1868. N°. 154. Woensdag 23 December. „aai^an^
binnenland!
buitenland!
M HELDERSCRE 'i#
EN NIEUWEDIEPER COURANT,
„W ij huldigen het goed o."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonaernentsprijs per kwartaalf 1.30.
franco per post - 1.65.
Donderdag den 34 dezer vertrekt de Oost-
Indische mail over Southampton.
HELDER on NIEUWEDIEP, 22 December.
Te Parijs eeiie verandering in het ministerie, te Lissabon eene
ministeriële crisis, te Athene een nieuw ministerie, ziedaar wat in de
laatste dagen de aandacht gaande houdt. In Frankrijk geeft de
verandering, die de Keizer in zij ne raadslieden brengt, stof tot toe
juiching aan de liberale dagbladpers. Te Athene zal de aftreding
van het ministerie Bulgaris en de vervanging daarvan door het
kabinet Coumoundonros weliigt de zaken tusschen Griekenland en
Turkije weder in orde brengen. Het kabinet Bulgaris toch had,
om zich populairiteit te verwerven, gespeculeerd op den nationalen
haat tegen de Turken, aan die haat voedsel gegeven en zich daden
veroorloofd, die ten slotte noodwendig tot eene vredebreuk met de
Porte moesten leiden. De Morning Post keurt die handeling van
Griekenland ten sterkste af. Het 7erwijt die mogendheid dat zij
de bescherming, die men haar heeft verleend, steeds geëxploiteerd
heeft om de regering van den Sultan in ongelegenheid te brengen;
in plaats van orde te stellen op hare binnenlandsche aangelegenheden
en pogingen te doen om zich te ontheffeu van de schande, welke
op de geldmarkten van Europa op haar rust. De Morning Post
houdt zich overtuigd dat Engeland en Frankrijk meer belang hebben
bij de handhaving der onafhankelijkheid van Turkije dan bij die
van Griekenland en wil daarom dat die mogendheden Griekenland
verpligten zich streng van alle inmenging in de zaken van andere
staten te onthouden. De ongeregeldheden te Cadix schijnen thans
geheel afgeloopen. De insurgenten hebben hunne wapens in het
tuighuis afgeleverd en generaal Cahallero is toen de stad binnen
getrokken, wat niet tot nieuwe botsingen aanleiding gegeven heeft.
In Spanje zijn de verkiezingen voor de gemeenteraden den 18
dezer aangevangen. Voor zoover bekend is zijn de leden der gekozen
besturen allen van de monarchale partij; te Madrid zijn leden van
de liberaal monarchale partij gekozen.
De Correspondencia bevat een belangrijk artikel, aangezien zij
daarin voor de eerste maal een eandidaat stelt voor den Spaanschen
troon. Die eandidaat is niemand anders dan de Hertog van Montpensier.
Na eerst verklaard te hebben, dat zij de republiek en de Iberische
eenheid beide onmogelijk acht en de verheffing van Espartero tot
Koning tot ongelegenheden moet leiden, aangezien hij reeds zeer oud
is en geene kinderen heeft, dus geene dynastie kan vestigen, zegt
zij dat de natie met weerzin een vreemden Prins den troon zou
zien bestijgen, die vreemd is aan Spanje's zeden en de Spaansche taal
niet volledig zou kennen. Om al deze overwegingen is de Hertog
van Montpensier de aangewezen persoon. Hij is Spaansch burger,
vader van eene achtenswaardige en talrijke familie, een voorbeeld
van vaderlandsliefde en deugd. Hij heeft steeds al hetgeen hij
uit de Spaansche schatkist heeft getrokken, aangewend tot vermin
dering der ellende van zijne medeburgers. Hij was altijd trouw
aan de liberale partij. Zoo veel hij vermogt, deed hij zich ten liove
hooren om de reactie en misbruiken te keer te gaan en toen hij te
dien aanzien alle hoop verloren had, trok hij zich in zijne vreedzame
en afgezonderde woning terug, zich aan de liefdadigheid en aan zijne
kinderen wijdende. Zoodra de revolutie een feit was geworden,
erkende hij de souvereiniteit der natie, om zich dien regeringsvorm
te kiezen, welke zij voor zich gepast acht, zelfs de republiek, en aan
het bewind gaf hij te kennen dat het zijne eenige eerzucht was,
om z|jn land te dienen als eenvoudig burger. Die het kan - aldus
eindigt het invloedrijke blad - wijze ons eeu anderen gesehikten
eandidaat voor den troon, en wij zullen hem ondersteunen.
De Turksche gezant te Athene is van zijn diplomatieke post
te Konstantinopel ternggekeerd. Blijkens een telegram is hij jl.
Zondag ochtend in laatstgenoemde stad aangekomen. Alzoo ziju de
diplomatieke betrekkingen tusschen Griekenland en Turkije afgebroken.
Eene noodlottige gebeurtenis heeft gisteren een huisgezin alhier
in diepen rouw gedompeld. Een sloepermaD, Pieter Paaus genaamd,
is gisteren toen hij bezig was voor zijn gezin in de uitoefening van
zijn gevaarlijk bedrijf iets te verdienen, op noodlottige wg'ze ver
dronken. Met nog drie makkers, T. Baak, A. van Engelen en J.
Verberne, in een vlet gezeten, nabij een schip dat het gat binnenkwam,
is die vlet omgeslagen. Allen verkeerden in levensgevaar, doch door
de van het schip terstond uitgezonden sloep werden drie mannen
gered; Paans alleen verloor het leveD. Hij laat eene weduwe met
twee kinderen achter. Het is te hopen, dat de liefdadigheid van
meergegoede plaatsgenooten het leed der weduwe en kinderen eenigzins
moge verzachten.
Onze geachte plaatsgenoot C. Dito (de held in stormgevaar)
heeft gisteren weder een drenkeling uit de haven alhier gered. Het
is thans niet voor de eerste maal, dat we hulde brengen aan het
kloek gedrag van dien moedigen redder van het leven van natunr-
genooten
Over de begrooting van Financiën z|jn in de zitting der
Tweede Kamer van ji. Zaturdag zeer belangrijke discussiëo gevoerd.
Ondersteund door de heeren Guljc, v. d. Putte, de Bosch Kemper
en Godefroi, had de minister van dat departement te kampen met
de vrij heftige aanvallen van de heeren van Goltstein, Haffmans,
van de Nispen, Rochussen en van Sijpestein. Aan de rede des
ministers ontleenen w|j de volgende zinsneden; „De oppositie is
geheel vrij in het kiezen van het terrein van aanval, maar ik
constateer dat bij dit uitsluitend politiek karakter van dit debat
ongegronde en onbillijke verwijten ziju gedaan, ten einde een on-
gunstigen dunk over onze financiën te verspreiden. Men heeft zich
daarbij verdiept in aanhalingen van redevoeringen, geschriften, enz.,
die niet zouden overeenkomen met mijne tegenwoordige opinie. Ik
vraag echter of eene verandering van omstandigheden in dergelijke
zaken dan geheel buiten rekening moet 1)1 ij ven P Maar hoe de om
standigheden ook mogen veranderd zijn, de groote liberale partij
heb ik nooit verlaten. Ik ben nooit afgeweken van de partij die
de groote begrippen en beginselen van onzen tijd geleidelijk en
zonder schokken wenscht te doen zegevieren. Het is inderdaad
Uit g-ever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
ti—mmmnimnmnm—ir-nui>Hiii«mi i11 11 imii i w
maar al te zeer hier te lande in zwang om in plaats van beginselen
personen te bespreken, en dan ontstaat er veel partijhaat cn ver
deeldheid, veelal uit de meest kleingeestige jalouzij tegen de personen."
„De heeren BergmaD en van Nispen hebben hunne afkeurende
stemmen gegrond op de zaken der Eerediensten, die aan de Financiën
geheel vreemd zijn. Eerstgenoemde spreker zeide ook: het kabinet
wil geene coneiliatie; maar wat verstaat spreker daaronder, wat is
couciliaut in den zin van dien spreker? Dan zou men moeten
herstellen de departementen van Eeredienst, wijzigen de schoolwet
en nog andere zaken, maar dan zou het ministerie ophouden liberaal
te zijn, en tot de tegenpartij overloopen. En waarlijk, aan over-
loopers is geen gebrek."
De begrooting van Financiën is ten slotte met 41 tegen 27 stemmen
aangenomen.
In de zitting der Tweede Kamer van gisteren zijn discussiën
gevoerd over de begrooting van Koloniën. De heer Thorbecke heeft
o. a. in deze zitting eene belangrijke rede gehouden en daarin bijzonder
gewezen op de wenschelijkheid om het bestuur der koloniën meer
aan de verantwoordelijkheid van den gouverneur-generaal en den
raad van Nederl. Indië over te laten en den minister van Koloniën
minder met allerlei nietige aangelegenheden te beinoeijelijken. Volgens
spreker moet het gevoel van verantwoordelijkheid het rigtsnoer der
handelingen zijn van den landvoogd in Indië. De zelfstandigheid
van het Indisch bestuur moet niet telkens door allerlei vragen om
inlichtingen aan den minister van Koloniën worden verzwakt. Hij
wil ook eenig deelgenootschap aan het bestuur aan de Inlandsohe
Hoofden zien toegekend.
Spreker laat de wijze, waarop, daar; hij spreekt van eenig deel
genootschap; dit kan stemhebbend, dit kan adviserend zijn. En
hier komt spreker van zelf tot een ander punt: de beschaving der
inlandsohe Hoofden. Hij is het geheel eens met den minister van
Koloniën, dat de Indische maatschappij niet zonder tusschen komst
der Hoofden kan geregeerd worden. Als hij spreekt van tusschen-
komst, dan bedoelt hij geene onderdrukkende, maar beschavende.
En nu vraagt hg, of niet juist de beschaving van Indië langs
dien weg kan geschieden, namelijk eerst door de Hoofden, opdat
deze dan hunnen besehavenden invloed op de inlandsohe bevolking
kannen uitoefenen? Spreker vraagt: Is er één voorbeeld in de
geschiedenis, dat een volk van Aziatisch ras op eenmaal door eene
Europesche wetgeving kon worden geregeerd? Hij kent in de
geschiedenis dat voorbeeld niet. Oos doel, zegt spreker, moet zijn,
Indië te ontwikkelen en te beschaven, maar dit te doen ianzs den
natuurlijken weg, door het doen rijpen van eigen kiem, dus aller
eerst door zijne eigene Hoofden. Daarom moeten wij vooral zorgen
voor de opleiding der kinderen van de inlandsche Hoofden en
hun langs dien natuurlijken weg deze algemeene, deze Europesche
kundigheden doen deelachtig worden, die ook in het vervolg noodig
zijn tot medehulp in ons bestuur.
De discussiëo zouden in de zitting van heden worden voortgezet.
De Eerste Kamer der Staten-Generaal is tot hervatting harer
werkzaamheden opgeroepen tegen aanstaanden Maandag, 28 December,
des voormiddags ten 11 ure.
De Nederlandsche Industrieel verklaart, dat hij, nu de minister
van Finantiën een nieuw equivalent voor de afschaffing van het
dagbladzegel heeft voorgesteld, het voorstel in zijn geheel toejuicht
en vertrouwt dat het spoedig tot wet zal worden verheven.
Men meldt het volgende aan de Groninger Courant:
Onder de loopende geruchten, die vrij wat waarschijnlijkheid
erlangen, behooren de volgende: Z. Exc. de heer luitenant-generaal
Engelbregt zou wegens ongesteldheid zijn peusioen aangevraagd
hebben en zou de heer kolonel N. Mae Leod in zijne plaats tot
inspecteur der infanterie worden benoemd, om op zijne beurt door
den heer kolonel A. C. A. Sehönstedt als kommaudant der grenadiers
en jagers te worden opgevolgd. Ook zou de kolonel-kom mandaat
van het 3de regement infanterie door den heer luit.-kolonel Issels
worden vervangen. Verder wordt nog als zeker vermeld, dat het
Lte bataillon van het 6de reg. infanterie met Mei a. s. naar Breda
zal vertrekken, terwijl in plaats daarvan uit Zeeland 2 kompagnien
naar Bergen-op-Zoom zullen worden overgeplaatst.
De Amhemsclie Courant geeft het eerste deel van een hoofd
artikel, handelende over „de onderwgs-kwestie," waarin o. a. in
het licht wordt gesteld, dat uit het jongste debat is gebleken, hoe
groot het verschil van meening is. De eene partij wil de school
in de kerk terug brengen, terwijl de andere de kerk uit de school
wil wereo. Beider laatste argument is het „non possumus". Buiten
de Kamer is de strjjd mede levendig. De beste hoofden en pennen,
Opzoomer, Bnys en Piersou, houden zich daarmede bezig. Met
leedwezen is de Arnh. Courant verpligt te erkennen, dat Pierson's
brochure haar niet alleen teleurgesteld, maar zelfs ontmoedigd heeft.
Kan zulk een man zelfs het wezen niet van den schijn onderscheiden,
dan is het geen wonder, dat het groote publiek „dupe" wordt van
allerlei verkeerde voorstellingen. De Arnh. Crt. betoogt, dat de
schrijver de vraag „de jure constituendo" en de vraag „de jure
constituto" door elkander klutst, en de praktijk van het stellig
geformuleerd staatsregt veroordeelt op de theoretische gronden van
een abstract regtsbeginsel, geformuleerd uit een abstract regtsbegrip.
De brandende kwestie van het oogenblik is eene zeer practische:
„wat willen de partijen en wat wil de Grondwet?" De eischen
der partgen moeten aan de Grondwet worden getoetst; alleen op
die wijze kan het punt worden beslist.
Zijn benoemdtot heemraad in het bestuur van den polder
Westzaan J. Komen; in het ambacht van Westfriesland, genaamd
Geestmerambacht, tot dgkgraaf, H. Mensonides; tot hoofdiugel.,
C. Groenewoud, en tot hoofdingel.-plaatsverv. H. Lanen C.Spaans;
in het ambacht van Westfriesland, genaamd de Vier Noorderkoggen,
tot heemraad van wege de Wognumraerkogge, P. F. van der Steen;
tot heemraad van wege de Middelkogge, K. Zijp Mz.tot hoofd
ingel.-plaatsverv. van Westfriesland, van wege het ambacht de
Vier Noorderkoggen, J. de Jong; tot hoogheemraad van Waterland,
N. Honingh; in het ambacht van Westfriesland, genaamd Drechteriand,
tot heemraad wegens de Oosterkogge J. Snoeck, en tot heemraad
wegens de Middelkogge, J. Blom; tot hoofdingelanden van West
friesland, van wege Drechteriand, J. Commaudeur cn H. Zijp.
Prijs der Advertentiëa: Van 1—4 regels GO cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt.
I Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Beroepen te Groningen de heer P. van Son, pred. te Warmond j
Jl. Vrijdag avond gaf de te Noord-Scharwoude uit de werkende
leden der Langcdijksche Scherpsclintters-Vcrceniging gevormde rede
rijkers-kamer Soranus hare eerste openbare voorstelling, ten voordeele
dier vereeniging. De voorstelling werd door een zeer talrijk publiek
bijgewoond. Aan het slot daarvan werden de leden van Soranus,
bij monde van den commandant der vereeniging, met woorden van
dank en aanmoediging toegesproken, en werd voorts doorhem, aan
den sergeant-instructeur Strathmann, die den volgenden dag naar
zijn korps zou terug keeren, uit naam van de leden der vereeniging,
een gouden horologie-ketting aangeboden. Door den secretaris der
vereenigiug, werd tevens aan den genoemde^ sergeant een loffelijk
getuigschrift van wege het bestuur uitgereikt. Het feest is met een
bal besloten.
Het winterhoorn even als het karreweizaad staat in de omstreken
van Hoorn allerschoonst. Het gras staat in eenige landen nog dik
en men ziet ook nog vee in de weide.
Jl. Zaturdag morgen, omstreeks 7 ure, had er een verschrik
kelijk voorval plaats op den Rijnspoorweg, daar waar die weg de
gemeente Weespercarspel doorgaat. De seiuwachter Aart Versteeg,
die aldaar op zijn post stond bij de aankomst van den trein, die
van Abcoude kwam, is door een trein, van Amsterdam komende,
overreden en geheel verbrijzeld.
Door deu heer W. Vermaat te Wamel is eene handmachine
tot in- of uitmaling van water zamengesteld, welke zich door een
voudige constructie en doelmatige werking onderscheidt. Door
middel van deze machine werd, terwjjl het water 1 Ned. el moest
worden opgevoerd, door één man in 24 uren tgds eene waterkom
van een Nederl. bunder omvang, tot eene hoogte van 4 Ned. palmen
met water gevuld.
De schoonzoon van den burgemeester te Lobith is notabele
geworden, zijn zoon is ouderling, zijne bediende administrerend kerk
voogd, een oud-bediende notabele en hij zelf president-kerkvoogd.
In 1833 werd in Twenthe de eerste stoom-katoenspinnerg
opgerigt, en wel te Enschedé; thans telt men in dat district 20
stoom-katoenspinnerijen. De eerste stoomweverij werd te Almelo
opgerigt in 1S33; thans bedraagt dat getal reeds 34, werkende met
5500 arbeiders. Het gezamenlijk getal werklieden, in fabrieken in
Twenthe bezig, bedraagt ongeveer 7500.
Te Genkerk, nabij Leeuwarden, is dezer dagen eene afschuwelijke
misdaad gepleegd. Zekere arbeider aldaar, voor ongeveer 6 maanden
gehuwd, vond men des morgens in zijn bloed badende. Bij onderzoek
bleek dat hem een zeer diepe snede aan den hals was toegebragt,
die ernstig voor zijn leven deed vreezen. Er zjjn zware vermoedens
gerezen tegen de vrouw van den verwonde, die de echtelijke woning
in stilte heeft verlaten, zonder dat men weet waarheen.
Een later berigt meldt, dat de vrouw door verdrinking een einde
aan haar leven heeft gemaakt. Men hoopte den man nog in het
leven te behouden.
Jl. Zaturdag avond heeft te Roermond een droevig voorval
plaats gehad. Een kind van drie maanden lag in de wieg en
begon te sehreijen. Haar broertje nam daarop de petroleumlamp
van de tafel cn naderde daarmede de wieg, doch de lamp omval
lende en het vluchtig vocht vlam vattende, kreeg het kind dusdanige
brandwonden, dat het kort daarna overleed. Dit geschiedde tijdens
de moeder voor een oogenblik afwezig wa3.
Aangekomen schepen te Batavia, vóór 2 Deo.: Elshout,
Madnra en Zes Gezusters. Vertrokken: Alcyone en Nederland.
Volgens telegram uit Soerabaija van 9 dezer, was het wrak
van het schip Koffijhoom, kapt van Galen, aldaar afgebrand (zie
ons vorig nommer), met de inhebbende lading voor 2500 verkocht.
~3EN0EMINGÈN EN VERPLAATSINGEN BIJ MARINE EN LEQER.
Met 1 Jan. worden geplaatst: op het wachtschip te Willemsoord, de adelborsten
lste kl. K. J. Bal en J. C. Hora Siecatna, eo op het ramschip „de Buffel",
de adelborsten lste kl. M. J. P. Wcstveer, L. A. H. Lamie en L. C. Koster.
Te Luik verzocht vóór eenige dagen een heer twee personen, die
hij op het raadhuis vond, om hem als getuigen bij de aangifte van
zijn pas geboren kind te dienen, welke personen aanstonds bereid
waren die kleine dienst te bewijzen. De aarzeling, die de vader bij
beantwoording der hem gestelde vragen aan den dag legde, wekte
de aandacht van den ambtenaar met de iuschrijviug belast, en bij
nader onderzoek bleek, dat de aaugegeven wereldburger nog niet
geboren was, maar alle dagen kon verwacht wordende vader, een
reiziger van beroep, kon echter het gelukkig oogenblik niet ver
beiden, en had daarom besloten de aangifte wat te vervroegen. Er
is proces-verbaal tegen hem en zgue getuigen opgemaakt, die zeker
in het vervolg wel wat voorzigtiger met dergelijke vrienden-diensten
aan onbekenden zullen zgn.
Koningin Isabella heeft jl. Vrijdag een bezoek ontvangen van
den Keizer en de Keizerin der Franschen. Het onderhoud tusschen
de vorstelijke personen moet zeer aaudoenlgk geweest ziju. De Keizerin
en de Koningin hebben elkander hartelijk omhelsd.
Te Parijs ziju belijders van eene nieuwe godsdienst ontdekt;
De eeredienst van deze door de politie gestoord bestond in
het dansen op een blaanw zeildoek, waarop van vergold papier
sterren waren geplakt. Twee kaarsen verlichtten dezen heiligen
grond. De profeet dezer gemeente deed den leden de vingers in
mosterd doopen en besmeerde hen met kaarssnuitsel. De politie
houdt lien voor krankzinnig; de ongelukkige nieuwlichters echter,
die alleu tot eene zelfde familie behooren, waarvan de oudste zoon,
een drie-en-dertigjarig man, de profeet is, hebben een onbepaald
vertrouwen in de waarheid van hunne leer en in de heilige roeping
van hun hoofd. Wanueer niet het blad I': Droit de zaak mededeelde,
zou men aan een verzinsel gclooven; de vermelding er van in
genoemd blad, is waarborg voor de echtheid van het verhaal.
De Parijsche orde van advocaten heeft besloten, uit naam der
Parijsche balie, eene inschrijving tot oprigting van een monument
voor Berryer te openen. De commissie, welke zich tot dat einde
gevormd heeft, is uit den tegeuwoordigen deken, den heer Gróvy,
en eenige zijner voorgangers zamengesteld.
