1872. N°. 108.
Zondag 8 September.
30 Jaargang.
Burgerlijk en kerkelijk huwelijk,
A. A. BAKKER Cz.
U itgever
Binnenland.
HELDERSCHE
e h
ld®
oeije
ïand
hapj
int
ier
a
h
EN NIEUWEDIEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zatuedag namiddag.
Abonnementsprijs per Icwartaalƒ1.30.
franco per post - 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der AdvertentiSnVan 14 regels GO cent.
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS 1
Naar Oost-lndiê: via Triest 17 Sept. 's avonds 6 u. 25 m.
Marseille 12 Sept. 's avonds 6 u. 25 m.
Brindisi 19 Sept. 's avonds 6 u. 25 m.
West-Indië: viaSouthampton 15 Sept., 's morg. 6 u. 25 m.
Suriname via St. Nazaire 4 Oct., 's avonds 6 u. 25 m.
Kaap de Goede Hoop: 8 Sept., 's morg. 6 u. 25 m.
via. Triest 22 Sept., 's m. 6u. 25 m.
-?
'10,
0 Ei
•mi
:hiii
sta o
tal
ot
ge»
jeter
'OOgl
ter
't Zal een week of zes geleden zijn, dat de dagbladen
prijiions berichtten, dat de predikant der christelijk-gerefor-
meerde gemeente te Alphen, W. Diemer, eene gevangenis-
(traf van twee dagen had ondergaan, omdat hij een echtpaar
te Woubrugge, drie dagen nadat het burgerlijk gehuwd
was, kerkelijk had ingezegend, zonder dat hij de huwelijks-
)°'1 icte had gezien. De man was overeenkomstig de wet
reroordeeld; immers het Burg. Wetb. zegt uitdrukkelijk
art. 136): „Geene godsdienstige plegtigheden zullen ver
mogen plaats te hebben, voordat de partijen aan den bedienaar
-ari hunnen eeredienst zullen hebben doen blijken, dat het
ijk ten overstaan van den ambtenaar van den burger
stand is voltrokken"en het Wetb. van Strafr.
(hoofdstuk „Misdaden en wanbedrijven tegen de' openbare
rast", afdeeling „Van de verstoring der openbare orde door
geestelijken in de waarneming hunner bediening", paragraaf
,Van de overtredingen die den burgerlijken stand der
1;U0, personen in gevaar zouden kunnen brengen") bepaalt hierop
de volgende straf (art. 199, 200): „Elk geestelijke of
kerkleeraar van eenig godsdienst-genootschap, die tot het
bedienen der godsdienstige plegtigheden van een huwelijk
overgaat, zonder dat hem behoorlijk gebleken is van eene
rawelijks-akte, vooraf bij den ambtenaar van den burger
ijken stand aangegaan, zal voor de eerste reize met eene
ildboete van 16 tot 100 franken gestraft worden. Ingeval
'"n nieuwe overtredingen van den aard als bij het vorig
irtikel uitgedrukt, zal de geestelijke, die dezelve begaan
aa seft, gestraft worden, namelijk: Bij het eerste weder-
irertreden met eene gevangenzitting van 2 tot 5 jaren,
bij het tweede, met vervoering naar een oord van
ikei illingschap."
Waar de wet zoo duidelijk spreekt, viel niet te praten.
Diemer had zich schuldig gemaakt aan eene misdaad
een wanbedrijf tegen de openbare rust, gepleegd door
geestelijke in de waarneming zijner bediening; of het
j 1 wereldkundig was, dat het echtpaar drie dagen te voren
iüïi argerlijk was getrouwd, hij bad de acte daarvan niet
«zien, en werd dus terecht veroordeeld, terecht gevangen
ezet, toen hij de opgelegde boete niet betaalde.
*V Diemer had den kansel niet misbruikt om zijne
oorders tegen de regeering op te ruien of tot ongehoor-
amheid aan 's lands wetten aan te sporen, hij had eene
erkelijke handeling verricht, waarvan de uitvoering geheel
zijnen weg als geestelijke lag. Hij had eene plechtig-
voltrokken, alleen van geestelijke beteekenis voor de
asemen, die hem als hunnen geestelijken leidsman be
bouwden; hij had slechts verzuimd eene hem door de
waaraan ieder gehoorzaamheid schuldig is, voorge
geven bepaling na te komen, daarvoor moest de
bande der gevangenschap hem treffen.
Zoolang dergelijke onschuldige godsdienstige handeling
onder de controle van den Staat, zoolang de wet
neemt van hetgeen in de kerken (behoudens misbruik
den kansel) geschiedt, gevoelt ieder, dat er aan de
olkomen scheiding van Staat en Kerk ten onzent nog wat
ttbreekt.
is het, zal men vragen, dan niet goed, dat hier te
inde, waar het burgerlijk huwelijk bestaat, de burgerlijke
"lelijks vol trekking steeds aan de kerkelijke vooraf moet
dat het niet ieder geestelijke vrijstaat om maar op
hand, zonder dat de overheid er in gemoeid wordt,
mwelijken te sluiten?
Wij kunnen ons zeer goed begrijpen hoe de wetgevers
Frankrijk, waarvan wij de wetboeken nog steeds ge-
'uiken, door de aangehaalde artikelen bedoeld hebben om
invoering van het burgerlijk huwelijk kracht bij te
^'en, en deze instelling te verdedigen tegen de eeuwen-
Jtde gewoonte van het uitsluitend kerkelijk huwelijk, tegen
len onwil der geestelijkheid vooral, die slechts het kerkelijk
oltrokken huwelijk als geldig erkende en met leede oogen
dat eene andere macht zich het recht aanmatigde om
owelijken te sluiten en aan zulke huwelijken dezelfde
cbtsgevolgen toe te kennen als aan die, welke tot dien
f door de Kerk gesloten waren. Gehechtheid aan de
ie gewoonte, instemming met de afkeuring der geeste-
iheid kon de leeken bewegen, zich aan het burgerlijk
"relijk te onttrekken, zij konden misschien gewillige
'telijken vinden om hunnen echt in te zegenen. Al
Se^p
554
eid
65}
B7«
30}
36
25}
18}
«h
99}
86}
97}
89}
75}
93}
49}
56}
28}
20}
01}
60}}
60}
65}}
W le'
60
84
60}
52
98}
«9i
iep.
iaat
bezat nu zoodanig huwelijk geene geldigheid voor de wet,
onaangename botsing en verwarring kon er het gevolg van
zijn. Men wilde dus, het kerkelijk huwelijk aan het 'goed
vinden der trouwenden overlatende, door eene strafbepaling
de geestelijken weerhouden het te sluiten, alvorens het
burgerlijk huwelijk was voorafgegaan.
Alleen als overgangsbepaling, als maatregel van voorzorg
kon het besproken verbod derhalve raadzaam genoemd
wordenmen had echter ook dus kunnen oordeelenwie
alleen kerkelijk huwen, leven, van het wettelijk standpunt
gezien, in concubinaat; hunne kinderen worden door de
wet beschouwd als van onechten bedde, die den naam des
vaders niet mogen voeren, die geen erfrecht op de bezit
tingen des vaders kunnen doen geldenzóó spreekt de
wet, welke ieder geacht wordt te kennen, ieder wachte
zich dus voor de gevolgen zijner niet-naleving der wet.
Zoo mogen wij zeker thans, nu het burgerlijk huwelijk
sedert lange jaren bestaat en in onze zeden is opgenomen,
nu niemand er aanstoot aan neemt en niemand, op hoe
hoogen prijs hij het kerkelijk huwelijk ook moge stellen,
bezwaar maakt om zijne echtverbindtenis alvorens de sanctie
der wet te doen geven, met te meer reden oordeelen. Wij
willen zelfs niemand verhinderen, zijn huwelijk alleen in de
kerk te doen sluiten, ook geene geestelijken om zoodanig
huwelijk te voltrekken; wij willen liefst geen controle
oefenen over hetgeen in de kerk geschiedt; wij zouden
ook geen predikant of priester schuldig willen verklaren
indien hij, de hooge waarde van het kerkelijk huwelijk
bewust, van het burgerlijke geen nota neemt. Maar in de
burgerlijke maatschappij erkennen wij slechts als gehuwden,
die als zoodanig bij den burgerlijken stand zijn ingeschreven.
Die inschrijving behoeft niet langer door eene tegen de
geestelijken gerichte strafbepaling aangedrongen te wor
den, het verzuim straft voldoende hen, die er zich aan
schuldig maken.
Art. 136 B. W. en art. 199 en 200 W. v. Strafr.
kunnen, naar onze meening, zonder schade gemist worden,
en behooren niet tot eene maatschappij, waar Staat en
Kerk, elk eene eigene roeping volgende, zelfstandig nevens
elkander staan.
HELDER en NIEUWEDIEP, 7 September.
Zr. Ms. stoomfregat Admiraal van Wassenaer is den 6
dezer te Leith aangekomen. Aan boord was alles wel.
Men schrijft ons van Texel, dd. 6 dezer:
„Er heeft zich hier een subcommissie gevormd om mede
te werken tot het verkrijgen van een of ander huldeblijk,
ter nagedachtenis van wijlen mr. J. R. Thorbecke.
Zijn wij wel onderrigt, dan zal deze commissie, bestaande
uit de heeren S. Keijser, dr. Ensing, A. Blom, C. A.
Vriesendorp en W. H. Bruno Bok, te beginnen met aan
staanden Maandag, in deze gemeente lijsten laten circuleren,
ten einde vrienden en vereerders van dezen staatsman in
de gelegenheid te stellen daarop hunne bijdragen te plaatsen.
Mogen deze inschrijvingen een overtuigend bewijs leveren
van de sympathie van vele inwoners der gemeente Texel
voor dezen grootën staatsman."
Door den raad der gemeente Zijpe is in zijne ver
gadering van den 3 dezer benoemd tot wethouder en
ambtenaar van den burgerlijken stand, de heer K.
Biersteker en zulks ter vervanging van wijlen den heer
J. Schrieken.
Door hoofdingelanden van den polder Zijpe is benoemd
tot heemraad van dien polder de hoofdingeland de heer
G. W. Jemmink, ter vervanging van den heer T. Rampen,
tot dijkgraaf benoemd.
Men schrijft ons uit Schagen, dd. 6 Sept.
„De aanvoer van vet vee, zoowel als het aantal markt-
hezoekers, heeft de verwachting ver overtroffen. Koeijen,
kalveren, schapen en varkens zijn vlug en tegen hooge
prijzen verkocht."
Men schrijft ons uit Alkmaar, dd. 6 Sept.:
„De ontslagen vader uit het Burgerweeshuis alhier is
gisteren hier gevankelijk binnengebragt. De politie-agent
dezer gemeente D. Goud, die toevallig in Amsterdam was,
heeft hem daar gearresteerd."
Tot wethouder te Hoorn is benoemd de heer A. J.
Faber; te Alkmaar de heer P. A. van der Drift; te
Zaandam de heet J. C. van Wessem.
Te Enkhuizen is gekozen tot wethouder de heer J. F.
Pannebakker, in de plaatfe van den heer J. de Koningh, die
uithoofde van ongesteldheid zich niet weder verkiesbaar stelde.
Een hoogbejaard echtpaar in de gemeente Sloten had
van zijn zuur verdiende penningen sinds geruimen tijd telkens
eenig geld weggelegd voor den kwaden dag. Die spaar
penningen waren ten laatste tot een som van 50 aangegroeid.
Opeens was dat geld verdwenen. De verdenking viel op
een buurmeisje van 15 jaren, die reeds vroeger een bewijs
van oneerlijkheid had gegeven. Werkelijk wist de veld
wachter haar tot bekentenis te brengen. Op de vraagwat
zij met het gestolen geld had gedaan, was haar antwoord,
dat zij eenige malen „de comedie van Grader op de Schans"
had bezocht, dat zij kleederen en snoepgoed had gekocht,
enz., enz. Na den dood harer stiefmoeder door haar vader
naar het dorp gezonden om van den geneesheer de ver-
eischte verklaring omtrent den aard der ziekte te vragen,
had zij zich eerst behoorlijk van brood en koek voorzien
en toen een rijtuig laten inspannen, omdat „de loop haar
te ver was." Men vond dan ook van het gestolen geld
niet meer dan ruim een gulden in haar bezit. Eenige inge
zeten hebben zich vereenigd, om de oude lieden schadeloos
te stellen voor het door hen geleden gemis. (N.Rott.Crt.)
Omtrent den ram-monitor de Haai, te Feijenoord,
op de inrigting van de Nederl.-Stoombootmaatschappij
gebouwd, meldt men, dat dit schip in alle opzigten aan de
gestelde eischen voldoet. Dit is vooral daarom van belang,
omdat tljans bewezen is, dat ook op particuliere werven
binnen'slands met goeden uitslag stoomschepen voor de oor-
logs-marine kunnen worden vervaardigd.
Het schip is door eene commissie van deskundigen onder
zocht en beproefd, die over alle onderdeelen ten hoogste
tevreden waren.
De heer Dominicus Blankenheim, geboren te Rotter
dam den 25 Maart 1797, oud-voorzitter en sedert 1847
steeds lid der Eerste Kamer (voor Zuidholland) is gisteren
nacht ten één ure in zijne geboorteplaats overleden.
De touwversperringen, die bij de Tien Gemeenten
beproefd worden, hebben zich ditmaal goed gehouden. Een
der monitors moet zoozeer in de touwen verward zijn
geraakt, dat hij voor- noch achterwaarts kon.
Te Utrecht komen dagelijks JezuïtenuitDuitschlandaan.
Jl. Donderdag werd voor het Prov. geregtshof te
's Bosch behandeld de zaak contra J. L. Meijs, oud 32
jaren, laatst directeur van het post- en telegraafkantoor te
Oss, thans te 's Bosch gedetineerd, beschuldigd van het
als openbaar ambtenaar onttrekken en verduisteren van
gelden en geldswaarden aan het rijk en bijzondere personen
toebehoorende, hem ter zake zijner ambtelijke bediening
toevertrouwd en te zamen meer dan fr. 3000 bedragende.
Het deficit in de kas van Meijs bedroeg bijna fr. 2000.
De beschuldigde was steeds ten achter met zijne stortingen
ten kantore van den betaalmeester en, na daarover aan
merkingen bekomen te hebben en geen geld tot storting
voorhanden hebbende, heeft hij een aangeteekenden brief
van den notaris Bijvoet, te Berchem, aan mevrouw de
douairière de la Court, te 's Bosch gerigt, waarin een
bedrag van 1448.64, geopend, en, na daaruit een bank-
billet van j 1000 en een van 60 te hebben genomen,
dien brief weder gesloten en met den overigen inhoud
verzonden, waardoor deze zaak aan het licht is gekomen.
De beschuldigde genoot in zijne betrekking een tractement
van 1800 's jaars. Het O. M. heeft geëischt toepassing
van 10 jaar tuchthuisstraf, terwijl de raadsman van den
beschuldigde concludeerde tot toepassing van cellulaire
gevangenisstraf. Het Hof bepaalde de uitspraak op a. s.
Donderdag ten tien ure. (Arnhemsche Courant).
Een meisje van even 16 jaren, dat tweemaal op één
avond brand had gesticht in de woning van den boer, bij
wien zij in dienst was, werd jl. Donderdag door het Prov.
Geregtshof van Gelderland veroordeeld tot 2 jaren gevan
genisstraf.
Uit het kamp bij Milligen wordt het volgende staaltje van
baldadigheid medegedeeldMen heeft het kanon, dat 's mor
gens ten 5, 's middags ten 12 en 's avonds ten 9 uur
seinschoten doet, vernageld.
Men schrijft nit het kamp bij Milligen:
„De dag van heden begon met een treurige plegtigheid,
nl. het ter aarde bestellen van den majoor Tróëster. De
lijkstoet werd geopend door 2 pelotons gewapende soldaten,
waarbij het vaandel van het regiment, waartoe de overledene
behoorde, was ingedeeld. Hierop volgde het muziekcorps,
dat nu en dan treurmarschen uitvoerde, daar achter de
lijkkoets en een rijtuig met nabestaanden, terwijl alles gesloten
werd door den opperbevelhebber der legerplaats, de gene
raals hier aanwezig, alle hoofd- en subalterne officieren en
eindelijk het bataillon, door den majoor Troëster gekom-
mandeerd geweest.
Over Oud-Milligen tot op de begraafplaats te Garderen
gekomen, nam de kapitein Jochems het woord, om den
aanwezigen de vele goede eigenschappen van zijn voorma-
ligen chef in herinnering te brengen; de zwager van den
overledene dankte voor het gesprokene."
De jongste predikant bij de Ned. Herv. gemeente te
Zwolle, de heer J. van Loenen Martinet, is beroepen bij
de Hollandsch-Gereformeerde gemeente te Petersburg, op
eene jaarwedde van 3000, met vrije pastorie, onder verplig-
ting, zich voor 20 jaren aan die standplaats te verbinden
