27 Jaargang.
1869. N°. 137.
Zondag' 14 November.
PROVINCIALE STATEN VAN NÖORDHOLLAND.
HELDERSCHE
EN NfEUWEMEPER COURANT,
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Uitgever
Bureau:
A. A. BAKKER
MOLENPLEIN, N°. 163,
Cz. I Prijs der Advertentiën: Van 1regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent.
j Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
STATEN-GEXERAAL.
Tweede Hamer.
De Kamer heeft hare beraadslagingen over de Indische
begrooting in de zitting van Donderdagjl. vervolgd. Thans
was aan de orde de afdeeling betreffende Onderwijs, Eere-
dienst en Nijverheid. Er werd gesproken over de wijze
van benoeming der ambtenaren voor de burgerlijke dienst
in Indië en de uitvoering van het besluit tot regeling van die
aangelegenheid. Een der leden, de heer Saaymans Vader,
verhief met nadruk zijne stem tot bevordering der invoering
van het Christendom onder de Javanen. De minister
van Koloniën verdedigde de gewraakte uitvoering van het
bovenbedoelde besluit en verklaarde eerbied te koesteren
voor de gevoelens van den heer Vader, maar verklaarde
de zaak der evangelisatie niet als regeringszaak te kunnen
beschouwen, zoolang zulks in het regerings-reglement niet
bepaald was.
Bij de behandeling van den post: //Onderwijs onder de
Inlandsche bevolking" kwam in behandeling een amendement
van de heeren Viruly en Moens, om de aangevraagde som,
299,903, met nog 30,000 te verhoogen en zulks met
het doel om het onderwijs onder de Javanen uit te breiden,
De voorstellers lichtten de bedoeling van hun amendement
toe, wezen op de omstandigheid, dat van eene bevolking
op Java van 13 millioen zielen, de scholen der inlanders
slechts 7000 leerlingen tellen. Nadat het amendement door
onderscheidene leden verdedigd en door den minister van
Koloniën ondersteund was, werd het met 38 tegen 26
stemmen aangenomen.
Na de behandeling van de afdeeling Onderwijs, enz. is
aan de orde gekomen de daarop volgende begrootings-
afdeeling: Burgerlijke en openbare werken.
In de Kamer-zitting van gisteren is deze afdeeling, na
eenige min belangrijke discussiën, zonder wijziging aange
nomen, waarna over Telegrapliie en over Oorlog is gehan
deld. Een voorstel, om de telegraaflijn van Padang tot
Sumatra's oostkust door te trekken, is met 41 tegen 22
stemmen verworpen. Over den toestand van het Indisch
leger, zijne verhouding tot de marine en tot het leger
in het moederland, en over de verdediging van Java,
werd door onderscheidene leden het woord gevoerd.
De algemeene beschouwingen over de afdeeling Oorlog zijn
gesloten. Heden zouden de verschillende posten in be
handeling komen.
In de zitting van jl. Donderdag heeft de voorzitter me
degedeeld, dat bij de staten van Utrecht aanhangig is een
voorstel om het ontwerp-reglement van Amstelland geza
menlijk met Noord- en Zuidholland te behandelen, door
tusschenkomst van commissiën. De dezerzijds benoemde
commissie is tengevolge hiervan gemagtigd, behalve met eene
comissie uit de staten van Zuidholland, ook met eene uit
die van Utrecht in overleg te treden.
In de volgende zitting, te houden op Donderdag 25 dezer,
zal aan de orde komen een ontwerp-besluit tot opheffing
der ambachten in Rijnland.
B I X X E X L A X D.
HELDER en NIEUWEDIEP, 13 November.
De doorgraving der landengte van Suez trekt in andere
landen de aandacht van regering en handelaars. En geen
wonder; de weg naar Indië is verlegd, de wereldhandel
neemt de Middellandsche Zee weder, als van ouds, in
gebruik voor het verkeer tusschen het Oosten en Westen
der Oude Wereld. In Oostenrijk worden plannen beraamd
voor eene exploitatie der oostkust van Afrika. De Kamers
van Koophandel te Weenen en te Triest zullen door
geldelijke bijdragen die onderneming ondersteunen. Wij
achten het bijna onnoodig, er op te wijzen, hoe nuttig
zulke ondernemingen zijn tot verlevendiging van de handels
beweging in de landen waar men ze beraamt en volvoert.
De nieuwe bronnen van welvaart, die men opspoort, zullen,
bij goed beheer bijdragen om den volksrijkdom aanmerkelijk
te vermeerderen. Ook in Zwitserland heeft men plannen
beraamd om aan deze expeditie deel te nemen; de Kamer
van Koophandel te St. Gallen heeft een bekwaam Zwit-
sersch koopman afgevaardigd om zich, ter bevordering der
nijverheidsbelangen van dat kanton, bij de Oostenrijksche
onderneming aan te sluiten. Bij de vermelding van het
bovenstaande komt de vraag bij ons op: Wat wordt er van
de zijde der Nederlandsche handelaren gedaan om voor-
deelen te doen ontstaan uit het gebruik van den nieuwen
waterweg? Vóór twaalf jaren werd er door den toen-
maligen minister van Binnëhl. Zaken reeds op gewezen,
dat de opening van een nieuwen weg ter zee naar Indië
voor zeevaart en handel een nieuw tijdperk zou openen.
Toen werd er reeds ernstig aan gedacht, dat er middelen
moesten worden in het werk gesteld, opdat onze handel
niet bij dien van andere volken zou ten achter komen,
't Is te hopen, dat koophandel en zeevaart, die milde
bronnen van het bestaan der inwoners van ons land, door
gepaste middelen in het genot mogen worden gesteld van
de voordeelen, die uit een vergemakkelijkt verkeer kunnen
voortvloeijen
Of Spanje een republiek zal worden? Het begint er
waarlijk naar te gelijken. De kans daarvoor was nooit zoo
goed als thans. In Italië is de publieke opinie weinig
gunstig gestemd voor de verheffing van een Italiaanschen
Prins op "den Spaanschen troon. Men gelooft dat die zetel
te Madrid zeer wankel zoude zijn en dat aan den jeugdigen
Vorst wel eens het lot van Keizer Maximiliaan van Mexico
kon overkomen. Het kabinet bestaat thans in Spanje
grootendeels uit mannen, die zich, ofschoon verdragende
met eene monarchie, het best te huis zouden gevoelen in
eene republiek. De Koning van Italië eischt, dat zijn
neef met eene flinke meerderheid zal worden gekozen, anders
kan er van aanvaarding der kroon geen sprake zijn. Zulk
eene meerderheid nu is naar alle gedachten niet te ver
krijgen. De partij, waartoe admiraal Topete behoort, is
krachtig aaneengesloten en eischt de verheffing van den
Hertog de Montpensier of de republiek. De tegenpartij
is daardoor niet sterk genoeg om een groote meerderheid
te verwerven en bovendien is er eene rigting op staatkundig
gebied, die zich in het geheel niet onbetuigd laat en met
krachtige stem de leuze doet hooren: //Niets of de
republiek!" In dien toestand en bij het gemis van andere
candidaten voor den troon, was het welligt het meest raad
zaam de pogingen op te geven om een monarch te zoeken
en door het tot stand brengen van een republikeinschen
regeringsvorm, met Prim aan het hoofd, een goede toekomst
mogelijk te maken, voor het land dat thans zucht onder
eene onzekerheid, die niets dan nadeel voor het algemeen
belang teweeg brengt.
Dingsdag avond 7 j uur, voordragt in het gebouw aan
de Vischmarkt, door den Godsdienst-onderwijzer J. Rinner.
Onderwerp: //Godsdienst en Kerk", 2de gedeelte.
Het departement //Helder» der //Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen," hield gisteren zijne eerste buitengewone
vergadering in dit saizoen. De heer Johs. Dyserinck opende
als voorzitter de vergadering, waarin als redenaar optrad
de heer B. R. de Breuk, die eene lezing hield over//Mag-
daiena Moons," een episode uit den Spaanschen vrijheids
krijg en meer bepaald uit het gedenkwaardig beleg van
Leiden, in 1574. Spreker liet niet na in zijne boeijende
rede te wijzen op den heldenmoed onzer voorvaderen, die
op krachtige wijze werden gesteund door het kloekmoedig
gedrag van heldhaftige vrouwen.
De heer Dyserinck leverde de volgende bijdragen: 1°.
//Iets over lezen, schrijven en denken," naar Schöpenhauer
(proza) en 2°. //Fragmenten uit het dichtstuk De Schepping,"
van J. J. L. ten Kate.
Met een toepasselijk woord sloot de voorzitter de ver
gadering, die vrij talrijk was bezocht.
Gisteren morgen is alhier aangekomen het stoomjagt
Frans Naerebout, met welken bodem eerstdaags naar Ter
schelling zullen vertrekken de heeren jhr. H. P. de Koek,
hoofd-inspecteur van het Loodswezen, enz., J. A. II.
Hugenholtz, kapt.-luit. ter zee en jhr H. O. Wichers,
luit. ter zee 1ste klasse, welke heeren uitmaken de commissie,
belast met een onderzoek naar den toestand van het
loodswezen te Terschelling.
Men deelt ons mede, dat met een Engelsche stoom
boot alhier zijn aangebragt drie personen, behoord hebbende
tot de bemanning van het schip, dat voor eenige dagen nabij
Zandvoort vergaan is. Men zegt dat zij op een stuk hout
in zee drijvende zijn gevonden.
Heden middag is een vaartuig, vermoedelijk .een
Nederlandsche bark, die uit zee terugkeerde, tengevolge van
het verlies van ankers, door hevige windvlagen en zware
buijen, den havenmond voorbijgezeild en denkelijk op den
Zuidwal aan den grond geraakt. Op het vernemen hier
van zijn de stoomsïeepbooten Archimedes en Stad Amster
dam ter adsistentie derwaarts vertrokken. Men gist, dat
dit schip is de Australië, die jl. Donderdag van hier ver
trokken is.
Bij het gedeelte mariniers alhier in garnizoen is geplaatst
de kapitein J. J. Korndörffer. De 2de luit. der mariniers
A. R. de Wendt is verplaatst naar Amsterdam.
Door het bedanken van ds. ter Laag, pred. te Weesp,
voor het op hem uitgebragt beroep naar de Evang. Luth.
gemeente te Doetinchem, is eene nieuwe nominatie gemaakt
en daarop gebragt: ds. Ivindermann alhier, ds. de Meijere
te Brielle en Ilellevoetsluis en ds. Kesper te Wildervank
en Veendam.
Aangenomen het beroep naar Nieuwe Niedorp door
den heer A. C. H. Calkoen, pred. te Winkel.
Evenals elk jaar zal in den nacht van heden op
morgen een ware regen van zoogenaamde vallende sterren
zigtbaar zijn. Over geheel Europa zullen dien nacht waar
nemingen gedaan worden, voornamelijk omtrent de rigting
dier meteoren.
De commissie, fungerende als voorloopig hoofdbestuur
van het den 27 Oct. jl. opgerigte School-Verbond, heeft
eene circulaire aan de voorloopige deelnemers openbaar
gemaakt, die onderteekend is door de heeren L. Mulder,
president, en D. Harting, secretaris, en waarin wordt mede
gedeeld, dat zij de heeren Th. H. Nahuys, predikant, en
afgevaardigde ter vergadering van de hnlpvereeniging tot
bevordering van Christelijk Nationaal Onderwijs te Zeist,
en mr. W. R. Boer, wethouder van Utrecht, heeft uitge-
noodigd om als leden in het hoofdbestuur zitting te nemen
aan welk verzoek door den heer Nahuys reeds is voldaan.
Voort wordt in de genoemde circulaire aan de deelnemers
het verzoek gedaan om, reeds nu, in de plaats hunner in
woning afdeelingen van het School-Verbond op te rigten.
Men schrijft ons van Texel dd. 11 Nov.
//Aan het strand is dezer dagen een lijk aangespoeld,
dat voorzien was van een scaphander, gemerkt National
Life boat institution n°.
Aangezien dit het tweede lijk is, dat met een scaphander
van de National life boat institution voorzien, in deze da
gen is aangekomen, veronderstelt men, dat welligt een
Engelsche reddingboot zal zijn verongelukt.»
Van den Burg op Texel wordt ons berigt dat eerst
daags aldaar weder eene voorstelling zal worden gegeven
door het gezelschap //Leering en Genoegen.»
In de vergadering van den gemeenteraad van Alkmaar,
den 10 dezer gehouden, is o. a. ingekomen een adres van
den heer P. Spanjaardt, secretaris dier gemeente, houdende
verzoek om, wegens gevorderde jaren, uit gemelde betrek
king eervol te worden ontslagen. Dit stuk is in handen
gesteld van burgemeester en wethouders, om daarom te
dienen van consideratie en advies.
In dezelfde vergadering is tot 2de hulponderwijzeres aan
de openbare school voor meisjes aldaar benoemd mejufvrouw
E. van Aelst, te Wanderes bij Luik, met wie op de voor
dragt stonden mejufvrouwen L. C. E. Gutknegt, te Amster
dam en E. Chopard, te Kampen.
Het Vaderland verneemt, dat het Z. M. den Koning
behaagd heeft aan te nemen het aanbod van verschillende
jonge lieden te 's Hage gedaan, om IID. in de aanstaande
week te mogen begeleiden met een eerewacht te paard.
Men noemt de heeren W. baron van Brienen en den graaf
van Limburg Stirum-Warmond, als commandanten dier
eerewacht, waarvoor het costuum bestaat in zwarten frac
en vest, zijden steek met Oranje cocarde en lis, witte das
en handschoenen; grisperle pantalon (collant), verlakte
laarzen en Oranje-zijden sjerp (en sautoir) met gouden
franjes.
Het hoofdbestuur van het Nederlandsch genootschap
tot zedelijke verbetering der gevangenen te Amsterdam
heeft zich in een adres tot de Tweede Kamer der Staten-
Generaal gerigt, om zijne bezwaren te kennen te geven
tegen de verplaatsing van het tuchthuis van Leeuwarden
naar Medemblik.
Jl. Woensdag nacht is te Houten, nabij Utrecht, een
boerenhofstede afgebrand, toebehoorende aan den bewoner,
den landman van Schaik, aldaar. Behalve de hofstede en
3 bergen, zijn de geheele inboedel en de oogst, 10 paarden
en 20 koeijen een prooi der vlammen geworden.
In eene onlangs gehouden raadsvergadering der ge
meente Leek werd een besluit genomen, om aan den heer
Jacob Zuiderlioek aldaar, voor gehouden opzigt bij den
bouw der in 1868 gestichte school te betalen, uit den post
voor onvoorziene uitgaven, de som van 60. Toen nu de
notulen dezer vergadering in de daarop volgende werden
voorgelezen merkte een der leden, die afwezig was geweest,
op, dat hij het genomen besluit vreemd vond, daar, naar
hij meende, Jacob Zuiderhoek geen opzigter was geweest,
maar wel zijn overleden zoon Gerrit Zuiderhoek. Hierop
werd door den voorzitter tot toelichting medegedeeld, dat het
waar was, dat Jacob Zuiderhoek geen opzigter was geweest,
maar dat men gemakshalve zoo gehandeld had, en ook om
kosten te besparen, nl. voor de erven G. Zuiderhoek.
Verlangde men evenwel, dat aan de erven G. Zuiderhoek
betaald werd, dan was hem dit ook goed. En toen werd,
zonder eenige discussie, het genomen besluit vernietigd of
