28 Jaargang.
1870. N°. 133.
Zondag 6 November.
t
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
BINNENLAND.
Episodes uit den Fransch-Duitschen oorlog'.
Nadere bijzonderheden omtrent den val van Metz.
yA
EN
HELDERSOHE
NIEUWEDIEPER COURANT
ltWij huldigen hot goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
M franco per post - 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der AdvertentiënVan 14 regels 60 cent
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend
Per eersten trein van den Helder vertrekt
Woensdag den 9 dezer over Marseille de innil
naar Oost-Indië, China en Japan.
Dingsdag: den IS Nov. vertrekt, per laatsten
trein van den Helder, de West-Indische mail over
Southampton.
HELDER en NIEUWEDIEP, 5 November.
De geschiedenis van den dag antwoordt, op de vraag
naar nieuws omtrent den oorlog, dat het uitzigt op herstel
des vredes door de jongste tijdingen zeer verlevendigd
wordt. Moge al niet onmiddelijk de vrede tot stand
komen, dan bestaat er ten minste toch hoop, dat er een
wapenstilstand zal worden gesloten, die gelegenheid aan
biedt om eene vertegenwoordiging der natie te doen
bijeenkomen. Frankrijks toestand is, vooral ook wat het
inwendig bestuur en de verhouding der partijen betreft,
zoo hachelijk, dat het inslaan van den weg der bemid
deling niet langer mag worden verzuimd. Is de heer
Thiers zoo gelukkig om zijn vaderland in dezen door zijne
tusschenkomst ter bevordering des vredes van dienst te
zijn, gewis zal hij zich daardoor hoogst verdienstelijk maken
in het oog van elk weldenkende.
Dingsdag avond 7 ure voordragt in 't gebouw aan
de Vischmarkt, door den godsdienstonderwijzer J. Rinner.
Onderwerp 's Menschen bestemming.
Jl. Donderdag avond hield het letterminnend genoot
schap Liefde tot Kunst zijne eerste buitengewone vergadering
in dit saizoen. De president, de heer G. Jansen, hield
bij den aanvang der vergadering eene toespraak, waarin
hij herinnerde, dat deze vereenigiug thans nagenoeg 5
jaren heeft bestaan en de verwachting uitsprak, dat zij, nu
gesteund door kunstlievende leden, zou voortstreven in om
vang en bloei. Het tooneelspel Gustaaf Heller of het offer der
verleiding en het blijspel Driftig en Laconiek werden daarna
met succès ten tooneele gebragt. Met een zeer geanimeerd
bal werd deze buitengewone vergadering gesloten.
In de jl. Donderdag gehouden vergadering van den
kerkeraad der Hervormde gemeente te Huisduinen is ter
vervulling der vacature, ontstaan door het vertrek van
ds. C. J. van Vledder en voortdurende door het bedanken
van ds. A. J. Herman, tot predikant beroepen, en wel met
algemeene stemmen, Jacobus Willem Margadant, predikant
te Melissant. Met den beroepene stonden op het door den
kerkeraad geformeerde zestalP. T. van den Berg, pred.
te 't Woud; B. J. Werumeus Buning, pred. te Wijngaarden
G. C. Prillevitz, pred. te Ottoland; W. G. SmidtRinsma,
pred. te Eenum en J. J. Ehl Weurdinge, pred. te
Gramsbergen.
Hans Wachenhusen, levert in de Köln. Ztg. de volgende beschrijving
van de kapitulatie van Metz.
„Keeds den 26sten heette het dat de capitulatie gesloten was,
men beschouwde sedert de overgave als een beslist feit. Inderdaad
was zij in den avond van den 27sten geteekend en werd officieel
bekend gemaakt. De intogt van onze troepen moest reeds gisteren
(29 Oct.) plaats vinden, maar werd tot heden (30 Oct.) uitgesteld
slechts werd door eene commissie de oorlogskas in beslag en de
forten in bezit genomen, en tot teeken daarvan wapperde sedert
gisteren voormiddag de zwart-witte vaan op den Mont St.Quentin.
Eerst heden morgen om 9 uur zullen onze troepen hun intogt
houden, terwijl een deel reeds op weg is naar Parijs en op groote
schaal toebereidselen worden gemaakt tot het vervoer van het be-
legeringsmaterieel.
Omstreeks 1 uur gisteren middag verliet het Fransche leger de
vesting. Prins Frederik Karei had met zijn staf in gala-uniform
achter Jony aan den weg van Frescaty post gevat; elk van onze
corpsen bleef in zijne stelling; de Hessisehe divisie was tot het in
ontvangst nemen der gevaugeuen gekommandeerd. Bazaine verscheen
het eerst, allen vooruit reed hij op den Prins toe en sprak hem
aan met de woorden: „Monseigneur, j'ai 1'honneur de me présenter."
De Prins wenkte hem aan zijne zijde, onmiddelijk daarna begon
de stoet der krijgsgevangenen zich te bewegen, de officieren voorop,
dan het leger zelf, gedeeltelijk naar de wapens geregeld, gedeeltelijk
door elkaar. De officieren die een kommando badden waren te
paard, de overigen badden hunne wapenen, daar het hun geoorloofd
was ze eerst later af te leggen.
Man en paard zagen er inderdaad niet uit als*had er in de
vesting werkelijk nood geheerscht. De uniformen, voornamelijk die
der garde, waren geheel nieuw, de paarden waren grootendeeis in
goeden toestand maar hadden elkaar wederkeerig de staarten afgevreten.
De gevangenen werden allen op de weiden bij den weg van
Jony naar Metz gebragt en door kommando's van alle wapenen in
ontvangst genomen. Hunne houding was waardig, intusscben
ontviel den Elzasser in het voorbijgaan menig boosaardig woord,
als„vijf-en-twintig tegen één"zij zijn immers steeds slechts voor
de overmagt geweken. Om 9 uur was alles afgeloopen.
Naauwelijks behoeft te worden gezegd dat met de vesting een
Bij de op gisteren gehoudene aanbesteding voor de
levering van steenkolen ten dienste der gemeente-inrigtingen
voor het jaar 1871, zijn twee inschrijvingsbilletten inge
komen, als van de hh. D. Bandsma, voor 1.255 en W.
Breet, voor 1.22 de 100 kilogrammen. De levering is
aan den minsten inschrijver toegewezen.
Voor den huwelijksbijbel van Prinses Marie is het
aantal inschrijvers, zegt men, thans 27,710.
Door de regering is voorgesteld de bekrachtiging
eener som van 8000, toegekend als schadeloosstelling
aan de leden der dienstdoende schutterijen, die, bij het
vertrek der troepen, gedurende dezen zomer, uit de garni
zoenen, déér, waar zulks dringend gevorderd werd, de
wachten hebben betrokken.
De minister van Binnenl. Zaken beeft, met wijziging
der beschikking van 15 Mei 1869, de gemeente Anna
Paulowna tot een afzonderlijk onderkiesdistrict van het
hoofdkiesdistrict Alkmaar, ter verkiezing van leden voor
de Tweede Kamer der Staten-Generaal, aangewezen.
De heer P. L. A. Collard is benoemd tot burge
meester van de Rijp.
Volgens den catalogus, bevat de tentoonstelling van
prijzen voor de verloting ten behoeve van het Roode
Kruis thans 8000 prijzen; ruim 80,000 loten zijn geplaatst.
Te Recklinghausen, nabij Duisburg, is op het laatst
der vorige maand de veepest uitgebroken. Nu die ziekte
onze grenzen van zoo nabij nadert, is het de pligt onzer
regering, de noodige voorzorgsmaatregelen streng toe te
passen. 1 (Arnh. Ct.)
Aangenomen het beroep -naar Schellinghout door den
heer J. H. Hooijer.
Jl. Woensdag is te 's Gravenhage aanbesteed1. het
maken van aanlegplaatsen buiten het westelijk en het
oostelijk dok te Amsterdam, enz. ten behoeve van den
spoorweg NieuwediepAmsterdam; minste inschrijver de
heeren: Verwaaijen te Arnhem en Kooy te Amsterdam
voor ƒ595,000; 2. het leggen van der, bovenbouw met
de levering van den ballast en het maken van afsluitingen
en verdere werken op en nabij het station Middelburg;
minste inschrijvers de heerenTool te Wognurn en Rijmer
te Middelburg voor ƒ125,880.
Onlangs werd den predikant te Grosthuizen, den
heer J. A. van Ketel, eene blijde verrassing bereid, daar
hem door eenige leden der naburige gemeente te Schar-
woude een kostbaar geschenk, bestaande in een prachtige
voltaire werd geschonken, als blijk van achting, hulde en
dank voor de wijze, waarop door hem gedurende het
laatst verloopen gratiejaar het consulentschap in hun midden
is waargenomen.
reusachtig materieel in onze handen is gevallen. Het fort St. Quentin
werd door de divisie Kurnmer, dat van St. Privat door de Hessisehe
brigade St. Jnlien door een afdeeling van het tweede corps bezet.
Heden zullen onze pionniers den toestand der forten onderzoeken,
om onze manschappen voor mogelijke onaangename verrassingen,
als ontploffingen tc beveiligen.
Bazaine werd door Prins Frederik Karei met de grootste onder
scheiding behandeld. Vele gevangenen zullen niet per spoor worden
getransporteerd, maar naar Saarbrücken, Saarlouis en Trier moeten
marcheeren. De garde alleen telt 80 a 90,000 man, met nagelnieuwe
uniformen, zooals ik reeds zeide. Zij zagen er zoo goed uit, dat
ik bij de meesteu te vergeefs uitzag, naar de sporen van lange
ontberingen. Toch vielen zij, welke men brood of spek gaf, met
een waren wolfshonger op de spijs aan.
De belegerings-armee zelve zal onmiddelijk opbreken, en is hiermede
reeds begonnen. De divisie Kummer zal Metz bezetten. Een gisteren
uitgevaardigde dagorder maakt de volgende schikkingen, waardoor
naar ik hoop de veldtogt spoedig zal kunnen eindigen. Het 1ste,
7 de en 8ste vormen het 1ste leger, dat tegen Lille zal marcheeren
en Picardie, Normandië en Bretagne in bedwang moet houden.
Het moet met zijn linkervleugel in gemeenschap zoeken te komen
met den Kroonprins van Saksen voor Parijs. De bevelhebber is nog
onbekend. Het 2de leger onder Prins Frederik Karei zal bestaan
uit het halve 2de korps, de Hessisehe divisie en het 3de, 9de en
10de korps. Het hoofdkwartier zal gevestigd worden in Troyes.
De 4de divisie van het 2de korps vertrekt sedert den 26 October
per spoor naar Parijs. Prins Frederik Karei zal dus met zijn leger
in het centrum staan, links van hem opereert generaal von Werder,
regts generaal von der Tann. Deze drie legers zullen te strijden
hebben tegen de vrijscharen van Garibaldi en het Loire-leger. Het zal
hun niet veel moeite kosten het zuiden van Frankrijk te overstroomen."
Een ander correspondent meldt nog de volgende bijzonderheden:
„Het geduld van Prins Frederik Karei, wieu het wachten voor
Metz naar het uittrekken der Fransche troepen reeds zeer lang
was gevallen, moest nog anderhalf uur langer dan bepaald was,
op de proef gesteld worden. Eindelijk kwam een ordonnans met
de tijding: ze komen. Ja, daar kwamen ze; zoover het oog reikte
was de weg met roodbroeken bedekt, vooraan waren het allen
groote, indrukwekkende mannen, de keurbende van het leger: de
garde, daarop troepen van de meest verschillende wapenen, de
Sommige couranten melden, dat het nijlpaard in den
dierentuin te Amsterdam, hetwelk, zoo als bekend is, de
scherven van eene flesch heeft binnengekregen, aan de
gevolgen is bezweken. Het Handelsblad spreekt dit-tegen
en verzekert, dat het dier nog steeds welvarende is.
Dezer dagen is te Woerden een loterij van paarden
en rijtuigen gehouden; n°. 339 (aldaar gevallen) beeft
een clarence met tweespan, n". 6892 een rijtuig met één
paard en n°. 4635 een panier met poney getrokken.
-- De door Fransclie schepen prijsgemaakte Duitsche
schooner Elise, is jl. Woensdag uit de haven van Vlissingen
naar zee vertrokken.
Gebruik makende van den rustdag, welken de vrome
zin onzer voorvaderen aan de Overijsselsche en Drentsche
schooljeugd bezorgde door de instelling van een provin
cialen bid- en dankdag voor het gewas, rukte jl. Woensdag
morgen de wakkere voorstander van 's lands weerbaarheid,
de kapitein der schutterij J. H. Triebart, onder begunstiging
van het heerlijkste herfstweder, met de leerlingen der
hoogere burgerschool en van het gymnasium, die leden van
de Jongelingsvereeniging zijn, naar een geschikt terrein
achter het buitengoed De Brinkgreve, waar hij naar een
te voren opgemaakt en met ben besproken plan, de jonge
lieden een geregelde velddienst liet uitvoeren, met al de
daarbij gebruikelijke vooronderstellingen, bij welke gelegen
heid aan ieder een lOtal losse patronen werden uitgereikt.
Onder de leiding van den heer Triebart en van den
sergeant, door den majoor der infanterie daarvoor Welwillend
beschikbaar gesteld, voerden de jongelingen de verschillende
bewegingen der vooronderstelling met veel juistlreid en
naauwkeuriglieid uit en genoten later de eer, door den
majoor P. M. Netscher geïnspecteerd te worden. (Het Vad.)
In Luttenberg bij Raalte zijn de pokken onder de
schapen uitgebroken.
Eenigen tijd geleden werd aan een varensgezel de
voorslag gedaan, of hij genegen was, om tegen eene ruime
geldelijke belooning, zijne huisvrouw af te staan. Den
schippersknecht beviel dit wel, maar hij durfde zijne vrouw
met dit voorstel niet aan boord komen, daar zij hem,
zooals hij zeide, onuitsprekelijk lief had. Op herhaaldelijk
aandringen, besloot hij er toch eindelijk toe en tot zijne
vreugde.... stemde zij toe. De man heeft voor het geld
een scheepje gekocht en drijft thans een aardappelhandel.
Ten einde echter niet van eene voor hem zoo voordeeligo
zamenleving te vervreemden, heeft hij zich van eene andere
schoonheid voorzien. De vraag is echter, of hij daar weder
op zoo'n voordeelige wijze van af zal komen. (U. D.)
De Tijd bevat de volgende ontboezeming:
„Rampzalig Frankrijk de keurbende der grande nation,
liet keizerlijk volk, dat den schitterenden gulden adelaar
soldaten in volle uitrusting en te voet, de officieren te paard,
sommigen met neergeslagen blik, anderen trots om zich heen
kijkende, de groote hoop echter zingend en lagchend.
Om vier uur werden de Fransche wachten aan de poorten, de
depóts en arsenalen door de Fruissen afgelost, twee regimenten
infanterie en een kavalerie waren de stad binnengetrokken. Generaal
von Zastrow nam het hevel in de vesting op zieh.
In Metz was men algemeen van gevoelen, dat Bazaine het leger
had verraden. De maarschalk vertoonde zieh slechts zelden aan
zijne troepen, en als hij kwam dan sprak hij geen woord. Canrobert
stond veel hooger bij de soldaten aangeschreven dan de opper
bevelhebber. De discipline was vreeselijk verwaarloosd en heeft
zeker de overgave bespoedigd. Men onderstelt dat bij een geregeld
beheer de vesting het nog een maand langer had kunnen uithouden.
Opmerkelijk is het, dat den dag voor de overgave de winkels opgevuld
waven met mondvoorraad. Ossen- en varkensvleescll waven de
geheele week niet verkrijgbaar geweest, en werden dien dag overal
genuttigd.
Het berigt der capitulatie werd in de geheele stad met woede
ontvangen. De nationale garde weigerde hare wapens neder te
leggen; in den namiddag van den 29sten verscheen een kapitein
der dragonders aan het hoofd van een afdeeling soldaten, die
zwoeren liever te willen sterven dan zich over te geven. Bij de
kathedraal was de wanorde verschrikkelijk. Generaal Coiffiniére
wilde de menigte tevreden stellen, maar werd met schoten ontvangen.
De menigte moest' door twee linie-regimenten uit elkaar gedreven
worden.
De gemeenteraad was radelooszij stelde zich van het bezetten
der stad door de Duitschevs veel verschrikkelijks voor. De corres
pondent, de eerste vreemdeling die in de stad kwam, werd twee
uren lang door den maire bezig gehouden. Toen hij verzekerde dat
1000 waggons te Oourcelles gereed stonden om voorraad in
de stad te brengen, bekoelde de woede tegen de Duitschers
merkelijk.
Het geheele verlies aan dooden gedurende de belegering bedraagt
42,000. Vele gewonden stierven bij gebrek aan goede oppassing.
Bij zijn vertrek naar Wilhelmshöhe verkeerde Bazaine in geen
gering gevaar. Te Ars wachtte een troep vrouwen hem op, vielen
ouder een vloed van scheldwoorden op het rijtuig aan, sloegen de
ruiten stuk, en, was de Fruissische gendarmerie niet tussehenbeide
gekomen, dan zou de lynchwet op den maarschalk zijn toegepast.