868. N°. 127.
Woensdag 21 October.
26 Jaargang.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
Uitgever
Bureau:
A. A. BAKKER
ifde
HELDERSCHE
m NIEUWEDIEPER COURANT,
pen
„"Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaalf 1.30.
franco per post - 1.65.
MOLENPLEIN, N°. 163.
02 I PrÜs ^cr Advertentien: Van 1i regels 60 cent,
J elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Donderdag den 23 dezer vertrekt de Oost-Indische
'mali over Marseille.
HELDER en NIEUWE DIEP, 20 October.
Tegen de voorloopige regering in Spanje wordt door niet weinigen
e beschuldiging ingebragt, dat hare leden, ja, ijverig zijn geweest
het omverwerpen der vroeger bestaande orde van zaken, maar
linder werkzaam zich betoonen in het opbouwen van het nieuwe
gerings-stelsel. Tot verschooning wordt tegen die beschuldiging
angevoerd, dat, hoezeer er eenheid bestond tusschen de verschillende
ste lestrjjders van Isabella's bestuur, er grootere inspanning zal worden
■ereiacht om in de verscheidenheid der meeningen ten aanzien van
ene nieuwe orde van zaken de noodige eenstemmigheid te weeg
brengen. Maar hoezeer nog geene beslissing is genomen omtrent
e te kiezen regeringsvorm, toch worden reeds nu gewigtige besluiten
;enomen, die aantoonen dat het den leden der voorloopige regering
iet aan ijver voor hunne gewigtige taak ontbreekt. Eeeds worden
mtwerpen voorbereid ten dienste der hervorming van het munt-
telsel, ten einde dit aan het Fransche gelijk te maken. Ten aanzien
het financie-wezen worden maatregelen genomen ora in de
lehoeften voor de algemeene dieast behoorlijk te voorzien. De
erbanning van den hertog en de hertogin van Montpensier is
ipgeheven. Het bezoek van twee leden der Hooge Regering te
aparagossa is dienstbaar gemaakt aan de overeenstemming der ver-
chillende fractiën der liberale partij. Het bijeenroepen der Cortes
de volksstemming om over den te kiezen regeringsvorm te
beslissen worden voorbereid en zoodoende zal weldra kans bestaan
dat de zaken in Spanje weer op vasten voet komen.
Volgens le Gaulois, heeft de Spaansche regering den Hertog van
Moutpeusier vergund ora in Spanje terug te komen, en wordt het
berigt bevestigd, dat generaal Prim pogingen in het werk stelt om
sich van de opperheerschappij meester te maken; hij zou echter
daarin door de stad Madrid niet worden ondersteund.
De regering van Madrid heeft besloten het muntsteisel in Spanje
te hervormen en gelijk te maken aan het Fransche. De dagbladen
terzekeren, dat met Engelsche bankiers eene leening van 700 millioen
■ealen zat gesloten worden. De junta te Malaga heeft het nieuwe
b. bewind erkend.
De maarschalk Serrano en den schout-bij-nacht Topeto zijn den
16 dezer te Saragossa aangekomen en met groote geestdrift ontvangen
geworden. Zij hebben redevoeringen uitgesproken ten gunste van
de vrijheid van godsdienst en van „de regten van den mensch."
Al de fractiën der liberale partij hebben zich aaneengesloten.
Te Madrid en iu de meeste steden zijn de des nachts verlichte
heiligenbeeldjes op de hoeken der straten door lantaarns vervangen.
De Gaceta bevat eene verklaring van de centrale Junta, die ten
doel heeft elke overhaaste meening ten aanzien van het volksbesluit
over den regeringsvorm des lands te voorkomen. De Junta protes
teert tegen zoodanig volksbesluit, op grond dat het de waarborgen
van rijp overleg, van bedaarde overweging mist. De Junta stelt dus
de voorloopige regering voor: te verklaren, dat het regt om
over den regeringsvorm uitspraak te doen, alleen aan de constituerende
Cortes toekomt, gelijk in het manifest, te Cadix uitgevaardigd, reeds
geproclameerd is geworden.
Serrano, Olozaga en Topete hebben, op hunne terugreis naar de
hoofdstad, vertoefd te Guadalaxara ea daar hield Olozaga een toespraak,
waarin hij een constitutionele monarchie als den besten regerings
vorm voor Spanje aanbeval. Vervolgens werd het woord gevoerd
door Serrano en Topete, die als hun persoonlijk gevoelen te kennen
gaven dat zij democratisch gezind zijn. Martos en Asquerino ver
klaarden hierna, dat z|j zouden goedkeuren den eenhoofdigen
'j regeringsvorm, wanneer deze door het volk, met toepassing van het
j algemeen stemregt, verlangd mogt worden, en door Olozaga, Serrano
en Topete werd de verklaring afgelegd, dat zij hunnerzijds de republiek
zouden aannemen, indien het volk, met toepassing van het algemeen
stemregt, mogt besluiten dat Spanje een gemeenebest moet zijn.
Olozaga zou den 18 dezer den ministerraad bijwonen.
De Liberte maakt, doch met alle voorbehoud, melding van een
gerucht, dat op generaal Prim een pistoolschot zou gelost zijn,
waardoor hjj niet getroffen is geworden. De dader, onverwijld aan
gehouden, zou op verlangen vau den generaal op vrije voeten zijn
gesteld. Ware bedoelde aanslag werkelijk gepleegd, dan zou de telegraaf
de tijding wel overgebragt hebben.
De Gaceta behelst een decreet, waarbij de heer Ruiz Rosas tot
voorzitter van den Spaanschen Staatsraad wordt benoemd, en een
decreet van den minister van justitie, waarbij onmiddelijk alle
monniken- en nonnenkloosters en alle andere instellingen tot zamen-
woning van geestelijken, die sedert 29 Julij 1837 gesticht zijn,
worden opgeheven; alle roerende en onroerende goederen zullen
eigendom worden van den staat; de geestelijke broeders en zusters
uit de bedoelde kloosters zullen geenerlei schadevergoeding erlangen;
de kloosters, die vóór 1837 opgerigt zijn, worden tot de helft van
het tegenwoordige getal teruggebragtde burgerlijke gouverneurs,
in overeenstemming met de bisschoppen, zullen bepalen, welke
kloosters zullen worden in stand gehouden. De instellingen tot
zamenwoning van geestelijke zusters zullen blijven bestaan, maar,
elk in haar diocees, onderworpen zijn aan de gewone regtsmagt.
De generaal Novaliches is zeer ziek.
Le Gaulois meldt, dat de generaal Prim aan haren correspondeut
heeft medegedeeld, dat hij er nimmer aan gedacht heeft de kroon
van Spanje te aanvaarden, en dat hij die, zelfs al werd zij hem
aangeboden, afwijzen zou. Een brief uit Madrid van den 17 dezer
zegt, dat er over twee candidaten voor den troop van Spanje
ernstig gedacht werd, en wel over den Koning van Portugal en
over den Hertog van Montpensier. Het openbaar maken van een
regerings-programmazou vertraagd zijn, wegenseen verschil vanjmeening
ter zake der afkondiging van bet beginsel van godsdienstvrijheid.
Volgens het Madridsche dagblad El Imparcial heeft het voor-
loopig bewind bjj zijne optreding een tekort in de schatkist bevonden
van ruim 2400 millioen realen.
Uit zekere op het koninklijk paleis te Madrid gevonden bescheiden
wordt opgemaakt, dat de Koningin Isabella over een bedrag van
twintig millioen realen uit de schatkist heeft beschikt ten einde de
vorming eener Pauselijke legermagt te bevorderen.
De verkiezing van gemagtigden in het kiescollegie der Hervormde
gemeente alhier zal voor dit jaar plaats hebben op Dingsdag 27
dezer in de consistoriekamer der Nieuwe kerk van 104 en van
69 uur. De opening der stembus zal den daaropvolgenden dag
's morgens ten 10 ure geschieden. Volgens den bestaanden rooster
zijn 9 leden vau het collegie aan de beurt der aftreding, terwgl in
5 buitengewone vacature moet worden voorzien, ontstaan door overlijden,
vertrek uit de gemeente en benoemingen tot leden van den kerkeraad.
Het ramschip de Schorpioenonder bevel van den kapt .-luit.
ter zee W. K. van Gennep, is in den namiddag van den 15 dezer
te Cowes (Engeland) aangekomen. Alles was wei aan boord.
Z. M. heeft bepaald, dat op 1 November e. k., en voortaan
jaarlijks op dien dag, aan de gehuwde onder-officieren en verdere
militairen, weduwnaars met kinderen daaronder begrepen, het bedrag
zal worden uitgekeerd van hetgeen zij, voor zoover de onder-officieren
betreft, meer dan tien gulden, en voor zooveel de overige man
schappen betreft, meer dan vijf gulden in het kleedings- en reparatie
fonds te goed hebben, mits daarenboven hunne kleeding in goeden
staat en hun randsel of mantelzak van het noodige klein equipement
voorzien zij.
Ten einde bij het ontstaan van brand in de magazijnen der
korpsen van het leger dadelijk bij het ontdekken van het gevaar
eenige middelen in het werk te kunnen stellen, om onheilen te voor
komen, acht de minister van Oorlog liet wenschelijk, dat in de
magazijnen steeds eenige met water gevulde tonnen en een daaraan
geëvenredigd aantal ledige emmers voorhanden zijn.
De hoofdadministratiën der korpsen van het leger zijn dien ten
gevolge verzocht, een zeker aantal van de bedoelde tonnen en emmers
aan te schaffen en zulks naarmate van de behoeften en in overeen
stemming met de localiteit.
De commissie van toezigt op het voor Nederland te bewerken
boek van seinen op zee, bestaande uit de heeren J. W. Binkes,
luit. ter zee 1ste kl., F. C. Jaski, oud-scheepsgezagvoerder, reeder te
Amsterdam en D. C. RietbergeD, oud-scheepsgezagvoerder, directeur
van het zeemanshuis en leeraar aan de zeevaartkundige school te
Rotterdam, is, onder dankbetuiging voor de door baar bewezen
goede diensten, ontbonden.
In de vorige week is door de commissie voor het examineeren
van onderwijzers en onderwijzeressen in Noordholland de acte van
hulponderwijzer verleend aan den kweekeling P. Asjes, van Wieringen.
Men denkt, dat de afdeelingen van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal den 19 dezer het onderzoek over de ontwerpen van
wet, uitmakende de staatsbegrooting voor den jare 1869, ten einde
zullen hebben gebragt. De kamer zal dan gedurende twee a drie
weken uiteengaan. Reeds zijn onderscheidene leden uit de residentie
vertrokken.
Ten behoeve der noodlijdenden door de overstroomingen in
Zwitserland is in ons vaderland tot 16 dezer de som van 1706,54
bjjeengebragt.
Te Nederhorst den Berg heeft het volgend ongeluk plaats
gehad. Twee jongelingen, onder de gemeente Ankeveen te huis
behoorende, kwamen met eene boot van den polder af. Nadat zg
de boot op den wal hadden gehaald, wilde de jongste, een jongeling
van 17^ jaar, het geladen geweer, dat zich in het vaartuig bevond,
er uit nemen. Op het oogenblik dat bij het bij den loop had
aangevat, ging onwillekeurig het geweer af en verbrijzelde hem den
regter voorarm. De in allerijl geroepen geneeskundige hulp vermogt
niet meer, de verbloeding was te hevig geweest. De ongelukkige
bezweek na eenige oogenblikken.
Talrijk was het gehoor, dat zieh jl. Zondag in de Remonstrantsehe
kerk te Utrecht had verzameld, om den afscheidsgroet te hooren
van den naar Amsterdam beroepen leeraar dr. J. W. Bok. Hartelijk
en welgemeend was deze afscheidsrede, die tot grondslag had
Ephese III 20 en 21. Na het uitspreken van den zegen werd
door de gemeente den geachten man, die zoo velen met innig leed
wezen van daar zien gaan, Psalm 121 vs. 4 toegezongen.
Men verzekert, dat de Spaansche gezaüt te 's Hage van het
voorloopig bewind te Madrid zijn ontslag gevraagd en verkregen
heeft, en eerstdaags die stad zal verlaten. De secretaris van het
gezantschap zou voorloopig met de leiding daarvan belast worden.
Jl. Vrijdag is te Rotterdam het monument op het graf van
dr. F. Rauwenhoff, predikant aldaar, met plegtigheid ingewjjd.
De onvermoeide pogingen der commissie tot oprigting van
een standbeeld voor onzen grooten zeeheld Piet Hein, om dat voor
nemen verwezenlijkt te zien, doen gegronde hoop voeden, dat men
weldra tot de uitvoering daarvan zal kunnen overgaan. Reeds is
er voor een zeer aanzienlijk bedrag door het Vorstelijk Huis inge
schreven. De burgemeester van Delfshaven, voorzitter der commissie,
heeft voor een bedrag van 2000 ingeteekend, terwgl de overige
leden der commissie en een aantal anderen mede ruimschoots bijdragen.
Het onderzoek omtrent den moord te Oisterwijk heeft geleid
tot de inhechtenisneming van de vrouw van den verslagene, daar
zij eindelgk bekende de daderes te zijn, na eerst te hebben willen
volhouden, dat zij in het bosch had overnacht en daar een vreeselijk
leven in de hut had gehoord, wat haar aan iets bovennatuurlijks
had doen denken. Vier jonge kinderen laat zij achter; een zuigeling
is met haar naar de gevangenis gebragt.
In den namiddag van den 12 dezer vernam de koster der
R. K. kerk te Groessen, dat een onbekend persoon in de kerk
aandachtig zat te bidden. Weinig vertrouwen in de betoonde
aandacht stellende en aan de offerbussen denkende, besloot hij even
te gaan zien en ontdekte weldra iemand, die bezig was met een
lijmhoutje centen uit de bus te halen. Hij verliet stil de kerk,
liep naar de pastorie, kreeg er den sleutel en sloot den dief op,
die, weinig op zijn gemak, door den gemeente-veldwachter, aan
wien de koster zijne vangst had medegedeeld, werd gearresteerd.
Voor den burgemeester gebragt, bekende hij zijne misdaad en
e rklaarde verder, dat hij des morgens met behulp vau ziju kameraad
die hem te Groessen in den steek had gelaten, nog eene kerk
tusschen Arnhem en Nijmegen had aangedaan.
Jl. Woensdag is te Staphorst een jongentje van ongeveer drie
jaren verdronken in een kleine plas, terwgl zgne moeder hem een
paar minuten alleen had gelaten.
Men verzekert dat aan mevrouw de wed. W., te Groningen,
wier echtgenoot onlangs bij het te Breukelen plaats gehad hebbend
spoorweg-ongeluk het leven verloor, door de directie van de
Rhijnspoorweg-maatschappg eene schadevergoeding van f 40,000
is uitbetaald.
In zake van verkiezingen zij men, in het belang der beginselen
die men voorstaat, naauwlettend in het betrachten van zijn pligt.
De waarde hiervan bleek dezer dagen allerduidelijkst bij eene verkiezing
voor den gemeenteraad in Wijmbritseradeel (provincie Priesland). Een
liberale kiezer, één minuut te laat komende, maakte dat de tegen
partij de overwinning behaalde. Ware h|j op zijn tijd geweest, dan
had er eene herstemming moeten plaats hebben en dan zou, naar
men verzekert, de zege aan de zijde der liberale partij zijn geweest.
Te Harlir.gen viel een meisje met een halfjarig zusje op den
arm, van de trap, wat den dood van de zuigeling tengevolge had,
terwijl de zuster in bedenkelgken toestand verkeert.
De persoon, welke eenige dagen geleden uit de gevangenis te
Maastricht is ontsnapt, is opgespoord en in het huis van arrest
teruggebragt.
Den 14 dezer werd op tien minuten afstand van het stadje
Gennep het lijk gevonden van den heer B., handelsreiziger, hetwelk
duidelijke sporen droeg van een geweldigen dood. Ook de afwezig
heid van eene som geld, van circa zeven a acht duizend gulden,
welke de heer B. bij zich had, en die niet b|j het lijk gevonden is,
sterkt het vermoeden, dat hier eene misdaad heeft plaats gehad. De
justitie van Roermond heeft zich ter plaatse begeven en 2 personen
nit Gennep als verdacht in verzekerde bewaring laten brengen. N.R.C
Aangekomen schepen te Batavia voor 3 Oct: 's Gravenhage
en Susanna Jobanna. Vertrokken: Bilderdijk, Copernieus, Cor-
nelia en Stad Dokkutn.
In de Haarlemsche Courant van 15 dezer leest men de volgende
advertentie:
H. R. Atsma, te Oosterbeek, provincie Gelderland, koningrgk
Nederland, heeft eene
Beweegkracht uitgevonden,
die den stoom en het buskruid (luizende malen overtreft. Zij is
onmisbaar voor elk land, dat veiligheid en welvaart op prijs stelt;
vormt het maximum der krachtsontwikkeling, waardoor legers en
vloten (oorlogen) doelloos wordenbelooft eene groote uitbreiding
aan de beweegkrachten, enorme winsten aan nijverheid en maat
schappijen, die zich met de exploitatie belasten.
De uitvinder wenscht zich voor elk land te verstaan met eene
vereeniging om aan de exploitatie gevolg te geven. Nadere in
lichtingen te bekomen op franco aanvrage aau bovenvermeld adres.
De duurte der chignons heeft eenige kappers op het idee
gebragt die haarbossen te verhuren. Zij worden verhuurd bij het
jaar, de maand of de week. Een chignon kan dus in bet jaar 52
hoofden kroonen.
BENOEMINGEN EN VERPLAATSINGEN BIJ MARINE EN LEGER.
De off. van gez. late kl. F. J. van Leent, thans gedetacheerd bij het Depar
tement van Marine, wordt met den 1 Nov. n. s. geplaatst bij het hospitaal der
Marine te Willemsoord en bij genoemd Departement vervangen door den off.
van gez. 2de kl. L. P. Vlaanderen.
De luit. ter zee 2de kl. W. J. Derx, laatst behoord hebbende tot het eskader
in Oost-lndië en van daar den 14 dezer in Nederland teruggekomen, is met
dat tijdstip op non-activiteit gebragt.
De Liberte geeft over den Kroonprins van België de volgende
bijzonderheden: Leopold Ferdinaud, Hertog van Brabant, Graaf
van Henegouwen, Hertog van Saksen, is geboren den 12 Jun|j 1859
en is dus 9 jaar en 4 maanden oud. Z|ju ligebaamsbouw was tot
nogtoe, naar bet zich liet aanzien, zeer krachtig; zijn breede schouders,
gewelfde borst, ineen gedrongen gestalte, eene zekere corpulentie, ia
één woord, zijn gansche uitcrlgk scheen eeu groote ontwikkeling
van spierkracht te verradendes te grooter is daarom ook de smart
volle verbazing over zijne ziekte. Die ziekte is een hartvlies-ont
steking. Zij begon met eene hardnekkige verkoudheid, droogen,
hevigen hoest zonder opgevenwaarop weldra bleekheid van gelaat,
en voortdurende vermagering, bloedarmoede volgden. Het geheele
organisme werd door de waterzucht aangetast, het natuurlijk gevolg
van hartziekten. De opzwelling van buik en borst was ontzettend
de ademhalings-organen weigerden bijna hun dienst en de hoest
verdubbelde, zoo dat men voor de longen begon te vreezen. De
ruime eD luchtige kamers van den Prins, in den linkervlengel van
het paleis van Laeken, uitzigt hebbende op het park, bevatten geen
levenslucht genoeg meer voor den zieke. Als hij zijn kamers moet
honden wat eigenlgk slechts 's nachts plaats heeft, want het
arme kind vindt geene verligting dan iu de opene lucht wordt
de lucht van beide zijden ververscht door middel van groote waaijers.
lederen morgen brengt men den Prins in een kleinen wagen, met
een ponny bespannen, dien een stalmeester bij den teugel leidt en
waarmede onder toezigt van den hofmeester Donius eene wandeling
door het park wordt gemaakt en vier of vjjfmaal het landgoed
wordt rondgereden. Tegen den middag worden het paard en de
stalknecht verwisseld, want de wandeling is vr|j lang; om de
tuinen om te rjjden heeft men wel een uur noodig. Dikwerf
volgen de troostelooze ouders, de Koning en de Koningin, te paard,
uren achtereen het kleine rijtuig, dat hunne dierbaarste hoop bevat
een treurige promenade, die maar al te zeer geljjkt op een lijkstoet
Onlangs werd den Prins het water afgetapt. Sedert die operatie is
een ligte beterschap ingetreden, die tot nu toe heeft aangehouden