N-.37.
Vrijdag 26 Maart.
27 Jaar|a®f
BINNENLAND.
)nen.
BUITENLAND.
3-' lS|
HELDERSCHE
\s.
NIEUWEDIEPER COURANT,
„W ij huldigen het goed e."
3ME2£aMen2K^aflBE«^^t^xMXmcxCimttyilZ«yt2k:-. - .at-MdUMSSd
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- cq Zaturdag namiddag.
T'!Abonnementsprijs per kwartaalƒ1.30.
•■1 franco per post - 1.65.
Uitgever A. A. BA K K E li Gz.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der Ad verten tienVan 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt. I
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
HELDER an NIEUWEDIEP, 25 Maart.
Io het Engelsche Lagerhuis is eergisteren aangenomen (Ie wet
..i» afschaffing der staatskerk in Ierland. Eene meerderheid van
7" 118 stemmen (368 tegen 250) verklaarde zich voor de opheffing van
li ene ongeregtigheid, wier lang bestaan het anders zoo vrijzinnige
Ingeland niet tot eer verstrekt.
De republikeinsche partij in Spanje zet alles in beweging om de
e-enpartij in het naauw te brengen. Reeds bij de jongste oproe-
||e tooaeeleu te Xeres was de conscriptie het voorwendsel der
Miufclnsten. Jl. Maandag sloeg men te Madrid weder op hetzelfde
Zinbeeld, maar thans op eene hoogst indrukwekkende wijze. Het
bekend, hoezeer de gedwongen opschrijving voor de krijgsdienst
lerheid bn de moeders is gehaat, omdat zij, hare zonen eischende,
het moederlijk gevoel trotseert. Niet minder dan 300 vrou-
hielden op genoemden dag een optogt door de straten der stad
gaven openlijk te kennen hunnen afkeer van de gehate conscriptie,
geschiedde onder toeloop van duizende nieuwsgierigen. Een lid
Cortes (van welke staatkundige rigting is niet moeijelijk te
j) gaf aan de dames den raad, om de vergaderzaal der wet-
jevende magt binnen te dringen en daar de afschaffing der gehate
«ski.stelling met kracht te eischeri. De vrouwtjes bragten nu zelfs werk
12(1 isn den winkel voor het ministerie van oorlog, dat de leden van
let vrijkorps en het garnizoen van Madrid onder de wapens riep,
30 nLjm de vergaderiog der Cortes te bevrijden van een lastig bezoek
per'ian vrouwen, waarmede, vooral in dit geval, weinig te delibereren
Een republikeinsch lid bragt in de vergadering de
sprake; hij keurde haar niet goed, doch de conscriptie
met zijne staatkundige vrienden, evenzeer te haten,
luidruchtige vrouwen daarbuiten.
De laatste berigten uit Madrid, dd. 24 dezer, luiden:
enfllj #De commissie voor de constitutie zal heden avoud haar ontwerp
3fiii de Cortes indieuen. De grondbeginselen van die constitutie zijn
'«C
e° welks leden door de Provinciale Raden,
3ola:"'n monarchale regeringsvorm, twee Wetgevende Kamers; een Senaat,
en eene Kamer van Afge-
laardigden, welker leden door middel van het algemeene stemregt
ikozen zullen worden; vrijheid van drukpers en van vereeniging.
Volgens de Imparcial, zal de eerlang te sluiten leening van één milliard
alen worden uitgegeven in buitenlandsehe schuldbrieven."
Zr. Ms. stoomschip Leeuwardenkomm. kapt. ter zee de Ruijter
297'yde Wildt, is den 7 Febr. jl. van Batavia naar Nederland vertrokken.
biji_ Zr. Ms. stoomschip Curaqao, komm. kapt. ter zee van Gogh,
n Xnjs den 1 Febr. van Japan te Batavia aangekomen,
fistj Naar wij vernemen, zal het vergelijkend examen, voor de
htnik,ervuliing der vacante betrekking van hoofdonderwijzer aan eene
p' .der openbare scholen in deze gemeente, plaats hebben op Dingsdag
,ed 0; 30 Maart e. k.
zal wel algemeen worden erkeod, dat het bezit van een
muziekgezelschap in eene gemeente van veel belang is en dat
van zoodanige vereeniging door allen, die daarop invloed
jMngunnen uitoefenen, behoort te worden gewaardeerd en ondersteund.
'Het is daarom dat we, met het oog op Concordia, onzen mede-
zen. ingezetenen aanbevelen, om van hunne belangstelling te doen blijken
d. Noor de inteekenlijst, die eerstdaags zal circuleren, niet oningevuld
Pr'j®lerug te geven. We vertrouwen dat ieder gaarne iets bijdraagt tot
instandhouding van een gezelschap, dat zeker aanspraak heeft op
[algemeene ondersteuning.
Ter aanbeveling van de gevraagde geldelijke ondersteuning wordt
den inteekeoaren aangeboden de gelegenheid om van een paar
'-Concerten en van eenige algemeeue repititiën te profiteren.
Wij herinneren verder ter aansporing om de gedane uitnoodiging
S^te schragen, aan het vroeger hier bestaan hebbend gezelschap
J„ Vriendschap en Toonkunstwelks te niet gaan algemeen werd
3 1. betreurd. En eindelijk wijzen we op de ijverige bemoeijingen van
den heer Egbers, om de oefening dezer vereeniging te leiden.
Men deelt ons mede, dat gisteren te Huisduinen door de
policie onderzoek is gedaan naar de mishandeling van een kind,
"""een knaapje van ongeveer 6 jaren, door zijne stiefmoeder. De vrouw
was uitgegaan en had het kind gedurende hare afwezigheid eene
ndil '1'aat8 0Dder de bedstede aangewezen, waar het meermalen langer
of korter tijd moest vertoeven. De buren, met het lot van het
ongelukkige knaapje bewogen, moeten de zaak hebben kenbaar ge-
r rjj maakt aan de policie, die het kind voorloopig aan betere verzorgers
f jj heeft toevertrouwd.
j De algemeene vergadering van het Nederlandsch onderwijzers-
i genootschap zal dit jaar gehouden worden te 's Gravenhage, den
,33. 29 en 30 Julij e. k. Onder meer andere aangelegenheden zal
in deze vergadering in behandeliug worden gebragt eene mededeeling
0p van het hoofdbestuur betreffende hare houding tegenover de steeds
icbt: '"noemende schoolwet-agitatie. In eene circulaire aan de leden,
te«egt het hoofdbestuur, na gewezen te hebben op hare verpligting
om nevens de handhaving der vrijheid van het bijzonder onderwijs
'r de neutrale openbare school te helpen verdedigen, het volgende:
«Wij hebben in den laatsten tijd, ten gevolge der omstandigheden,
allengs onze gereserveerde houding verlaten. Wy hebben onze maat-
ilsregelen genomen om, in de aangenomen rigting voortgaande, verder
i' ?aar Se'a"g van omstandigheden op te treden tot bestrijding der
beweging en tot verdediging van de hoofdbeginselen onzer schoolwet;
j de wijze en de gelegenheden van handelen wenschen wij echter aan
j onze]eigene beoordeeling overgelaten te zien; dat het geschieden zal
bedachtzaamheid en bezadigdheid, daarvoor moge ons tot
~,usrer '1 deze zaak gehouden gedrag tot waarborg strekken.
„•ij 'en einde daarbij echter met vertrouwen en nadruk te kunnen
S i optreden, verlangt het hoofdbestuur van de algemeene vergadering
.gij a| of niet goedkeuring van de aangenomen houding en de te volgen
J Men verneemt, dat Z. K. H. Prins Alexander, tweede zoon
di "on HH. MM. den Koning en de Koningin, a. s. Vry-lag, voor
M den hofprediker, ds. G. Ruitenschild, zijne geloofsbelijdenis zal
Ir-! «neggen.
Bij Koninklijk besluit is bepaald, dat het gedeelte Mariniers,
thans in garnizoen te Vlissiugen, bestaande uit de 5de en 7de coinp.
van genoemd corps, gecommandeerd wordende door den majoor J. J
Soer, met 1 Mei a. 3. te Rotterdam garnizoen zal houden.
Bij het centraal comité van den Nederlaudscheu Weerbuar-
heidsbond is dezer dagen het belangrijk berigt ontvaugen, dat het
Z. M. ouzeu geëerbiedigde:) Koning heeft behaagd een blijk van
IIDs. hooge ingenomenheid met het streven van dien Boud te
verleeneu, door voor den in de maand Augustus e. k. te houden
tweeden nationalen Soherpsehutters-wedstrijd als eersten korpsprijs
voor de Weerbaarheids-Vereeuigiugen, leden van den Bond, uit te
loven twintig Remmington-gewereu met toebehooren en de daarvoor
bestemde patronen. Utrechtsch Dagblad.)
De minister van Oorlog heeft, met terzijdestelling en intrek
king van al de vroeger ter zake gegeven voorschriften, het onderwijs
bij de corpsen infanterie - met uitzondering van het instructie-
bataillon, alwaar de wetenschappelijke cursus op den legen woord igeu
voet blijft bestaau - te rekenen vau den 1 Oct. a. s., geregeld als
volgt: ten einde de onderofficieren der infanterie in staat te stellen
om de voor den rang van 2den luitenant vereischte kundigheden
te verkrijgen, zal bij de corpsen wetenschappelijk ouderwijs worden
gegeveu. Zij, die daaraan deelnemen, worden in twee klassen ver
deeld; de tweede klasse geniet onderrigt van den staf vau het
regiment; de eerste klasse wordt, ter opleiding voor het officiers-
examen, jaarlijks den 1 Nov. ingedeeld bij den staf van het 2de
en bij dien van het 5de regiment te Breda en te '3 Hertogenbosch.
Voorts zal bij de onderdeelen der corpsen, mits ter sterkte van een
bataillon en daarboven, uitgebreid lager-ouderwijs worden gegeveu.
De minister beeft een en ander, door middel van eene circulaire
van den 15 dezer maand, aan de commanderende officieren der
corpsen infanterie medegedeeld.
Het voorloopig verslag, betreffende het onderzoek in de aftlee-
lingen van de Tweede Kamer der Stateu-Generaal vau het wetsontwerp
tot herziening der kiestabel, is thans opeubaar. Aan dit vrij uit
gebreid rapport ontleenen we deze opmerkiugen: Onderscheidene leden
achtten de behandeling van dit ontwerp, met het oog op de zoo
nabij zijnde verkiezingen voor de Tweede Kamer in Juuij aanstaande,
ontijdig. Aan deze opmerking knoopte zich vast de iieriunering,
dat in den loop dezes jaars de gewone lOjarige volkstelling moet
plaats hebben en dat eerst daarna het cijfer der bevolxing van de
gemeenten met juistheid bekend is. Vele leden uitten den wensch
dat, tegelijk met de herzieniug der kiestabel mogt worden over
gegaan tot wijziging van onderscheidene bepalingen der kieswet.
Een groot aantal leden dror.g ter tegemoetkoming aan op den zich
steeds meer opeubarenden wensch naar algemeen stemregt, aau op
verlaging van den census. Het voorstel tot vorming vau een
nieuw hoofdkiesdistrict in Noordholland Zaandam-lokte vele
bedenkingen uit. Sommige leden wilden de Zaanstreek in plaats
vau zoo als nu, met Haarlem, rnet Amsterdam vereenigen. Anderen
wilden Zaandam bij Haarlem doen blijven en de overbevolking in
dien omtrek ten nutte maken voor de vorming vau eeu nieuw kies
district, waarvan Haarlemmermeer of Kruisdorp de hoofdplaats zoude
zijn. Eindelijk waren er nog leden, die drie enkele kiesdistricten
(ieder district één afgevaardigde) wilden gevormd hebben Zaandam,
Haarlem en Haarlemmermeer.
Ter beroeping van eeu predikant, ten gevolge van het bedanken
van ds. v. d. Linden, te Zeveubergen, heeft het kiescollegie der
Herv. gemeente te Alkmaar, in zijne den 23 dezer gehouden vergadering,
het volgende twaalftal geformeerd: Eigemau te Delfshaven, Hogerzeil
te Veenendaal, v. d. Liudeu te Zevenbergen, van Dijk te Hilversum,
Montagne te ter Aar, Smits te Hellevoetsluis, v. d. Bijtel te '3 Gr.
Capelle, Creutzberg te Maarssen, Gunuing te Leiderdorp, Nonhebei
te Muideo, Rutgcrs te Brummeu eti v. VNisseliugh te Haarlemmermeer.
De 6 eersten zijn op het zestal en de 3 eersten op het drietal geplaatst.
Bij de toekenning vau subsidie voor het R. K. armbestuur te
Alkmaar werd door dat bestuur voor 1869 eene verhoogiug tot
2500 verlangd, terwjjl de raad slechts 1099 wilde verleeneu.
Het armbestuur heeft daarop geweigerd die subsidie aan te nemen,
en besloten geen verdere bedeeliug te verstrekken aau armen en
behoeftigen beneden ÖOjarigen ouderdom, die verwijzende naar het
aigemeen burgerlijk armbestuur. Door den raad is ten gevolge vau
dien bepaald, alle besluiten, correspoudeutie en verdere hiertoe
betrekkelijke stukken te stellen in handen eeuer commissie, met uit
noodiging, om daarover rapport uit te brengen; in den loop dezer
maand is aan die uitnoodiging voldaan cu stelt de commissie 0. a.
voor, dat aau de bedoelde R. K. armen aan wie door het R. K.
armbestuur onderstand wordt geweigerd, die van wege het algemeen
armbestuur zal worden verleend en om verder vau het uitvoerig
rapport en van de daarop te nemen besluiten mededeeling te doeu
aau bh. Gedep. Staten, alsmede aan het 11. K. parochiaal armbestuur
en aan den bisschop van Haarlem.
In zijue zitting van 17 Maart jl. heeft de raad besloteu, behou
dens enkele wijzigingen, zich met bet rapport te vereeuigeu, en dit
ook nog mede te deelen aan de Stateu-Generaal.
Hoe voorzigtig men moet zijn bij het maken van patronen,
leert een treurig voorval, dat te Doesburg in de kazerne plaats
vond. Een jong zeer oppassend korporaal dreef deu kogel in de
metalen huls door middel van een hamer; eensklaps ontplofte de
lading die hij met de linkerhand had omklemd en ontvleeschde hem
de hand, zoodat allerwaarschijnlijkst amputatie zal moeten volgen.
De kogel sprong vau den zolder terug door een der ramen en vloog
nog ver weg.
Als iets bijzonders in deze maand deelt men mede, dat de heer
J. Aeilkema, landbouwer te Siddeburen, eene hen bezit, ouder welke
hij deu 22 Febr. jl. veertien eijcreu had gelegd, en waaruit den 14
dezer 13 welvarende kiekens te voorschijn kwamen, die allen zeer
vlug en kras zyn.
Als eene bijzonderheid uit de schapeuwereld deelt men mede,
dat een schaap van H. Fabricius, te Assen, vijf lammeren ter
wereld heeft gebragt. Dat dier schijnt het er bijzonder op toe te
leggen, om zich in dit opzigt beroemd te maken, daar het nu
reeds, 't is 5 jaar oud, aan 19 lammeren het levenslicht schonk.
Te Venlo is binnenkort in denzelfden nacht bij den eeu een
hond gestolen, bij den ander een hondenwagen en bij een derden
een honden! uig.
Dezer dagen heeft bij het spoorwegstation van Eysden, op
Nederlandsch grondgebied, een duel met de sabel plaats gehad
tusschen twee Belgische officieren. Op de aankomst van den mnré-
chaussée van Eysden, stegen de duëllisten en hunne getuigen in
hunne rijtuigen. Een der duëllisten is ernstig aan den linkerarm
gekwetst.
Uit het noorden des lands wordt gemeld, dat de opkoopers
van rundvee uil het buitenland zich weder bij de landlieden in die
gewesten vervoegen, om tegen hoogrn prijs runderen op te koopen,
die alsdan per spoor ontniddelijk worden verzonden. Een en ander
brengt weder op nieuw levendigheiil in dezen tak van handel, welke
eenigen tijd min geanimeerd is geweest.
Meermalen is in onze dagen gewezen op het onvoldoend
middelbaar onderwijs voor meisjes, in tegenstelling der zoo goed
ingcrigte en veelvuldige gelegenheid voor jongens. Door den heer
Lalleman is dezer dagen er de aandacht op gevestigd, dat ook bij
het lager onderwijs de toestand der meisjes zooveel ongunstiger is
dan die der jongens.
Op eene treffende wijze schetst de heer Lalleman de groote nadeelen
van het schoolverzuim voor de meisjes en ziet daarin de bron van
al de ellende in zoo menig huisgezin. Men behoeft, zegt hij, niet
met groote inspanning naar de redenen te zoeken, waarom menig
man uit het volk zoo weinig lot zijne woning getrokken wordt, als
hij zijne levensgezellin gekozen heeft uit de rij dergenen, die het
geheel aan ontwikkeling eti beschaving ontbreekt. De vrouw moet
hare woning weten te herscheppen in eene plaats van waarachtig
levensgenot; zij moet door orde, zindelijkheid, werkzaamheid, liefde-
vollen zin, keunis en deugd, daar welvaart licht en vreugde wekken
en onderhouden. Zij bezit daarin eenig en alleen het groote middel om
den man innig en duurzaam aan haar te verbinden zij zwaait daardoor
een tooverstaf, die duutzaam kracht bezit om den man tot haar te trekken.
Waardoor wordt er licht en leven geschapen op ons levenspad
waardoor krijgen wij moed en geloof en hoop in den strijd des
levens? I» groote tnate daardoor, „dat wij al de zegeningen van
het onderwijs genoten hebben. Waardoor trekken onze woningen
ons aan, na den arbeid des daags, na den zonneschijn of de
stormen des levens? Omdat wij er moeders en vrouwen vinden
met heldere hoofden en warme harten. Maar hoe zal, hoe mag
men dien invloed nu wachten van die duizenden, ilie geheel
onvoorbereid het leven intredenhoe zal Nederland die gevolgen
van vrouwelijken invloed ondervinden, als nog zoo vele duizenden,
jaar in jaar uit, volstrekt niet voor hare bestemming geschikt
gemaakt worden? De moeder is de ware en eerste opvoedster des
kinds; de meeste groote mannen hebben dat, wat. zij geworden zijn,
hoofdzakelijk aan hunne moeders te danken. Maar wat zal er van
dat opvoedingswerk tot stand komen bij die duizenden, welke geen
flaauw begrip bezitten, wat opvoeding beteekent, welke bijna geen
ander denkbeeld hebben dan van her stoffelijke? Wat spreekt men
dan van volksheil en volksbeschaving, als wij duizende en duizende
moeders bezitten, die de eerste grondslagen niet kunnen leggen voor
dat heil en die beschaving? Wat spreekt men dan van deugd ca
godsdienstzin, als wij duizende en tienduizende moeders bezitten,
die de zaden daarvan niet met zorg en gepastheid weten uit te
strooijeu? Wat klaagt men over de saturnaliën en bacchanaliëu bij
jaarmarkten en feesten, als de groote massa nog zoo schandelijk
verwaarloosd wordt? Wat gaat er een eeuwig geklaag op over
weinig ijver, weinig trouw, weinig orde van den dienstbaren stand
Maar wat is de ooizaak? Wil men verstandige huismoeders en
goede opvoedsters ook in de laagste standen des volks, dan vocde
men eerst haar, die moeders zullen worden, goed op. Daartoe roept
hij de hulp in vau de regering, van de westelijke en plaatselijke
besturen, van alle weldenkende)), maar bovenal van de vrouwen.
Haar roept hij op ten strijde, de vrouwen, die bezield zijn met den
geest der helpende 01 re-blende lief-Ie, die niet langer moeten gedongen
dat de toekomst van duizenden verwoest woidt en dat zij, die haar
dagelijks moeien dienen, die vaak een deel van de zorg voor hare
kleinen op zich ncmc.n, nog zoo ongevormd, zoo onontwikkeld, zoo
onbeschaafd ziju. Zij moeten die armen naar de scholen leiden,
voor haar de baan effenen.
De Belgische Moniteur van den 23 dezer bevat de aangekondigde
verklaring, welke hoofdzakelijk luidt als volgt: „De indiening en
de aauneming van de wet op de overdragt van spoorwegcuocessiël)
I hebben in Frankrijk aanleiding gegeven tot oordeelvellingen en
beschouwingen, ten aanzien waarvan de regering het zich tot pligt
rekende naar Parijs ophelderingen te zenden, die van hare eerlijke
en volkomene openhartigheid getuigen. Ten einde nu een wcdcr-
keerig bewijs van hare gevoelens vau vriendschap en vertrouwen te
geven, eti willende overeeubrengen de belangen der twtc landen,
hébben de twee regeringen elkander verstaan tot het instellen van
eene gemengde commissie, die tot taak zal krijgen het onderzoeken
van al de verschillende volkshuishoudelijke vraagstukken, voort
spruitende uit de bestaande betrekkingen en uit de jongste ontwerpen
van tractalen tot overdragt van exploitatie van spoorwegen; vraag
stukken, wier oplossing van dien aard zal zijn dat de belangeu van
handel en nijverheid der twee landen er door ontwikkeld worden/'
Gelijke verklaring bevat liet Fransclie Journal officiel.
In 1864 werd van wege het ministerie van oorlog in België
voorgeschreven, dat ieder soldaat in de kuzcruc van zeker porseleinen
j voorwerp zou voorzien worden, dat men gewoon is in de nachttafel
te zetten. De levering daarvan heeft niet minder dan 22,000 francs
i gekost. Alle rogemenleii zijn in het bezit gesteld van liet noodige
getal van deze in een huisgezin onmisbare, maar in eene, kazerne
vrij overbodige meubelen. De officieren die belast waren de breek
bare waar in outvaug te nemen, en vorm, hoegrootheid en inhouds
maat te onderzoeken en aan eene keuring te onderwerpen, hebben
1 zeer tegen die weinig vereerende dienst geprutteld, en eindelijk heeft
i men ingezien, dat dit porselein in de kazerne kan gemist worden.
