1871. N'. 115. Zondag 24 September. 29 Jaargang. Een artikel zonder opschrift. Uitgever A. A. BAKKER Cz. m m 00, j, t kilos 1 f22, Erwt* f H,- a f in pr ig mier Cal vei Schap gevoel r kilogr f4 HEUERSUHE KV NIEUWEDIEPER COURANT. „Wij huldigen het goede; ;r hect( ld el bat O kilo» Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag. Abonnementsprijs per kwartaalf 1.30. franco per post - 1.65. Bureau: MOLENPLEIN, N°. 103. Prijs der Advertentien: Van 14 regels CO cent, elke regel meer 15 cent. Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend. 0 stull I o f38,i ,prii irrlinai 23 al 3jari VERTREKDAGEN DER BRIEVBNMALEN faar Oost-Indiëvia Triest Dingsdag 3 Oct. 's av. 6 u. 30 in. u u Brindisi, Vrijdag 6 Oct. 's av. 6 u. 30 m. West-lndk: viaSf.A7acatVe,Donderd.5Oct. 'sav. 6 u. 30m. Souf/ram/?fonZondagISOct. 'sin.Gn. 25m. de Kust van Guinea: Dingsdag 3 Oct 's m. 6 u. 25 m. Kaap de Goede Hoop: Zaturdag 7 Oct. 's m. 6 u. 25 m. over Frankrijk en Zondag 8 Oct. 's m. 6 u. 25 m. 10 Rui :n, 61 De meeste mensclien zijn gewend 's morgens hunne prijzi jourant te lezen; velen lezen 's middags een tweede blad in enkelen kunnen niet rusten, voordat zij 's avonds nog eens het /nieuws van den volgenden dag" uit eene derde lourant, nog vochtig van de pers, met den laatsten trein a kw, a 64 ilog neuw tot 11 merk „ra|Wgekomen, doorloopen. Voor de maatschappij, zooals die door stoom, electriciteit en drukpers geworden is, zijn de louranten even onmisbaar als broodaan deze om de markt- erigten voor zijne zaken, aan gene om de beursnoteringen r N. t 'oor zijne speculatiën, aan allen om het telkens afwisselende lieuws, dat zij brengt. Geen roman heeft zooveel boeijends, ki'oj een kunstig verhaal geeft zooveel te denken, geen spel er verbeelding is zoo bont, als 't eerste 't beste dagblad, oor wie weet te lezen. In dien korten, gedrongenen, elden fraai gevormden stijl, die de noodzakelijkheid om snel" te schrijven, weldra ieder doet aannemen, die aan de edactie van eenig blad zijne krachten wijdt, verhaalt ons e courant dagelijks zooveel van de vreugde en het lijden er wereld, toont zij ons in haren bonten kaleidoscoop ïendi!)0vee' van '1° vee' omvattende geschiedenis van den dag, ie wij juist hebben doorleefd, dat elke bladzijde, elke kolom tof tot nadenken zoude geven voor weken, indien de lezer Iriess lechts nadenken wilde. Maar dat doen wij zeldenniet Rem| ikwerf leggen wij het half gelezene blad uit de hand en te Gr ragen de reden, het hoe en het waarom, van de feiten, sje 7 |ie ons zijn medegedeeld. I Soms echter, maar dan moet het al heel erg zijn, worden pij uit onze onverschilligheid gewekt, soms wordt door snig berigt onze verbeelding of ons gevoel zoodanig Wnfceschokt, dat wij niet kunnen nalaten onze aandacht bij het elezene te bepalen. ,,De acte van beschuldiging is opgemaakt tegen W. jgeling, oud 16 jaar, geboren te Angerlo. ®r' „Donderdag werd die zaak voor het Hof van Gelderland (behandeld." inluid De historie van Willem Regeling is eene van die weinigen, k0B1( lie zelfs den meest verharden courantenlezer treft en in 't ;emoed grijpt. Zestien jaar oud! Die zonnige leeftijd, aarin de jongeling zijn levensdoel begint te zien, de leef- ijd, waarin het hart ontwaakt, waarin het oog gevoel krijgt Sep 'oor 'let schoone in de natuur, waarin de zorgen des levens log niet dien alles overheerschenden invloed hebben gekregen, lien ze op zoo velen van ons in lateren tijd zullen uitoefenen, iestien jaar en een moordenaar! En welk eenen! Niet lit drift, niet vervoerd door de opwellingen van den hartstogt Ier jeugd, zelfs niet uit haat, niet uit hebzucht, uit begeerte laar geld en goed, dat alles zou te begrijpen zijn. Maar len moordenaar zonder reden, uit lust tot moorden, uit leiging tot het kwade om het kwade! Zonder uitgetergd zijn, slaat hij eene weerlooze vrouw, die hem naar den weg agt, dood met zijne spade! En daar naast staat een indere knaap, die geen hand uitsteekt om de getroffene )ij te staan, maar die het slagtoffer laat liggen, als ware lij geen arm lijdend medcmensch, maar een door den slagter ;etroffen dier; die geen medelijden voelt voor het kind dat moeder vergezelt. En dat alles is mogelijk in het geprezene, beschaafde Nederland, in de tweede helft der XlXde eeuw! Gij onver- cliillige courantenlezer, gevoelt gij niet dat wij, en gij met ins, leven boven een vulkaan met een afgrond van ellende m onwetendheid aan onze voeten? Ziet om u heen, overal ;8$rerrijzen kerken en bedehuizen, overal vindt gij scholenen 18$ ®ch schuilt er in het volk een wezen, dat misschien [eknield heeft in de kerken, dat de handen gevouwen heeft oen de leeraar had, dat de school heeft bezocht tot voor weinige jaren, en waarop al het goede is afgestuit; een ifezen, dat in brooddronken bloeddorstigheid eene arme Rrouw vermoordt. Zie, dat is een hartstogt, een akelige ^lierlijke hartstogt, waarvan gij u geen denkbeeld maakt, ttien gij meendet dat niet bestond! Gelooft gij niet, dat zulke dingen een blik doen slaan )7$ln toestanden, die wij maar al te gaarne vergeten Gelooft Rij niet, dat de hardvochtige onverschilligheid van des 53f 63f 84$ 338- 28$ 288 35^ 96 8H 948 854 05 47 42 188 118 458 Ui >08 99 05 98 44 958 >78 f0 '0} loordenaars makker, die de verslagene vrouw zonder om zien laat liggen op den weg, een smartelijk bewijs is, ioe weinig een menschelijk leven geteld wordt in die ïringen, waar harde handenarbeid naauw een stuk brood Verdient En gij optimist, die zoo gaarne doet hooren, dat in Nederland, het beste land, alles zoo goed mogelijk is ge regeld, die meent dat wij in liet beschaafde, vrije, rijke Nederland reeds zoo digt mogelijk bij de volmaking zijn, gelooft gij niet, dat Regeling en zijn makker schandvlekken zijn voor onze geprezene maatschappij Dat zij geen regt heeft trotsch te zijn, geen regt heeft te spreken van „gedaan werk," indien hare godsdienst, haar onderwijs niet in staat zijn bij hare burgers zooveel regtsgevoel, zooveel menschenmin op te wekken, dat zij althans niet aan elkander tot moordenaars wordenDat is toch waarlijk niet te veel gevraagd! Zult gij zeggen: die knaap is eene uitzondering, een krankzinnige? Is zijn laf-hardvochtige makker dat ook En die andere personen uit het drama, de man, die de gewonde vrouw zonder hulp te bieden voorbij rijdt, hoewel hij zag, dat zij bloedde; die voorbijgangers die weigerden haar te helpen, haar weg te dragen, omdat zij er zoo akelig uitzagen omdat de zaak hun niet aanging, zijn al die treurige bewijzen van ongevoeligheid en zelf zuchtige wreedheid, die deze instructie aan 't licht heeft gebragt, daden van krankzinnigen? Of zijn dit uitingen van een zielstoestand, die in zekere volksklassen maar al te dikwerf voorkomt, en die in den persoon van Regeling alleen zijn paroxysmus hoeft bereikt? Ziet, wij leven voort, en zijn tevreden en meenen, dat, omdat het ons goed gaat, niemand te klagen heeft, totdat wij plotseling worden opgeschrikt door brutale feiten, die ons wijzen op gruwelijke wonden in het maatschappelijke ligchaam, die den wetgever, den staatsman, den staathuis houdkundige, den godsdienstleeraar toeroepen: geneest dat, v<5<5r gij denken moogt aan rust! Feiten, die doen zien, hoe onze geprezene beschaving tot niet anders in staat is dan om een mantel te leggen over 't ergste lijden, dan de natuurlijke ruwheid en wildheid van den mensch met een oppervlakkig vernis te bedekken! Zelfzucht heet de ziekte, waaraan Nederland lijdt. Het gevoel van solidariteit tusschen alle burgers, krachtig ont wikkeld in de tijden van nationale rampen, door den tachtigjarigen oorlog, do oorlogen met Frankrijk en Enge land en door de Napoleontische onderdrukking, is verzwakt door de lange periode van rust, van voorspoed en „geld verdienen," die wij sedert mogten beleven. Het gevoel, dat wij allen bij elkander belmoren, en ten opzigte van elkander nog andere verpligtingen hebben, dan die welke in 't be hoorlijk betalen van onze rekeningen bestaan, de zich in daden uitende overtuiging, dat alle klassen en standen der bevolking tot één geheel behooren, dat de rijke, de be schaafde, de onderwezene verpligtingen heeft tegenover den armen, den onontwikkelden en onwetenden medeburger, is verzwakt. Wij houden den roem der Nederlandsche liefdadigheid tamelijk op; geld geven wij, maar niets van onzen tijd en onze kennis. In plaats van scholen te bouwen bij honderden in eiken hoek des lands, en schoolmeesters te beloonen zoo als ze verdienen, twisten wij over de neutrale school en betalen schoolmeesters weinig beter dan sjouwerlui; ondertussclien wordt het volk niet onderwezen. In plaats van de magt der godsdienst aan te wenden voor het welzijn van hen die daar lijden, hitsen zoogenaamde confessioneele dag- en weekbladen de Catholieke helft des volks tegen de Protestantsche op, en omgekeerd; het geld voor den arme gegeven wordt besteed aan nuttelooze prachtbouw van kerken en torens. Het orthodoxe deel van Nederland verkettert de andere helft, cn van de kerkelijke betrekkingen, die oin Godswil behooren te worden waarge nomen door de besten, maken menig werf vulgaire eerzuchtigen voor zich een klein kanseltje, waarop ze zich in hunne eigene zelfvoldaanheid bewonderen. Onderwijl leert het volk liefde noch menschenmin, maar onderlinge haat en eigenge- regtiglieid Voor lange jaren reeds is den mensch gezegd: doe wat uw hand vindt om te doen! Wie durft zeggen, dat niet voor, naast en achter hem dingen liggen, die hij behoorde te doen en niet doet En dan, van tijd tot tijd, als een bliksemstraal door de wolken, stoort ons de courant in onze tevredenheid, en brengt ons de historie van een Willem Regeling! De geschiedenis van een baldadigen moord en eene grenzelooze onverschilligheid; en het klinkt als hoongelach: twist Nederland! over vormen, verdeelt uwe kinderen! het papier is geduldig, en de dagbladschrijvers zijn niet zenuwachtig van aard; zij zijn bereid u nog menig dergelijk berigt te brengen, als gij niet zorgen wilt voor opvoeding en onder wijs en volksbeschaving, en voor goed loon voor goed werk B I X IV E X L A i\ I). HELDER en NIEUWEDIEP, 23 September. In de gisteren gehouden vergadering van het depar tement Helder der maatschappij tot Nut van 't Algemeen deed de afgevaardigde ter algemeene vergadering, de heer Vos, verslag van die bijeenkomst. De hoeren Bron en Oudenhoven werden als bestuursleden, de heer Vos als voorzitter herkozen. Do heer Swets werd gekozen tot lid van het bestuur der volksbibliotheek; en eindelijk werd aan eene commissie, uit twintig leden bestaande, het organiseren van volksvoor lezingen opgedragen. De minister van Oorlog, de luit.-generaal Engelvaart, is, naar het Vaderland verneemt, ongesteld en heeft zich naar een badjxlaats begeven. Te 's Ilage is jl. Donderdag aanbesteedhet maken van de gebouwen voor het spoorwegstation te Vlissingen, met de verdere werken ten behoeve van den spoorweg over het kanaal te Walcheren. Minste inschrijver de heer Linskens, te Blerik, voor 317,700. De heer E. J. van Wisselingh J.Pz., predikant bij de Herv. gemeente te Haarlemmermeer, heeft voor de beroepingen naar IJsselstein en Wageningen bedankt, doch het beroep naar Serooskerke op Walcheren aangenomen. Door den bisschop van Haarlem is o. a. ter vervan ging van den heer J. L. A. Kerschncr, die benoemd is tot assistent in het Aloysius-gesticht te Amsterdam, tot kapellaan te Schagen benoemd de heer G. A. E. Eeije, te Amsterdam. Men schrijft ons van Texel, dd. 21 dezer: „In onderscheidene bladen en ook in dit blad is mede gedeeld, dat de heer C. J. van Vledder, predikant te AVaal en Koog, het beroep naar Loenen op de Veluwe had aangenomen. Dit berigt is bezijden de waarheid. Ik kan u verzekeren, dat hij reden heeft gevonden om voor dat beroep te bedanken. Ds. Koekebakker, beroepen' predikant bij de Doopsge zinde gemeente te Waal en Burg, zal op a. s. Zondag 24 dezer zijn dienstwerk aldaar aanvaarden. Naar ik verneem, heeft de commissie voor de Werk verschaffing reeds de eerste stappen gedaan, ten einde in den a. s. winter weder werk en brood te bezorgen aan de behoeftigen in deze gemeente." De drielingbroeders, de lieeren Gouwe te Alkmaar, zullen Maandag e. k. voor het eerst sinds hun kinderjaren te zamen vereenigd hun geboortedag en wel hun 40sten vieren. Hunne verschillende maatschappelijke betrekkingen verhinderden dit tot nu toe. De uitslag der besteding van straat- en grindwegen in de gemeente Schoorl, jl. Woensdag gehouden, is als volgt1ste perceel, minste inschrijver A. Kapitein te Schagerbrug, voor 33,000; 2de perceel, minste inschrijver Jacob Oldenburg te Bergen, voor 25,580. Naar men verzekert, heeft zich te Purmerend iemand laten doodhongeren, na bij herhaling getracht te hebben zich door ophanging van het leven te berooven. Droefheid over en het gevoel van verlatenheid na den dood van zijne vrouw moeten de oorzaken zijn. De tweede helft der infanterie, die te Zaandam tijde lijk gevestigd is geweest, is naar Haarlem teruggekeerd. In de Wekker geeft de heer Boeser te Weesp een antwoord op de vraag door den heer Jansen gedaanOf 't Rijk volslagen gek is? Neen, zegt de heer Boeser, het Rijk is volslagen wijs, want de heer Jansen heeft voor bijgezien, dat de onderwijzers minderjarigen, pupillen zijn. De onderwijzer toch staat vooreerst onder een school commissie; ten tweede onder een schoolopziener en ten derde onder een inspecteur. Een tweede staaltje: Wil iemand in een of ander vak examen afleggen, hij wordt geëxamineerd door mannen van het vak, notarissen door notarissen, officieren door officieren, apothekers door apothe kers, enz., alleen do onderwijzers niet door onderwijzers maar door advocaten, doctors, notarissen, maar door advo caten het meest. Zoo zouden nog verscheidene staaltjes zijn op te noemen. Volgens den heer Boeser zou de hooge regering aldus redeneerenHoe ouder men wordt, hoe kindscher. Met veertigjarige dienst staat de onderwijzer gelijk met een knaap, en hij krijgt een mooi boek; met vijftigjarige dienst (dan is men zoo wat bij de tachtig) is men kind, en wat zal men een kind om 't te paaijen en zoet te houden ge paster kunnen geven, dan een mooije, blinkende zilveren medaille? De heer J. Buysman, te 's Hage, deelt in het Bijblad van de Landb. Crt. mede, dat de steenkolenasch als mest stof voor aardappelvelden gebezigd, de aardappelziekte te keer gaat. Deze meststof moet uitsluitend en in droogen toestand gebezigd worden. Op den 22 Junij dezes jaars werd door den 34jarigen Rotterdamsclien sleeper G. J. Koogje een paard gestolen uit een aan de regter Rotterkade gelegen weiland, in huur

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1871 | | pagina 1