1872. NV 10.
Woensdag 24 Januarij.
30 Jaargang.
Ben gevolg van liet Algemeen Stemregt.
HELDERSCHE
EN NIEUWEDIEPER
COURANT.
„Wij huldigen het goeds.'
twrni"! im M
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Uitgever
Bureau:
A. A. BAKKER Cz.
M 0 L E I> L E I IV. 163.
Prijs der Advertentiön: Vau 1regels GO cent,
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMALEN
Naar Oost—Indië: via Vriest 6 Februarij, 's avonds 6 u. 25 m.
Marseille 1 Febr., 's avonds 6 u. 25 m.
Brindisiüb Januarij, 's avonds 6 u. 25 m.
West-Indiè: via Southampton 31 Jan. 's morg. 6 u. 25 in.
Suriname via St. Nazaire 4 Febr. 's avonds 6 u. 25 m.
de Kust van Guinea: 27 Januarij 's morg. 6 u. 25 m.
Kaap de Goede Hoop: 8 Febr. 's morg. 6 u. 25 m.
g via driest 7 Febr. 's m. 6 u. 25 m.
ii.
Zelfs voor den meest blinde werd het kort na het jaar
1850 duidelijk zigtbaar, dat de lagere klassen, die overal
waar het algemeen stemregt is aangenomen de overgroote
meerderheid uitmaken, en clat nergens meer dan in New-
York, waar elke week troepen arme onwetende landver
huizers aan wal stappen, dat deze gevonden hadden, wat
hun ontbrak: eenheid en organisatie, en nu al te geneigd
waren misbruik te maken van hare magt.
De politiek was een beroep geworden. Een aantal
menschen leefden er van. De stemmen van duizenden
waren te koop. Do kunst om tien- en meermalen per dag
in verschillende bureaux en onder verschillende namen te
stemmen was uitgevonden, en omdat alle ambten verkies
baar waren, konden zij, die van de politiek eene brood
winning maakten, in elk ambt een helper en medestander
brengen. De eerste ambten werden weldra bekleed door
personen, wier eenige verdienste in hunne onbeschaamd
heid, in do trouw aan hunne makkers bestond. Natuurlijk
kostte dat bewerken van de stembus schatten gelds, maar
wat noodIn 't bestuur gekomen, werden de stedelijke
belastingen verhoogd, uitgeschreven door mannen, die zelf
niets te verliezen hadden, en de daardoor verkragene
gelden ten bate van de club (want de eigenlijke drijvers,
de speculanten in politieke knoeijerij, hadden zich spoedig
genoeg in eene club, de Tammany-ring, vereenigd) aange
wend of verkwist.
De eerste groote zege behaalde deze zoogenaamde „partij,"
toen zij den bankroeten handelaar Fernando Wood tot
eersten burgemeester van New-York wist te doen verkiezen.
De eenige grens, die aan de afpersingen en verkwistingen
van deze koningen van het algemeen stemregt was gesteld,
CHARLES GOODYEAR.
EEK STBIJDEB IK *T GEBIED DIB NIJVEUI1RID.
Vei volg.)
Het Amerikaansclie volksboek „de Arme Itichard" leert ons, dat
de Nood nimmer een goeden koop sluit: Charles Goodyear was
dan ook altijd ter prooi aan behoefteook bleek bij geenszins
altijd een ware man van zaken. Hij was te volbloed uitvinder om
te weten, hoe met voordeel over zijne uitvindingen te beschikken,
en hij kon nooit komen tot het besef, dat hij met betrekking tot
het gom-elastiek zijne roeping vervuld had. Zoodra hij de schoenen-
fabricatie gebragt bad op het standpunt, wanneer ieder ander er
profijt van zou gaan trekken, liet hij de zaak glippen en deed hij
zijn regt op fabricatie over tegen eene uilkeering van 2j cent
per paar. Vijfmaal zooveel ware nog billijk geweest, en zou hem
ruimschoots de middelen verschaft hebben om zijne proefnemingen
voort te zetten. De door hein genoten 2 cent hield hem gekromd
onder het juk der behoefte, en deze scheen hem te dwingen ook
van andere regten tegen dergelijke spotprijzen af te zien.
Aldus gebeurde het dat hij, toen alle gom-elastiekfabrieken van
het land hem cijnsbaar waren, of cijnsbaar hadden behooren te zijn,
steeds in geldelijke verlegenheid bleef verkeeren. Hij ondervond
trouwens bovendien het gewone lot der uitvinders, namelijk dat hij
te kampen had met mannen, die inbreuk maakten op zijne regten
mannen, die alles aan zijne schranderheid en volharding te
danken hadden. We kunnen echter nagaan hoeveel de omzet in
artikelen van gom-elastiek toenam door het feit, dat, zes jaren na
de voltooijing zijner onderzoekingen nopens het vulcaniseeren, de
houders van regten tot het fabriceren van schoenen volgens die
methode het de moeite waardig rekenden, Daniël Webster te belasten
met het bepleiten, hunner zaak, en hem door eene gift van ruim
f 60000 bij zijne bemoeijingen in dezen aan te vuren. Het is aan
twijfel onderhevig, of Ch. Goodyear wel ooit dat bedrag uit zijne
octrooijen putte, bijaldien vrij namelijk van zijne ontvangsten de
gelden aftrekken, die hij aan de ontwikkeling zijner uitvinding
besteedde. Zijne ziekelijkheid vevpligtte hem trouwens tot onthouding,
en kostbare persoonlijke behoeften kende hij niet; alleen in zijne
werkplaats wa» hij kwistig, en daar was hij dit dan ook van
top tot teen.
Zijne vrienden meesmuilden nog steeds bij zijnen ijver, of wel
maakten hem er een verwijt van. Eerst toen de omzet in zijne
producten zoo hooge vlucht nam, erkenden zij dat hij gelijk had
en zij in 't ongelijk waren. Zij herinnerden zich, hoe hij ziek,
mager en loodkleurig, nu eens tot hen kwam met een wandelstok
van gom-elastiek, jubelende over de nieuwe toepassing van zijne
grondstof en haar algemeen gebruik voorspellende, terwijl zij hem
tegenwierpen dat zijn stok hem meer dan honderd gulden had
gekost; hoe hij een andermaal de kamfabrieken afliep, om de
bestond in de onafhankelijkheid van de regterlijkc mngt,
die, uit de oudste en waardigste advocaten gekozen, ook
nog na 1846 den ouden roem van eerlijkheid tamelijk
handhaafde.
De politieke speculanten hadden dus een eigen regter,
een regter van hunne kleur, dat is van hunne immoraliteit,
noodig, alvorens zij zich geheel konden overgeven aan de
tenuitvoerlegging van hun doel, de verrijking van enkelen
ten koste der belastingschuldigen. Een regter was hun
genoeg thans zijn er een drietal bepaald omkoopbare
regters in New-York omdat het regtsgebied van eiken
regter zich uitstrekt over den geheelen Staat, en zoo elk
vonnis door een tegenbevel van dien eenen regter werke
loos kan worden gemaakt. Niets was natuurlijk gemakke
lijker te verkrijgen voor eene voreeniging, die de meerder
heid van stemmen gekocht en betaald had, en ten overvloede
geen bezwaar zag de stemming te doen vervalschen door
ambtenaren, door haar krachtens datzelfde algemeene stem
regt aangewezen.
De hoogste trap van bloei bereikte de zwendelarij in
de laatste jaren, toen de burgemeester A. Oakey Hall, de
stads-ontvanger Richard B. Connolly, de finantieraad Peter
B. Sweeny, met den directeur der stedelijke bouwwerken
W. Mac Tweed, zich verbonden hadden met den Erie-
ring, en bij hunne magt als stedelijke beambten den invloed
voegden, die de uitsluitende beschikking over de bronnen
van inkomst en het politieke gezag, die het bezit eener
groote spoorweglijn medebrengt, voegden.
Het zoude te ver voeren om de geschiedenis van den
Erie-spoorwcg niet in te lasschen, genoeg zij het te her
inneren, dat men met behulp van een „eigen" regter, Fisk Jr.
de aandeelhouders van de Erie juist zoo heeft uitgeplun
derd, als Hall en de zijnen de belastingschuldigen van
New-York behandelden.
De wijze, waarop deze „volksvertegenwoordigers" jaren
lang hebben gehandeld, grenst aan het onwaarschijnlijke.
Doodarm toen hun 't algemeen stemregt aan 't bewind
bragt, Tweed is een gefailleerd stoelenmatter, zijn
zij thans allen vele malen millionair. Alleen echter genie
ten zij de groote winsten van hun politiek „bedrijf" niet.
Ontzaggelijk zijn de sommen, die zij uit de kassen der
stad uitbetalen aan invloedrijke vrienden. Onder anderen
is aan zekeren houtkoopor en meubelfabrikant voor gedane
leverantiën aan het rog niet voltooide paleis van justitie
meer betaald in mindering hunner rekening, dan het ge-
weérbarstige eigenaars toch te overreden hunne gereedschappen op
gehard gom-elaslick te beproeven, terwijl hij ten laatsten een stel
kammen fabriceerde dat twintigmaal zooveel kostte, als wanneer ze
van ivoor waren; hoe hij eenmaal ook zich gedurende maanden
lang opsloot om een zeil van gom-elastiek te maken, ondoordring
baar voor water, dat nimmer bevriezen en waarop zich sneeuw noch
ijs ooit vasthechten zou; hoe hij soms een stel messen met gom
elastieken heften vertoonde of wel eene schilderij in een lijst van
gom-elastiek, of ook een hoek met een gom-elastieken band, of
een horloge met eene gom-elastieken kasthoe hij ook vaak proeven
nam met gom-elastieken vloertegels, welke hij even helder van
kleuren hoopte te maken als die van marmer, even zacht om te
betreden als een tapijt en even duurzaam als een vloer van het
droogste eikenhout.
Er komt dan ook in de geschiedenis der uitvindingen niets op
merkelijker voor, dan de toewijding van dezen man aan de zoo
vrijwillig op zich genomen taak. Geen kruisvaarder was immer
zoo trouw aan zijne gelofte, geen minnaar zoo gehecht aan zijne
geliefde, als hij was aan zijn voornemen om der menschheid te
toonen wat er met gom-elastiek te doen was. De deurplaat van
zijn kantoor bestond er uit; zijn portret was er op geschilderd en
de lijst er omheen was er mede uit gemaakt; zijn boek was, zoo
als wij zagen, er gansch en al uit vervaardigd; en zijn gemoed was
er dag en nacht meê beladen. Hij ging nooit te bed zonder binnen
zijn bereik schrijfgereedschap en lichtgerief te hebben, opdat hij,
viel hem soms bij nacht eene gedachte in, deze onverwijld zou
kunnen opteekenen. Door deze voorzorg waren, zoo als hij placht
te zeggen, sommige zijner beste denkbeelden voor de menschheid
bewaard gebleven.
Het is voor niemand goed, aldus geheel in zijne ontwerpen ver
diept, ja verloren te zijn. Voor Goodyear, wiens zwak gestel vooral
rust en uitspanning noodig had, was het bepaald eene ramp, en
dus ook ten laatsten noodlottig. Het gaat op den duur niet goed
met iemand, die niet zoowel zich ontspant als werkt. Gelukkig,
beginnen we zulks allen te begrijpen. We beginnen in te zien, dat
eene toewijding aan zaken, welke ons geen kracht en tijd overlaat
voor maatschappelijke uitspanning en verrijking van 't verstand,
zelfs ons vermogen ondermijnt om onze zaken te behartigen met
de onafgebroken en beleidvolle geestkracht, noodig om den goeden
en veiligen uitslag te verzekeren. En het ergst daarbij is, wanneer
een slechte gezondheid, de natuurlijke bondgenoot van alle kwalen,
onze vermogens verlamt en onze geneigdheid vermindert om de zoo
verderfelijke sleur, welke ons verkwijnen doet, te laten varen.
Goodyear, altijd ziekelijk, was zoo lange jaren de slaaf geweest van
zijne nasporingen, was zoo sterk aangedreven door den nood en
zoo dikwerf verlokt geworden door eene gedeeltelijke zegepraal, dat
ij, toen ten laatsten de gelegenheid tot uitrusten voor hem geboren
h rd, dit niet meer kon. Het past ons, die den oogst plukken,
beele onderhoud der Duitsche vloot in het oorlogsjaar 1 870
heeft gekost! Een gipswerker, die in de maand Junij 1870
aan datzelfde gebouw had gewerkt, ontving voor zijn arbeid
niet minder dan.... negen honderd zes en tachtig duizend zes
honderd zes en dertig gulden twee en veertig en een halve cent.
Waarlijk, men behoeft niet te vragen, hoeveel stemmen die
stucadoor te betalen had voor rekening van de heeren van
het Raadhuis I
De New-York Times, een der beste dagbladen uit die
hoofdstad, heeft sints eenige maanden zich de moeite ge
geven de bewijzen voor die tallooze grootere en kleinere
zwendelarijen te verzamelen, waarvan de kleinsten echter
nog vrij wat ernstiger zijn, dan wij Nederlanders van do
grofste schurken zouden durven verwachten.
Die maatregel van den Times heeft geleid tot eene ver-
eeniging van gezetene burgers uit allerlei stand, die met
ernst gepoogd hebben een einde te maken aan het schan
daal. Tot heden, dank zij de „eigene" regters van het
stadsbestuur, zonder veel succes. En al mogt het nu ook
gelukken enkele van de allerergsten te verwijderen, dan is
daarmede het kwaad, zelfs niet ten halve, genezen. Men
zal andere personen krijgen, maar de zaak zal hetzelfde
blijven. Tegen dat kwaad is zelfs het middel, dat de
tegenwoordige President der Unie schijnt te willen aan
wenden: benoeming der beambten zooveel mogelijk voor
hun leven, en hunne aanstelling door het uitvoerend gezag,
niet door het volk bij de stembus, niet afdoende.
Wat alleen een einde zoude kunnen maken aan eene
wijze van bestuur, die eene schande is voor het land,
waarin zoo iets mogelijk is en eene vlek op de eeuw,
waarin wij leven, is het uitroeijen van den wortel van den
boom, die zulke vruchten draagt, is de terugkeer op den
waren weg, de beperking van het stemregt tot hen, die
een belang te verdedigen hebben, wier ontwikkeling hun
het regt en de magt geeft van te oordeelen, wier maat-
schappelijken toestand hun althans in zoover onafhankelijk
maakt, dat zij niet do prooi worden van élken eerzuchtigen
en gewetenloozen speculant. Maar men zal dit niet durven
doen. Nimmer nog heeft men, waar eens het algemeen
stemregt is ingedrongen, den moed gehad om terug te
keeren, en overal waar het bestaat, voert het tot dwaas
heden. In New-York tot erger, in Frankrijk, weinige
maanden na het plebisciet, tot de Commune. Het is altijd
in de politiek, vooral niet minder dan in 't dagelijksch
leven, eene groote onvoorzigtigheid een voerman te kiezen,
echter niet hem te gispen, die zichzelven in het uitstrooijen van
't zaad ter dood toe afmatte. De oogst is groot grooter dan
iemand anders dan hij zulks durfde te denken. Zijne vrienden
weten nu, dat hij nimmer de waarde zijner uitvinding overschatte;
zij weten nu, wat hij meende door te zeggen, dat niemand anders
dan hij zich de moeite zou getroosten zijne grondstof te bezigen
voor de ontelbare doeleinden, waarvoor het geschikt was, omdat
iedere nieuwe toepassing eene reeks van proefnemingen vereischte,
welke een ieder zou ontmoedigen, die er alleen uit winstbejag toe
overging.
De gom-elastiekverwerking is sedert zijn dood in uitgebreidheid
zeer toegenomen, doch in andere opzigten ging zij slechts weinig
vooruit, en enkele denkbeelden zelfs, welke hij het meest waardeerde,
verstikten in de kiem. Hij stierf onder anderen met de overtuiging,
dat zeilen van gom-elastiek doek alle anderen zouden verdriugen.
Hij offerde er zes maanden en ruim twaalf duizend gulden aan op,
om een of twee dergelijke zeilen te vervaardigen, welke bij de
beproevingen zeer goed voldeden; doch hij was niet bij magte zijne
methode van zeilenraaken tot practische volkomenheid te brengen.
De eenige zwarigheid, welke toch overbleef, was de zeilen zoo ligt
te maken als die van linnen. Hij hield zich overtuigd dat hij er
toe zou komen; doch te midden van het groot aantal zijner na
sporingen en den druk zijner geldverlegenheid, zag hij zich gedrongèn
de voltooijing zijner plannen te verschuiven tot een dag, die
nooit kwam.
De lijst zijner welgeslaagde pogingen is lang en treffendhet
tweede deel van zijn boek is er geheel mee gevuld. Hij leefde lang
genoeg om zijne grondstof tot meer dan vijf honderd doeleinden
te zien gebruiken, om in Groot-Brittannie, Frankrijk, Duilschland
en de Yereenigde Staten werk te verschaften aan 60,000 menschen,
die jaarlijks tot eene waarde van 20 millioen gulden aan koopwaar
leverden. Iemand, die louter een nieuwen tak van nijverheid in
het leven roept, doet veel; maar hij doet nog veel meer, ingeval
die nijverheid waarde geeft aan iets, dat vroeger nagenoeg zonder
waarde was. Wij zouden evenwel de werkzaamheden van Charles
Goodyear grootclijks onderschatten, indien wij ze alleen beschouwden
uit het oogpunt, dat ze eene nieuwe bron van weelde openden;
want er zijn vele toepassingen van het gom-elastiek, zooals dit
door hem werd toegereed, welke eene veel grooter belangrijkheid
hebben dan hare handelswaarde. Kunst, wetenschap en meusch-
lievendheid zijn hem dank schuldig voor eene grondstof, waardoor
zij alle gebaat worden, en gebaat zooals zij door geen andere
bekende grondstof zouden kunnen worden.
Zij o. a., die gedurende de jongsteu Amerikaanschen burger
oorlog op de voorposten moesten dienst doen, weten wat het is
roerloos te moeten staan in een natte en modderige ingraving, te
midden van den killen regen van eenen donkeren winternacht.
Beschut door gom-elastieken laarzen, deken en muts, volbrengt de
