869. N°. 39.
Woensdag 31 Maart.
27 Jaargang;
f
BINNENLAND.
BUITENLAND.
YERSAILLES.
ir"i
HELDERSCHE
NIEUWEDIEPER COURANT,
*N
„W ij huldigen het goed e."
F Verschijnt Dinosdag-, Doxderuaq- en Zaturdag namiddag.
«itbonaeinentsprija per kwartaal1.30.
franco per post 1
- 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt. I
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
af Ponderdag den 1 April vertrekt de Oost-Indische
",11 over Southnmpton.
ïoT"
lil
HELDER en NIEUWEDIEP, 30 Maart.
!':In het oogvallend is de sympathie, die de op vrije voeten gestelde
sö,niaiis dezer dagen bij hunne Iersche landgenooten opwekken. In
tij openbaar en met eerbetoon worden zij bij hunne bevrijding uit de
M»aogeais door geestelijken en leeken ontvangen en verwelkomd,
"u bnuner, de heer Meany, heeft in een bedehuis door de hand
•o een 78jarig priester, namens de ingezetenen van Ennis, een adres
_B gelukwensching ontvangen, met het houden eener toespraak,
Hm de sterkste geestdrift voor het Fenianisme verraadt. De grijze
~|enaar schetste zijn staatkundigen vriend, den ontslagen gevangene,
eeQ getrouw vaderlander en practiseh Christen, wiens magt van
I en welsprekendheid hem ongetwijfeld tot eene aanzienlijke stelÜDg
hebben gevoerd, indien hij den weg van anderen had ingeslagen
'lC zijne talenten had vernederd door ze den Mammon te doen dienen.
,n het einde zijner rede herinnerde de priester aan deze woorden
n den Ierschen volksleider O'Connell: „De man, die een misdaad
gaat, geeft kracht aan den vyand", en hij zelve voegde daarbij,
,(,t eene ontijdige revolutie niet slechts eene ramp, maar ook eene
lii-jsdaad is.
'otvJJe Spaansche regering tracht met het proclameren van godsdienst-
jjheid, de R. C. godsdienst nis godsdienst van staat te handhaven.
Alabama-kwestie tusscheu de Noord-Amerikaansche Unie en
Ingeland schijnt door het optreden van een nieuw bewind te Was
hington geenzins nader tot hare oplossing te zijn gekomen; integendeel
801 schijnen zich nieuwe moeijelijkheden op te doen.
p,-
In de avondgodsdienstoefening op den eersten Paaschdag trad
J. A. Lamping in de Nieuwe kerk voor de laatste maal voor
""•e gemeente op. Een zeer talrijke schare vulde het ruime kerk-
ibouw. Naar aanleiding van 2 Corinthen II vs. 14„En Gode
art' dank, die ons ten allen tijde doet triumferen in Christus en den
sijner kennis door ons openbaar maakt in alle plaatsen,"
"bietste de leeraar den indruk, dien dit uur van afscheid bij hem
weeg bragt. Hij legde vervolgens de verzekering af, dat alleen
I dringende eisch van stoffelijk belang hem had genoodzaakt
ne anders geliefde betrekking vaarwel te zeggen en bestreed op
temachtige wijze de meening, die er zou kunneu ontstaan, dat moede-
'-osbeid ten gevolge van den in de Hervormde kerk gevoerd wordenden
rijd hem tot het verlaten van het strijdperk zou hebben aange-
loord. Hij betuigde zijne gezindheid om ook in zijnen nieuwen
b, opbaan in ruimen kring te zullen medewerken aan de verspreiding
in vrijzinnige godsdienstige beginselen, vooral ook daar die in
zen tijd in zoo naauwe betrekking voorkomen met staatkunde,
herkunde en de onderscheidene vraagstukken van het maatschappelijk
ten. De spreker wees iu het vervolg zijner toespraak op hetgeen
KI|Urdoor de gemeente alhier zich gunstig of miDder gunstig onder-
Tiiiheidt, wekte naar aanleiding van een en ander tot belangstelling en
iderstenning op jegens de zaak der vrijzinnige rigtiug op godsdienstig
tbied en spoorde aan om vroomheid des harten aan heldere
Tlgrippen omtrent het Christendom te paren. Met een toepasselijk
,ubckeidswoord aan den kerkeraad, predikanten, inzonderheid aan
aglen grijzen leeraar Ledeboer, aan de gemeente en zijne leerlingen,
lipiep dr. Lamping aan het einde allen een hartelijk vaarwel toe.
""iNa den atloop der godsdienstoefening werd de heer Lamping in
|/;eiie vergadering van den kerkeraad, die ook werd bijgewoond door
eE's. A. G. Pareau, uit den Anna Paulowna-Polder, als gecommit-
jerde uit het klassikaal bestuur van Alkmaar, op eervolle wyze uit
jjne betrekking ontslagen.
Heden morgen is het ooderwys in de R. C. bewaarschool alhier
^gevangen.
L— Ia de laatste dagen zijn hier enorme hoeveelheden visch
Mgebragt en direct verzonden naar België en Duitschland. De
ektózen zijn zeer hoog. We zagen voor de rog 1, voor de vleet
"v i per stuk betalen f 37 werd besteed voor 100 schelvisschen.
f Eergisteren is bij de Roöten, nabij Wieringen gestrand, de Noordsche
,t wik Pkiinix, kapt. Moë, van Amsterdam naar Noorwegen bestemd. De
okkemast en groote steng zijn weggeslagen. GeDoemd vaartuig had
ii, «buiten hy zich ter assistentie. De equipage bevindt zich nog aan boord.
De heer Charles Balla, vermaard weerkundige, in Hongarye,
j'Dorspelde verscheidene dagen vooraf een naderenden Paaschstorm.
reien hebhea zeker het hoofd geschud, toen zij lazen, hoe die man
loeite deed om ons door zyne weerprofecy te verontrusten. Toch
het niet zoo dwaas om aan die voorzeggingen de aandacht te
j» Wijden. Reeds onderscheidene malen heeft diezelfde weerkundige,
>lijkens de uitkomst, op naderend gevaar opmerkzaam gemaakt,
j'En ook thans bleek al spoedig, dat men zyDe waarschuwing niet
ln «et een ongeloovig schouderophalen heeft te begroeten. De daling
tl les barometers, de hevige noordoosten wind deed ons gedurende
beide Paaschdagen vermoeden, dat wij hier, ofschoon buiten den
kring liggende, een klein aandeel genoten van een storm, die welligt
'r •""s op vernielende wijze woedde. Met belangstelling zien wij uit
naar berigten uit andere streken, omtrent de weersgesteldheid ge-
»UfMde het afgeloopen Paaschfeest.
j Op zijn verzoek is eervol ontslag verleend aan den heer C.
f Spiers, uit zijne betrekking van ontvanger der dir. bel., in-en uitg.
I tsgten en ace. te Purmerend, behoudens aanspraak op pensioen.
Bij de dd. Schutlery te Hoorn is op zijn verzoek eervol ont-
jjsg verleend aan dr. M. Wymans, als 2de luit.; en benoemd tot
«den luit, aldaar E. H. Groenman.
Bij het korps, gevormd uit de Vereenigyig tot Bevordering
'fan s Lands Weerbaarheid te Hoorn, zyn benoemd: tot kapt.-komm.,
■et deu personelen tang van majoor, J. G. R. van Haersolte, 1ste
'uitkomm. van dat korps en majoor-komm. van het 6de bat.
rustende Schutterij in Noordholland; tot 2den luit. kwartierm., G.
sta Nisius, scrgeaQt; eu tot 2deu luit. R. Rodenburg, adj.-onderoff.
heiden by dat korps, en P. N. G. Penders
Met den 1 April a. s. wordt aan het Metereol. Observatorium
K Utrecht geplaatst de luit. ter zee 2de kl. Stokhuijzen.
Heden zal de Eerste Kamer hare werkzaamheden hervatten.
Voor het Paaschfeest is te Alkmaar by den slagter Sebol-
meijer o. a. geslagt de vierjarige os, gemest door den heer J.
Kaan te Wieriugerwaard, aan welke op de laatst te Schiedam ge
houden tentoonstelling de eerste prijs van f 75 is toegekend. Het
dier is, zooals men dit uitdrukt, zeer goed uitgevallen, en naar
matige schatting hangt er van 1600 a 1700 halve Ned. ponden
vet en vleesch. Trouwens, mag die os wel veel ponden vlecsch op
de schaal brengen, want de slagter betaalde als koopprijs 600.
Ook werd geslagt de koe, die te Schiedam den eersten prijs, 60,
bekwam en gekocht is voor 675.
De gemeenteraad van Alkmaar heeft eene commissie benoemd om
met den burgemeester en den secretaris aan Z. M. den Koning, bij
diens aanstaand bezoek aaD de hoofdstad, het huldebetoon van die
gemeente aan te biedeD. De commissie bestaat uit de heeren Ver-
hoeff en van der Drift, en de heeren Vonk en Helling als hunne
plaatsvervangers.
Uit het in de nabijheid van het eiland Urk gezonken vaartuig
van den schipper H. Touwslager, zyn opgehaald drie lijkjes der
kinderen, die bij dit ongeluk zijD verdronken.
In de registers van den burgerlijken stand der gemeente Sloten
zyn dezer dagen ingeschreven: 2 echtscheidingen tegen denzelfden man;
de eerste echtscheiding is uitgesproken ten verzoeke van zyne ééne
vrouw, op grond van overspel, en de tweede echtscheiding, op grond
van bigamie ten verzoeke van zyne andere vrouw; deze persoon
is verleden jaar in de gemeente Sloterdijk gehuwd en vertoonde
eene doodaote van zijne vrouw, die ook werkelijk overleden
was, doch het was aldaar niet bekend, dat hy sedert haar dood voor
de tweede maal gehuwd was en dat zyne vrouw te Gouda woonde.
De man bevindt zich in de gevangenis te Leeuwarden.
Door het gemeentebestuur van Gouda wordt de aandacht
gevestigd op het voor de gezondheid nadeelige van het gebruik vau
groen-papieren gordijnen.
Jl. Zaturdag zyn de eerst gevonden kievits-eijeren door Jan
Hoogink, te Piershil, aan Z. M. ten geschenke aangeboden.
Jl. Zaturdag namiddag is te Slikkerveer van de werf van den
heer J. Smit te water gelaten het voor zijne rekening gebouwde
Nederl. clipperfregat Voorlichter. Het schip is 280 voet lang over
dek, 47 voet wijd en 80 voet hol, en meet 2030 ton. Dit is het
grootste schip dat tot dusverre in Nederland gebouwd is.
Dezer dagen had te Vryhoeve-Capelle een aardige schaakpartij
plaats. Zekere landbouwer Oerlemans aldaar, had drie jaren lang
een knecht, Marinus Voordepoort, in zijn dienst gehad. Deze had
liefde opgevat voor de dochter van zyneo baasde baas scheen
zulks te Iaat bemerkt te hebben, ten minste hy joeg zyn knecht
weg, toen zijne dochter reeds moeder geworden was. De knecht
liet zich niet door de bedreigingen van zijn baas afschrikken, maar
kwam telkens, wanneer deze van huis was, zijne geliefde bezoeken.
Dit had dezer dagen plaats, terwyl tevens de galant gezorgd had
een rytuig in gereedheid te hebben, waarop hij met zyne geliefde
iu allerijl naar 's Bosch reed, waar zij zich in ondertrouw deden
opnemen. Oerlemans is een zeer bemiddeld man.
De heer M. L., te Maastricht, keerde dezer dagen met den
spoortrein van Aken naar zyne woonplaats terug. In denzelfden waggon
was o. a. een Pruis gezeten. Nadat de plaatsbilletten waren nagezien,
deed de heer L. zyn billet in zyn portemonnaie, waarin ruim 100 fr.
wareü. Toen, by de aankomst, de conducteur de billetten kwam
ophalen, was de portemoünaie, met den geheelen inhoud verdwenen.
De verdenking viel onmiddelyk op den Pruis. De heer L. greep hem
bij zijn kraag en de dief werd genoodzaakt de portemonnaie terug
te geven, die hij zeer handig had gerold. Hy werd onmiddelyk
gearresteerd.
Aan het artikel, getiteld Eene verblijdende goed gemotiveerde
uitspraak, voorkomende in de Prov. Friesche Courant, ontleenen wij
o. a. de volgende regelen:
Vele lezers van de Gids eo wy met hen waren opgetogen toen
zij in deo vorigeu zomer een paar artikelen over de teedere school
wetsherziening van dr. Lamping hadden gelezen en overwogen.
Zulk eene grondige redenering, zulk een betoogtraut waren wel
in staat om de verlichte mannen op paedagogisch en politiek terrein
te doen uitroepenDeze arbeid is voortreffelijk en overtuigt elkeen
die, naar waarheid zoekende, overtuigd wil worden.
De schier algemeene sympathie welke de opstelleD van dr. Lamping
verwierven, deden dan ook by menigeen den wensch ontstaan, dat
zij afzonderlijk ter algemeene verspreiding mogten worden uitgegeven.
Aan dezen wensch nu heeft de helderdenkende schrijver voldaan
eu wel door zijne geschriften nog eens naauwkeurig te herzien,
betwiste stellingen beter toe te lichten, te beschaven en vollediger
te makenkortom hy heeft menige bladzijde als hernieuwd.
Onder den titel: De Staat en het Volksonderwijs in Nederland
zyn dezer dagen zijne studiën by den boekhandelaar van Doesburgh
te Leiden in het licht gekomen, die naar het te verwachten is,
grooten opgang zulten maken en by de meest beschaafden en ver
lichten met adhaesie zullen worden begroet.
Gaarne erkennen wy over de schoolkwestie tal van brochures te
hebben gelezeD; maar (en dit verklareD wij iD gemoede) geen nit
die allen heeft in die mate onze volkomen instemming verworven
en onze overtuiging derwyze versterkt, als het pas genoemde
v lugschrift.
Het is te voorzien dat by de verkiezingen op den derden Junij-
Diugsdag de tegenstanders der neutrale school zich krachtig zullen
doen gelden, en dat zij alle candidaten, die baar op prijs stellen,
zullen bekampen. Maar evenzeer is het te vermoeden, dat zy om
stemmen te winnen, hunne gemoedsbezwaren te berde zullen brengen
by stille, eerzame burgers, die, meenende dat de godsdienst, juist
door de gelijk zij ze noemen moderne staatsschool iD gevaar ver
keert, ligtelijk zouden te overreden zyn. Mogten dezen, in plaats
van naar de verleidende lokstem te luisteren, begrijpen dat zy als
eerlyke lieden verpligt zyn te onderzoeken, wat er door de voor
standers der neutrale school wordt aangevoerd, ten einde zich
dan, na kennis van zaken, by die partij, welke naar hunne over
tuiging het naaste by de waarheid is, aau te sluiten.
Voor dezulken vooral, maar voor iedereen, ook voor de hoogst
ontwikkelden, heeft dr. Lamping zijne bewijsgronden geschreven en
gestaafd, en door dezen arbeid juist nu, terwijl de schoolagitatorcn
nog druk iu de weer zijn, een zeer voortreffelijk werk verrigt; hij
heeft, (wie zal het na zijne woorden opmerkzaam te hebben gelezen
en overwogen, durven ontkennen?) hy heeft de voorstanders der
schoolwetsherziening geheel en al verslagen. Zij mogen en zullen
welligt trachten tegen te spreken, maar hem wederleggen, dit zyn
ze niet bij magte te doen.
8EN0EMINGEN EN VERPLAATSINGEN BIJ MARINE EN LEGER.
De luit, ter zee 1ste kl. jhr. H. O. Wicbcrs, laatst behoord hebbende tot
het esrader in Nederl. Indië, wordt op non-activiteit gesteld.
De luit. ter zee 1ste kl. jhr. J. C. H. Clifford Kocq van Breugcl, thans in
Oost-Indië, wordt, op zijn verzoek, eervol nit de zeedienst ontslagen.
De burgerlijke regtbaük te Luik heeft een belatigrjjk vonnis
gewezen betreffende de verantwoordelijkheid der spoorweg-maalschap-
pyenEen bediende van de Nederlandsche compagnie had eene vrij
ernstige verwonding bekomen, terwyl by op de ljjn dienst deed.
Daar hij beweerde, dat het ongeval, hetwelk de verwonding had ver
oorzaakt, niet aan onvoorzigtigheid, maar aan een gebrek in het
leggen van den weg moest toegeschreven worden, waarvoor de
compagnie verantwoordelijk was, deed hij deze tot schadevergoeding
dagvaarden. De regtbank heeft zijne vordering toegewezen, en bcm
eeDe schadeloosstelling vnn 20,000 fr. toegekend.
Victor Hugo heeft aan mevrouw de CassiatLamartine, de
nicht en aangenomen dochter van den edelen bard, een brief van
rouwbeklag gezondeD, die eindigt met de volgende zonderlinge theorie
over het toekomstig leven: „Lamartine heeft niet opgehouden te
schitteren. Van nu af schittert hy dubbelin onze letterkunde,
waarin hij geest is, en in het groote onbekende leven, waarin hij
ster is."
Uit Remscheid berigt men dd. 24 dezerTe Hinter-Laspert
is een groot ongeluk gebeurd. In de slanpknraer der echtelieden
Bröschet, was, op eene onverklaarbare wyze, brand ontstaan in de
legerstede der ouders, terwyl beider kinderen, een meisje van zes
en een jongentje van drie jaren, in een ander bed lagen. Toen men
van buiten den brand ontwaarde en zich naar de slaapkamer spoedde,
was deze dermate met rook gevuld, dat beide kinderen reeds ge
stikt en alle pogingen om de levensvonk in hen weder op te wek
ken vruchteloos waren. Men kan zich den schrik en de ontroering
der ouders verbeelden, toen zij dit vreeselijke nieuws hoorden. I)e
man toch, eerst kort van eene langdurige ziekte genezen, was reeds
vroeg in den morgen aan zyn werk gegaan en de vrouw, die met
vruchten rondliep, om insgelijks iets te verdienen, was gedurende
het ongeval, mede van huis afwezig. De ongelukkige ouders hebbeu
dus niet alleen al hun goed, maar ook hunne beide kinderen op
eene deerniswaardige wijze verloreu.
Uit Rome wordt dd. 28 dezer gemeld: Heden heeft de Paus
in de St. Pieterskerk de dienst waargenomen en zyn zegen urbi
orbique gegeven. Een verbazende menigte woonde de plegtigheid by.
De Amerikanen zijn van meening, dat zy hunne gebeele schuld
binnen korten tjjd zullen delgen door middel van een ruimere ex
ploitatie der goudmijnen. Dat denkbeeld is niet nieuw; het dagteekent
reeds van de eerste maanden van den oorlog, toen de schuld begon
te groeyen; velen troostten zich toen met de gedachte, dat in de
westersche bergen genoeg goud aanwezig was, om alles af te lossea.
Als of men daar de gnudeo dollars voor bet rapen had en de
opbrengst der mijnen behoorde aan den staat, niet aan de mijn
werkers. Men weet, dat geen arbeid slechter wordt beloond, dan
bet gouddelven en dat niemand zich daaraan wagen zou, indien
het Diet was eene loterij. Ieder hoopt natuurlijk den grooten klomp
te vinden, die hem op eens tot een rijk man maakt, maar deze
gelukkigen zijn zeldzaam, en werd de opbrengst der mijnen onder
alle mijnwerkers gelijkelijk verdeeld, dan zonden zij slechts even het
noodige ontvangen voor hun dagelijksch onderhoud. Alle andere
takken van nijverheid beloonen den arbeider naar evenredigheid beter,
maar juist bet avontuurlijke der gouddelverij maakt, dat zoo vele
lieden naar de mijnen stroomen. Dat de landstreek, waar zich mijnen
bevinden, zoo snel bevolkt wordt, is dan ook het grootste nut,
dat de mijoen van Californië, Colorado, Idaho eo Montana nog
hebben opgeleverd.
De oud-president Johnson is ernstig ziek, maar niet over
leden, gelyk men reeds meldde.
Het lydt geen twijfel, dat geen stad ter wereld den vreemdeling
meer genoegen, meer genot verschaffen kan, dan de overschooDe
hoofdstad van Frankrijk, Parys. Hare schoone omliggende natuur,
hare liefelijke atmospheer, hare prachtige bouworde, gedenkteekenen,
kerkeu, paleizen, museums, wandelplaatsen, dit alles geeft haar die
eerste plaats onder de hoofdsteden der oude en nieuwe wereld. Bij
een bezoek aau de trotsche Seinestad gebragt, behoort echter nog
iets, waarnaar ieder vreemdeling zyne schreden wendt; dat na te
laten zoude schier hetzelfde zyn als te Rome geweest te zyn en de
H. Vader niet te hebben gezien. Het punt in kwestie is het
wereldberoemde kasteel van Versailles, met zyne prachtige zalen en
kamers, meer dan duizend in getal, zyne schoone tuinen en ver-
bÜDdeude waterwerken, het prachtigste paleis wat misschien ooit
een magtig koning tot woonplaats verstrekte, en onmiddelijk by de
stad van dien naam, ongeveer drie uren van Parys gelegen.
Het is Zondagmorgen en een schoone Julydag. Een paar dagen
te voren hebben ons de dagbladen en de talrijke annonces verteld, dat
op dien dag de groote waterwerken te Versailles zollen springen
en dit berigt is belangryk genoeg voor den op uitspanning verzotten
Paryzenaar, om dien Zondag Parijs te verlaten en daar den dag te
gaan doorbrengen. Het springen der waterwerken geschiedt slechts
vier of vyf keeren gedurende het jaar, teDgevolge der groote onkos
ten daaraan verbonden, aangezien het water, door groote stoom
machines gedreven, van op aanzienlijken afstand tot de plaats zyner
bestemming gebragt moet worden. Geen wonder, dat een zoo schoon
schouwspel dan ook aller harten in beweging brengt, en wij begeven
