1872. N°. 3.
Zondag 7 Januarij.
30 Jaargang.
KENNISGEVING.
Binnenland.
HELDERSCHE
MEI WEDIEPER COlRAM.
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag-'én Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post 1.65.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMALEN
Naar Oosi-Indië: via Triest 9 Januarij, 's avonds 6 u. 25 m.
Brindisïl 2Januarij, 's avonds 6 u. 25 m.
West-Indiè: via Southampton 15 Jan. 's morg. 6 u. 25 m.
St.Nazaire 5 Febr. 's avonds 6 u. 25 m.
de Kust van Guinea: 9 Januarij 's morg. 6 u. 25 m.
Kaap de Goede Hoop: 8 Jan. 's morg. 6 u. 25 m.
ut u u via Triest 7 Jan. 's m. 6 u. 25 m.
De BURGEMEESTER der gemeente HELDER brengt, ter vol
doening aan eene ontvangene aanschrijving, ter algeineeue kennis,
dat de Koninklijke Pruissische Landdrostei te Osnabriick invoer
van rundvee, uit dit Rijk herkomstig, in het district Aschendorf
verboden heeft.
Helder, De Burgemeester voornoemd,
den 5 Januarij 1872. STAKMAN BOSSE.
HELDER en NIEUWEDIEP, 6 Januarij.
Voor 17 vacante plaatsen in de Nationale Vergadering
te Versailles moeten op den dag van morgen verkiezingen
plaats hebben. De meerderheid kan door den uitslag der
te houden stemming niet worden verplaatst, maar toch kan
door de te doene keuzen een zedelijken invloed uitgeoefend
worden, die niet onbelangrijk is te achten. Met spanning
wordt dan ook de uitslag verbeid, 't Is onmogelijk, met
eenige waarschijnlijkheid naar den vermoedelijken uitslag
te gissen. Niet het minst belangrijk is de keuze te Parijs,
waar Victor Hugo candidaat is gesteld. In tegenstelling
van hetgeen onder het keizerrijk geschiedde, zijn de prefecten
in de betrokken departementen door den minister van
Binnenlandsche Zaken aangeschreven om zich van iedere
inmenging en van het gebruik maken van hun invloed op
de kiezers te onthouden; alleen hebben ze de opdragt
ontvangen om de kiezer* aan te sporen tot pligtsvervulling
in dezen.
De heer Jules Simon is weinig gelukkig met zijne nieuwe
onderwijs-wet. De commissie, in wier handen het ontwerp
is gesteld, bestaat grootendeels uit zijne tegenstanders in
zake het onderwijs. Er bestaat weinig kans, dat de wets-
voordragt tot wet zal verheven worden; door het toegeven
CHARLES GOODYEAR.
EEN 8TRIJDER IN *T GEBIED DER NIJVERHEID.
Vervolg.)
Patent-leer leidde tot de eerste Amerikaansche proefneming om
van liet gom-elastiek in 't groot partij te trekken. Zekere E. M.
Chaffee, opziener in eene fabriek van patent-leer te Boston, kwam
in 1830 op de gedachte, het gom-elastiek uit te spreiden op doek,
in de hoop een artikel te verkrijgen, dat de goede hoedanigheden
van patent-leer zou bezitten en tevens waterdigt zijn. In het
diepst geheim nam hij gedurende verscheidene maanden proeven.
Door een kilo gom-elastiek te doen oplossen in ruim 1 liter geest
van terpentijn en er genoegzaam lampzwart bij te voegen, om er de
gewenschte kleur aan bij te zetten, verkreeg hij eene zelfstandigheid,
welke, naar hij meende, uitmuntend aan het doel zou beantwoorden.
Hij vond zelfs eene machine uit om haar gelijkmatig uit te
strijken, en vervaardigde eenige monsters, welke alle voorkomen
hadden van een zeer dienstbaar handels-artikel te zullen opleveren.
De oppervlakte was, na in de zon gedroogd te zijn, vast en glad,
zoodat Chaffee dacht, en zijne vrienden met hem, in eene uitvinding
van buitengemeen groote waarde geslaagd te zijn.
Hierop noodigde hij eene van de degelijkste mannen te Roxbury
uit, zijne monsters te komen zien en van hem nadere toelichting
te vernemen. Hij overtuigde hen van het belangrijke der uit
vinding, en het gevolg der bijeenkomst was de in Feb. 1833
gevestigde Koxburv Gom-elastiek Vennootschap, met een kapitaal
van f 75,000. De bloei dezer Vennootschap was verbazendbinnen
een jaar was het kapitaal aangegroeid tot f 600,000, binnen het
tweede tot f 750,000 en in het daarop volgende zelfs tot 1,000,000
De Vennootschap vervaardigde de door Chaffee uitgevonden stof, en
menig artikel uit die stof, als jassen, petten, wagenkappen en
dekken; spoedig kwam men ook tot schoenen zonder naad.
Niets viel er af te dingen op het uitwendig voorkomen dezer
artikelen, zoolang zij nieuw waren. Zij stonden dan ook in blakende
gunst, en werden sneller verkocht dan de fabriek ze kon leveren.
Deze verbazende voorspoed der Roxbury fabriek had het natuurlijk
gevolg, dat in andere steden dergelijke inrigtingen tot stand kwamen.
Er werden fabrieken opgerigt te Boston, Framingham, Salem, Lynn,
Chelsea, Troy en op Staten-eiland, met kapitalen loopende van
f 250,000 tot f 1,250,000, en alle schenen te bloeijen. Er was
eene gom-elastiek-manie in die jaren, even groot als de in 1864
heerschende ten aanzien van het petroleum. Geen aandeelen te
nemen in gom-elastiek-fabrieken werd door enkele slimme lui
beschouwd, als een gering talent voor het doen van zaken en eene
algemeene botheid van begrip te verraden.
De uiterlijke verschijnselen waren dan ook wel geschikt, om
aan de gewigtige eischen der geestelijkheid zou er evenwel
nog kans zijn dat de minister slaagde.
De Nationale Vergadering beeft hare goedkeuring verleend
aan het wetsontwerp, waarbij aan afgevaardigden verboden
wordt bezoldigde staatsambten aan te nemen, voor zooverre
de benoeming daartoe van de regering uitgaat. Voor
gezantschaps- en ministerposten werd eene exceptie toe
gelaten.
De vorst van Lippe-Detmold heeft de begrooting voor
1872, geschoeid op den leest van 1871, buiten de ver
tegenwoordiging om, van kracht verklaard. De leden van
den Landdag hadden allen (21) bun ontslag genomen en
door den onwil der kiezers geen opvolgers bekomen
vandaar dezen coup d'ctat op 1 Jan. 11., een handeling,
die echter geen vrees voor 't behoud van de rust in ons
werelddeel behoeft te verwekken.
Heden werd alhier met militaire honneurs ter aarde
besteld liet stoffelijk overschot van den 2den luitenant der
infanterie van liet O. I. leger C. J. A. Reigersberg. Kort
na zijn aankomst alhier met de Australië, overleed liij in
het Marine-hospitaal.
De opbrengst van den Noordhollandschen Staats
spoorweg (HelderUitgeestZaandam) is geweest: over
September jl. 24,496 en over October jl. J 22,183.
Uit verschillende plaatsen verneemt men van onge
lukken, door het zoogenaamde nieuwjaarschieten veroorzaakt.
Ieder weet, dat sommige gewetenloozen met de uit
gifte van Belgische centen veel verdienen, die dagelijks bij
duizenden uit België in ons land worden ingevoerd, hetgeen
eene winst van niet minder dan 6 pCt. oplevert, tengevolge
waarvan men vooral in Limburg schier niets dan koper
geld in omloop ziet en bij betalingen terug ontvangt.
Immers bekomt men voor een gulden 2,12 fr. of 212
centimes; de twee centimes worden met de Hollandsche
centen gelijk gesteld en voor een cent uitgegeven, zoodat
men voor een gulden 106 Belgische centen bekomt.
Vooral zijn het de winkeliers die er bij profiteren. Voor
eenige weken betaalde een rijk graanhandelaar en molenaar
te Sittard, die zich iedere week voor zijn handel naar Luik
begeeft, zijn timmermande rekening bedroeg ruim 97,
en de man ontving die som in Belgische centen, in zooge
naamde knappers van 50 centen. De timmerman weigerde
den mand met Belgische centen, en wat was nu het ant
woord van den lijken molenaar? „Als gij dien mand met
knappers niet aanneemt, kunt gij nog drie jaren op uw
zelfs de geslepensten te verlokken. Men had hier te doen met
eene ruwe grondstof van slechts weinige centen p.-r kilo waarde,
en daaruit kon onverwijld een paar schoenen verkregen worden,
welke ten minste f 5 per paar opbragten 1 Het was eene uitgemaakte
zaak. Bovendien, er bestonden Gom-elastiek Vennootschappen, alle
werkende met haar grootst vermogen en verkoopende al wat zij
aan de markt bragten.
Eerst toen deze tak van nijverheid tot voorschreven bloeijeuden
toestand was opgevoerd, werd de aandacht van Charles Goodyear,
een gefailleerden koopman in ijzerwaren te Philadelphia, op de
hierbij ten grondslag strekkende grondstof gevestigd. In 1834
wegens zaken te New-York zijnde, kwam hem toevallig het uit
hangbord der Roxbury Vennootschap onder de oogen, welke alstoen
te dier plaatse een depot had opgerigt. Hij had niet lang te voren
in de dagbladen beschrijvingen gelezen van de reddingsgordels uit
gom-elastiek, eene toepassing van die stof welke zeer werd opgevijzeld.
Nieuwsgierigheid dreef hem deu winkel binnen, ten einde die gordels
in oogenschoujv te nemen; hij kocht er een van en nam dien meê
naar huis. Als inboorling van Conneeticut bezat hij in volle mate
de geneigdheid van eiken Yankee om elke nieuwigheid te onder
zoeken, eerst om te weten op welke beginselen zij berustte, en
vervolgens om te zien of er niets aan te verbeteren viel. Hij bezat
trouwens bereids eenige ondervinding van de moeite, om verbeteringen
ingang te doen vinden en er voorts het beoogde voordeel uit te
trekken. Zijn vader, het hoofd der firma „A. Goodyear and Sons,''
waarvan hij deelgenoot was, had het eerst hooivorken vervaardigd
uit veerkrachtig staal, in plaats van de zware, gesmeed ijzeren
vorken, zooals deze door den dorpssmid werden afgeleverd; en
Charles Goodyear kon zich best den tijd herinneren, dat zijn vader
het voor een gelukkigen dag hield, als hij den een of anderen
pachter overreed had een paar van de nieuwe vorken als geschenk
van hem aan te nemen, onder voorwaarde dat hij er de proef meê
nemen zon. Het was echter ook even versch in zijn geheugen, dat
diezelfde vorken langzamerhand algemeen in gebruik waren gekomen,
groote voordeeleu aan de firma hadden afgeworpen, en nog steeds
een hoofd-artikel van dien handel uitmaakten, toen in 1830 het
faillissement van huizen in het zuiden der Unie zijnen vader dwong
tot staking van betaling. Hij was tevens bewust, dat, indien iets
de firma A. Goodyear en Zonen uit hare verlegenheid helpen kon,
zulks bestaan moest, in het bezit van betere middelen tot fabricatie
en in den verkoop van artikels verbeterd door linn eigen vinding.
Na den reddiugsgordel onderzocht te hebben, kwam hem eene
verbetering in den opblazings-toestel mogelijk voor. Bij zijne eerst
volgende veis naar New-York legde hij deze verbetering uit aan
den agent der Roxbury Vennootschap, en bood haar aan te ver-
koopen. De agent, getroffen door het vernuftige in de wijziging,
geld wachten en ik laat bij een ander werken." De rijke
molenaar had op 97, niet minder dan 5,82 gewonnen.
Zoo gaat het algemeen. (Nieuwe N. H. Crt.)
Men schrijft ons van Oudkarspel, dd. 5 dezer:
„Op een ontrustbarende wijze werden lieden nacht de
ingezetenen dezer plaats uit hunnen slaap gewekt. Te ruim
drie ure in den nacht, terwijl een hevige storm woedde,
brak er brand uit in het buis bewoond door den beer Gr.
Eecen, directeur der 1ste Noordhollandsche Brandwaarborg-
Maatschappij. In een oogenblik stond liet gansclie woon
huis en kantoor, waar de archieven der 1ste Noordhollandsche
Brandwaarborg-Maatschappij en die van de sedert twee a
drie jaren geleden opgerigte Hollandsche Brandwaarborg-
Maatschappij bewaard werden, in lichte laaije vlammen. De
bewoners, bestaande uit den hoogbejaarden heer Gr. Eecen
en zijne vrouw, benevens een kantoorbediende en meid,
zijn de vlammen ontkomen, maar hebben niets kunnen
redden. Alles, wat zich in woonhuis en kantoor bevond,
is een prooi der vlammen geworden. Verontrustend was
liet gezigt, zoo als de vlammen rondom zich sloegen en de
vuurregen, die zich door den hevigen storm verspreidde.
Gelukkig voor de gemeente dat er een vrij groote ruimte
was tusschen het brandend en naastbij gelegen woonhuis en
dat er juist een zware regenbui viel. Nog gelukkiger echter
dat de wind eenigzins van rigting veranderde en zich van
het zuiden naar het zuid-westen keerde, waardoor het
bedreigde perceel steeds meer buiten gevaar kwam en het
vuur meer het vrije veld werd ingejaagd.
De oorzaak van het ontstaan des brands is gansch
onbekend, ook weet men niet of de brand in het kantoor
of in de schuur begonnen is. Jongelui, die op de koffij
waren geweest en ten drie ure ongeveer het huis nog
passeerden, hebben niets ontdekt en naauwelijks waren ze
tehuis of alles stond in lichte laaije vlam. De kantoor
bediende werd door het knetteren van het brandende hout
uit zijn slaap gewekt en toen hij de spreekkamer doorgaande
de kantoordeur opende, kwam de vlam hem te gemoet.
Iets van de papieren en archieven de assurantie betreffende
te redden, hieraan viel niet meer te denken. Terstond wekte bij
patroon, patrones en dienstmeid, die dadelijk het brandend
gebouw verlieten.
De zware regen en de windrigting zijii in den plaats
gehad hebbenden brand Oudkarspels bewoners weldadiger
geweest dan zij zich zei ven zijn. Jaren lang heeft men
de wetenschap geliad, dat de dorpsbrandspuit een regte
prul is. Ruim drie jaren geleden heeft de naburige gemeente
schonk den uitvinder zijn vol vertrouwen, gedeeltelijk door hem te
verklaren waarom de Vennootschap de verbeterde buis niet koopen
kon, maar vooral met het doel om de hulp van een schrander brein
te verwerven in het te boven komen van een bezwaar, dat de
Vennootschap met volslagen ondergang bedreigde. Hij deelde hem
meê, dat de voorspoed der gom-elastiek vennootschappen in de
Y'ercenigde Staten ten eenenmale bedriegelijk, niets dan schijn was.
De Roxbury Vennootschap had in de koude maanden van 1833
en 1834 groote hoeveelheden schoenen en andere artikelen ver
vaardigd, welke gereedelijk tot liooge prijzen verkocht warenmaar
gedurende den volgenden zomer was het meerendeel daarvan ge
smolten. Er was voor f 50,000 waarde teruggezonden in eenen
staat van lijvigheid als van gewone gomgelei en een zoo onaan-
genamen reuk verspreidende, dat men verpligt was geweest alles
onder den grond te begraven. Er waren nieuwe hulpmiddelen
gebezigd, nieuwe werktuigen aangebragt, maar steeds bleven de
artikelen zieh oplossen.
In sommige gevallen hadden de schoenen de hitte van eenen
zomer verduurd, maar waren toch in den volgenden gesmolten. De
wagendekken werden kleverig in de zon en stijf in de kou. De
directeuren waren ten einde raad, daar er twee jaren vereischt
werden om eene nieuwe methode te beproeven en zij gedurende
al dien tijd niet wisten, of de vervaardigde artikels al dan niet op
den duur waarde zouden bezitten. Hielden zij op te fabriceren, dan
hadden zij ook eenen wissen ondergang voor oogen; bleven zij
doorgaan met werken, dan zou wel eens de voortbrengst van eenen
geheelen winter zich onder hunne handen kunnen oplossen. Het
kapitaal der Vennootschap was bereids zoover uitgeput, dat zij,
bijaldien de ware wijze van bewerking niet spoedig ontdekt werd,
genoopt zou wezen hare matten op te rollen. De agent drong er
dan ook bij Goodyear op aan, geen tijd te verspillen aan kleine
verbeteringen, maar al zijne pogingen te rigten op de uitvinding
van het geheim, hoe de grondstof zelve moest verwerkt worden.
De Vennootschap kon wel niet zijn verbeterden opblazer koopen,
doch kon hij haar slechts leeren, hoe gom-elastiek tegen zomer
warmte te bestendigen, zoo was er kwalijk een prijs te noemen,
welke zij niet gaarne voor zijn geh'cira zou willen uitbetalen.
De ergste vermoedens der directeuren van de Vennootschap werden
verwezenlijkt. Het publiek had er spoedig genoeg van, gom
elastieken schoenen te koopen, die gedurende den zomer alleen
bewaard konden blijven door ze in een koeltoestel te bergen. In
het derde jaar der manie begonneu de gom-elastieken fondsen te
dalen, en de Roxbury aandeelen zelve kwamen tot slechts ruim
f 6 naar beneden. Voordat 1836 ten einde was, hadden alle Ven
nootschappen opgehouden te bestaan, bij haar val honderde gezinnen
in diepe ellende dompelende. De lompe vormlooze schoenen uit
