1869. N°. 65.
Zondag 30 Mei.
27 Jaajjg^g.
ERNSTIGE DAGEN.
binnenland!
buitenland.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
De COMMISSARIS DES KONINGS
PROVINCIALE WATERSTAAT VAN NOORDHOLLAND.
AANBESTEDING.
ra.
HELDERSCHE
EN i\IEUWEDIEPER COURANT,
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
A-bonaementsprijs per kwartaalf 1.30.
franco per post f 1.65.
Bureau: MOLEN PLEIN, N°. 103.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt. f
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Dingsdag den 1 Junij vertrekt de Oost-Indische
mail over Triest.
in de provincie NOORDHOLLAND, brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat door de uitvoering van werken
aan de schutsluis Willem III, aan het Noordhollandsch
Kanaal, de groote of buitenlandsche vaart gedurende eenige
dagen aan genoemde sluis oponthoud zal kunnen ondervinden.
Tevens worden belanghebbenden herinnerd dat, daar de
voorhaven van de schutsluis Willem I nog niet op de volle
diepte is gebragt, geene groote schepen of zeestoombooten
door laatstgenoemde sluis geschut kunnen worden.
Haarlem, 28 Mei 1869.
De Commissaris des Konings voornoemd,
R O L L.
Op Donderdag den lOden Junij 1869, des namiddags ten half
drie are, zal aan het lokaal van het Provinciaal bestuur van
Noordholland, te Haarlem, bij enkele inschrijving worden aanbesteed
Het leveren van brik, zet- en stortsteen en het
bestorten der Heldersche zeewering, in twee
perceelen.
De bestekken zijn, tegen betaling van 10 ceuts per exemplaar, te
verkrijgen aan het lokaal van het Provinciaal bestuur voornoemd,
aan het bureau voor buitenlaudsohe paspoorten op den Dam te
Amsterdam en bij den Opzigter van den Provincialen Waterstaat
C. VAN DEK STERR te Helder.
Inlichtingen zijn te verkrijgen bij den Hoofd-Ingenieur van den
Waterstaat te Haarlembij den Ingenieur J. M. F. WELLAN te
Alkmaar en bij den Opzigter C. VAN DER STERR te Helder.
De VOORZITTER van den RAAD der Gemeente HELDER
brengt ter openbare kennis, dat DE BAAD ZAL VERGADEREN
op Dingsdag don 1 Junij a. s., des avonds ten zeven ure.
Helder, De Voorzitter voornoemd
den 28 Mei 1869. STAKMAN BOSSE.
PUNTEN TER BEHANDELING
1. Verzoek om ontslag van een hulponderwijzer.
2. Verordening voor de Commissie van toezigt Middelbaar Onderwijs.
3. Benoeming Commissie onderzoek Schutterij.
4. Verzoek omtrent de plaatsing der Kermis.
5. Mededeeling van ingekomeD stukkeu.
TJne question bien poséi est a moitié résolue.
(Prevost-Paradol).
De vraag zoo gesteld: wilt gij de neutrale school behouden, onze
volkseenheid bewaren, of begeert gij eene kerkelijke en godsdienstige
priester- en predikanten-school, en wilt gij daarmee de zonen van
betzelfde vaderland verdeelen en van één scheuren; zoo gesteld, is
het antwoord niet twijfelachtig. Daarvoor heeft niet Roomsch en
Onroomsch tachtig jaar tegen Spanje gestreden, daarvoor heeft niet
regtzinnig en onregtzinnig in dezelfde gelederen gestaan onder de
muren van Brussel en Leuven, dat nu dweepzucht en onverstand
het werk van eeuwen zou mogen vernietigen. Deze keuze nu is
den kiezers in dit district gelatende generaal-majoor W. J. Knoop
heeft zich met krijgsmans rondborstigheid uitgesproken, voor het
behoud der volksschool; de heer van Foreest noemt deze een
„noodzakelijk kwaad" en ziet verlangend uit naar den tijd, dat het
Nederlandsche volk „rijp" lezeverdeeld genoeg zal zijn
om door grondwetsherziening grondwetsherziening, zelfs eene
verandering van art. 23 stelt hem niet te vredenH! aan dit
kwaad een einde te maken. (Zitting van 11 December 1868).
Men ziet, de heer van Foreest staat in de voorste rijen der
sloopers en afbrekers. Wie wil hem helpen in dat vernielende
werk? Eenige conservativen uit politieke kansberekening, eenige
Katholieken uit vrees voor de geestelijkheid, eenige orthodox-
Protestanten, meer uit stijfhoofdigheid dan uit regtzinnigheid, eenige
liberalen uit eene wonderlijke, ziekelijke opvatting van vrijzinnigheid.
Daarmee zij nu niet gezegd, dat niemand onzer tegenstanders ter
goeder trouw zou ijveren voor de secteschool. Om dit vol te
houden, zou men al zeer weinig mensehenkennis moeten bezitten.
Evenals men lieden heeft, die bang zijn voor spoken, en die met
hart en ziel gelooven aan de tafeldans, evenzoo vindt men ook
gemoederen vol angst voor onderwijs en verlichting, die geen
kerkelijken stempel dragen. Evenals er nog eenvoudigen gevonden
worden, die zich den koning voorstellen met een kroon op het hoofd,
en de scepter in de hand tot zelfs in zijne dagelijksche bezigheden,
even zoo zijn er zwakken van geest, die van den onderwijzer op de
openbare school al het kwaad gelooven, dat ultramontaansche haat
of Dordtsche woordendienst gelieven te vertellenvoor wie ongeloovige
en onderwijzer één is en hetzelfde.
Maar gelukkig denkt de meerderheid van de kiezers. Dit denkende
deel der conservatieven zal Foreest niet stemmen. Vandaar, dat
reeds de conservativen bevreesd zijn geworden nu de liberale partij
het gevecht aanneemt, op de plaats waar zij het hebben aangeboden.
Toen het Dagblad en de zijnen de beweging tegen de schoolwet
hielpen bevorderen, was dat eene zuivere verkiezingsmanoeuvre. Men
wilde de stemmen der antirevolutionairen, der schoolwetsloopers,
winnen voor een conservatief ministerie, daarom kermden zij met
de schoolwet-bestrijders meê, en beloofden dezenhulp? Neen,
dat juist nietsympathie. Maar eens de sluizen geopend, was de
stroom niet tegen te houden. De schandelijke toeleg om kiezers
te koopen met schijnbeloften, lijdt schipbreuk. Het hoofd der
antirevolutionairen, de heer Groen, wa3 te scherpzinnig om zich te
laten vangen, hij eischte meer dan woorden. En thans, nu bepaalde
beloften door hem zijn verkregen, hebben de liberalen den strijd
niet ontweken, maar aangenomen. Weer eene misrekening. Voeg
daarbij eene laatste vergissing, die echter die conservativen, die de
vergissing veroorzaakten, eer aan doet, sommigen en het is ons
aangenaam daaronder den heer van Foreest te mogen tellen
waren te eerlijk, te veel „fatsoenlijk man" voor de rol, die men
hen wilde laten spelen. Zij namen de schoolwet-agitatie in ernst
op, zoodat thans de heer Groen van Prinsterer van den heer van
Foreest getuigt (Bij de Stembus I) „Zal welligt te Alkmaar tegenover
den lofredenaar der schoolwetagitatie, dien ik reeds in 1864, onzen
voortreffelijken geestverwant genoemd heb, met een neo plus idtra
van staatsregtelijke dwaasheid een eigen candidaat worden gesteld
Neen voorzeker niet; de strijders tegen de schoolwet behoeven
hier geen eigen candidaat te stellen, met den heer van Foreest
komen zij even ver; en veel verder dan met candidaten als de
gemedailleerde heer van Zuylen, die aan de ministertafel de geheele
schoolwetvraag vergeet.
Zoo is de heer van Foreest dan geworden een schoolwet-agitator,
en vele conservativen, die niet blindelings medeloopen, zullen hem
niet stemmen.
Wat zullen de Katholieken doen? Het ultramontaansche leger
ondersteunt tot nader order van hoogerhand alles wat niet liberaal is.
Maar ultramontaan is niet hetzelfde als Katholiek. De Katholiek
zal zich afvragen, of hij zelf, die toch ook is opgevoed op de
neutrale school, zoo slecht, zoo onchristelijk, zoo onroomsch is
geworden. Als zijn geweten hem dan vrijspreekt, als hij ziet, dat
die tegenwoordige strijders tegen de gemengde school toch zelf op
die school zijn opgevoed, zonder dat hun geloof is verzwakt, dan
zal hij inzien, dat die strijd is een masker, een voorwendsel en hij
zal van Foreest niet stemmen.
De orthodox-protestanten? Menigeen zal zich, voor dat hij ter
stembus gaat, afvragen„welke klagten zijn er tegen eenige openbare
school in dit distriet?" en dan bedenkende, dat hij geen enkele
bepaalde klagt kan noemen, dat geen zijner medestanders anders
dan met vage woorden, en zinnelooze klanken kan antwoorden op
die vraag, zal hij van Foreest niet stemmen.
Maar wij, kinderen van deze eeuw, strijders voor vooruitgang en
voor verlichting, wij, die nog altijd het wapen voeren, dat op onze
oude munten stond: in den Hollandschen tuin, de Nederlandsche
maagd, 't beeld der eendragt met den pijlenbundel, 't beeld van 't
geloooig vertrouwen met de hand op den bijbel; wij vergeten onze
kleine verdeeldheden, omdat wij het eens zijn in de hoofdzaak;
wij stemmen den heer W. J. Knoop, omdat hij voor ons is het
symbool van volkseenheid boven gewetensdwang; van vrijheid van
onderzoek boven inquisitie en kerktucht
HELDER en NIEUWEDIEP, 29 Mei.
Naar wy vernemen zal door Helders Mannenkoor (45 zangers)
met medewerking van het Stafmuziekcorps der Kon. Ned. Marine
en vele heeren dilettanten, in het begin der maand Junij a. s. een
groot vokaal en instrumentaal concert gegeven worden. Een vroeger
door dit zanggezelsehap gegeven concert, ten voordeele der Ter-
schellinger weduwen en weezeu, slaagde zoo uitmuntend, dat wij
niet schromen het eoncert aan beminnaars der toonkunst bijzonder
aan te bevelen. Ook ditmaal is er een goed en edel doel aan verbonden.
De helft der opbrengst zal gegeven worden aan de Vereeniging tot
Werkverschaffing, zoo deze hare werkzaamheden weder hervat, of aan de
algemeene armen dezer gemeente. Wij vertrouwen dat dit concert,
dat ruim 70 medewerkers telt en stellig voor een uitgezocht pro
gramma zorg zal dragen, eene algemeene sympathie zal ondervinden.
Wij bevelen derhalve de inteekenlysteu, die eerstdaags zullen circu
leren, onzen plaatsgenooten byzonder aan. Verdient eene vereeniging
ondersteuning, dan is het stellig deze. Het is een verheven iets,
wanneer de kunst zich het lot van den armen natuurgenoot aan
trekt. Maar ook de vereeniging zelve verdient bijzondere waardering.
Zij bestaat uit ruim 40 mannenstemmen, de partyen zyn goed ver
deeld, directie en bestuur beijveren zich om in deze gemeente een
mannenkoor zamen te stellen, waarop steden van grooteren omvang
trotsch op zouden zijn. De pogingen hiertoe aangewend zijn
uitmuntend geslaagd. Het is thans de beurt aan Helders ingezetenen
om deze vereeniging flink te onderstenuen. We meenen te mogen
verzekeren, dat aan de verwachting van het concert ruimschoots zal
worden voldaan, terwyl een ieder de overtuiging zal bezitten aan
twee edele zaken te hebben medegewerkt.
Men berigt, dat Zr. Ms. ramschip de Schorpioen, kommandant
de kapt.-luit. ter zee W. K. van Gennep, van Ilellevoetsluis alhier
verwacht wordt, tot bet doen van exercitie-togten.
Men verneemt dat Zr. Ms. stoomschip de Valk, commandant
kapt.-luit. ter zee N. M. J. Kroef, eerstdaags naar Hellevoetsluis
zal vertrekken om een detachement zee-miliciens over te brengen
voor het wachtschip aldaar.
De koloniaal aan boord van het naar Indië vertrokken fregat
schip Insulinde, waarvan in ons nommer van 25 dezer sprake was,
was iemand uit Nijmegen, getrouwd en vader van twee kinderen,
die met een berooid hoofd als koloniaal heeft geteekead en nu aan
boord innig berouw heeft gevoeld, dat tot een soort van razernij of
woede is overgeslagen, zoodat hy met een mes op het dek heeft
geloopen en daarna tot de roekelooze poging is overgegaan om
brand te stichten. Hij is echter, tot geruststelling van de passa
giers en de equipage, onschadelijk gemaakt, want men heeft hem iu
boeijen gesloten en in een goed bewaakt hok geplaatst.
Het Vaderland.)
Als eene bevestiging van het Hollandsche spreekwoord
„bergen ontmoeten elkander nooit, maar wel menschen," wordt berigt,
dat zich onder de kolonialen, aan boord van de Insulinde, jl. Maandag
van hier naar Indië vertrokken, twee soldaten bevonden, die, in
betrekking van officieren der artillerie, by Königgratz tegenover
elkander hadden gestaan, en die nn in de niet zeer benijdenswaardige
positie van koloniaal, elkander weder aan boord van de Insulinde
ontmoetten. Behalve die Oostenrijker en Prnis, waren er nog een
Franschman en Belg onder dat detachement, die eveneens in hun
vaderland officieren bij het leger waren geweest.
Generaal Kroesen, onlangs benoemd tot opperbevelhebber van
het Nederlandseh-Indische leger, is jl. Donderdag naar Marseille
vertrokken, om zich per landmail naar Batavia te begeven.
Jl. Donderdag zyn aan het Prov. Bestuur van Noordholland
aanbesteed, de werken aan de haven op Marken; minste inschryver
de heer B. Beukenkamp, te Wieringen, voor f 19,900.
De minister van Finantiën heeft het oulvangkantoor der
directe belastingen, iu- en uitgaande regten en accijnsen te Terschel
ling gerangschikt in de 6de klasse.
Het Dagblad verneemt uit goede bron, dat de by den Raad
van State aanhangige suikerregeling strekt om de suikercultuur by
contracten op Java binnen zeer weinige jaren geheel op te heffen.
Te Brussel is overleden de baron van Roye van VVichen
gepensioneerd luitenant-generaal in Nederlandsche dienst.
Beroepen te Vlissingen ds. J. G. Blaauw, te Oosterkapelle. -
Aangenomen het beroep naar Harlingen door ds. A. W. L. Talma,
te Katwijk aan den Rijn. - Bedankt voor het beroep naar Alphen
door ds. Creutzberg, te Vlissingen.
Het totaal der inschrijvingen by de Tijd voor het gouden
jubelfeest van den Paus beloopt reeds 82,438.
- In het proces tegen Jacob de Vletter zyn voor de teregtzitting
van 17 Junij e k., naar men vermeldt, 93 getuigen gedagvaard.
Men schryft ons van Oude Schild op Texel, dd. 27 Mei:
„Binnen kort zal hier een zonderling voorval plaats hebben. Een
Fret en een Konijn, van nature groote vyanden, zyn voornemens
zich door den band der liefde zóó naauw aan elkander te verbinden,
dat niets hnn van elkander zal kunnen scheiden dan de dood.
In de jl. Woensdag avond gehouden raadsvergadering te
Alkmaar zijn aan de met 1 Sept. a. s. te openen gemeente-burger
avondschool benoemdtot directeur dr. A. T. van Akentot
leeraren de heeren A. Langerhnizen van Uven, A. Groenier, mr. A. P.
de Lange, C. Fogteloo en W. Verbeet, en tot amanuensis de heer
G. Kam; allen werkzaam aan de aldaar bestaande ryks-hoogere-
burgerschool met driejarigen cursus.
De brnnd in de gevangenis te Hoorn schijnt weder ontstaan
te zyn door het waaijen van vonken bij bet werk der loodgieters.
Er wordt daarom herinnert aan de vele branden, daardoor reeds
ontstaan en de aandacht er op gevestigd, dat men in Frankrijk en
België, in plaats van vuur, altjjd de hydrogenium-lamp gebruikt
by zulk werk.
In de laatste jaren is de groote paardenmarkt te Hanrlem,
die in het laatst van Julij gehouden wordt, belangrijk uitgebreid
door de vele en schoone paarden die aldaar in den omtrek gefokt
worden en gretig aan buitenlandsche kooplieden worden verkocht.
Om die markt nog verdere uitbreiding te geren, heeft de afdecling
Haarlem en omstreken van de Hollandsche Maatschappij van Land
bouw besloten op het voorbeeld van Frankfort 20,000 loten uit te
geven a 1 per stuk, om voor het bedrag paarden en rytuigen,
enz. aan te koopen en te verloten. Men vleit zich daardoor van
die markt, even als in Frankfort, een Europesche markt te zien
groeijen, en wij mogen met genoegen vermelden, dat de belangstelling
aanvankelijk groot is.
Jl. Dingsdag zijn te Rotterdam de eerste kersen uit Duitsch-
laud aangebragt en naar Engeland verzonden.
In het Westland wordt reeds hier en daar een begin gemaakt
met het rooyen van aardappelen, en eenige mandjes zyn naar
Engeland verzonden. De stand van het gewas is gunstigde knol
heeft nu reeds bjjna de grootte van den volwassene ten vorigen jare.
De perenboomen beloven een gunstigen oogst.
Het postverkeer tusschen Berkel en de gemeente Bergschenhoek
(een afstand van p. m. 25 minuten) wordt thans tweemaal per dag
waargenomen per vólocipède.
Een persoon, woonachtig te Borgerhout, zeide aan zijn vrouw,
dat hy zich ging verhangen. Deze laatste, denkende dat hy spotte,
antwoordde al lagchende: „Wel man, hang je op als je wilt."
Zonder nog iets anders te zeggeu, ging de man naar boven en men
hoorde niets meer. Eindelijk werd zijn vrouw toch ongerust, en
ging zien. Groot was hare verbazing, toen zy inderdaad haren man
zag hangen. Op haar geschreeuw kwamen er twee personen toege
sneld, en deze hebben den verhangene afgesneden en tot het leven
teruggebragt. Voegen wij er by, dat de kerel over zijn redding in
het geheel niet tevreden was,
Alles gaat te Vlissingen rustig en stil. Zelfs den derden
Pinksterdag, als wanneer op de schoone Walchersche dorpen het
aloude ridderlijke spel uit de middeleeuwen, het tournooi of ring-
rijden, het grootste feest voor de jeugdige landlieden, zoo aanlokkelijk
zelfs voor schilders en vreemdelingen, waar de behendigheid in
het behandelen van de speer of lans, de schoone boerinnetjes in
hun pitoresk costuum en de uitmuntende fraajje paarden met bloemen
en linten versierd, waarlyk oud-Zeeuwsch en belangrijk zijn,
alles is zonder eenige stoornis gegaan. Aanvankelijk scheen het. velen
onmogelijk. Van tyd tot tyd zag men eene patrouille van Infanterie
en Huzaren, maar de woelige vreugde werd nergens in het minst
gehinderd.
Volgens de Gazelte de France hebben in alle districten in Frank
rijk bij de dezer dagen gehouden verkiezing te zamen 4,053,056
kiezers vóór de regering en 3,248,885 tegen de regering gestemd.
Eenigen tyd geleden vertoonde men te Parys Fatrie van
Sardou. Iu het eerste bedrjjf, by de ondervraging der Vlaameche
vrouw, die verklaart tien Spaansche soldaten gedood te hebben, om
haren echtgenoot, haren zoon en hare dochter te wreken, riep een
toeschouwer, weggesleept door de illnsie, uit met heldere stem