1873. N°. 1.
Woensdag 1 Januarij.
31 Jaargang.
1 8 7 2.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
r.
HELDERSCHE
EV MEI WEDIEPER COURANT
,Wjj huldigen het goede."
- Verschijnt Dingsdag-, Dondkedag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65,
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der Advertentiën Van 14 regels 00 cent.
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsrnimteberekend
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS I
Naar Oost-lndië: via Triest 7 Jan. 's avonds 6 u. 25 m.
Marseille 2 Jan. 's avonds 6 u. 25 m.
Brindisi 9 Jan. 's avonds 6u. 25 m.
West-Tndië: via.Southampton 15 Jan.'smorg. 6u.25m.
Suriname via St. Nazaire 4 Jan., 's avonds 6 u. 25 m.
Kaap de Goede Hoop: 8 Jan., 's morg. 6 u. 25 m.
tra t via Triëst 7 Jan.'sm. 6 u. 25ra.
Nog weinige uren en het jaar 1872 zal tot de geschiedenis
behooren. Peinzend hlijven wij een oogenblik staan om te
overdenken wat het voor ons geweest is, om straks weder
rusteloos onze levensreis voort te zetten. Weinigen, die
niet aan den avond van het ten einde spoedend jaar een
blik terug zullen slaan op hetgeen het hun gegeven of
ontnomen heeft, het geluk dat zoo blijde genoten werd, de
smart die vaak zoo diepe sporen achtergelaten heeft. Moge
het eerste met dankbaarheid, het laatste met berusting
herdacht worden, moge voor niemand een straal van hoop
ontbreken, die den nieuwen tijdkring met nieuwen moed
en versterkt vertrouwen doet binnentreden!
Ook in -dit blad willen wij terugzien, niet op onze eigen
ervaringen, maar op het leven dér volken en de belangrijke
gebeurtenissen, die daarop van invloed zijn geweest, of de
geschiedenis van 1872 belangwekkend hebben gemaakt.
Wat ons vaderland betreft, het mocht zich verhengen in
toenemende welvaart, welke aan alle klassen, bovenal aan
de eigenaars van vaste goederen, ten beste kwam. Land
bouw, handel en nijverheid wierpen rijke vruchten af, èn
mocht de koopvaardijvaart, en inzonderheid de scheeps
bouw, kwijnende blijven, het stoomvaartverkeer breidde zich
meer en meer uit, ook door de opening eener lijn op
Noord-Amerika. De spoorwegen bevorderden zeer het
vertier en deden de blijken daarvan bespeuren in de aam
hen gelegen steden, waar overal nieuwe gebouwen voor dé
toenemende bevolking verrezen. Eenige voltooide gedeelten
Brigadier Trickball.
Toen de oorlog geëindigd en mijn bataillon ontbonden was,
vertrok ik naar de Pyreneën, in de hoop daar eens van alle ver-
moeijenissen te kunnen uitrusten. De Commune echter kwam mijne
rust verstoren en ik was bëangst dat mijn regiment teruggeroepen
zou worden. Ik meende echter, dat die ruzie gaauw gedaan zou
zijn en spotte met den angst, dien men in de provinciën had. Ik
bewoonde een klein huis in het gebergte. Als ge van eenzaamheid
houdt, ga dan naar de Pyreneën en laat u naar Saint Jean de
JLial brengen. Dit dorp links latende liggen, zult ge op duizend
el afstand, in een wel beschut dal, een klein gehucht vinden
daar woonde ik in bij brigadier Trickball.
Trickball was gendarme. Na de ramp van Sédan had hij ver
gunning gekregen in te treden bij het 2de regiment van de artillerie
der marine. Ik was toen 2de luitenant der genie in het fort
Montrouge en maakte daar met hem kennis. Gedurende het
bombardement was Trickball kommandeur aan een zwaar stuk
geschut, waarmede hij de Pruissen, die zioh op de hoogte van
1'Hay genesteld hadden, met de grootste naauwkeurigheid beschoot.
Zyne kogels troffen altijd in de Duitsche redoute; hij maakte
er zich een soort van eer van, altijd het eerste en het laatste schot
te doen. Ietleren morgen wekte hij het eerst den vijand en wachtte
's avonds totdat deze zweeg, om dan zijn laatste schot te doen.
Hij werd echter door eene granaatscherf getroffen en, ofschoon de
wond niet gevaarlijk was, moest? hij toch rust houdeu. Niettemin
wilde hij op zijn post blijven. „Ik kan de Pruissen toch niet alleen
laten praten," zeide bij. Gelukkig kwam de kolonel tusschenbeide,
en Trickball moest in het hospitaal blijven. Hij was een groot en
mager man, met ingevallen wangen, kort en dik haar, dat zoo
wit zag als sneeuw en een gitzwarten knevel; hij sprak weinig en
scheen altijd afgetrokken. Gewoonlijk was zijn blik somber en
mat, soms zelfs dom. Op zekeren avond echter, toen de kolonel
hem eenige woorden influisterde, zag ik de oogen van Trickball
flikkeren en een buitengewoon vuur er in schitteren. Welke geheime
gedachte had dit somber gelaat dusdanig doen veranderen P
De kolonel zeide mij op zekeren dag: „Ik sta voor Trickball
ia: als voor mij zeiven. Als ik tot hem zeide: Neem twintig man,
loop daarmede naar de Pruissische batterijen en dood de kanonniers
bij hunne stukken, zou hij gaan en zijn leven duur verkoopen;
maar zijn leven is kostbaar, ik zou het mijzelven dimmer vergéven,-
zonder reden het te hebben blootgesteld."
De kolonel wist meer van den brigadier. Op zekeren morgen
trachtten wij hem aan tafel eens uit te hooren, doch hij weigerde
iets te vertellen, en toen wij bij hem aanhielden, verhief hij ernstig
zijne stëm, zoodat ieder zweeg. Een der officieren, die het vreemde
geluid van Trickball's stem had opgemerkt, vroeg aan den doctor
waaraan hij deze eigenaardigheid toeschreef. De kolonel verhaalde
ons toen den volgenden trek, waaruit men den brigadier geheel
kan leeren kennen.
Trickball had eens een strooper gevangen genomen en bragt hem
naar de stad. Onverhoeds wierp deze zich op hem, zoodat hij
neerstortte, en ging met beide knieën pp zijne horst liggen. De
der Staatspoorwegen werden in exploitatie gebracht en
daarmede ook de brug over het Hollandsch Diep, een der
reuzenwerken van onzen tijd, in gebruik gesteld.
Rijk was het jaar aan feestvieringen ter gedachtenis der
groote gebeurtenissen, voor 200 en 300 jaren voorgevallen.
Op den eersten April werd overal de inneming van den
Briel en de daaruit gevolgde afschudding van het Spaansche
juk op luisterrijke en geestdriftvolle wijze (op enkele plaatsen,
helaas, door droeve wanklanken verstoord), door Koning
en volk gevierd. Vlissingen, Veere en Enkhuizen vierden
bovendien zelfstandig hunne bevrijdingsfeesten, gelijk Gronin
gen, Coevorden en Aardenburg in de heldenfeiten van het
voor ons land zoo dreigende jaar 1672 stof vonden tot
niet minder opgewekte en het vaderlandsch gevoel ver
sterkende feestvieringen.
Een snijdend contrast met dit alles scheen velen het
besluit van regeering en Vertegenwoordiging om onze
bezittingen ter Kuste van Guinea aan Engeland af te staan.
Hoe pijnlijk het ook ware, onze vlag van eenig punt der
aarde, waar zij twee eeuwen gewapperd had, te doen ver
dwijnen, wilden wij met eere onze stelling aan de Kust
behouden en vruchtbaar maken voor de inlandsche bevolking
en voor het vaderland, dan zouden wij daaraan sommen
hebben moeten te koste leggen, die onze krachten te boven
gingen. Het tractaat omtrent den afstand hing bovendien
samen met een ander, dat onze vrije beschikking over
Sumatra ten volle erkende, en dus voor het rustig en
voordeelig bezit onzer Oost-Indische koloniën van groote
beteekenis was. Sumatra toch mag niet minder rijk genoemd
worden dan Java, de dwangcultuur bestaat er niet, particu
liere ondernemingen worden er meer en meer gevestigd,
in- en uitvoeren zijn reeds zeer belangrijk. Ongeregeld
heden in het Rijk van Deli op dat eiland maakten onze
militaire tusschenkomst noodzakelijk, welke, dank zij den
moed en de volharding van ons Indische leger, met ge-
wenschten uitslag bekroond werd.
Op wetgevend gebied werd minder verricht dan gehoopt
was. Nadat in het voorjaar de zoogenaamde coalitiewet
was tot stand gekomen, werd de door de regeering voor
gedragen belasting op de inkomsten, ter vervanging van
strpoper 'had voetboeijen aan, waarvan Trickball den sleutel had.
Toen zijn bewaker oiider hem lag, raapte de bandiet een scherpe
steen op, welke hij boven het hoofd van zijn slagtoffer hield, terwijl
hij uitriep: „De sleutel! de sleutel van de boeijengeef den sleutel
Trickball, die den sleutel krampachtig vastgekneld hield, ant
woordde: „Neen!" en wierp dien in pen afgrond. Op hetzelfde
oogenblik viel hij in onmagt. De strooper vlugtte, hem voor dood
latende liggen; drie ribben waren hem in de longen gedrongen.
Hij genas slechts zeer langzaam en had toen hij hersteld was
alle klank in zijne stem verloren.
Ik had niet verwacht Trickball in de Pyreneën terug te zullen
vinden, en ik maakte gaarne van zijn aanbod gebruik om zijn dak
te deelen. Ik zag hem slechts zelden. Gedurende den oorlog hadden
door de afwezigheid der gendarmes de smokkelaars vrij spel gehad.
Trickball had dan ook, sedert zijn terugkeer, druk werk, waardoor
hij genoodzaakt was dikwijls afwezig te zijn. Als een oud soldaat,
was de brigadier zeer naauwgezet. Juist ten twaalf ure kwam hij
uit het gebergte. Als hij zijn paard gevoederd had kwam hij in huis,
groette op militaire wijze op den drempel en ging aan tafel zitten.
Ik sprak hem dan nooit aan, want hij opende den mond alleen
om te eten. Een enkele maai gelukte het mij hem te vermaken
met het vertellen van eenige grappen, maar nimmer mogt het mij
gelukken hem te doen glimlagchen. Als hij gedaan had met eten
en zijn pijp had aangestoken, steeg Trickball weder te paard en
kwam niet voor laat in den nacht terug. Dit vreemde gelaat trok
mij aan en maakte mijne nieuwsgierigheid gaande. Ik hoopte altijd, dat
ik door een of andere omstandigheid het geheim van dit sombere
leven zon ontdekken en de gedachten van dezen mensch, wiens
voorhoofd kommer teekende, zou ontraadselen.
Op zekeren avond bleef Trickball, die een rapport te schrijven
had, te huis. Toen hij met zijn werk gedaan had, ging hij op een
takkebos zitten, stak zijn pijp aan en, met de ellebogen op zijne
knieën leunende, nam hij zijn hoofd tysschen beide handen en
begon rookkringetjes te blazen. Van tijd tot tijd trok hij een
handvol takken uit en wierp, die op den haard om de. vlam te
onderhouden, tfq welk licht ik overluid het nieuwsblad eener nabu
rige stad las.
„Brigadier!" riep ik uit, „hier is iets voor u van belang, luister:
Men meldt, dat in onze streken zich een van de ergste boosdoeners
vertoond heeft. Het is, volgens loopend gerucht, niemand anders
dan de beruchte Prancesco Sév
Ik kon niet voleindigen, want eensklaps doofde de. vlam uit; op
hetzelfde oogenblik hoorde ik een doffen slag en de pijp van Trick
ball viel in drie stukken op de steenen. Ik keek verwonderd op
en zag den brigadier met een woesten blik voor mij staan. Ik had
op een spottenden toon het verhaal uit het nieuwsblad voorgelezen,
want het had er veel van of het door een romanschrijver was
uitgedacht. Zou hij denken, dat ik hem voor den gek hield? was
mijne eerste gedachte. Ik wilde spreken; doch bleef bij het aanschouwen
van dit ontstelde gelaat in de woorden steken. Trickball naderde
mij; zijne oogen hadden eene sombere uitdrukking, zijn gelaat was
purperkleurig, bjj het helle schijnsel van het haardvuur scheen het
hloedrood.
Trickball greep mij zoo hevig bij den arm, dat ik zijne vingers
liet recht van patent en de rleesch- en zeep-accijnsen, door
de Tweede Kamer verworpen, niet omdat de meerderheid
geene inkomstenbelasting, maar omdat ieder de zijne en
geene andere wilde. Het ministerie, dus geen voldoenden
steun, maar slechts gehechtheid aan bijzondere inzichten
onder de liberalen vindende, diende zijn ontslag in, en de
conservatieven toonden zich zeer belust de ministeriëele
erfenis te aanvaarden.
Aleer de Koning in deze eene beslissing genomen had,
trof het vaderland een slag, die den diepsten indruk ver
oorzaakte. De nog fungeerende minister van binnenland-
sche zaken Thorbecke, het uitstekend hoofd der liberale
partij, de man die in 1848 door de volksstem werd aan
gewezen om onze verouderde grondwet in overeenstemming
te brengen met de eischen des tijds, en aan wien wij hare
hervorming en de daaruit voortvloeiende organieke wetten
meerendeels te danken hebben, bezweek na eene korte
ongesteldheid, den roem van een schrander, vrijzinnig,
onbaatzuchtig en vaderlandslievend staatsman achterlatende.
De dankbaarheid der natie openbaarde zich op verschillende
wijze, ook door het bijeenbrengen van gelden voor een
standbeeld en het toekennen van een pensioen aan de
dochters van den overledene. De liberalen sloten zich,
onder den indruk van het geleden verlies, dichter aaneen
en de Koning maakte aan de heerschende onrust een einde,
door de samenstelling van een nieuw kabinet aan den heer
de Vries op te dragen, die daarin, met behoud van enkele
elementen van het vorige, eerlang slaagde. Vele reeds
ingediende wetsontwerpen, o. a. die welke op !s lands ver
dediging betrekking hadden, werden teruggenomen, de wet
tot herziening van het Indisch tarief, met afschaffing der
differentiëele rechten, en de epidemiewet aan het oordeel
der Vertegenwoordiging onderworpen en aangenomen, laatst
genoemde meteen amendement, dat de vaccine voor alle
schoolkinderen verplichtend maakte; eene bepaling, welke
een, van clerikale zijde aangevuurd, hevig verzet veroor
zaakte en een uitgebreid petitionnement aan den Koning,
dat evenwel de uitvaardiging dezer wet niet terughield.
De vaststelling der Indische en Nederlandsche begrootingen
hield overigens de Staten-Generaal tot voor weinige dagen
in het vleesch voelde dringen. „Francesco Sevilla!" riep hij uit,
hebt gij Francesco gezien? Maar waar dan toch? Antwoord mij!"
Ik trachtte mij los te rukken, toen hij eensklaps op de beenen
waggelde; hij liep snel naar den wand, waartegen hij zich met
moeite staande hield
„Vergeef mij," zeide hij, „ik was krankzinnig I Ach, als gij het
eens wistGij hebt het gelezen, niet waar, in dat nieuwsblad
Vergeef mij, luitenant! Vergeeft gij mij?"
Ik stak hem de hand toe; bjj nam die niet aan en groette alleen
op militaire wijze, wierp zijn geweer over den schouder en ging
naar buiten. Ik hoorde hem zijn bulhond fluiten. Het dier kwam
brommende naar hem toe, en weinige oogenblikken daarna hoorde
ik dat hij zich verwijderde.
Den volgenden morgen viel de regen bij stroomen neder. Trick
ball kwam niet voor het vallen van den avond druipnat te huis.
Hij hing zijn mantel bij het vuur, zette zijne voeten op de
vuurplaat en zeide kortaf: „Ik ben hem op het spoor."
„Zoo!"
„Morgen gaat het er op los. Wilt gij meegaan?"
„Ik zou bang zijn u te hinderen."
„In het geheel niethoud u morgen ochtend ten drie uur slechts
gereed." Al sprekende ontlaadde Trickball een karabijn met
dubbelen loop.
„Gij hebt daar een fraai geweer 1" riep ik uit, na de trekken
der loopen en het slot bezien te hebben. „Verkiest gij dit boven
uw gladloops-geweer?"
„Of ik dat verkiesHet gladloops-geweer is goed voor kavallerie-
vuur; veel geweld, maar weinig uitwerking. Kijk mij zulk speelgoed
eens aan! Toen de kolonel mij dezen karabijn gaf, zeide hij:
Trickball, gij hebt een zeker oog en eene vaste hand, gij moet
een goed wapen hebben. Hier hebt gij het mijne."
„Wie is die kolonel?"
„Die van het fort Montrouge."
„Heeft hij dan bij u ingewoond?"
„Niet bij ipij; vóór den oorlog wel in het dorp..,. Maar ik
verpraat mijn tijd; ga nu rusten, ik kom dadelijk terug.
„Ik maakte mij een hoofdkussen van een hoop varen en was
weldra in diepen slaap gedompeld. Toen ik wakker werd, was
Trickball bezig patronen in zijn ta3ch te doen. Het sloeg drie
uur op den kerktoren. „Vooruit I" zeide de veldwachter.
De stortregen had opgehouden, maar de grond was zoo glibberig,
dat ik ieder oogenblik in een regenplas uitgleed; de wind woei
met hevige vlagen; de lucht was met onheilspellende donkere
wolken bezwangerd. Soms kwam de maan even te voorschijn en
wierp zijn bleek schijnsel op de boomen aan den weg. Wij liepen
achter elkander, de hond van Trickball voorop. Het was een van
die groote ras-honden, die men op eerbiedigen afstand bewondert;
een groot dier, met breede borst, grooten muil, vooruitstekende
slagttanden en bloeddorstige oogen. Zulke dieren gehoorzamen
alléén hunnen meester.
Weldra sloeg Trickball een zijpad in, dat ons naar den rand
van een afgrond geleidde. Plotseling bleef de hond staan op het
hooren van een flaauw gedruisch, dat uit het boseh kwam; hij stak
de ooren op en vloog blaffende in het struikgewas. Eensklaps
