N°.42.
Woensdag 7 April.
27 Jaargang.
binnenland!
buitenland!
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
HELDERSCHE
fok-
NIEUWEDIEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dihosdaq-, Donderdag- en Zaturdao namiddag.
Abonaementsprijs per kwartaal 1-30.
franco per post - 1.65.
Prijs der Advertentiën: Van 1regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt.
j Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
I donderdag den 8 dezer vertrekt de Oo§t-Indlaehe
uj mail over Margellle.
HELDER en NIEUWEDIEP, 6 April.
Men deelt ons mede, dat met bet ramtorenschip Print Hendrik
'1 lieer lang proeven zullen worden genomen in het rammen, waartoe
"st'leen drijvend vlot zal worden aangewend.
e"i Het schroefstoomschip de Amstel, onder bevel van den luit.
"'^ter zee late kl. K. C. Bunnik, is den 28 Febr. jl. te St. George
id'Elmina (Kust van Guinea) aangekomen. Aan boord was alles wel.
Ter voldoening aan art. 5 van het Huishoudelijk Reglement
voor de Hervormde Gemeente alhier, zullen, met het oog op de a. 8.
^sjberoeping van een predikaut, de vacaturen in het kiescollegie eerlang
1(1 worden "vervuld. Ter voorbereiding daarvan zal de lyst van kies-
Igeregtigden van den 5 tot den 8 dezer in de consistoriekamer der
Nieuwe" kerk ter inzage liggen, terwijl gelegenheid wordt gegeven
ii»oni uiterlijk tot 10 dezer, aaomerkingen daarop schriftelijk bij den
kerkeraad in te dienen. De verkiezing voor gemagtigden zal plaats
hebben op Woensdag 14 dezer van 's voorm. 10 tot 's nam. 4 en
van 's avonds 6 tot 9 ure, in de genoemde consistoriekamer, waar
ook op Donderdag den 15, 's voorm. 10 u., de opening der stembus
tal plaats hebben.
Vrijdag middag is een Marinier, na gehouden exercitie in de
kazerne teruggekeerd, voor zijn krib dood gevallen.
Door de Commissie voor den Helder en omstreken, die werk
zaam is geweest tot het verzamelen van bijdragen, ten behoeve der
wedawen en weezen door de zeeramp op Terschelling op 24 Oct.
1868, is de door haar bijeengebragte som volgenderwijze verdeeld
Aantal Bedrag aan ieder
eri'
lelr
Wij
«J;|
iet*
tm
rif
Weduwen.
kinderen.
Gedeelten.
uitgekeerd.
W, Molenaar
7
11
154.22
C. F. Ree
e
10
- 140.20
W. D. Zeijlemaker
4
8
- 112.16
C. A. Bierman
4
8
- 112.16
J. R. Groendijk
2
6
- 84.12
J. van Keulen
1
5
- 70.10
J. J. Nadort
1
6
- 70.10
P. de Breed
0
4
- 56.08
D, C. Geus
0
4
- 56.08
61
865.22
l«
's bal
Na afgelegd examen, is door de commissie voor het examineren
van onderwijzers in Noordholland de acte van hoofdonderwijzer toe
gekend aan den heer P. Pinxter, hulponderwijzer aan eene der gemeente
scholen alhier.
Het gezelschap Ernst en Scherts nam gisteren avond op feeste
lijke wjjze afscheid van den winter, door het houden eener buiten
gewone vergadering in het lokaal Tivoli alhier. Zeer talrijk namen
de kunstlievende leden met hunne dames daaraan deef. In de eerste
afdeeling werden een drietal dichtstukken voorgedragen, terwijl de
tweede werd ingenomen door de opvoering van het blijspel: Signor
Carabinelliof de triiulatién van een beroemd manhet eerste deel
vsn dit stuk speelt te Geen huizen in de herberg de gekroonde Hottentot,
het tweede te Irgendwo (in Pruissen) in het hotel de Hapschaar.
Dit onderhoudend blijspel werd door HH. werkeode leden flink
opgevoerd en door de toeschouwers met vele blijken van goedkeuring
begroet; gelijk ook aan de voorafgaande voordragten hulde werd gebragt
eo een woord van erkentelijkheid toekomt.
Over het geheel schonk deze vergadering, die met een geanimeerd
werd besloten, veel genoegen en draagt zij, nevens de voorgaande
buitengewone vergaderingen in dit saizoen er toe by, dat kunst
lievende leden tegen den volgenden winter veel goeds en schoons
van dit gezelschap blijven verwachten.
Z. M. de Koning zal Woensdag den 14 dezer, des voormid
dags te 91 ure, in het Paleis te Amsterdam audiëntie verleenen aan
commissiën, civiele en militaire autoriteiten, officieren en militairen.
Donderdag den 15 dezer, 's voormiddags te 9^ ure, zal Z. M.
audiëntie verleenen aan particulieren.
Z. M. de Koning heeft tot zijnen ordonnans-officier benoemd
den lsten luitenant J. E. N. baron Sirtema van Grovestins, van
het regiment Rijdende Artillerie.
De minister van Marine brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat in dit jaar 13 jongelingen als adelborst 3de kl. voor de zeedienst
(na behoorlijk afgelegd examen) op het Kon. Instituut voor de
Marine alhier kunnen worden aangenomen. De admissie heeft
plaats op den 1 Sept. a. s. Ouders of voogden, die verlangen, dat
hunne zoneD of pupillen in dit jaar worden geplaatst, dienen te
dien einde vóór of uiterlijk op den 31 Mei a. s. aan den minister
van Marine een op zegel geschreven verzoekschrift in.
Dezer dagen heeft de minister van Marine te Medemblik een
bezoek gebragt om de gebouwen van het voormalig Marine-instituut
tu oogenschouw te nemen.
Zooals bekend is werd tijdens het laatste heerschen der cholera
hier te lande, tengevolge van het door den KoniDg persoonlijk te
kennen gegeven verlangen, eene staatscommissie benoemd, aan welke
werd opgedragen te onderzoeken welken invloed op de gevreesde
ziekte werd uitgeoefend door het drinkwater; en wat de regerings
zaak behoorde te zijn, wanneer het onderzoek mogt leiden tot be-
vestiging der stelling, dat het drinkwater een onderwerp van staats-
aprg behoorde te zijn. Het rapport der commissie ziet thans het
h<jht. Het is verdeeld in zes hoofdstukken, als: 1. verband tus-
suneti cholera en drinkwater; 2. onderzoek van drinkwater, 3. oor
sprong van het water in den bodem van Nederland4. verbetering
van het drinkwater; 5. waterleidingen en 6. wettelijk toezigt op
het drinkwater in Nederland. Achter deze hoofdstukken volgt een
besluit, waarvan de slotsom deze is:
«Vraagt men nu of door volledige voorziening in deze voorname
ensbehoefie <'e ïtee9 T00r herhaling eener epidemie geheel zal
worden afgesneden, dan moet de commissie daarop ootkennend ant
woorden overtuigd dat het drinkwater één der wegen is, waarlangs
datgene, wat cholera te weeg brengt, in den mensch kan worden
opgenomen, is de commissie tevens van meening, dat het niet de
eenige weg is.
„Zeer veel zal nog op het gebied der gezondheidsleer en der
algemeene gezondheidsregeling verrigt moeten worden, eer wij zonder
vrees de cholera onze grenzen zullen kunnen zien naderenmaar de
commissie meent toch, dat er reeds veel zou gewonnen zijn, wanneer
het gelukken mogt een der wegen, welligt de voornaamste, waar
langs die ziekte zich verspreidt, ontoegankelijk te maken, en dat de
natie Uwer Majesteit dank schuldig is voor hare belangstellende
poging, om dat resultaat voor te bereiden door het aan ons opge
dragen onderzoek."
In de zitting van de Eerste Kamer der Staten-Generaal van
gisteren zijn de aan de orde zijnde ontwerpen aangenomen, waar
onder die op de mateD en gewigten. De discussiëo over de zegel
afschaffing en den Samarang-spoorweg zijn bepaald op Woensdag,
ten elf ure.
De heer B. Braams, laatstelijk predikant bij de Protestantsche
gemeente te Pontianak (Wester-afdeeling van Borneo), thans met
verlof in Nederland, is uit 's lands dienst ontslagen, met toekenning
van pensioen.
Beroepen te Vlaardingen ds. de Wilde, te Poortvliet.
Een bewoner van het Gesticht van Weldadigheid te Texel,
die aan krankzinnigheid leed, heeft zich in eene sloot verdronken.
Jl. Woensdag heeft te Terschelling ten overstaan van den notaris
N. D. Djjkstra en in tegenwoordigheid van een aantal belangstellenden
de verloting plaats gehad ten voordeele der door de bemanning van
de loodsboot n°. 4 nagelaten betrekkingen, welke boot in Oct. 11.
in de Noordzee is vergaan.
De heer Alteua, secretaris der Terschellinger commissie, hield,
vóór dat men met de verloting aanving, de volgende toespraak:
„I)e hoofdaanleiding van deze onze bijeenkomst, Mijne Heeren, (aldus liet hij
zich uit) is voorzeker hoogst weemoedig, wijl deze vergezeld gaat met de treu
rige herinnering, dat ten tweeden male binnen het tijdsverloop van een jaar,
eene ramp onze woonplaats heeft getroffen, tengevolge waarvau nu omstreeks
een 70tsl personen, zoo weduwen als vaderlooze kinderen, het somber rouwkleed
hebben aangetrokken als het zinnebeeld over het smartelijk verlies van hunne
zorgdragende echtgenooten en vaders, welke in de uitoefening van hun inocijclijk
loodsmansberoep omkwamen. Moge dit eiland voor soortgelijke zee
rampen in de toekomst genadiglijk worden beschermd en verbengeo wij ons
dat oomiddelijk van hoogerhand zulke krachtige waarborgen zijn genomen.
Kr valt niettemin eene schitterende lichtzijde bij al dien rouw op te merken
in de Nederlandsche liefdadigheid, aan welker spitse het edele stamhuis van
Oranje stond om met milde hand het lot der zwaar bezochten te verzachten.
„Met een diep gevoel van erkentelijkheid zijn wij bezield voor zooveel een-
dragtige samenwerking in ons dierbaar Vaderland.
„Maar ook inzonderheid aan u, datnes van het comité vso weldadigheid;
brengen wij hulde en dank voor den moed, waarmede gij u hebt aangegord en
voor de edele rustelooze volharding, om door het ontwerpen van eene loterij
op groote schaal, zoo vruchtbaar het getuigenis te geven van uwe liefde voor
de lijdenden.
«Wij wenschen U geluk, dat Uw edel streven, eene som van bijna ƒ700 op
het altaar der liefdadigheid heeft knonen nederleggen.
„Dat thans onze geachte Notaris, wien wij voor zijne met zoo veel ijver
verleende belanglooze medewerking innig dank betuigen, het toeken geve, dat
de trekking een aanvang kunne nemen.
Den 13 dezer zal te Amsterdam geopend worden de tentoon
stelling van oude krijgswapenen, in de zalen van Arti et Amicitiae
aldaar. Wij vestigen op die tentoonstelling de aandacht, naar aan
leiding eener verzekering, dat een bezoek aan die verzameling zeer
belangrijk is.
Eerstdaags zullen door het comité van de 's Gravenhaagsche
Koninklijke Scherpschuttersvereeniging bepalingen worden vastgesteld
omtrent den aanstaanden algemeenen wedstrijd der Nederlandsche
weerbaarheidscorpsen, land- en zeemagt enz., die dit jaar op de vlakte
van de Bildt, b(j Utrecht, zal gehouden worden. {Dagblad.)
Tot waarschuwing van anderen wordt medegedeeld, dat door
het kantongeregt te Leeuwarden voor eenige dagen twee personen
zijn veroordeeld tot geldboete van 10 of gevangenisstraf van drie
dagen, de een wegens het plaatsnemen in een rijtuig van een trein
der spoorwegdienst, zonder van een behoorlijk plaatsbewijs te zijn
voorzien; de ander wegens het verder reizen dan het station eener
spoorwegdienst waarvan het plaatsbewijs genomen was, zonder
daarvan kennis te geven aan den hoofdconducteur, of de bijkomende
vracht te betalen.
Een hoofdonderwijzer in een dorp nabij de Joure is dezer
dagen naar de gevangenis te Sneek overgebragt, verdacht van valsch-
heid in geschrift. Dit ongeval wordt zeer betreurd, daar de beklaagde
als hoofdonderwijzer bij zijne dorpsgenooten hoog stond aangeschreven.
Men schrijft uit Friesland, dat de Paaschstorm aldaar geene
schade heeft aaDgerigt. Die coriespondent wijst op de omstandig
heid, dat weerprofeten ons na reeds weken vooraf zoo'n gevaar
voorspellen, waardoor ieder voorbereid eD alles in 't gerede is om
't natuurverschijnsel te ontvangen. Volgens den berigtgever loopt
in die provincie het gerucht, dat het eiland Ferro er zoo goed niet
is afgekomen. De eerste meridiaan, de roem des eilands, is los
gerukt en met huid en haar verdwenen, zoodat er kop noch staart
van is te vinden. De eilanders zitten in zak eo assche en klagen:
hadden wij zus en zoo gehandeld, wij hadden hem kunnen behouden,
maar zoo gaat bet, als het kalf verdronken is wil men den pnt
dempen. De Engelscben lagchen in bun vuistje; reeds lang hebben
die geprofeteerddat ding daar is niet houdbaar, daarom hebben
wy reeds voor jaren een nieuwen aangelegd over Greenwich, die
voor dagelijksch gebruik ook wel voldoet. Men is benieuwd te
weten, waar de stukken en brokken van den verdwenen meridiaan
zijn gestoven.
Den 4 dezer zjjn berigten ontvangen van het eiland Java,
loopende tot 23 Eebr.
De verjaardag van Z. M. den Koning is, tengevolge van bet
ongunstige weder op 19 Febr., voor het uitwendige niet zoo fees
telijk gevierd als anders plagt te geschieden. De aangekondigde parade
van het garnizoen en de schutterij is afgecommandeerd, en het volks
feest is door de zware regeDS in vele opzigten tot eene teleurstelling
gemaakt. De Bataviasche tramway is op dien dag gedeeltelijk
geopend. Er is namelijk gelegenheid gegeven om van de Harmonie
naar de stad en terug te rijden.
Volgens berigten van Samarang scheen de gezondheidstoestand
der Europeanen aldaar eene min of meer gunstige wending te nemen.
Onder de inlanders woedde de koorts-epidemie hevig voort. Den
10 Februarij waren bjj het bestuur gerapporteerd 2642 zieken.
Bijgekomen waren van 1 tot 10 Februarij 1971 ziekeD; hersteld
waren 1752. In die dagen waren ten gevolge der epidemie over
leden 382 en aan andere ziekten 58 personen.
Uit Banjoemas had men vernomen, dat aldaar, in den avond
van 13 Februarij 11., eene hevige aardbeving gevoeld was. Nadere
berigten omtrent die gebeurtenissen ontbrekeD vooralsnog.
Vrije arbeid op Java, afschaffing der heerendieusteu, toepassing
van die regten en vrijheden aan de bewoners van Nederl. Iudië,
die in het Moederland aan de bevolking zjjn toegestaan ziedaar
de schrikbeelden, waarvan de behoudende party een afschuw heeft,
ziedaar de maatregelen, die de vrijzinnige rigting op staatkundig
gebied, hetzij met meer of minder spoed in werking wil zien komen.
Vraagt meD naar de wenschelykheid van de toepassing der liberale
grondbeginselen in de Indische wetgeving en wil men niet slechts
bewering, maar voldingend bewys, men raadplege de opgaven, die
Anton Boelen in zjjn vlugschrift: De Rustverstoorders mededeelt en
met duidelijke cijfers staaft.
Genoemde schrijver wijst, ter vergelijking, op het aan de BritBche
kroon behoorend eiland Mauritius in de Indische zee gelegen. Daar
trad voor de eerste maal rrye arbeid tegenover gedwongen arbeid
in het strijdperk en behaalde de eerste eene roemrijke zege. Ondanks
de ongunstige omstandigheden, dat op dat eiland raak vreeseljjke
en vernielende orkanen woeden en het voornaamste product, het
suikerriet, door zeer schadelijke insecten bedreigd wordt, heeft daar
de invoering van liberale wetten een sterk sprekenden invloed gehad
op den uitvoerhandel in suiker. De uitvoer was daar iu de navol
gende jaren, volgens officiële opgaven, als volgt:
in 1814 517,000 kilo, (tydvak der slavernij).
1824 12,167.000
1834 35,571,000 van overgang).
I, 1844 37,271,000 der vrijheid).
1854 85,011,000
1, 1863 137,124,000
1864 116,988,000
1865 133,028,000 nu 1,
Een nog sprekender bewys verkrijgt men van de ontwikkeling
en den vooruitgang, welke de afschaffing der slavernij daar in het
leven riep, als men nagaat, dat rond bet geheele eiland een spoor
weg, met vertakkingen in het binnenland, is aangelegden dat men
op Mauritius 160 suikerfabrieken, 23 distilleerfabrieken, 10 stoom-
werktuigfabrieken, 9 stoomkorenmolens, 6 waterkorenmolens, 3 drooge
dokken, 2 sleephellingen, 6 scheepstimmerwerven, 4 entrepotdokken
en 8 praanwenveeren telt.
Ook zyn op dat eiland gemeentebesturen ingevoerd. De stad
Port Lonis beheert hare eigene zaken door tusschenkomst van een
burgemeester en van een gemeenteraad door de inwoners gekozen.
Nog in 1861 gaf de gouverneur van dat eiland, de heer Stevensoo,
in een rapport aan den Britschen minister van koloniën te kennen,
dat hy de toepassing der westersche staatsregeling op dat eiland
verderfelijk oordeelde, als zettende de deur open voor ernstige mis
bruiken. Maar zyne vrees is beschaamd en de uitkomst heeft geleerd,
dat de invoeriug der vrye staatsinstellingen iD stede van gevaar
voor moederland en kolonie te veroorzaken, groote voordeelen en
heilzame verbeteringen heeft aangebragt.
De schryver van dit vlngschrift beeft, bij bet wijzen op bet voor
beeld van Mauritius, bepaaldelijk het oog op Java en doet uitkomen
de wenschelijkheid, dat in de koloniale staathuishouding aldaar dat
voorbeeld worde gevolgd, tot bevordering van den bloei van Nederl.
Indië, en tegelijk in het voordeel van het moederland.
Reeds vroeger hebben we onze lezers op de uitgave dezer brochure
opmerkzaam gemaakt; bij de herleziDg van dit belangrijk geschrift,
keurden we het niet ondienstig om, ter bevordering van meer heldere
begrippen over de koloniale staatkunde, het bovenstaande nog daar
aan te ontleenen. Het strekke om steeds meet te bevorderen de
omhelzing van liberale begrippen; en ter bestrijding van het wan
begrip: liberaal in Nederland en tegelijk behoudend in Nederl. Indië.
BENOEMINGEN EN VERPLAATSINGEN BIJ MARINE EN LEGER.
De off. van gez. 2de kl. C. J. A. de Groot wordt met den 16 dezer geplaatst
op het wachtschip te Willemsoord.
De Fransche minister Rouher heeft, in antwoord op de
jl. Vrijdag in het Wetgevend Ligchaam gehouden redevoering van
den heer Thiers, waarin deze tot vrede vermaand heeft, gezegd, dat
de vrede een vereischte is voor de ontwikkeling, de beschaving, de
vryheid en de grootheid van een land; dat de regering ijverig
pogingen doet om den vrede op het vasteland te doen voortduren.
Gevaar voor het behoud van den vrede zou niet ontstaan van de
zyde der regering, maar veeleer uit zoodanige redevoeringen, die de
binneDlandsche instellingen ondermijnen, en schade toebrengen aan
den eerbied, welken men in het buitenland voor die instellingen
koestert.
Even als de meeste leden van het Fransche episcopaat, heeft
ook de aartsbisschop van Parijs, msgr. Darboy, in een herderlijk
schrijven, hetwelk jl. Zondag in al de kerken van zyn aartsbisdom
is afgekondigd, bet houden van een plegtig Te Deum op den
llden April, ter gelegenheid van het SOjarig jubilé van 's Pausen
ordening tot priester, voorgeschreven.
Het schynt dat de Memoirs van Prins Talleyrand in handen
zyn van een advocaat Androl, die ze binnenkort in bet licht zal geven.
Het volgende bevat twee uittreksels uit die belangrijke geschriften.
Zy zyn medegedeeld door een in de hoogste kringen van Parijs
bekenden persoon
„Europa moet ten opzigte van Amerika steeds op zijne hoede zijn
en geen voet geven aan eenig voorwendsel om ondersteuning of hulp
van die zyde. Amerika neemt by den dag in vermogen toe. Het
wil eene groote mogendheid worden en er moet een tyd komen,
wanneer het gemakkelijker met de oude wereld kan communiceren