R. C. verder, had deze weigering van het bestuur van Diligentia om hare zaal te verhuren, hem „een vryer standpunt gegeven." Wij verhengen ons zeer, zegt het Volksblad, over de uitspraak van de Synode in de zaak van den 's Gravenhaagschen predikant Zaalberg. Waar men geschrevene verordeningen heeft, moet men overeenkomstig dezelve regt spreken. Dat is regtvaardig. Dat de Synode zich door de petitionarissen niet heeft laten verontrusten, pleit voor de standvastigheid van bare leden. De uitspraak van de Synode zal in dit opzigt in de geschiedenis der vaderlaodsche Hervormde kerk met eere genoemd worden. Het is echter zeer te hopen, dat thans ook de beer Zaalberg diep de verpligtingen zal gevoelen, die op hem rusten, om tot den opbouw van het Godsrijk door liefde en gematigdheid mede te werken. Uit Berkel en Rodenrijs wordt gemeld, dd. 12 dezer: Heden avond ten tien ure is in het naburige Pijnacker, eene barouchet met twee paarden, waarin zes personen gezeten waren, misleid door de dikke mist, op den Klapwijkschen weg, even voorby de Henlbrug, in de sloot geraakt en daarin omgeslagen. De personen hebben zich door de stuk geslagen ruit van het portier weten te redden en werden door den nabij wonenden bouwman Z. en diens gezin liefderijk verpleegd, gekleed en huiswaarts gebragt. De paarden zijn er ook heelhuids afgekomen, terwijl het rijtuig zeer beschadigd was. Het corps Artillerie-Weerbaarheid te Zutphen heeft dezer dagen manoeuvres in het vuur gehouden, in tegenwoordigheid van den majoor Beynen van de Artillerie, die zijne tevredenheid betuigde over de geoefendheid der leden van het corps. Een der vroegere gevangenen van 'wjjlen Koning Theodorus van Abessinië, dr. Blanc, geneesheer by de Engelsche missie in dat rijk, is, vergezeld van een jongen Abessiniër, by zijn zwager, dr. Trip vau Zoutelande, te Hattem, aangekomen. Hartroerend is het verhaal zijner langdurige en harde gevangenschap. Hjj zal

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1868 | | pagina 1