1870. N°. 107. Woensdag 7 September. 28 Jaargang. Uitgever A. A. BAKKER Cz. BINNENLAND. Episodes uit den Fransch-Duitschen oorlog-. HELDERSCHE EN MEUWERIEPER COURANT. ..VS huldigen het goede." Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag. Abonnementsprijs per kwartaal1.30. ff franco per post - 1.65. Bureau; MOLENPLEIN, N°. 163. Prya der AdvertentiënVan 14 regels 60 cent elke regel meer 15 cent. Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend. .H.-T Per eersten trein vnn den Helder vertrekt Woensdag den 7 dezer over Triest en per laatsten trein Honderdag den O dezer over Harsellle de mail naar Oost-Indië, China, Japan en Australië. Bondedagr den 14 dezer vertrekt, per laatsten trein van den Helder, de West-Indische mail over Southampton. HELDER en NIEUWEDIEP, 6 September. „Keizer Napoleon Is krijgsgevangene," dit was, onder meer andere berigten, de gewigtigste tijding, die wij in ons rorig nommer opnamen. Terwijl wij ons voornemen om ten aanzien van deze gebeurtenis de meest belangrijke bijzonderheden mede te deelen, slaan wij eens even het geschiedboek open, ter plaatse waar het ons gelijksoortige gebeurtenissen van Fransche vorsten verhaalt. In den oorlog, die van 1340 tot 1420 tusschen Frankrijk en Engeland heerschte, behaalde de in de geschiedenis onder den naam van den Zwarten Prins bekende Prins van Wallis eene schitterende overwinning op bet Fransche leger bij Maupertuis (1355). De toenmalige Koning van Frankrijk, Jan de Goede, die in het gevecht door persoonlijken moed had uitgeblonken, werd gevangen genomen en naar Londen gevoerd. Voor dat het losgeld (3 millioen gouden kroonen) in Frankrijk was bijeengebragt, stierf Koning Jan in 1364 te Londen. Frans I, die in de eerste helft der 16de eeuw over Frankrijk regeerde, moest ook een dier gelijk lot ondergaan. In den eersten oorlog, dien hij met Keizer Karei V voerde, werd zijn leger in den slag bij Pavia (1525) volkomen geslagen en hij zelf gevangen genomen. Hij werd naar Madrid gevoerd en daar tot in het volgende jaar gevangen gehouden. Hij werd tot een hoogst nadeeligen vrede gedwongen en verhond zich door een plegtigen eed tot naleving van dit verdrag. In vrijheid gesteld, bleek het terstond, dat hij voornemens was geene zijner verpligtingen te vervullen. Een tweede oorlog tusschen beide vorsten was daarvan het gevolg, aan het Uit een brief uit Leipzig. door Friedrich Hoffmann aan de Gartènlaube geschreven. Twaalf jaar ruim is het geleden, dat ik in Leipzig kwam wonen, en menigen avond bij maneschijn bezocht ik toen der tijd het stille marktplein om daar te peinzen en te dweepen. Altoos betrad ik met eerbied die plek van geschiedkundige herinneringen vervuld, want iedere groote Europesche verwikkeling der drie laatste eeuwen heeft vriend en vijand hier elkander doen ontmoeten, of althans hen over dit plein gevoerd. Luther en Karei V, Tilly en Wallenstein, Gustaaf Adolf en Hertog Bernard, Karei de Twaalfde en Frederik de Groote, zij allen traden hier langs, met honderd anderen die de geschiedenis noemt en met duizenden van wier namen wij niets weten en die slechts golden als legio. Maar meer nog dan naar al die helden en grooten trokken mijne gedachten gedurig mij heen naar de herinnering aan hen die 18 Oct. '13 de bloedige overwinning daar buiten op de velden dezer stad hebben behaald: Hoe ratelt en dreunt het over de steenen 1 Geheel Frankrijk slaat op de vlugt, en ginds komt uit de Grimmastraat Napoleon met zijn stoet in haastigen ren het marktplein, over slechts even toevend voor het koningshuis om den Koning, wien hij te gronde rigtte, vaarwel te zeggen, met een kortadieu heeren Saksersneemt hij afscheid van den zwaarst geteisterden zijner bondgenooten en voort rent hij met ijlend gevolg op de Hainstraat aan, ten einde de Elsterbrug, de eenige uitgang der stad die hem nog open is te bereiken; maar zie de Hainstraat is vol en verstopt door de massa der menscben, de vlugtende Keizer wendt nu zijn paard, nog eens overziet zijn oog de markt van Leipzig, de Petersstraat op vliegen hem zijn trawanten na, langs het kanaal jaagt de stoet, achter den in veiligheid geraakten zelf zuchtige, vliegt de brug over den Elster in de lacht en de vloek van millioenen volgt den verderver van de welvaart der volken En daarna: de zegekreten van vele volken stijgen naar den Hemel op, naar deuzelfden Hemel waarheen in den omtrek op kouden met bloed doorweekten grond duizenden met brekend oog de blikken rigten, en waarheen duizenden gekerm en klagten over hun kwetsuren en wonden doen opgaan. Eu dat alles naar denzelfden Hemel, naar boven, tot denzelfden God! En alle jubel en alle gekerm kwam naar binnen, en werd vooral op de markt het hart der stad gehoord, maar de jubel der overwinning liet zich boven alles vernemen, en voor alle volgende eeuwen is aan Leipzig's naam een onverwelkbare krans gehecht! Zoo dweepte ik menigmaal, met Duitschen trots die dagen van verlossing en roem gedachtig, maar verder ging dan mijn blik, en het verdriet, over al de teleurstellingen die het trouwe Duitsehe volk dertig, veertig ja vijftig jaar lang heeft moeten dragen, welde inij op in de borst en maakte het heden mij bitter. „Wanneer komt de dag, dat in Duitschland, weer een geest allen verheft, allen ver- eenigt tot eene daad en met een doel?" Be verduisterde nacht had geen antwoord op mijn vraag! Slechts een troost namen de vrienden des vaderlands toen ter tjjd meê ter rust en zij stonden einde waarvan Koning Frans 2 millioen ducaten te betalen had, als losgeld voor zijne zonen, die hij bij het sluiten van den vrede van Madrid als gijzelaars in Karel's handen had moeten stellen. De val van Napoleon I, zijne overgave aan de edel moedigheid der Engelschen, en zijne gevangenschap op het eiland St. Helena, waar hij in 1821 overleed, zijn nog herinneringen, levendig in het geheugen geprent van ouden van dagen. Thans beleven wij het oogenblik, waarop de neef, die zich de erfgenaam noemde der grootsche herinne ringen van het eerste keizerrijk, in een oorlog voor Frank- rijk's eer en aanzien, ten val is gebragt. De gevolgen van het gebeurde in het laatst der vorige week zijn, ook zelfs bij gissing, niet te bepalen. Dat het tweede keizerrijk had uitgediend, dit werd reeds voor verscheidene dagen met genoegzame zekerheid voorspeld en door onderscheidene gebeurtenissen bevestigd. Maar thans, nu daaromtrent volle zekerheid bestaat, zal er nu een republiek of eene konink lijke regering onder een Prins van Orleans verrijzen op de puinhoopen van het keizerlijk gezag? Zal Pruissen nu gestand doen, wat Koning Wilhelm herhaaldelijk in zijne proclamatiën te kennen gaf: Ik voer geen oorlog tegen het Fransche volk, maar tegen den Franschen Keizer? Zal Parijs nu nog eene belegering afwachten, of het thans reeds vergoten bloed voor meer dan genoeg houden, ten einde vermeerdering van slagtoffere te voorkomen? Zullen de onzijdige groote mogendheden dit tijdstip niet uitermate geschikt achten om bemiddelend tusschenbeiden te treden en zoodoende een einde te maken aan de verschrikkingen van den menschenmoordenden krijg? Zal men geen mede- doogen gevoelen met de vreeselijke ellende, die binnen Straatsburg's muren wordt geleden en zal men de beleger den in Metz niet willen sparen voor zoo wreed een lot? Zal menmaar laat ons de verdere vragen opschorten en den wenscb ontboezemen, dat de gruwelen des oorlogs nu ten einde zijn gekomen. Onder onze laatste berigten zullen we ook In dit nommer weder de belangrijkste tijdingen van het oorlogstooneel opnemen. Welligtdat sommige dezer mededeelingen eenig ant woord bevatten op enkele hierboven te berde gebragte vragen. er meê op in den morgenHet gevoel dat alle Duitschers te zamen behooren, dat was gewekt en geen druk van reactie zou het ooit weêr kannen verstikken! En omdat bet niet tot daden kwam, klem den wij ons aan de groote herinneringen vast en huldigden ons ideaal in de Duitsehe nationale feesten. Het Schillersfeest en de gedenkdag van den slag bij Leipzig bekwamen voor de ontwikke ling der Duitsehe geesten de waarde van daden. Tot de voltrekking der nationale eensgezindheid ontbrak nog maar alleen de eendragtig meewerkende hand der regerende vorsten! Hoelang bleef die hand niet weerstrevig? wie weet niet nog van slagvelden na '13 op va- derlandschen grond! En dat alles heden te midden van den stormachtige zomer van 1870 roept geheel Duitschland het uit dat alles 't was een leerschool van God voor vorsten en volken, heden zijn wij uitge leerd, de proef stenden wij door, wij treden als meerderjarige op te midden der levende volken, als eene magt dien wij niet eer konden verwerven dan toen onze tweedragt was overwonnen. En Leipzig? 'f is weldadig voor mijn hart, dat ik dit juist te Leipzig kan schrijven, de geest der burgers onzer wijdvermaarde stad is niet bij den tijdgeest ten achter. Wij kunnen met vreugde verhalen hoe hier deel wordt genomen aan de algemeene opgewekt heid. Reeds dadelijk onder den eersten indruk der oorlogsverklaring leidde de practische zin onzer handels- en nijverheids mannen tot arbeid voor het vaderland; naar vier zijden strekte zich de snelle werk zaamheid met hare bemoeijingen heen. Wijl in '66 Leipzig als gast huisoord had gediend, lag de gedachte om voorzorgen ten dienste van gekwetsten te nemen voor de hand. De mobielverklaring van landweer en reserve spoorde tot deelneming aan in het lot der vrouwen en kinderen der armen uit deze klassede overweging dat de krijg vele van deze tot weduwen en weezen maken zou, riep nieuwe voorzorgen wakker, en tegelijk waren er voorbereidselen noodig tot ontvangst en verkwikking der troepen, die hieruit weg en doortrekken zouden. Eenige bijzonderheden wil ik niet verzwijgen. Onder de Kroonprinses Caroline van Saksen, als beschermvrouw, trad een Saksisch internationale vereenigiug op tot verpleging van gekwetsten. Zij rigtte zich vooral tot de Saksische vrouwen en jutters en opdat er streng gehandhaafde orde mogt wezen gaf men een kort en klaar onderrigt uit onder den titel„Raadgevingen aan hulpvereenigingen, betrekkelijk aanschaffing en bewerking van hulp middelen voor verpleging van gekwetsten." En zóó krachtig ver toonde zich de vaderlands- en mensehenliefde onder de Leipziger vrouwen dat reeds na weinig dagen haar dank kon worden toege- bragt voor gansch niet onbeduidende leverantiën van verbandsmid- delen van allerlei soort. Deze bereidwilligheid om offers te brengen werkt rusteloos voort en dit is te hooger te waarderen, omdat bij niet eerst toen de nood drong, maar veel vroeger ontstond. Hartroerend vertoonde zich van den beginne af het hulpbetoon bij het bezorgen van ondersteuning voor de betrekkingen van onze reserve en landweer-lieden. Dit werd als een nationale pligt geacht; oud en jong, vereenigingen en bijzondere personen, mannen en vrouwen, wedijverden met elkaar in de vervulling er van. De in zameling van giften bereikte weldra alleen in Leipzig de som van 6000 thaler. Niet weinige patroons en arbeidgevers zorgen dat De 30ste verjaardag van Z. K. H. Willem Nicolaas Alexander Frederik Karei Hendrik, Prins van Oranje, werd jl. Zondag alhier gevierd door het uitsteken van vlaggen van de openbare en onderscheidene bijzondere gebouwen en van de in de haven liggende schepen. Des namiddags ten 1 ure werd op den zeedijk, op het terrein tusschen het Provinciaal Observatorium en de kustbatterij Kaaphoofd parade gehouden, onder hoofdcommando van den rnajoorStoop. Achtereenvolgens stonden aldaar geschaard: het artillerie-vrijkorps, het bataillon infanterie, het koloniaal werfdepot, het gedeelte mariniers, de compagniën artillerie en eindelijk het depot van discipline. De verzamelde troepen werden geïnspecteerd door den kolonel, stelling commandant, Engelvaart en de verschillende hoofdofficieren der landmagt. Een zeer talrijk publiek was getuige van deze militaire plegtigheid, die door de uitvoeringen der muziekkorpsen van het vrijkorps en van het werfdepot zeer werd opgeluisterd. Z. M. de Koning wordt heden te 'sHertogenbosch verwacht. Groningen vleit zich, even als de gemeente Helder, met een bezoek van Z. M. Gisteren avond werd van uit den spoortrein, die ten 8 u. 15 m. alhier aankwam, op de hoogte van Schagen een felle brand gezien. Men zegt, dat een boerderij in den Waard en Groet-polder door de vlammen is vernield. Gisteren avond is alhier uit de Oostzee op de reede gearriveerd het Fransche oorlogsadviesjacht Reine Hortense, om kolen te laden. Tot president van het Prov. geregtshof in Drenthe is benoemd jhr. mr. P. A. von Ilolthe tot Echten, thans raadsheer in gemeld geregtshof. Heden heeft in de naburige gemeente Anna Paulowna de verkiezing plaats van leden voor den gemeenteraad aldaar. Te Amsterdam heeft de commissie tot ondersteuning der onverzorgd achtergeblevene betrekkingen van miliciens, blijkens de jongste opgave, ontvangen desomvan ƒ21,955.921. Jl. Vrijdag werd door haar aan wekelijksche toelagen, die ahhlmtggamihi het loon der uitgetrokken mannen aan hunne gezinnen wordt uit betaald en verbinden zioli daartoe zoolang de oorlog duurt; en terwijl de zangersbond Züllner uit zijn kas tot dit oogmerk duizend thaler afstond, verbonden 50 bakkers zich om in de eerste 3 maanden wekelijks 12 a 15 pond brood te leveren; deze ongeveer zes hon derd ponden brood in de week hebben reeds menigen traan gedroogd en menige zorg helpen verzachtenook vond dit voorbeeld van Leipzig navolging in alle naburige dorpen. De deelneming in het lot der betrekkingen van de mannen, die in hun armoedigen stand het grootste offer aan het vaderland brengen in eigen persoon, wordt hoe langer hoe sterker; op het waagplein niet ver van het Thuringer station stond eene compagnie landweermannen, reeds uit de verte was zij als zoodanig kenbaar, ook zonder dat men de uniform nog onderscheidde, door de menigte vrouwen en kinderen die bijkans een derde rij met die der soldaten vormden. Zoolang het maar kon, hielden velen dezer mannen de jongste hunner kinderen op den arm en liefkoosden met de andere hand hun overig kroost. Een dezer kleinen was uitbundig vrolijk over den ransel dien zijn vader droeg en sprak vleijend van al bet lekkers dat Papa er in meê brengen zouHet geleide van vrouwen en kinderen bleef tot het spoorwegstation, ja tot het laatste bevel om in te stijgen; toen rukte dat woord van elkaar wat de Hemel, de kerk en de natuur voor eeuwig hadden verbonden. Allen die het hoorden werden innig bewogen, toen eene der vrouwen uitriep: Acb wat beteekent onder al die duizend daar mijn eenige man, die toch voor mij alles, alles in de wereld is! Zou het nu werkelijk voor zulke vrouwen genoegzamen troost zijn, als zij dagelijks lezen hoe ijverig voor hen gezorgd wordt ik geloof er niets vanmaar toch is die zorg zoo edel als pligtmatig, en met der tijd zal het zeker een troost worden voor goede moeders, als zij het oog slaan op hare kinderen, die door een te vreezen be schikking tot weezen kunnen bestemd zijn 1 Deze betrekking tusschen die scheiden moesten en die terugbleven gaf het vertoef op het station een gansch ander karakter als het daarop volgende doortrekken van andere Noord-Duitsche regimenten deed zien. Niettegenstaande de onverzwakte geestdrift voor den beslissenden kamp voor Duitland's en Europa's toekomst, was toch de droefheid en de smart uit de huiskamer, waar zij anders zich verborgen hielden, nu meê naar buiten en in liet openbaar te voor schijn gekomen. De vrouw had zich over haar aangeboren schuwheid voor publieke uitingen heen gezet, en liefde, trouw, vriendschap en echtelijk geluk vertoonden zich openlijk op de straten omhelzen, kussen en weenen, alles deed men openlijk, en menige verborgen genegenheid brengt nu onbevreesd de jonkvrouw aan 't licht met den eersten bloemenkrans, welken zij ook als laatste den jongeling onder de wapens heeft toegereikt. Vader en moeder staan daarbij en vermoeden, door eigene smart overweldigd, in het minste niet, welke stil uitkiemende levensknoppen hier door vrees voor ver nieling sidderen. Daar staan ze gereed de transportwaggons, ze bevatten vaders en mannen, zonen en broeders, geliefden en vrienden, en daarbuiten ziet ge de vrouwen en moeders, de zusters en kinderen, de bruiden en beminden, hoe rigten zij liefdevol met den laatsten blik het oog op elkaar!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1870 | | pagina 1