1869. N°. 58.
Vrijdag 14 Mei.
27 Jaari
BINNENLAND.
Cz.
GEMEENTERAAD.
HELDERSCHE
EN NIEUWEDIEPER COURANT,
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaalf 1.30.
franco per post - 1.65.
Uitgever
Bureau:
A. A. BAKKER
»OLE»PLEIN, W°. 163.
Prijs der Advertentiën: Van 1i regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Zitting van Dingsdag den 11 Mei 1869.
Voorzitter de heer Burgemeester.
Tegenwoordig 12 leden; afwezig de heeren Janzen, Zur Mühlen, van Strijen,
Braakstna en Boomsma.
De aanteekeningen van het verhandelde in de vorige zitting worden goedgekeurd.
Het eerst wordt aan de orde gesteld de benoeming van een stembureau voor
de in dit jaar te houden verkiezingen voor een lid van de Tweede Kamer en
voor leden van den Gemeenteraad. Bij meerderheid van stemmen worden benoemd
tot leden van het stembureau de heeren Werendlijn Smit en de Breuk en tot
plaatsvervangers de heeren de Lange en Hugenholtz. De benoemden laten zich
die keuze welgevallen.
Ter vervulling eener vacature van hulponderwijzer aan de gemeente-school N°. 6,
wordt raededeeling gedaan van de nominatie, die door B. en W., in overleg met
den districts-schoolopziener en den hoofdonderwijzer, is opgemaakt:
lste candidaat J. Bruin, te Helder.
2de i, W. van Twisk, Zij pc.
3de R. Braams, Pijnakker.
Met 11 stemmen wordt gekozen de hulponderwijzer J. Bruin; op van Twisk
was 1 stem uitgebragt.
De Voorzitter stelt aan de orde de benoeming van een lid der commissie
voor het Middelbaar Onderwijs, ter vervanging van den heer dr. J. A. Lamping,
die naar elders is vertrokken. Ter aanbeveling worden door den Voorzitter
genoemd de namen van de HH. P. J. Ileijning, J. G. R. Vos en dr. D. Hellema.
De stemming levert deze uitkomst op: de heer Vos verkreeg 7, de heer Ileijning 3
en de heer Hellema 2 stemmen. Eerstgenoemde is alzoo gekozen.
De Voorzitter stelt hierop aan de orde het brengen van eenige wijzigingen
in het Reglement voor het Middelbaar Onderwijs in deze gemeente en meer
bepaald in bet onderwijs aan de Industrie-school en het verhoogen der subsidie
aan die inrigting. De voorgedrageu wijzigiug geschiedt op verlangen van den
heer Inspecteur voor het Middelbaar Onderwijs eu strekt ook om uitzigt te geven
op vrijstelling voor deze gemeente van de verpligting tot het oprigteu eener burger
avondschool. De verschillende wijzigingen betreffen hoofdzakelijk, dat er bepaald wordt,
dat in eene voorbereidingsklasse onderwijs zal worden gegeven in Nederl. Taal,
Aardrijkskunde en Geschiedenis; dat in het vervolg de jongelingen op den
leeftijd van 13 jaren zullen worden toegelaten; dat het schoolgeld bepaald
wordt op f 3 voor den geheelen winter-cursus, te voldoen bij vooruitbetaling
van maaodelijksche termijnen van f 0.50 eu dat de subsidie der gemeente met
plus minus f 150 zal worden verhoogd. Nadat de Voorzitter omtrent deze
voorstellen gunstig had geadviseerd, werd met eenparige stemmen dienovereen
komstig besloten.
Vervolgens werd door den Voorzitter aan de orde gesteld een verzoek van
eenige slagters iu deze gemeente, om thans, na het geheel verdwijnen der vee
ziekte, den indertijd genomen maatregel tot verbod van den invoer van geslagt
vleesch op te heffen. De Voorzitter adviseert, om in het belang der ingezetenen,
die daardoor welligt goedkoop vleesch zullen erlangen, het verzoek toe te staan. De
beer Smit vreest, dat dit tijdstip niet gunstig is voor het toestaan van het
verzoek. Hij wijst op het ontstaan der lougziekte in den laatsten tijd en zou
bet betreuren, als de opheffing der verbodsbepaling tot het invoeren van voor
de gezondheid schadelijk vleesch zoude leiden. Ook de heer Maalsteed ver
klaart zich tegen de opheffing van het verbod op dit oogenblik. Hij ziet ook
niet in, dat de prijs van het vleesch daardoor merkbaar verlagen zal. De
heer Jelgersma bestrijdt mede de opheffing vau het verbod, merkt op dat er,
zoo lang er koeijen zijn, ook wel zieke koeijen zullen zijn en dringt aan op
naauwiettende zorg voor de keuring van vleesch. De heer Haagsma wil
bekendheid hebben gegeven aan de namen vau die slagters, die geslagt vleesch
invoeren, ter waarschuwing van verbruikers. De heer de Breuk dringt ten
sterkste aan op handhaving der bepalingen op de keuring van vleesch, als het
eenig middel om dierlijk voedsel, dat schadelijk voor de gezondheid is, te weren.
Overigens verklaart hij zich vóór het toestaan vau het verzoek tot opheffing der
verbodsbepaling tot invoeriug van geslagt vleesch.
De Voorzitter voert bij herhaling het woord, ter beantwoording van gemaakte
bedenkingen. Hij wijst op de omstandigheid, dat vleesch van koeijen, die de
longziekte hebben gehad, als ze geene medicijnen tegen die kwaal hebben in
genomen, onschadelijk is; op het gevaar, dat, oudanks de verbodsbepaling, blijft
bestaan, door het invoeren van beesten, die minder gezond zijn; op het gemis
van onderscheidene prijzen bij den verkoop van vleesch, waardoor wij in deze
gemeente in de onaangename positie verkeereu in den regel voor vleesch van
middelbare kwaliteit altijd den hoogsten prijs te moeten betalen; op het wensche-
lijke van vrijheid voor kooper en verkooper, terwijl ieder verbruiker zelve aan
gespoord wordt naauwlettend toe te zien op de waar die hij inkoopt, zonder
dat het gemeentebestuur daarover eene vaderlijke zorg uitoefent; op het geheim
zinnige der vleeschprijzen, daar bij de levering voor het garnizoen 48 cents,
voor de Mariue 52 ets. per N. p. wordt betaald, terwijl particulieren 80 a 90 ets.
voor het Nederl. pond moeten betalen; en eindelijk op de omstandigheid, dat
thaus, nu te Amsterdam en te Hoorn ook paardenvlecsch wordt verkocht, eene
aanmerkelijke wijzigiug in den vleeschhaudel dreigt te ontstaan.
Met 9 tegeu 3 stemmen wordt besloten tot opheffing van het verbod tot
invoer van geslagt rundvleesch. Tegen stemden de heeren Jelgersma, Smit
en Maalsteed.
De heer Smit verzoekt aanteekening in de Notulen, dat hij, ofschoon anders
vóór vrijen invoer gestemd, alleen tegeu gestemd heeft, omdat hij dc opheffing
op dit oogenblik nog niet wenschelijk achtte.
Met eenparige stemmen wordt besloten tot af- en overschrijving van eenige
posten der begrooting voor 1868.
De Voorzitter herinnert, dat in eene vorige zitting de tractementen der
hoofd- en hulponderwijzers bij de openbare scholen in deze gemeente zijn
geregeld en dat het tractement der hoofdonderwijzers aan de gemeente-scholen
Nos. 3, 4 en 6 is bepaald als volgt: minimum f 1U00, maximum f 1500.
Tegen deze laatste bepaling is door 11H. Gedeputeerde Staten bezwaar gemaakt,
ten gevolge van bedenkingen door den districts-schoolopziener en den
provincialen inspecteur van het Lager Onderwijs geopperd. Met het oog op
die bedenkingen geven Gedeputeerde Staten in overwegiug het bedoelde raads
besluit te wijzigen, zoodauig, dat het minimum op f 1200 worde bepaald.
Naineus het Dagel. Bestuur stelt de Voorzitter voor aan HH. Gedep. Staten,
onder opgave van redenen te antwoorden, dat de Raad geen genoegzameu grond
vindt om meergenoemd besluit in den aangeduiden zin te wijzigen. De Voor
zitter wijst daartoe vooral op het nog zoo kort geleden gehouden vergelijkend
examen, waartoe sollicitanten zijn opgeroepen, met dc vermelding dat het
tractement voorloopig f 10ÜÜ zou bedragen. Verder wordt gewezen op de andere
hoofdonderwijzers, die op hetzelfde tractement zijn aangesteld en later verhooging
hebben erlangd. Na de voorlezing vau het concept-antwoord aan Ged. Staten,
wordt met eenparige steramen besloten, op de regeling der tractementen van de
onderwijzers niet terug te komen.
Voor kennisgeving worden aangenomen deze medcdeelingen des Voorzitters:
a. dat bij de jongste verificatie van de boeken en dc kas des gemeente
ontvangers een en ander is iu orde bevonden, terwijl zich in kas bevond
de som van f 21047.13; en
b. dat HH. Gedep. Staten, blijkens het Frov. Blad, de rekening en ver
antwoording der gemeente over 1868 vóór 31 Augustus e. k. wenschen
toegezonden te zien.
De Voorzitter zegt, dat is ingekomen eeu verzoekschrift van den heer
A. van den Heuvel, om ter vervulling der vueature, ontstaan door het overlijden
van A. Nieuweuhuijzen, te worden benoemd tot ambtenaar bij de plaatselijke
belastingen. Het voorstel des voorzitters, om bedoelde vacature niet te ver
vullen, omdat daartoe geene noodzakelijkheid bestaat, wordt aangenomen.
Er wordt ter tafel gebragt en voor de leden ter bezigtiging gesteld de door
den gemeente-bouwmeester vervaardigde en door de commissie voor de gemeente
werken goedgekeurde teekening eener school met onderwijzers-woning in het
Koegras. De Raad hecht daaraan zijne goedkeuriug. Verder wordt besloten
tot het doen van stappen om subsidiën te erlangen van den heer Loopuyt en
van het gemeentebestuur van Callantsoog, ten behoeve van de kosten voor den
bouw, die op p. m. f 7000 zijn geraamd.
Met eenparige stemmen wordt goedgekeurd het voorstel van het Dag. Best,
om aan den heer G. Boldewijn, die na het overlijden van den heer v. d. Haar
de betrekking van hoofdonderwijzer der gemeente-school N°. 3 heeft waarge
nomen, eene gratificatie toe te staan, groot f 100.
Niemand der leden vraagt- meer het woord; de zitting wordt gesloten.
HELDER en NIEUWEDIEP, 13 Mei.
Onder het opschrift: „De aanstaande verkiezingen", bevat het
Vaderland de volgende politieke beschouwing:
„De aanstaande verkiezingen, welke den 8 Junij moeten plaats
vinden, hebben dit jaar een bijzonder gewigt.
Het geldt de handhaving van de schoolwet en van een ministerie,
dat sedert zijn optreden, gesteund door de sympathie van de
vertegenwoordiging, reeds veel tot stand heeft gebragt en nog meer
heeft voorbereid. Het geldt de vraag of de kinderen van Protestanten,
Katholieken en Israëlieten in neutrale "scholen eendragtig zullen
worden opgeleid tot goede staatsburgers, dan wel of voortaan de
Katholiek vijandig zal staan tegenover den Protestant en de Israëliet
tegenover den Katholiek. Het geldt de vraag, of eindelijk iets tot
stand zal kunnen komen in het belang der ontwikkeling van onze
koloniën en van onzen handel en nijverheid, wier toekomst zoo
naauw met die van Indië zamenhangt. Het geldt eindelijk en
inzonderheid ook de vraag, of het bewind in handen zal blijven van
de tegenwoordige ministers, dan wel of zij weder het veld zullen
moeten ruimen voor de rigting die gedurende de twee vorige jaren
aan het land het overtuigend bewijs heeft geleverd harer onge-
geschiktheid om met beleid, kalmte en waardigheid te regeren."
Na deze beschouwing wijst de redactie op het eerste ministerie
Thorbecke, dat zoo veel voor de staatkundige hervorming van ons
vaderland heeft gedaan, en dat ten val is gebragt door hen,
die tegen de beginselen onzer grondwet waren gekant en die op
behendige wijze van de anti-Catholieke gevoelens van een deel der
Nederlandsehe bevolking wisten partij te trekken, ten einde hunne
politieke bedoelingen te bereiken.
In de zaal Mum Sacrum werd gisteren avond een concert
gegeven door eenige HH. toonkunstenaren nit Alkmaar, ondersteund
door de welwillende medewerking van den heer Egberts en de heeren
Ph. en J. Polak van hier. De oude heer Otto, stedelijk muziek
directeur en kapelmeester te Alkmaar, dirigeerde dit orkest, dat op
verdienstelijke wijze werkte. Niet het minst komt een eervolle
vermelding toe aan de schoone uitvoering van het achtste nommer
van het programma: Duo concertaut pour deux violons" van Kal liwoda,
waarin de directeur en zijn zoon hun meesterschap op hun instru
ment uitstekend handhaafden. Jammer, dat de opkomst van het
publiek zoo weioig talrijk was.
Het muziek-gezelschap Concordiaiz] zich bij gunstigweder, Zondag
a. s., van 5 tot 7 uur 's avonds, op het stations-terrein doen hooren.
De lste luitenant T. W. J. Buys, van het 3de bat. 7de reg.
Infanterie, alhier in garnizoen, is overgeplaatst naar het algemeen
depót van discipliue teNaarden; de kapiteins J. N. A. Schneiders
van Greijffenswert en J. Romein, beiden van den staf van het lste
reg. Vesting-Artillerie, zijn overgeplaatst, de eerste van Naarden,
de tweede van Dordrecht naar hier, om als compagnies-comman
danten te vervangen de kapiteins Meyll en van Troyen.
Het état-major van de Watergeus is aldus zamengesteld:
W. B. F. Escher, kommandant, kapt.—luit. ter zee; Six, lste
officier, luit. ter zee lste kl.; Wachendorf van Rjjn, luit. ter zee
lste kl.; van Doorn en la Gaay, luits. ter zee 2de kl.Praeger,
off. van gez. 2de kl.; Hertzveld, off. van adm. 3de kl., en Sonne-
berg, scheepsklerk.
H. M. de Koningin zal, naar men verneemt, zich na Pinksteren
voor eenigen tjjd naar Parijs begeven.
Voor de 88 vacante plaatsen aan de Kon. Militaire Academie
te Breda zjjn 91 candidaten opgekomen. De kans om tot het
onderwijs te worden toegelaten heeft zelden zoo gunstig gestaan.
Beroepen te Haarlem ds. A. C. J. van Maasdijk, pred. te
Katwijk aan Zee.
Aangenomen het beroep naar de Christ. Afg. gemeente te
Zwolle door ds. N. H. Dosker te Harlingen.
Met de theologica der Evang. Lnth. Kerk in Nederland ziet
het er niet best uit. Er zjjn thans vier vacatures en slechts twee
proponenten, terwijl er in het volgend jaar slechts één proponent
kan bijkomen en daarna in eenige jaren niet eeu enkele.
Voor het kiesdistrict Haarlemmermeer komt, naar men ver
neemt, van liberale zijde de heer mr. M. J. de Lange, advocaat te
Amsterdam, bijzonder in aanmerking als candidaat voor de Tweede
Kamer der Staten-Geoeraal.
Door ds. J. A. Snellebrand, te Twisk, zyn een aantal glas
ruiten met ingebrand schilderwerk, uit de kerk aldaar afkomstig,
ingezonden bjj de commissie voor de overblijfselen van vaderlandsche
kunst, enz., behoorende tot de Koninklijke Academie van Weten
schappen, afdeeling Letterkunde.
Jl. Zondag morgen is ds. D. Reinders als predikant bij de
Hervormde gemeente te Alkmaar bevestigd. De emeritus-predikant
ds. Barger, van Utrecht, deed dit, naar aanleiding van Lucas
14 1623. In den namiddag aanvaardde ds. Reinders het dienst
werk naar aanleiding van I Cor. 1 23.
De berigten nit de omstreken van Alkmaar betreffende de te
veld staande wintergranen en de graslanden luiden vrij gunstig.
Uit de noordelijke plaatsen verneemt men echter klagten over schade,
vooral aan de tarwe, veroorzaakt door de zoogenaamde koperworra;
onze oostelijke naburen Ijjdeu last van den veldmuis en algemeen
wenseht men naar regenwater.
Jl. Maandag namiddag derailleerde even benoorden het station
Uitgeest een zandtrein, die de Zaanlijn van zand voorziet. Juist
by een kleinen bogt liep de voorste wageo (de locomotief stond
achter en duwde de wagens voort, omdat hij geene gelegenheid tot
draaijen heeft) uit het spoor en eer de locomotief kon stilstaan,
waren vier wagens verbrijzeld. De remmer, op een der eerste
geplaatst, viel door den schok nit zyn remstoel op den wagen. Ge
lukkig bleef hij ongedeerd. Behalve de wagens is ook de weg
eenigzins beschadigd en het spoor wat nitgedrongen. Ware bet
ongeval gebeurd even vóór het station, waar dc zandlyn de staats-
lijn kruist, dan zou het van invloed geweest zyn op de treinen
Haarlem—Helder. Nu echter konden de treinen onverhinderd door-
loopen en men is ijverig bezig om de zandwagens weer vrij te maken.
Eeuige weken geleden is door een bloemkweeker te Uitgeest
een hyacinthebol verkocht voor den prijs van f 30. Deze soort
heeft den naam gekregen van roode van Speyk, omdat zjj verloopen
is uit de blaauwe van Speyk.
Jl. Maandag middag omstreeks half drie ure heeft zich de
sergeant S. van het 7de reg. Infanterie te Hoorn door een geweer
schot vaD het leven beroofd. De reden tot deze wanhopige daad
is onbekend.
Dezer dagen werd in eene sloot of wetering, voorbij het
Leiderdorpsche hek, aan den Hoogen Ryndijk, onder Zoeterwoude,
bet lyk opgehaald van den heer K., een kundig en gezocht muziek
onderwijzer te Leiden.
Tot dus ver is niet gebleken, dat by de jongste op het eiland
Walcheren plaats gehad hebbende ongeregeldheden iemand is omge
komen. De Middelburgsche Courant behelst eene publicatie van den
gouverneur van Oost-Vlaanderen, gerigt tot de werklieden aldaar,
waarin wordt medegedeeld, dat de aanval op de Belgische polder
werkers zoozeer in het geheim was beraamd, dat het niet mogelijk
geweest is maatregelen van voorzorg te nemen, en voorts, dat de
Commissaris des Kooings in Zeeland de verzekering heeft gegeven,
dat ieder Belg, die naar de werken wenseht terug te keeren, er van
verzekerd kan zyn, dat het Nederlandsehe openbaar gezag voor zjjne
veiligheid zal waken.
Tengevolge der tegenwoordige lage prjjzen, vooral van de
buitenlandsche tarwebloem, en de concurrentie, wordt het tarwebrood
te Zwolle sedert eenigen tyd zeer goedkoop verkocht, zoodat de
handwerksman, die anders roggebrood eet, ook een stuk tarwebrood
bekomen kan. Een der bakkers aldaar, die bekend is een der
goedkoopste te zijn, is op den inval gekomen om onder honderd
tarwebrooden er een te doen, waarin een gulden is. Binnen een
uur waren al de brooden verkocht. De vinder van den gulden,
een arbeidsman aldaar, kreeg op vertooning daarvan nog een koek
als premie.
Zaturdag avond nam te Zwolle een zekere T. aan, om achter
eenvolgens een flesch jenever en eene kruik bier te drinken. De
drinkebroer won de weddenschap en was nog by magte den prijs,
bestaande in drie gulden, te ontvangen, doch daarna blies hij spoedig
den laatsten adem uit.
De commissaris des Konings in Friesland heeft de gemeente
besturen in die provincie verzocht tot medewerking, om alle wreed
aardige volksspelen, als katknuppelen, palingtrekken, haan- of gans
sabelen, enz., waar die nog bestaan, te keer te gaan. Sommige
gemeentebesturen hebben daarop een artikel in gewenschten zin in
de politie-verordeningen opgenomen, waarbjj die spelen worden
verboden.
Als eene bijzonderheid betrekkelijk de loting voor de Nationale
Militie te Workura (Friesland) mag aangemerkt worden, dat No. I
op de lijst ook dadelyk No. 1. uit de bus haalde en dat iemand,
van wien beweerd werd, dat hjj in zyne verstandelijke vermogens
was gekrenkt, No. 11 trok, welk nummer de vrolijke dwaas zeer
voldaan op zyn pet stak.
Men denkt, dat in den Boxumer terp (Friesland), welke
men aan bet afgraven is, eene schat zal gevonden worden. Althans
men heeft onder dat afgraveu eene kruik gevonden, die op de zorg
vuldigste wijze was verzegeld, en waarin een stuk perkament, waarop
geschreven was: „L. S. Daar de viant komt hebbe ik mijn goedt
begraven in dese terp; mocht ik vallen door viants gewelt, zie
Godt myner siele genadig en mjjn goedt den vinder tot segen.
Tomas Obbema tot Boxum, Drie Konigdag 1586." De bekende
slag by Boxum is dan ook in de maand Janoarjj van dat jaar
voorgevallen, en indien nu de bedoelde schat vroeger niet al reeds
gevouden is, zal hjj eerlang aan het licht komen.
De groote gemeente Wonseradeel doorrijdende, ontdekt
men overal heel veel vlasland; het gewas staat uitstekend en
de kooplieden komen er reeds op af, om bet op risico op steel te
koopeo Het koolzaad, dat begint te bloejjen, staat hol en ziet er
niet best uit; er is weinig van dit gewas verbouwd.
Jl. Zaturdag avond heeft het volgende treffende ongelok plaats
gehad: Een jong bruidspaar uit het dorp Bottum, dat in het
huweljjk zou treden, was in het nabijgelegen dorp Wirdum ter
bruiloft geweest met eenige familieleden. Ten 11 ure zouden zjj
per rytuig huiswaarts keeren. Daar het paard van den bruidegom
nog al wat vurig was, zou de bruid niet bjj hem in de chais,
maar in den wagen van bare ouders plaats nemen en baar vader
in de chais mederijden. Zoo vertrok het gezelschap. Toen men een
half uur had gereden, werd echter juist het anders makke paard,
dat voor den wagen was gespannen, schichtig, vermoedelijk op het
gezigt van steeneu, die ter verbetering van den weg, hier en daar
opgehoopt lagen, en vóór men het schier wist, stortten paard,
rytuig en het gezelschap van vier personen in de daar langs
loopende Weidumervaart. Allen werden, hoe donker het ook was,
gered, maar de bruid, die onder een daar liggend schip was geraakt,
werd slechts levenloos opgehaald. Zij was pas 21 jaren oud.
Gedurende de eerste drie maanden van 1869 is de schnlden-
last van 9 der voornaamste staten van Europa met 325,560,000 frs.
vermeerderd. Oostenrijk deed een beroep op de kapitalisten voor
een bedrag van 87,500,000 fr., Rusland voor 62,910,000 fr., Turkije
voor 62,000,000 fr., Duitschland voor 32,875,000 fr., Zwitserland
voor 28,875,000 fr., Nederland voor 14,870,000 fr., Spnnje voor
13,750,000 fr., Frankrijk voor 13,400,000 fr. en Italiè voor
9,380,000 fr. Hieronder zjjn begrepen leeningen, die onder staats-
guarantie zijn gesloten.
Het geheele bedrag van de jaarlijksche zilverprodnetie in alle
werelddeelen wordt naar onderscheidene berekeningen geschat op
840,000 kilogrammen, ter waarde van 90 millioen gulden. En
hoeveel is er reeds aanwezig? - En toch zjjn de dubbeltjes zoo duur.
