1869. N°. 66.
Woensdag 2 Junij.
27 Jaargaög
binnenland!
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
PROVINCIALE WATERSTAAT VAN NOORDHOLLAND.
AANBESTEDING.
WAAKT AAN DE STEMBUS!
HELPT NEDERLAND VOOR NEDERLAND BEWAREN!
den Generaal KNOOP,
buitenland!
HELDERSCHE
EN 1VIEUWED1EPER COURANT,
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Prijs der Advertcntiën: Van 1i regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt. I
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Donderdag den 3 Junij vertrekt de Oost-Indische
mail over ftlnrseille.
Op Donderdag den lOden Junij 1869, des namiddags ten half
drie ure, zal aan het lokaal van het Provinciaal bestuur van
Noordholland, le Haarlem, bij enkele inschrijving worden aanbesteed
Het leveren van brik, zet- en stortsteen en het
bestorten der Heldersche zeewering, in twee
perceelen.
De bestekken zijn, tegen betaling van 10 cents per exemplaar, te
verkrijgen aan het lokaal van het Provinciaal bestuur voornoemd,
aan het bureau voor buitenlandsohe paspoorten op den Dam te
Amsterdam en bij den Opzigter van den Provincialen Waterstaat
C. VAN DER STERR te Helder.
Inlichtingen zijn te verkrijgen bij den Hoofd-Ingenieur van den
Waterstaat te Haarlem, bij den Ingenieur J. M. F. WELLAN te
Alkmaar en bij den Opzigter C. VAN DEK STERR te Helder.
Deze woorden zijn de slotwoorden der brochure: Kerk en School.
Een woord aan het volk van Nederland, door dr. J. A. Lamping.
Dit werkje, een overdruk van hoogst belangrijke hoofdartikelen der
Nieuwe Rotterdamsche Courant, verdient in de tegenwoordige dagen,
die de verkiezingen voor leden der Tweede Kamer onmiddellijk
voorafgaan, eene naauwgezette lezing en overweging. Op regt degelijke
wijze bepleit de geleerde schrijver in dit werkje de belangen der
gemengde school, zoo heftig door de tegenpartij aangevallen. Hg
noemt het behoud der vrije school het behoud van het vrije Nederland.
Hij schetst haar val als eene nationale ramp. Hij roept de vrienden
van die school tot hare bescherming op.
Niet het minst in ons kiesdistrict is de strijd der verkiezingen
van groot gewigt. Hier toch staan twee candidaten tegen elkander
over, waarvan de een als tegenstander der gemengde school zich
heeft doen kennen; terwijl de ander in zgn JVoord aan de kiezers
zich een verklaard voorstander dier school heeft betoond. De keuze
is niet moeijelijk, bg de bekendheid van de beginselen, door de
eandidateu voorgestaan. Wil men de gemengde school vernietigd,
en secten-scholen allerwege verrezen zienwil men bevordering van
onverdraagzaamheid in het godsdienstige, men kieze den heer van
Foreest, van wien, met het oog op zijne vroeger en later in de
Kamer geuite overtuiging, slooping der vrge school te gemoet is te zien.
Maar wil men die school, dat sieraad van Nederland, in stand
doen blijven, ter bevordering van onderlinge liefde, men kieze op
Dingsdag den 8 dezer
den caudidaat der liberale partij in ons district!
HELDER en NIEUWEDIEP, 1 Junij.
PIER TBLK6UAAF
meldt men uit Amsterdam, dat bij de heden gehouden nitloting
der aandeelen in de geldleening van het Paleis voor Volksvlgt, op
de volgende nummers hooge prijzen zijn gevallen:
Serie 6978 N°. 48 150,000.
7458 37 - 80,000.
1621 50 - 5,000.
1635 37 - 5,000.
200 16 - i,ooo.
910 27 - i.OOO.
941 39 - l.OOO.
3234 23 - I.OOO.
3724 45 - l.OOO.
4232 6 - l.OOO.
4454 28 - l.OOO.
4986 39 - l.OOO.
6303 12 - l.OOO.
6740 8 - l.OOO.
Heden morgen is een der manschappen van het gedeelte
Mariniers, alhier in garnizoen, bij het schijfschieten in de dninen
ernstig aan het hoofd verwond. Hg is naar de garnizoens-infirmerie
vervoerd en wordt thans aldaar verpleegd.
Door het kies-collegie der Hervormde gemeente alhier is in
zijne vergadering van "gisteren avond tot predikant beroepen ds.
J. H. Kremer, pred. te Aartswoud.
Naar wg vernemen, hebben dezer dagen alhier een tweetal
adressen gecirculeerd, gerigt aan den gemeenteraad en houdende
verzoek betreffende de plaatsing der kermis. Het eene, voorzien
van ongeveer 60 handteekeningen, is heden morgen aan den heer
burgemeester ter hand gesteld en bevat de herinnering aan een
vroeger door burgemeester en wethouders aan den raad gedaan
voorstel, om de kermis te plaatsen aan den Kanaalweg, met de
Posthrug als centrum, en de grootere kramen en de teoten op het
Molenplein en het Westplein.
Zaturdag 11. is te Amsterdam met goed gevolg als tweede
stuurman geëxamineerd de heer K. Krijnen, leerling aan de school
voor de zeevaartkunde van den onderwijzer A. J. Leijer alhier.
Men verneemt, dat de Voorlichter, het grootste schip onzer
koopvaardijvloot, bestemd is om Daar Batavia over te brengen het
transport der zee-officiereo en verdere manschappen, dat in het
einde van deze maand zal embarqueren.
Gelgk bekend is, wordt bg de kerkelijke verkiezingen bg de
Hervormde gemeenten in ons vaderland het algemeen stemregt gehuldigd.
De Synodale Commissie heeft dezer dagen bg de SyDode der Ned.
Ilerv. kerk het voorstel ingediend, om hierin wijziging te brengen
en iu navolging van hetgeen op staatkundig gebied gebruikelijk is,
eene census te bepalen voor hen, die aan de verkiezingen mogen
deelnemen. De voordeelen hierdoor te verkrijgen zouden in de klassen
der diaconiën worden gestort.
In een vorig nommer hebben wjj reeds gewezen op den prao-
tischen inhoud der populaire hrochure van den heer Scheltema, te
Dokkum, getiteld: Gevolgen eener wetsverandering." Dat wij bjj
herhaling op die brochure terugkomen, ligt hierin, dat de strjjd over
het bestaan der gemengde school een overwegenden invloed heeft
bg de ophanden zijnde verkiezingen voor de Tweede Kamer. Bg
de stembus geldt in de allereerste plaats de vraag: Wilt gjj de
gemengde school doen blijven voortbestaan, of wilt gij de. secte-
school met al hare voor onderlinge liefde en verdraagzaamheid
ellendige gevolgen?
De brochure, waarvan wij thans weder een uittreksel medcdeelen,
bevat ter waarschuwing een blik op een tjjd, waarin de onderwijs
wet reeds is herzien en de secte-scholen als paddestoelen uit den grond
verrijzen. De schrijver verbeeldt zich, dat de kiezers leden naar de
Tweede Kamer hebben afgevaardigd, die, tegen de gemengde school
gestemd, in dien geest de grondwet en de wet op het lager onderwijs
hebben gewijzigd. In de stad Oudkerk, waar hij zijne lezers een
kijkje doet nemen, ziet het er ten gevolge daarvan al zeer ongunstig
uit. De suhsidiën aan de secte-scholen zijn tot een fabelachtig bedrag
gestegen, en de burgers moeten die sommen bij hoofdelijken omslag
bijeeu brengen. Dat is voor die burgers niet zeer aangenaam en
velen die hun, met zulk een hoog bedrag ingevuld, aanslagbillet
inzien, betreuren de gedane keuze van leden der Kamer, die de
onderwijs-wet wilden herzien. Maar nn de verdere gevolgen. Een
raadslid van Oudkerk wordt hier sprekende ingevoerd.
„De gevolgen doen zich reeds al te zeer gevoelen. Hoe veel
gezinnen zijn al niet reeds gebrouilleerd, die vroeger vriendschappelijk
met elkaar verkeerden? Verwijdering, verkoeling, wederzijdsche
geringschatting men moet ziende blind zijn, om haar toenemen
te ontkennen. W|j geraken immers hoe langer hoe meer verdeeld
in cotleriën en kringen, die scherp tegenover elkander staan. En
dat het nog niet erger is, het komt eenvoudig daarvan, dat wij,
die nog iets hebben in te brengen, teren op het fonds van verdraag
zaamheid, dat in onze jongensjaren in ons werd gelegd.
Doch laat maar eens het geslacht, dat nu op de banken der
sectarische scholen gezeten is, opgegroeid zijn, en gjj zult zien, hoe
een booze geest het bestaan van ons volk zal ondermijnen, en ons
tienmaal meer onheileu berokkenen zal, dan het treurig provincialismus,
dan de politieke verdeeldheden ooit gedaan hebben. Als de jeugd
tot elkander zeggen kan„ik ga van deze school af, omdat daar de
waarheid niet meer wordt geleerd; ik ga bij die, die weet het, die
anderen weten er Diets van" dan groeit zij op tot een krom en
verdraaid geslacht, dat, eens in de maatschappij opgetreden, aan de
zucht van ketterjagen duchtig het hart zal ophalen."
Ecu wetsherziening, waarvan noodwendig zulke vruchten het gevolg
moeten zijn, dat is het doel van den heer van Foreest, als lid der
Kamer. Al wie echter zulke verschrikkelijke gevolgen vreest en
liefde en verdraagzaamheid in de harten der jeugd wil blgven doen
aankweeken, bij vestige zijne keuze op den heer Knoop, die zonder
omwegen zijne gehechtheid aan de gemengde school heeft te kennen
gegeven.
De minister van BinDenl. Zaken heeft bekend gemaakt, dat,
te rekenen van 1 September a. s., bet tarief voor de verzending van
telegrammen naar Noord-Amerika langs den atlantischen kabel aan
merkelijk verminderd wordt. Van dat tijdstip af wordt, behalve de
seinkosten tot Londen, voor een enkelvoudig telegram, dat, met
inbegrip van adres en onderteekening, slechts 10 woorden mag bevatten,
geheven: naar Boston en New-York 26 in plaats van 40.60;
naar Baltiuiore en Philadelphia 26.60 in plaats van 42; naar
San Francisco 34.50 in plaats van 52.50, en naar de kantoren
op Cuba 51.50 in plaats van 67.50.
De minister van Financiën heeft ter kennis van het algemeen
gebragt, dat gedurende 1868 in 's Rijks Munt zijn vervaardigd en
afgeleverd de navolgende muntspeciën, als: voor rekening van het
Rijk200,000 tieneentstnkken en 200,000 vjjfcentstukkenvoor
rekening van particulieren: 4,040,021 2£ guldens en 4,004,161
guldens, te zamen uitmakende eene nominale waarde van/12,132,133.
Voor de dienst in Nederl. Indië zijn benoodigd 8 onderwijzers,
bezittende den rang van hoofdonderwijzer. De Staatscourant deelt
daarover nadere bijzonderheden mede.
Beroepen te Hellevoetsluis tot tweeden predikantds. B. J.
Swaan, pred. te Eemnes-buiten. Aangenomen de beroeping naar
Vlaardingen, door ds. E. H. van Leeuwen, pred. te Vlissingen.
De orthodoxe partjj heeft te Alkmaar in de vorige week
gezegevierd by de verkiezing van leden van het kies-collegie der
Hervormde gemeente. Op ééa na zijn al de candidaten dier partjj
weder benoemd.
Men meldt uit 's Hage, dat eerstdaags een ingrijpende ver
andering in het personeel der belastingen zal plaats hebbeu. De
bestaande vijf groote direetiën vervallen en negen provinciale in
specteurs worden benoemd. De hoofd-controleurs worden mede
opgeheven. Voorts worden geen visiteurs meer benoemd en de be
trekking van hoofd-verificateur en commies-verificateur ingevoerd.
Dezer dagen had te Zuidbroek een treurig ongeval plaats.
Het twaalfjarig zoontje van den landbouwer J. B. moest met zijn
zesjarig broertje op de koeijen passen. Na eenigen tjjd in het land
geloopen te hebben, zeide de oudste, dat hij zich wilde ophangen.
Hierop bond hij het hoorntouw met het eene eind aan een boom
eD sloeg de lus om den hals, waarna hjj op de knieën wilde gaan
liggen; doch daar het touw te kort was, was hem dit niet moge
lijk. Spoedig zag de kleinste, dat hem het bloed uit den mond
vloeide en bjj de oogen sloot. Dit ziende, liep hjj naar zijn huis,
dat ongeveer vijf minuten van daar verwijderd stond, zeggende aan
de ouders, dat zjjn broer zich had opgehangen. Hierop begaf de
vader zich naar het land, om te zien wat er gebeurd was, en vond
bet ljjk van zjjn kind.
Te Veendam is jl. Donderdag zekere T. v. d. L. in arrest
genomeD, die erkeDd heeft, dat zij heimelijk was bevallen, terwjjl
men het lijkje van een pasgeboren kind met een steen om het halsje
gevonden heeft in een sloot achter het huis, waar de vrouw
vertoefd had.
Jl. Zondag zijn alhier berigten van het eiland Java ontvangen,
loopende tot 20 April.
De voornaamste der aangebragte nieuwstijdingen hebben betrekking
op de onlusten in de nabijheid van Batavia, en komen hierin
overeen, dat de rnst niet weder gestoord was geworden.
De beweging in het Bekassische is, ten gevolge van het arresteren
der hoofdschuldigen aan het verzet, geheel onderdrukt. Intusschen
blijft de politie voortgaan met het opsporen van nog zwervende
muitelingen; terwijl de instructie der gearresteerden met kracht
wordt voortgezet. Hoezeer de juiste aanleiding van het verzet nog
niet bekend is, verneemt men evenwel, dat het voorgevallene geenerlei
politieke beteekenis gehad heeft en een geïsoleerd feit daarstelt,
het werk van een zestal belhamels, die de overige personen, in de
zaak betrokken, tot medewerking gedwongen hebben.
Aangekomen schepen te Batavia voor 14 MeiJan van
Brakcl en Fop Smit. Vertrokken: Electra, Ferditiand en Louis
en Vjjf Vrienden.
8EN0EMINGEN EN VERPLAATSINGEN Bli MARINE EN LEGER.
De luit. ter zee 2(le kl. C. A. Woldringb, behoorende tot de rol der drijvende
batterij „Neptunus" wordt met den 1 dezer overgeplaatst in de rol vun het
wachtschip te Willemsoord, en met den 6 dezer op eerstgcmelden bodem vervangen
door den lnit. ter zee 2de klasse W. C. P. E. de Klopper.
In Engeland beteekent het inkomen van de schoolmannen nog
iets anders dan in de wegens hunne beschaving zoo hoog geroemde
staten van het vasteland. Vele onzer onderwijzers zullen aan een
sprookje uit de „Duizend en een Nacht" denken, wanneer zjj ver
nemen, dat de rector te Eton (in Engeland) over jaarljjkscbe inkomsten
te beschikken heeft tot een bedrag van 54,864. Wel is waar is
dit eeu van de best bezoldigde plaatsen in Engeland, maar ook aan
de overigen zjjn inkomsten verbonden, die bjjna ongeloofeljjk schijnen.
Zoo heeft de tweede leeraar te Eton een honorarium van 26,400;
de rector van Winchester 36,000, zijn eerste hulponderwijzer
18,000. Te Rugby ontvangt de rector jaarlyka 35,500, de
tweede leeraar 19,400. De minst bezoldigde rectors-plaatsen zjjn
Shrewsbery met 25,000: Harrow met/14,400, en op de Londensche
scholen: Westmiuster met 14,400, Cbartcrhouse met 13,200,
Merchant Tailors met 12,000 en St. Pauls met 10,800, behalve
de huur van twee huizen.
De heer Peabody zal dezer dagen Engeland verlaten om zich
naar Amerika te begeven, alwaar hjj zjjn laatste levensdagen zal
doorbrengen. Zijne gezondheidstoestand baart ernstige bezorgdheid.
De Advertiser verzekert, dat er gezorgd is dat in Londen een standbeeld
voor den grooten menschenvriend zal opgerigt worden. Geen schooner
gedenkteeken kan echter hem ter eere worden opgerigt, dan de
prachtige gebouwen die door zjjne zorgen eu ten behoeve der armen
zijn verrezen, en die tot in het verste nageslacht zullen getuigen van
de goede daden van dien verheven Amerikaan, wiens eenig levensdoel
was der verdrukte meuschheid wel te doen.
Uit het geregtelgk onderzoek ter zake van den moordaanslag
tegen den Oostenr|jkscben veldtuigmeester graaf Cronneville is
gebleken dat de dader zekere Negri is, wiens vader en broeder in
der t|jd gefusilleerd zijn.
De horologie-fabrikatie in Zwitserland geeft aan ongeveer
60,000 persouen werk. Het getal horologiën, daar jaarlyks ver
vaardigd, klimt tot 1,200,000 en een kapitaal van 55 tot 60 mil-
lioen francs wordt in deze industrie omgezet. In Conneeticut
(Noord-Amerika) bestaat een speldenfabriek, die dagelgks omstreeks
zeven millioen spelden aflevert!
Het Tagblatt zegt, dat het politieke doel der reis van den
onderkoning van Egypte is, van de Europesche mogendheden te
verkrijgen dat zy het Suez-kanaal voor altyd onzjjdig verklaren.
Te New-York is dezer dagen de gewone jaarlijksche algemeene
vergadering gehouden van de vereeniging van de Gelijkheid der
Seksen. De schooue en onwederstaanbare helft van het mensehel|jke
geslacht, die bovengenoemd doel, in Amerika althans langzamerhand
zal bereiken, heeft in die bijeenkomst een interessant debat gehou
den, dat tot verscheidene humoristische incidenten aanleiding gaf.
Vooral over het huwelijk en de vrjje liefde is hevig geredekaveld
en met groote geestdrift werd de voorlezing gehoord van een brief
van het bekende Fransche academie-lid Jules Favre, die in de
vle|jendste bewoordiugen hulde brengt aan het edele streven van de
burgeressen in het vrge Amerika en zyn innig leedwezen betuigt,
dat b|j de vergadering wegens den grooten afstand niet heeft kunnen
bijwonen. De beroemde redenaar zal hiervoor echter in het volgende
jaar schadeloos worden gesteld, daar het New-Yorksche dames-comité
- welligt om hem te gemoet te komen - besloten heeft in het vol
gende jaar een wereld-congres van vrouwen te Parjjs te houden.
Eerste brief van een' Alkmaarsclien
Kruidenier, die er niets ineer van
begrijpt.
Neen, mijnheer de Redacteur, ik kan het niet Innger volhouden,
eens moet de bekentenis van mijn hart af; ik begrijp er niets meer
van; en Jansen de catechiseermeester begrijpt er ook niets van, en
mijn goede vriend Schrapper, de Roomsehe scheerder en haarsnijder
begrijpt er ook niets van. U moet weten, geachte Redacteur 1
Jansen en Schrapper en ik, ik, dat is Pepermeijer, de kruidenier
op 't hoekje van de Laat wij zijn nu al zoo wat twintig jaar
buren, en vrienden als oliphanten. Twintig jaar lang zijn wg
Zondag's 's middags naar Heilo gegaan, eerst met ons drieën
jonggezellen, toen ieder met een vrouw, later met een kinderwagen
en de jongste schreeuwer op den arm, en nu, nu onze jongens
groot zijn en mijne dochter al verkecring heeft in alle eer en
deugd; en ze gaat in 't najaar trouwen zouden we wel weêr
met on9 drieën Zondags kunnen gaan wandelen; maar het komt er
niet meer toe. Waarom niet? Dat is 't nu juist, wat wij niet