1869. N°. 70.
Vrijdag 11 Junij.
27 Jaargang.
binnenland!
buitenland.
Uitgever
A. A. BAKKER
Cz.
HELDERSCHE
E\ NIEUWEDIEPEft COURANT,
„Wij huldigen het goedo."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zatuiidag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaalf 1.30.
franco per post - 1.65.
Bureau:
MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Zondag den 13 dezer vertrekt de We§t-Indi-
sche mail.
HELDER en NIEUWEDIEP, 10 Junij.
Het beginsel van gewapenden vrede schijnt in ons werelddeel nog
geenszins te worden opgegeven. Te oordeelen naar de in de jongste
dagen door den Oostenrijkschen oorlogs-miuister zamengestelde
begrooting, dan blijft het keizerlijk gouvernement te Weenen aan
het tot dusverre gevolgde stelsel getrouw. De begrooting van oorlog
bedraagt voor Oostenrijk 75 millioen florijnen, dat is 5 millioen
meer dan een jaar te voren. De sterkte van het leger wordt daarbij
berekend op 800,000 man. Die cijfers duiden een treurigen toestand
aan. Het is verschrikkelijk, dat een rijk, met een vracht van schulden
bezwaard, gehouden is, ter instandhouding des vredes, zooveel geld
's jaarlijks uit te geven. Aangenomen dat er, ter verzekering van
inwendige rast, een aantal militairen noodig zijn; laat daar eens
5 millioen voor noodig zijn; maar als nu die overige 70 millioen
konden worden aangewend tot bevordering van onderwijs, het bouwen
van scholen, het aanschaffen van leermiddelen, het houden van volks
voorlezingen, het stichten van ziekenhuizen, het verzorgen van oude
armen, het verbeteren en op nieuw aanleggen van openbare werken,
o, wat zou er een nnt gesticht kunnen worden, dat nu door
eene oorlogsbelasting wordt tegengehouden. En dan die 800,000
manschappen, wat zonden ze nuttiger werkzaam kunnen zijn, bij
dragende tot bevordering van de welvaart des lands, tot het ontginnen
van woeste gronden, tot uitbreiding der welvaart. Maar al was het
alleen dat de hooge lasten, thans vooreen groot deel noodig om een talrijk
leger te onderhouden, aanmerkelijk konden worden verminderd, dan
reeds zou daardoor het volk op uitnemende wijze worden gebaat.
Het is echter geen aanmerking, die slechts geldt ten aanzien van
Oostenrijk alleen, want zoo lang in Europa de mogendheden algemeen
niet tot eene ontwapening overgaan, is geene regering in staat
om het staande leger belangrijk te verminderen.
Werkstakingen zijn in den laatsten tijd voorvallen, die zóó dikwjjls
voorkomen, dat niemand er zich meer over verwondert als hij uit
eene courant eene dergelijke gebeurtenis verneemt. Zulke voorvallen
werden aanvankelijk in aard en strekking als zeer gevaarlijk afge
schilderd de rust des lands werd er door verstoord, en voor de
werkbazen, fabriekanten of aannemers was zulk een voorval althans
men hield liet er voor een middel om hen te ruïneren. Met
het volgende berigt uit Pbiladelphia (Noord-Amerika) voor zich,
leert men over werkstakingen een beel ander oordeel vellen.
De werkbazen in Amerika hebben de leering opgedaan, dat werk
stakingen, in stede van hen in het ongeluk te brengen, voor hen
wel zeer nuttig kunnen zyn. Den 10 Mei 11. had in de steen
kolenmijnen van Pennsylvanië eene werkstaking plaats, waarvan is
gebleken, dat zij met medeweten van de eigenaars der mijnen, zoo
niet op huunen last, was volvoerd. Sedert eenigen tijd waren er
te veel kolen aan de markt gebragt, en daardoor waren de prijzen
zeer gedaald. De loonen der werklieden in de mijnen werden nu
verlaagd en eene „strike" bad dien ten gevolge plaatsnaar men
zegt, werden hier en daar door de eigenaars gelden verstrekt ter
ondersteuning der werklieden. Terstond steeg daarop de prijs der
steenkolen en de groote voorraad, die er aanwezig was, nam door
de staking van den arbeid alzoo aanmerkelijk in waarde toe.
Aanvankelijk tooneelen, die zorg en angst verspreidden, zijn de
werkstakingen dus tot middel verlaagd, waardoor men de marktprijzen
zoekt te wijzigen
De uitslag der jl. Dingsdag gehouden verkiezingen van leden voor
de Tweede Kamer der Staten-Generaal is (voor zoover bekend is)
als volgt
Gekozen in het hoofdkiesdistrict Dordrecht: Mr. P. Biussé van
Oud-AlblasRotterdam: W. A. Yiruly Verbrugge en F. W. C.
Blom; Brielle: Dr. K. A. Rombach; 's Gravenhage: Jhr. C. A.van
Sijpestein; Delft: J. L. Nierstrasz C.Jz; Winschoten: Dr. W. J. A.
Jonckbloet; 's Hertogenbosch -. Mr. F. J. E. van Zinnicq Bergmanu
Maastricht: Jhr. Mr. P. van der Maesen deSombreff; Tilburg: Jlir.
Mr. J. B. A. J. VerheijenNijmegen: Mr. C. J. A. Hejjdenrijck;
Assen: Mr. L. Oldenhuis Gratama; Zwolle: Jhr. Mr. J. A. Sandbergjr.,
Hoorn: Jhr. Mr. D. van Akerlaken; Arnhem: Mr. W. H. Dullert
Haarlem: Mr. C. J. F. Mirandolle; Utrecht: Mr. E. du Marclue
van VoorthuijsenAlmelo: Mr. G. M. van der LindenAmersfoort
Jhr. Mr. J. W. van Loon; Amsterdam: Mr. J. Heemskerk Bz., T. J
Stieltjes en Mr. M. J. de Lange; Appingadam: Dr. R. Westcrhoff,
Deventer: Mr. G. Dumbar; Eindhoven: Mr. J. B. Bots; Gorinchem: Mr.J.
Heemskerk Az.; Leeuwarden: Mr.S. Hingst; Sneek: Mr. S. Wybenga
en Dr. W. H. Idserda; Zutphen: Mr. L. E. LcntingBreda: Mr.
A. F. X. Luyben; Tiet: J. J. Hasselman.
Herstemmingen moeten plaats hebben, te Leiden: tusschen Mr.
H. A. Neeb en P. H. Baron Taets van Amerongen; te Haarlemmermeer
tussoheu Jhr. Mr. J. W. H. Rutgers van Rozenburg en Mr. J. J. W.
van den Biesen te Gouda: tusschen Mr. W. M. de Brauw en
Dr. J. Bosschate Roermond: tusschen J. H. Arnoldts en W. H.
Pijls; te Zuidhorn: tusschen Mr. N. Olivier en H. W. Wierda.
De uitslag der verkiezingen in de navolgende districten is ons
op dit oogenblik nog niet bekend:
Dokkum, Middelburg, Zierikzee, Boxmeer en Alkmaar, (omtrent
de verkiezing te Tiel is slechts het berigt ingekomen van eene der
beide keuzen aldaar.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft bepaald, dat de
herstemming ter verkiezing van leden voor de Tweede Kamer der
Staten-Generaal in de hoofdkiesdistricten Zuidhorn, Haarlemmermeer,
Leiden, Gouda en Roermond zal gesehiedeu op Dingsdag 22 Julij a. s.
Onder de personen, die bij de gehouden verkiezing voor leden
van de Tweede Kamer der Staten-Generaal te 's Hage stemmen hebben
verkregen, behoort o. a. mevrouw Stormvan der Chijs, op wie 1 stem
is uitgebragt.
Tot lid der Provinciale Staten van Noordholland is te Alkmaar
gekozen de heer A. Maclaine Pont, met 404 stemmen. Op den heer
van der Kaay zijn 185 stemmen uitgebragt.
Zr. Ms. ramschip de Schorpioen, kommandant kapt.-luit. ter
zee VV. K. van Gennep, is heden van Hellevoetslnis alhier aangekomen.
De jongelingen H. Prins en A. Boon alhier, zijn o. a. als
machinist-leerling bij de Marine geplaatst.
Gisteren namiddag werd aangevangen met de oefeningen in
het schieten naar de schijf, door de manschappen van het Artillerie-
Vrijkorps alhier. Deze oefeningen hebben plaats nabij het fort
Oost-oever. Binnen eenige dagen worden, behalve de thans gebruikte,
nog een 13tal Booms-geweren verwacht.
Jl. Dingsdag heeft de aanbesteding plaats gehad tot de
levering van brandstoffen en kaarsen ten behoeve van de militaire
wachten in het geheele rijk, over het tijdvak van 1 Julij 1869 tot
en met ultimo Juujj 1870 en is toegewezen aan den heer C. Giltjes
alhier, tegen de volgende prjjzen: de 100 ponden steenkolen voor
1.69, 100 stuks takkebossen 1.50 en het pond kaarsen 0.85.
Binnen eenige dagen wordt eene belangrijke promotie bij het
wapen der Infanterie te gemoet gezien.
Gedurende het loopetide jaar zullen geene officieren van de
Infanterie, Kavalerie, Artillerie, Genie en militaire administratie van
het leger hier te lande bij het leger in Nederl. Indië kunnen worden
overgeplaatst of gedetacheerd.
Tot militie-commissaris in het 1ste militie-district der prov.
Noordholland is benoemd de gepensioneerde majoor der Infanterie
IJ. de Vries.
De minister van Oorlog, vernomen hebbende dat miliciens
van de Israëlitische gezindheid, door onderofficieren en korporaals,
met voor hun godsdienstig gevoel krenkende bijnamen worden toe
gesproken, heeft deswegens eene ernstige aanschrijving tot de corps-
kommandanten gerigt en in het algemeen bevolen, de miliciens
minzaam te behandelen.
Den 16 dezer zal in Waard en Groet het 25jarig bestaan van
dien polder feestelijk worden gevierd.
Men meldt uit Alkmaar dd. 8 JunijNadat wij de beide
laatste dagen het fraaiste weder hadden gehad, verhief zich lieden
morgen een felle westewind, die het water van de Noordzee voor
Egmond buitengewoon opstuwde. Eene visschersboot, toebehoorende
aan den heer C. aldaar, kwam ongeveer ten 2 uur 's namiddags
juist voor den wal, doch eene stortzee deed haar onderste boven
keerec, ten gevolge waarvan de opvarenden hun graf in de golven
vonden. Wel werden terstond nog pogingen met de reddingboot
aangewend, doch helaas! vrnchteloos. De bemanning, bestaande uit
drie huisvaders, was in de golven verdwenen, drie weduwen,
bezwaard met 3, 6 en 7 kinderen, nalatende, die daardoor van alle
middelen van bestaan beroofd zijn.
Dezer dagen verscheen bij den boekhandelaar P. Kluitman, te
Alkmaar, een vlugschrift: „Ons regt willen wij handhaven. Open brief
aan den Kerkeraad derNed.Herv.gemeente te 'sHage, door verscheidene
leden der gemeente." Deze laatsten beklagen zich over de handel
wijze van den kerkeraad ten aanzien van dr. Zaalberg, dien
zij verlangen, dat zonder voorbehoud in zijne regten zal worden
gehandhaafd. Geschiedt zulks niet, dan kunnen zij niet voorspellen
wat een deel der getergde gemeente zou kunnen doen. Hun doel
is geenszins om te dreigen, maar alleen om ernstig broederlijk te
waarschuwen.
Te Amsterdam staan voor het Prov. Geregtshof teregt een
hoofdopzigter, drie opzigters en een klerk bij de stads-bestratings-
werken, beschuldigd van valschheid in ambtelijke stukken, het des-
bewust gebruik maken daarvan en van knevelarijzij berekenden
en schreven meer arbeidsloon in, dan betaald werdde hoofdopzigter
is op de vlugt, de andere vier personen zijn reeds vjjftien maanden
preventief gevangen.
Het nieuwe raadhuis te Beverwijk is geheel afgewerkt en reeds
in gebruik genomen. Het is een flink gebouw, dat der gemeente tot
sieraad verstrekt. De plegtige inwijding zal later volgen. De restau
ratie van dsn toren wordt krachtig voortgezet.
Te Beverwijk moet gisteren op een steiger aan zee, door het
breken van een werktuig, een groot ongeluk gebeurd zjjn. Men
spreekt van twee dooden en enkele gekwetsten.
Sedert eenige dagen wordt voor het Provinciaal Geregtshof van
Zuidholland het vierde geding ter zake der te Rotterdam gepleegde
ongeregeldheden gevoerd. Ditmaal zijn er 8 beschuldigden. Nadat
een groot aantal getuigen gehoord waren, heeft de advocaat-generaal,
de heer Terpstra, jl. Dingsdag zijn requisitoir genomen en geëischt
schuldigverklaring der acht beschuldigden aan de hun ten laste
gelegde misdaden en veroordeeling van zeven hunner tot eene
tuchthuisstraf van 5 tot 15 jaren en van één (Bunk, die beschuldigd
is van brandstichting) tot de doodstraf.
De landbouwers te Uchelen klagen zeer over het nadeel, dat
de herten aau hunne te veld staande gewassen toebrengen. In de
laatste nachten heeft men een koppel van 7 herten in eenige koren
velden gezien.
De mineur Een de van het 3de reg. Inf. te Nijmegen
gedetacheerde korporaal S..., die jl. Maandag omstreeks zes ure, bij
gebrek aan een betere zwemplaats, op de zoogenaamde zandplaat,
op den regter-Waaloever gelegen, waren gaan zwemmen, hadden het
ongeluk beiden te verdrinken. In weerwil van bun hulpgeschreeuw,
schijnt de daarop toegesnelde hulp te laat zijn gekomen, want het
is niet gelukt hen te redden.
De Arnh. Crt. kwam dezer dageu op tegen eene bewering van de
Nieuwe Gron. Crt. dat wij niets met den gewapenden vrede te maken
hebben, omdat geene kleine mogendheden ons zullen aanvallen, daar
zij te bezorgd zullen zyn voor eigene rust, en als de groote mogend
heden ons willen „inpakken," geene vestingen, Chassepots of Sniders
ons zullen baten, maar wij, na vruchteloos verzet van het lam tegen
den wolf, verscheurd zullen worden door barbanrsch geweld. De
Arnh. Crt. protesteert tegen deze flaauwhartigheden, uit eene liberale
pen gevloeid, die
beter bloó Jan, dan do6 Jan'
tot leus kiest, en den Nederlandsehen leeuw in een lam herschept.
De Arnh. Crt. betoogt, dat geen land zoo goed verdedigbaar is
achter defensieÜDiën en dijken, als Nederland, dat het ook niet door
alle groote mogendheden te gelijk zal worden overvallen, en als een
ons wil „inpakken" een ander dat wel zal willen tegengehouden,
zegt de Arnh. Crt. Overigens „hel volk wil leven; het wil voor
het behoud van zyn leven strijdenhet wil zich, als het aangevallen
wordt, verdedigen." Wij zijn Goddank, nog geen volk van lammeren
er zijn vele rammen en stieren onder. „Elkeen die de begrooting
van Oorlog en Marine inziet, ziet hoevele millioenen wij zouden
besparen, wanneer wij de uitgaven voor de verdediging des lands
staakten. Maar de uitgaven voor onze verdediging te land en ter
zee zijn volstrekt niet meer improductief dnn eene massa andere uit
gaven van noodzaak. Onze dijken en zeeweringen b. v. kosten ons
ook millioenen sehats. Die millioenen zyn, in het systeem dat
alles improductief is wat niet reproductief is, óók improductive uit
gaven. Evenwel betalen wij ze zonder morren, omdat zjj noodige
kosten ter verdediging des lands tegen het geweld der wateren zijn.
Waarom zouden wij meer morren tegen de kosten om het land
legen het geweld der menschen te verdedigen? Goed aangewend,
zijn de uitgaven voor vestingen, leger en marine jnist even goed
besteed om het land tegen vijanden te beschermen, als de uitgaven
voor goede sloten en grendels, nachtwachts, ryks-veldwachters en
policie-agenten zijn, om onze huizen te beschermen tegen dieven en
inbrekers. Of wil men, om consequent te bljjven, ook de kosten
voor policie besparen en, in plaats van een - misschien „bloedig" -
verzet tegen de roovers en inbrekers, hun liever huis en goed
„vreedzaam overgeven," voorwaardelijk of onvoorwaardelijk?"
In Twenthe koos de ouderwijzer Kuijers op zijn terugreis van
een familiebezoek kortheidshalve een eind weg over Pruissisch gebied
hij werd aangehouden, en daar bjj in zyn reiszak een paar oude
schaatsen had, moest hij 3.80 betalen voor ontdoken Steuer
Te Harlingen was een rondtrekkend troepje Dnitsche muzie
kanten aan het blazen, toen een met het bakje rondgaande voor het
kantoor van een loterjj-man de cjjfers nazag; hjj haalde zyn briefje
voor den dag en het bleek nu dat hij een tiende van de 25,000
had. Hij ging naar den collecteur Posthuma, om zyn 1050 te
halen, eerst toen hy er in de buurt kwam; hij moest baares Geld
hebben; en daarop vervolgde hij met zjjne vrienden het toir jungen
Musikanten.
Aangekomen schepen te Batavia vóór 22 Mei: Almelo,
Baltimore, Constantia, Honigbij, Jupiter, Laura Adèle, Medea,
Stad Lcyden, Vrede en Bato. Vertrokken: Fagei en Schiedam.
8EN0EMINGÉN EN VERPLAATSINGEN BIJ MARINE EN LEBER.
De off. van gez. 2de kl. H. van Stockum, dienende op het ramschip de
Buffel, wordt met den 15 dezer maand op non-activiteit gesteld en met den
16 daaraanvolgende vervangen door den off. van gez. 2de kl. J. Keijser.
Jl. Maandag avond is een troep volk, de Marseillaise zingende
en kreten ter eere van Roeheford aanheffende, over den Boulevard-
Montmartre te Parijs getrokken. Er is eenige opschudding ontstaan
en er zijn enkele personen in hechtenis genomen. Voor de bureaux
van le Rappel heeft insgelijks eeue demonstratie plaats gehad. Aldaar
zijn 40 menschen in hechtenis genomen.
Jl. Dingsdag avond tegen 11£ uur heeft op den Boulevard-
Montmartre te Parijs op nieuw een volksoploop plaats gehad, die
een dreigend aanzien kreeg. De politie is er in geslaagd de goede
orde te herstellen, zonder dat de afdeeling der garde-civile, die
tegen 1 uur op den Boulevard verscheen, tusschenbeide behoefde
te komen. Een andere troep volk, die van Belleville kwam, waar
gaslantarens en winkelglazen werden vernield, heeft op den Boulevard
du Tempte een geraugenwagen aangevallen en den koetsier en den
geleider gekwetst. De troep vervolgde daarop zijuen weg in de
rigting der Bastille, maar werd door de politie tegengehouden en
uiteengejaagd. Er zyn 13 personen in hechtenis genomen. Tegen
2 uur was de rust hersteld. Te Nantes hebben wanordelijkheden
van tamelijk ernstigen aard plaats gehad. De handwerkslieden
bleken ontevreden te zjjD over den uitslag der verkiezing aldaar en
hebben eenige wapenwinkels geplunderd. De troepen zjju tusschen
beide gekomen; zjj hebben veel gematigdheid aan den dag gelegd.
Er zyn slechts weinige lieden gekwetst. Uit Tours zyn met een
spoortrein troepen naar Nantes gezonden, ten einde het garnizoen
aldaar, dat sedert 48 uren op de heen is, by te staan.
De heer Thiers heeft in de laatste kiezersvergadering, waarin
hij het woord voerde, de toekomst van Europa voorspeld en gezegd
dat Europa op weg was naar de republiek, maar dat zelfs zjj, die
nog zeer jong zyn, ze niet zullen aanschouwen. „De nieuwe wereld
- heeft hij gezegd - moet eerst nog beschaafder en krachtiger zyn
en haar overwigt kunnen doen gelden op ons werelddeel, vóór dat
de republiek orde en vrede in onze maatschappij zal terugbrengen.
Wij zullen nog slechts den proloog, het voorspel van de beschaving
der toekomst zien. Het laatst dezer eeuw zal echter welligt nog de
plotselinge, bloedige, vreeselijke overgang wezen en ik dank God,
dat ik dien niet beleven zal." Een dergelijke taal in den mond
van een historie-vorscher, die gedurende meer dan een halve eeuw
den gang der zaken heelt gevolgd met dien schranderen blik, waar
door hij zich onderscheidt, is ongetwijfeld van groote beteekenis.
l)e jl. Zondag in het Bois de Boulogne gehouden wedren
werd door prachtig weder begunstigd. Men schat het getal der
aanwezigen op 300,000. De geheele Keizerlijke familie, Grootvorstin
Maria van Rnsland, de Koniogin der Nederlanden en Prins Hussein,
zoon van den Onder-Koning van Egypte, waren op de Keizerlijke
tribune gezeten. Het Fransche paard Glaneur, dat 8 tegen 1 stond,
heeft overwonnen. Consul, de overwinnaar van Chanlilly, die 7
tegen 1 stond, was de vierde. Twee Engelsche kwamen 2 en 3.
The Drummer zou zeker gewonnen hebben, indien hjj niet gestrui
keld ware. Hij kwam na de tweede. De heer Lupin, eigenaar van
Glaneur, wint 136,000 fr. en een geschenk des Keizers. Er zijn
ontzettende weddenschappen aangegaan, die meereodeels door de
Engelschen zijn gewonnen. In de 7 jaren, dat de prjjs van 100,000
frs. nu geioopen is, hebben Fransche paarden 4 maal gezegevierd.
De Parjjsche „Compagnie d'Affichage" heeft het gedurende de
laatste weken met de aanplakkingen ter zake der verkiezingen zoo
volhandig gehad, dat zij zich van een kolossaal rijtuig met zes wielen
en door vijf paarden getrokken, heeft moeten bedienen om hare taak
te kunnen volbrengen. Dat rijtuig diende om een 50tal aanplakkers
