1371. N°. 76.
Zondag 25 Junij.
I
29 Jaargang.
WAARSCHUWING.
B I X E L A X
HELDERSCHE
Ii\ iMEHWEDIEPER COURANT
,,W ij huldigen het goede.'
anaflMDBBBsacBOmMm
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zatvrdao namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
M franco per post - 1.65.
Uitgever
u r e a u
A. A. BAKKER Cz.
MOLENPLEIN, T. 163.
Prijs der AAvurtsntiën; Vau 14 regels GO coat,
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden maar plaatsruimte berekend
ie va» Woensdag den 38 Junij vertrekt van liter de
irgingnt-Indische mail via Triest, per eersten trein.
zen-el Vrijdmgf den 30 Junij vertrekt van kierde ©ost-
,or "|[eitliscl»e inail via Brindisï, per trein van 6.35 's av.
Vrijdag den 30 .Junij vertrekt van hier «Ie Wcst-
idisclie mail over Southampton, per inatsten trein.
schap."
lao. te De BURGEMEESTER der gemeente HELDER, kennis bekomen
,'lJi (bbende dat sommige personen zich schuldig maken aan het werpen
tilde'11 ,ul'nls an<fel'e onreinheden in of nabij het afsluitingskanaal
in 's Rijks werf Willemsoord, acht zich verpligt tegen die hande-
tigen ernstig te moeten waarschuwen, zullende op overtredingen,
aavtegen bij plaatselijke verordening eene geldboete is bepaald,
kj. enoor de beambten der politie streng worden toegezien.
I Helder, De Burgemeester voornoemd,
jen M 4unij 1871. STAKMAN BOSSE.
HELDER en NIEUWEDIEP, 24 Junij.
Thans is de wapenschouwing, nabij Parijs te houden,
iepaald op Zondag 25 dezer. Er zijn Franschen, die het
tent"rs'uit c'er Nationale Vergadering, nu op nieuw gehand-
,lan('[.kafd, betreuren, omdat de overwinning, die gevierd zal
lorden, niet op vreemdelingen, maar op eigen landgenooten
rerd behaald. Het waren er ook landgenooten naar
deêr- Het heeft inmiddels Paus Pius IX ter gelegenheid van
inf'oL'-jj,] jubilé niet ontbroken aan aangename blijken van ver
knochtheid. Uit alle oorden der wereld werden den Heiligen
f'ader blijken van sympathie en waardeering gezonden.
111 "A°k de Koning van Italië bleef' niet achter om aan het
(•(jiloofd der Katholieke kerk zijne hulde te brengen.
Talrijk zijn de berigten van de festiviteiten te Berlijn.
Datloch ontbreekt het in daaromtrent gemaakte beschouwingen
liet aan waarschuwingen tegen het militairisme, dat in
ngeubuitschlands hoofdstad zijn triomf vierde. Men vraagt
ralon.
in en:
100
de
T.1BA K.
arde, Aan het artikel „de tabak als voorwerp van belasting," door
Lwen.jf. Q t. N. Gori, voorkomende in het Junij-nommer van bet
akjes ijdschrift „Onze Tijd," ontleenenwij de volgende beknopte geschiedenis
;elijk.an ,Ut handelsartikel, aanvangende met den tijd toen deze plant
een'oor de beschaafde wereld van belang begon te worden,
bbeu Het is genoeg bekend, dat Europa de kennismaking met de
llbiik te danken beeft aan de groote wereldontdekkers Columbus
n Cortez. Zij vonden in West-Indië en in Mexico het rooken,
elfs snuiven van tabak eene algemeen verspreide gewoonte, in
feiico ook bet walgelijke pruimen. De bladen werden of gerold
1 den vorm van sigaren, of iu pijpen gestopt, tabaco's gekeeten.
'andaar de naam en niet van het eiland Tabago, dat eerst later
ntdekt werd. De Spanjaarden namen al spoedig de gewoonte van
et rooken over en maakten er hunne landgenooten meê bekend,
n 1586 bragt de beroemde Walter Raleigh bet tabakrooken uit
toord-Amerika (Virginië), waar liet gebruik der „vredespijp" bij
Pde beraadslagingen reeds toen algemeen bekend was, naar Engeland
over. In 1559 kwamen de eerste zaden der plant naar Europa en
werden de eerste proeven genomen met den aanbouw en wel in
Portugal. Jean Nicot, de Éransche gezant te Lissabon, bragt de
tabaksplant bet volgende jaar naar Frankrijk, waar men haar
aanvankelijk in den Jardin des Plautes te Parijs als sierplant en
geneesmiddel aankweekte. Kort daarop, in 1565, werd zij door
L Adolf Occo, van Augsburg, den schrijver der Pharmaeopea angustana
en door den beroemden plantkundige Koenraad, Celtes, van Zurich,
ook in Dnitsohland, kort daarop iu Nederland bekend. Italië
leerde de plant eerst kennen tegen bet einde der zestiende eeuw.
Middelerwijl was het tabaksverbruik boe langer boe algemeener
geworden en in het eerste vierde der zestiende eeuw was er geen
End in Europa, waar bet nog moest ingevoerd worden. Vooral
het fooken was spoedig overal eene geliefkoosde gewoonte, het
snuiven bleef aanvankelijk tot de Romaansche volken beperkt: eerst
op het .einde der zeventiende eeuw werd bet door de Franscbe
refugiés meer algemeen verbreid.
De regeringen kantten zich in den beginne lievig tegen de
nieuwe gewoonte aan, vooral tegen die van het tabakrooken. Zij
beschouwden haar als een hoogst schadelijk, ja verfoeijelijk misbruik,
dat de staat met al de hen ten dienste staande middelen te be
strijden had. Wij moeten bierbij niet uit het oog verliezen, dat
toen ten tijde de uit de middeleeuwen afkomstige verordeningen
op de kleeding, voeding, het doopen, de bruiloften en begrafenissen
Dog algemeen kracht van wet hadden, dat bet als roeping van den
staat gold de verteringen der burgers te regelen en vooral de
weelde te beteugelen, en dat deze meening krachtigen steun vond
tn het in die dagen hoe langer hoe meer om zieli grijpend vorstelijk
alvermogen. De vervolging der tabak nam in Engeland onder
Jacobus I baren aanvang, boewei ze daar noch hevig, noch van
langen duur was. Jacobus I deed een beroep op bet verstand en
den godsdienstzin zijns volks, door reeds in zijn eerste, regerings
jaar (1603) een geschrift zamen te stellen en in het licht te doen
lien, getiteld: Misocapnus(de rookbater). Hij trachtte daarin
zich af: wat moet het gevolg worden van eene staatkunde,
die steunt op het regt van den sterkstewat moet er worden
van een aangewakkerd volksgevoelen, als zou wapenroem
de hoogste roem zijn? In dat opzigt is het feest te Beriijn
een weinig bemoedigend teeken des tijds, hoezeer ook
Keizer Wilhelm den wensch ontboezemde: moge de vrede,
waarin wij ons thans verheugen, tot in lengte van dagen
bestendig zijn
JI. Donderdag is door den majoor van de Schutterij
alhier, den heer mr. Ch. Bosch Reitz, aan zijne officieren
en de officieren-instructeurs een souper aangeboden.
Zr. Ms. schroefstoomschip 3de kl. het Loo, kom-
mandant de kapitein-luitenant ter zee jhr. D. Bowier, is den
10 Mei jl. van de Kust van Guinea vertrokken en wordt
in het laatst dezer maand te Hellevoetsluis binnen verwacht.
Aangenomen het beroep naar Dirksland door den
heer P. Huet, predikant te Veenendaal.
De heer mr. C. Fock, heeft aangenomen de benoe
ming tot lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
voor het kiesdistrict Amsterdam. In het district Haarlem
moet dus een nieuwe verkiezing plaats hebben.
Te St. Maarten werd jl. Dingsdag feest gevierd. De
heer D. Schermerhorn mogt het voorregt smaken zijn
25jarig jubilé als burgemeester dier gemeente te vieren.
Algemeen was de deelneming. Van alle woningen wap
perden vlaggen, alle huizen, benevens het raadhuis en de
school waren met groen en bloemen versierd. Kostbare
geschenken werden den jubilaris door de gemeentenaren
vereerd, en ook van elders ontving hij talrijke blijken
van belangstelling, 's Namiddags was er feest in de school.
Daarna had er een optogt te paard van handwerkslieden
in hun werkpak plaats; zij vergezelden den feestvierenden
burgervader, die in een rijtuig was gezeten, op een rijtoertje
door 't versierde dorp. 's Avonds werden deze werklieden
onthaald, er \terd vuurwerk afgestokende jubilaris zat
met genoodigden aan een vrlendsehappelijken disch, en
inmiddels was er voor gezorgd, dat ook de behoeftigen
een feestdag hadden.
het bewijs te leveren „dat het tabakrooken bet ware beeld der hel
was en naar de bel voerde." Dit koninklijk geschrift schijnt geen
invloed op de denkwijze der Engelschen betreffende bet rooken te
hebben uitgeoefend, althans in 1604 vervaardigde de Koning eene
verordening uit, waarbij de tabak door een zware belasting getroffen
werd, om zoodoende het verbruik tegen te gaan. Het nam des
niettegenstaande voortdurend toe, en Jacobus I moest nog beleven
dat de I'oolsche Jezuïeten hem bespotten door een uAnti-Misocapnus"
bet licht te doen zien. Ook in Frankrijk zocht men in 1629 door
hooge belastingen bet tabaksverbruik hinderpalen in den weg te
leggen, en toen deze maatregel, niet hielp, werd in 1635 de ver
koop van bet artikel geheel verboden. Alleen de apothekers mogten
het nog verkoopen en dat slechts op voorschrift vau een geneeskundige.
Terwijl de regeringen der meeste landen de tabak enkel met zware
belastingen en boeten bestreden, werd, vreemd genoeg, in het
republikeinsche Bern bet rooken, bij het rangschikken der mis
drijven naar de volgorde der Tien Geboden, met het overspel
gelijkgesteld, en behalve met een geldboete, met te pronk stelling
en gevangenisstraf bedreigd. Nog verder ging men in Rusland,
waar het rooken met den knoet en verbanning naar Siberië gestraft
werd, en in Turkije, waar Moerad IV op heeterdoad betrapte
rookers eerst den neus deed afsnijden en dan onmiddellijk ter dood
brengen.
Niet slechts de wereldlijke besturen, ook de kerk betoonde zich
der tabak vijaiidig. Paus Urbanus VIII bedreigde in 1624 liet
snuiven in de kerken inet den banvloek bij een bul, die in 1698
vernieuwd en eerst in 1724 door Benedictus XII opgeheven werd.
Nog minder genade in de oogen der Katholieke kerk vond~het
rooken: zoo zouden in 1692 te San Jago vijf monniken ingemetseld
zijn geworden, omdat zij gedurende de iniddernaohtmis sigaren
gerookt hadden. Ook de Protestantsclie kerkbesturen verzetten
zich in de zeventiende eeuw tegen bet rooken, maar vergenoegden
zich met voor te schrijven dat in (1e verslagen der kerkvisitatiën
de aan bet rooken verslaafde gemeenteleden met name zouden aan
geduid worden. De Grieksche geestelijkheid verklaarde, met beroep
op de bijbelsche uitspraak: „wat uit den mond uitgaat, ontreinigt
den menscb," bet rooken voor zondig. Den sterksten vervolgingsijver
legden de Mohaminedaanscbe geestelijken aan den dag, op wier
aandrijven Moerad IV de boven aangehaalde straffen tegen bet
rooken bedreigde.
Trots alle vervolgingen, waarop den tabaksverbruikers hun nieuw
genot te staan kwam, nam bun aantal voortdurend toe en naarmate
de behoefte vermeerderde werd de tabak iu Europa op grooter
schaal verbouwd. Nederland plantte het eerst tabak in 1615 en
spoedig volgde Duitschland, waar reeds in 1630 in Thuringen en
Frankenland, in 1681 in de Mark Brandenburg, in 1697 in de
Palts en Hessen, en in 1700 in Wurteraberg de tabaksteelt werd
ingevoerd. De nieuwe gewoonte bleek sterker te zijn dan regeringen
en kerk. Of de buitengewoon snelle en algemeene verbreiding van
het tabaksverbruik aau de menscbelijke zucht tot navolging, den
natuurlijken trek naar bet verbodene moet toegeschreven worden,
dan wel verklaard, zooals velen meéuen, uit de behoefte der menschen
aan zekere narcotische prikkels, valt moeijelijk te beslissen. Het is
en blijft een merkwaardig feit, vooral wauueer men daarbij in aan-
In hot jaar 1865 heeft de gemeente Alkmaar aan
T. G. Boon aanbesteed het maken van een straatweg door
den lleer-Hugowaard.
Daar de aannemer niet genoegzaam spoed maakte met
den aanvoer van materialen en te weinig handen beschik
baar stelde, hebben burgemeester en wethouders dat werk
voor zijn rekening onder toezigt van den gemeente-architect
doen uitvoeren en na afloop daarvan de aannemer uitge-
noodigd af te rekenen.
De aannemer heeft een eiseh tot schadevergoeding in
gesteld, die hem door de arrond.-regtbank aldaar werd
ontzegd, doch bij arrest van 16 December 1869 is dat
vonnis vernietigd en gelast dat de gemeente Alkmaar
regtens zou bewijzen, dat de aannemer niet had voldaan
aan de vereischten in art. 8 van het bestek omtrent den
voortgang van het werk gesteld, behoudens tegenbewijs,
welk getuigenverhoor voor de regtbank aldaar moest worden
gehouden.
De gemeente Alkmaar werd veroordeeld in de helft der
proceskosten in eerste instantie tot dusverre en in de helft van
die in hooger beroep gevallen, terwijl de overige kosten werden
gereserveerd."
In het afgeloopen jaar heeft dat getuigenverhoor plaats
gehad en ji. Donderdag heeft de regtbank aldaar in het
voordeel dier gemeente beslist.
Te Velsen is het Engelsche schoenerschip Bright-
land Sea, van Londen, over Amsterdam aangekomen, met
.eene lading hout voor de kanaalwerken. Dit is het eerste
zeeschip dat te Velzen is aangekomen, een gebeurtenis,
welke door het uitsteken van vlaggen op een Loswal ge
vierd werd.
Gedurende het feestmaal ter gelegenheid van het
Pius-feest in het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam, zijn
twee telegrammen van gelukwensching verzonden, een aan
Z. H. den Paus en een aan Z. M. den Koning.
Van Z. M. werd het volgende antwoord ontvangen
,/Z. M. de Koning zegt den vereenigden vertegenwoordigers
der Catholieken van Nederland ten hartelijkste dank voor
hun onwankelbare en warme gevoelens van gehechtheid en
inerkiug neemt, dat een ander voortbrengsel van Amerikaanschen
bodem, de aardappel, die een voedingsmiddel is en derhalve in een
werkelijke behoefte voorziet, zoo langzaam burgerschapsregten verkreeg
en in verscheidene lauden, bijv. Pruissen, eerst op gebiedend voor
schrift der regering werd aangeplant.
Toen de regeringen zagen dat zij, ondanks verbieden en straffen,
onmagtig waren tegenover de tabak, veranderden zij van stelsel.
Zij verzetten zich niet langer tegen den vijand, maar trachtten bem
tot een nuttigen en een voordeeligen vriend tot een financiëele
hulpbron te maken. Het eerst verboden weeldeartikel werd nu
belast, en dit was bet geval met verscheidene andere voorwerpen
van weelde. Engeland ging hierin voor, reeds in 1625; de repu
bliek Venetië volgde in 1657.. Daarna Portugal, Spanje, Oosten
rijk, Frankrijk, Rusland; zelfs de Kerkelijke Staat bleef niet achter.
De regeringen rekenden het voortaan in baar geldelijk belang te
zijn, de bevolkingen tot den tabaksbouw aan te moedigen. In
sommige landen wendden zij, naar de toen heerschende begrippen
vau staathuishoudkunde, zelfs baar onmiddellijken invloed daartoe
aan. Zoo verordende de Keurpaltsischc regering in 1777 ecu
instructie tot veredeling van de Paltser tabak, waarin al de te
verrigteu werkzaamheden, van de besmetting der velden tot aau de
berging in de magazijnen, naauwkeurig waren voorgeschreven ter
wijl zij beambten aanstelde, die strengelijk op het nakomen der
instructie hadden toe te zien. Daar dc nieuwe belasting overal
rijke, ia sommige Staten zelfs boven verwachting schitterend vruchten
afwierp, en die opbrengst gestadig vermeerderde, hadden de rege
ringen geen reden hare verandering van stelsel tegenover de tabak
te betreuren, en zijn zij tot den kuidigen dag op den ingeslagen
weg blijven voortgaan.
Het valt wel niet te betwijfelen, of de tabak is, wanneer men
eenmaal verbruiksbelastingen goedkeurt, een zeer geschikt, artikel
om belast te worden. Neemt jnen aan dat voor verbruiksbelastingen
vooral die voorwerpen in aanmerking moeten komen, welke, zonder
in een onontbeerlijke behoefte te voorzien, niettemin algemeen en
in groote hoeveelheden verbruikt worden, dan is er naauwelijks een,
dat zoo goed aan deze gegevens beantwoord als de tabak. Zij
behoort niet tot de noodzakelijke levensbehoeften, maar levert slechts
een genot op, dat men gemakkelijk ontberen, dat ieder missen kan
zonder gebrek te lijden: zij is een soort van weeldeartikel. Dc
uitgaven voor tabak veroorzaken geen verandering in den stand
van bet arbeidsloon, hetwelk voorzeker onraiddclijk door de ver
houding tusschen vraag en aanbod, maar middelijk door het noodige
levensonderhoud bepaald wordt. Alleen wanneer in zijn noodzakelijke
levensbehoeften geregeld, zonder stoornis voorzien is, verkrijgt de
arbeider arbeidskracht: zijn kapitaal is zijn arbeid; zijn levens
onderhoud vertegenwoordigt de kosten van voortbrenging van dat
kapitaal. Rookers en niet-rookers, snuivers en niet-snuivers arbeiden
overal voor betzelfde loon. De belasting op de tabak kan dus
nergens drukkend genoemd worden: wie haar betaalt, betaalt haar
vrijwillig, en bij dit alles is zij, daar de tabak, men moge haar
kunnen ontberen, overal en bijna door ieder gebruikt wordt, eene
belasting, die veel opbrengt. Dus, wie verbruiksbelastingen in bet
algemeen goedkeurt, moet in de eerste plaats eene belasting op deu
tabak billeken.