BER16TEN BETREFFENDE DEN OORLOG MET ATSJIN.
zij zich door weinige speculanten leiden en nopens de
Indische zaken misleiden? Dat is in de tegenwoordige
dagen van openbaarheid, nu ook in Indië tal van tijdschriften
en dagbladen bestaan, nu het verkeer met de koloniën
levendiger is dan ooit, en de koloniale zaken ook hier te
lande meer dan vroeger behandeld en besproken worden,
niet mogelijk. Het geweten der natie is ontwaakt en zal
zich door den klank van miljoenen niet weêr in slaap laten
wiegende liberalen hebben die inspraak vernomen en haar
niet willen versmoren, zij zullen niet rusten vóór Nederland
zijne schuld jegens Indië heeft geboet, de rechtvaardigheid
jegens de ons onderworpen volken betracht, en zijne roeping
nakomt om die volken tot geluk en hooger ontwikkeling
te voeren. Dat is een der punten van het liberale programma,
een dat er met eere op prijkt, dat de conservatieven aan
de liberalen benijden mogen.
Maar zijn dan de conservatieven blind voor het jegens
Java gepleegde onrecht, spreekt bij hen het geweten niet,
doen ook zij geene moeite om de waarheid te kennen?
Wij durven het kwalijk denken. Zeker is het, dat partij
schap zeer blind kan maken. Maar als wij gezien hebben,
hoe weinig op de conservatieve stembusbanier geschreven
staat, hoe de conservatieve partij reden voor haar bestaan
zoekt door juist andersom te oordeelen dan de liberale, als
wij bedenken dat haar, uit den aard der zaak, eene traag
heid moet eigen zijn, welke haar belet om nieuwe, groote
denkbeelden te vatten en de baan van vooruitgang te
betreden, welke haar het hoogste heil moet doen vinden
in „het behoud," de bevestiging van zelfs gebrekkige en
vermolmde toestanden, dan mogen wij haar niet te hard
beoordeelen.
De natie moet bij de stembus oordeelen tusschen haai
en de liberale partij, ook wat betreft het door ons besproken
onderwerp. De stemgerechtigde burgers mogen geene onkunde
voorwenden ten aanzien van den toestand in Indië, zij
moeten zich zooveel mogelijk op de hoogte trachten te
stellen zij oefenen door hun uit te brengen stem invloed
uit op het wel en wee van gindsche volken, en zij zijn aan
hun geweten verantwoording schuldig wegens die stem.
Mogen zij het devies gedachtig zijn van den edelen stichter
der „Maatschappij tot nut van den Javaan:" „de Heer wil
rechtvaardigheid en geen offerhande."
In de N. Rott. Crt. leest men het volgend uittreksel van
een brief, geschreven ter reede van Atsjin, van 5 tot 9 April 1873:
„5 April. Heden morgen kwam een der stoomschepen
van de Ned. Indische stoomvaart-maatschappij, de Cores
de Vries, op de reede, met de voor de expeditie bestemde
mineurs en sappeurs aan boord, terwijl vóór den middag
de komst der overige vijf stoomschepen geseind werd. Deze
vaartuigen moeten vijf andere transportschepen slepen, op
welke zich de overige troepen der expeditie bevinden. Met
uitzondering van Zr. Ms. raderstoomschip Sumatra is nu
de geheele vloot, zoowel oorlogs- als transportschepen, in
den voormiddag ter reede gekomen. De bevelhebbers der
land- en zeemagt vergaderden onmiddelijk daarop aan boord
van Zr. Ms. stoomschip Citadel van Antwerpen, om het
plan van campagne vast te stellen. Er is besloten morgen
ochtend een militaire verkenning aan den wal te doen.
6 April. De verkenning had heden morgen ten zeven
ure plaats. Zij bestond uit twee compagniën infanterie,
geleid en beschermd door de marine. Het was een impo
sant gezigt, de eerste soldaten (tirailleurs) op Atsjins bodem
te zien stappen en zich onverwijld aan den ingang van het
bosch opstellen. Naauwelijks was dit geschied, of de vijand
kwam wanhopend op de onzen toeschieten, doch deinsde
dadelijk terug ten gevolge van welgerigt snelvuur uit de
Beaumont-geweren van onze wakkere soldaten.
De eerste benting werd spoedig genomendaarop voegden
zich nog twee compagniën bij de eersten en ging men het
bosch dieper in. Iutusschen opende de tweede, veel sterkere
henting het vuur tegen de nabijliggende schepen, doch
werd na korten tijd door het geschut van het stoomschip
Citadel van Antwerpen tot zwijgen gebragt. Driemaal schoot
dat oorlogsvaartuig de Atsjineesche vlag van de wallen,
onder een luid hoera op zee. Ten half één uur was
inmiddels de verkenning weder geëmbarkeerd, na hier en
daar in het binnenland handgemeen te zijn geweest. Overal
verdedigde de vijand zich met wanhoop, en hier en daar
stortten de Atsjineezen zich op de bajonetten der onzen.
Vele vijanden vielen, velen werden gewond. Aan onze zijde
hebben wij het verlies te betreuren van een Inlandschen
sergeant, terwijl vier andere inlanders ernstig gewond
werden. Van de Europeanen viel gelukkig niemand en
werd ook niemand gewond. Ten één uur vergaderden de
generaal Kohier met zijn staf en de kapitein ter zee
Koopman op nieuw aan boord van de Citadel van Ant
werpen en stelden het verdere plan van aanval vast. Men
was over de verkenning zeer tevreden, en besloot in den
vroegen morgen van den 8sten het algemeen debarketnent
te doen plaats hebben.
8 April. Heden heeft het algemeen debarkement plaats
gehad, naar wensch, doch niet zonder hevigen strijd. De
vijand stortte zich meermaal met de grootste verbittering
en als razend op de bajonetten onzer dapperen, doch werd
telkens door het welgerigt vuur der onzen met kracht
teruggedreven. Een groote slagting werd onder hen aan-
gerigt, terwijl aan onze zijde 47 gewonden en enkele
dooden werden geteld. Eene poging van een deel onzer
troepen, om een der laatste bentings aan strand te nemen,
mislukte, en nu bivouakkeren de onzen niet ver van daar,
op ongeveer een half uur afstands.
9 April. In den nacht werden onze troepen herhaaldelijk
door den vijand aangevallen. Heden morgen opende de
zeemagt een algemeen vuur tegen de benting die gisteren
stand gehouden heeft. De geweldige muur bezweek voor
de kolossale granaten, die er tegen geworpen werden.
Toen onze troepen de benting daarop bestormden, werd ze
door den vijand ontruimd, die gillend in de bosschen ver
dween. Nu wappert er de Hollandsche vlag."
Binnenland.
HELDER en NIEÜWEDIEP, 27 Mei.
De toestand van Italië en van Frankrijk eiscbt thans in
het bijzonder eenige vermelding. In eerstgenoemd rijk
stuit men bij de verhouding tot den H. Stoel thans op nieuw
op een krachtig en hoogst ernstig verzet, dat zich in heftigen
weerstand en in bedreiging lucht geeft. De pogingen, tot
verzoening aangewend, blijken thans geheel en al ijdel te
zijn geweest.
In Frankrijk hebben hoogst gewigtige gebeurtenissen
plaats gehad. Tengevolge van de interpellatie in de Nati
onale Vergadering ter zake van de wijziging in het Kabinet
gebragt, heeft de heer Thiers zich genoopt gevoeld om zijne
waardigheid neder te leggen. Ofschoon het hem te dier
zake niet aan blijken van sympathie ontbroken heeft, is de
orde gelukkig onverstoord gebleven. Tot president der
republiek is daarop gekozen maarschalk Mac Mahon, een
man in de geschiedenis van het tweede keizerrijk een
belangrijk persoon. De gekozene heeft zijn betrekking
aanvaard en een nieuw ministerie is opgetreden, waarin om
de Bonapartisten te believen, de heer Magne, oud-minister
onder Napoleon III, de portefeuille van Finantien heeft
bekomen.
Deze gewigtige voorvallen in de staatkundige geschiedeni;
van Frankrijk zijn een gevolg van het tijdelijk aaneen
sluiten der verschillende partijen van de regterzijde in de
Nationale Vergadering. Men verzekert dat dit bondgenoot
schap nu reeds met groote verdeeldheid bedreigd wordt.
Zeker is het, dat de taak, die den nieuwen president
wacht, verre van benijdbaar is, ook daar de linkerzijde in
de Kamer zich sinds het gebeurde des te naauwer aaneen
sluit. De heer Thiers zal thans eenvoudig als lid der
Nationale Vergadering optreden.
Zr. Ms. schroefstoomschip Bommelerwaard, kommandant
luit ter zee 1ste kl. Haakman is eergisteren uit Hellevoet-
sluis naar Oost-Indië vertrokken; terwijl Zr. Ms. stoom
schip Riouw, kommandant luit. ter zee 1ste kl. W. Steffens,
gisteren tot een proeftogt is naar zee gestoomd om, valt
die gunstig uit, zijne reis naar Oost-Indië te vervolgen.
Gisteren heeft alhier eene proef plaats gehad met het
schieten uit het kanon van 23 centimeter van de Oost
batterij, met het oog op de torpedo's nabij de kust. Door
eene tusschenkomende omstandigheid heeft zich de proef
niet uitgestrekt tot het gelijktijdig vuren met meer dan
twee stukken.
In onderscheidene woningen zijn glasruiten verbrijzeld.
Een telegram uit Penang, dd. 19 dezer luidt: De
toestand te Deli is rustig. Eene versterking der Neder-
landsche troepen is aangekomen. (Zie Staten-Generaal.)
Een telegram uit Konstantinopel van 23 Mei meldt:
„Het half-officiëele blad Bassiret zegt, dat het gouver-
ment der Porte een protest bij de Nederlandsche regering
heeft ingeleverd over den oorlog tegen den Sultan van Atsjin."
- Z. M. de Koning met de Prinsen Hendrik, Frederik
en Alexander zijn per extra spoor jl. Zaturdag namiddag ten
3 ure van hunne reis naar het noorden des lands in de
residentie teruggekeerd en werden door den Prins van
Oranje en verschillende autoriteiten opgewacht.
De extra-trein werd begeleid door de hh. H. Ameshoff,
president en C. Verloop, ingenieur der Nederl. Rijnspoor
weg-Maatschappij.
In verband tot de geruchten, in de vorige week
verspreid, kan thans met zekerheid worden gemeld, dat
alleen de heer de Vries jl. Zaturdag aan Z. M. ontslag
heeft gevraagd als minister van Justitie. (N. Rott. Crt.)
Het gerucht loopt dat officieren van de dd. schutterij
de officieren zullen vervangen, welke voor twee jaren bij
het leger in O.-Indië worden gedetacheerd.
Door een correspondent van den Times wordt met
bijzonderen lof gesproken van de tentoonstelling in Arti
et Amicitiae te Amsterdam.
Beroepen te Harlingen ds. S. S. de Koe, te Buitenpost.
Te Texel wordt veel gesproken over de bijzondere
gelegenheid welke aan het zeestrand-bestaat voor een bad-
inrigting aan het dorp de Koog. Volgens geneeskundigen
zou het zeewater aldaar door de dubbele strooming en de
meerdere zoutdeelen tc prefereren zijn.
Tot penningmeester van den Anna Paulowna Polder
is benoemd de heer M. J. Tiele aldaar.
Ook te Noordscharwoude heeft zich een commissie
gevormd voor het inzamelen van gelden ten behoeve van
het monument, dat men te Alkmaar oprigten wil, ter
gedachtenis aan den 8 Oct. 1573. De commissie bestaat
uit de heeren C. Kroon, burgemeester; M. Buijs, predikant
en A. Brinkman, landbouwer aldaar.
Onlangs werd een dorpsburgemeester door een zijner
ingezetenen uitgenoodigd tot bet opmaken van procesverbaal
wegens diefstal in zijn woning. De burgemeester weigerde
aan het verlangen van den klager te voldoen. Hierop heeft
deze zich gewend tot den officier van justitie te Alkmaar,
en zoo deze weigert hem regt te verschaffen, zal hij zich
tot den procureur-generaal van Noordholland wenden. De
bedoelde diefstal bestaat in het wegnemen van 3 Urbanus-
pillen door een boezemvriend van den klager.
Men schrijft ons uit Winkel, dd. 25 dezer:
„In de jongstgehouden vergadering van den gemeente
raad is besloten om het tractement van den hoofdonderwijzer
te bepalen op f 1000 en de jaarwedden der hulponderwijzers
op f 500 ieder. Beide hulponderwijzers-betrekkingen zijn
thans vacant, daar nu ook de heer J. Pels tegen 1 Julij e. k.,
op zijn daartoe gedaan verzoek, eervol is ontslagen."
Men schrijft ons uit Hoorn, dd. 25 Mei:
„Gisteren avond had in het Park-lokaal alhier de aange
kondigde meeting plaats, ter bespreking van kandidaten voor
het lidmaatschap der Tweede Kamer ter vervanging van
den heer van Akerlaken, die niet meer in aanmerking
wenscht te komen.
De meeting werd door ruim 200 personen bezocht en
was zeer geanimeerd, ofschoon zeer ordelijk.
Wij hadden het zeldzame voorregt twee der voorgestelde
kandidaten, de heeren A. van Eek en H. Raat, in 0ns '°to
midden te zien en hun politiek programma (Englisc], m
fasion) te hooren ontwikkelen. ierl
De meerderheid der vergadering gaf haar hoop te kennen lót
dat de heer van Akerlaken zich de kandidatuur alsno» zoj I
laten welgevallen. len
De kiesvereeniging Burgerpligt zal Dingsdag a. s. een
vergadering houden tot benoeming van haren kandidaat !()t
Naar men uit goede bron verneemt, moet de heer vaB '°'i
Akerlaken sedert de meeting een brief geschreven hebben
aan liet bestuur van genoemde vereeniging, waarin hij zich
op nieuw verkiesbaar stelt."
Gisteren is op het raadhuis te Amsterdam aanbesteed
het bouwen en gedurende drie jaren na de oplevering 1
onderhouden van eene kazerne voor de brandweer, op het ur.
terrein^ gelegen op den hoek van de Yalckenierstraat en ie
het Weesperplein. Minste inschrijver de heer J. Koster ke
voor f 57,300. pro
De verwachting door den grooten roep, die te 111
Amsterdam het Great American Circus van J. W. Mijers G"
voorafging, en niet weinig versterkt werd door den prachtigej
optogt, is bij de eerste voorstellingen niet beschaamd 5,
Bevallige rijdsters, stoute rijders, flinke paarden, een het j0
leger vlugge clowns, krachtige en behendige gymnastiekers lei
niets ontbrak wat dit gedeelte der voorstelling betrof, ook
niet uitmuntend gedresseerde honden op de meest gracieuse f"
wijze door een der dames gepresenteerd, en menige nieuwig.
heid, hoe schaarsch anders op dit gebied te vinden, kwam
hier op het programma voor. Zoo b. v. de steltenlooper, - :I
en die houten beenen waren wel een voet of tien hoog r
amuseerde het verbaasde publiek bijzonder. Maar bovenal
waren de gedresseerde olifanten de helden van den avond, |0i
Dat was een waarlijk nooit gezien schouwspel, en de intel- n
ligentie, de betrekkelijke vlugheid, de soms allerkoddigste
manoeuvres dier kolossen, maakte dit gedeelte der voor- I"
stelling tot het glanspunt van den avond. Zij werd besloten
met het bezoek van den leeuwentemmer in den kooi, welke
door een der olifanten midden in den circus werd gereden,
De heer Cooper legt groote onverschrokkenheid aan den
dag en is zijne „pensionnaires" ten volle meester. (Am.Ct.)
Jl. Zaturdag is een inspecteur van politie te Amsterdam,
bij het afgaan der brug op de Utrechtsche straat over de si
Prinsengracht, onder den muziekwagen van den optogt van
het circus Mijers geraakt. Een wiel is hem over de botst S
gereden, zoodat hij onmiddelijk een lijk was.
- Te 's Hage is door de afgevaardigden van verschillende
streken des lands een Nederlandsch schaakbond gevormd.
In Augustus zal aldaar een eerste schaakstrijd worden
gehouden.
De geamputeerde kanonnier M. van den Akker, wien
dezer dagen van wege het Utrechtsche comité van het i
Roode Kruis de beide kunstarmen zijn uitgereikt en aan i
wien door de deelneming van het publiek zooveel ter ver- i
zachting van zijn toestand geschonken is, zou, na een liefde
volle verpleging van 6 maanden in 's rijks hospitaal te
Utrecht, jl. Zaturdag namiddag die inrigting verlaten, om
zich in zijne geboorteplaats Loosdrecht te gaan vestigen
en door den burgemeester dier gemeente daartoe met rijtuig
worden afgehaald. (U. D.)
Jl. Woensdag morgen is in de Zwaansteeg te Utrecht
een droevig voorval gebeurd; toen de ouders van een kind
dien morgen ontwaakten, bemerkten zij, dat het kind, om
streeks een half jaar oud zijnde, dat bij hen in bed lag,
onder hen geraakt en dientengevolge dood gedrukt was.
Volgens een ander berigt zou de man dronken geweest zijn.
Men schrijft uit Harderwijk aan het U. D.
Sedert eenige weken heerscht hier eene buitengewone
drukte; af en aan komen hier burgers en soldaten aan,
bestemd voor de koloniën. Het best varen hierbij de
kroeghouders en bordeelen; het is een zeer treurig gezigt
zoovele jonge knappe mannen te zien, die het grootste
gedeelte van hun geld verkwisten en 't spreekt van zelf,
dat velen er op uit zijn, om, uit winstbejag, den van veel
geld voorzienen en aan weinig geld gewonen koloniaal er
toe te brengen om dit, dikwijls op schandelijke wijze, te
verkwisten, 't Ware te wenschen, dat er middelen te vinden
waren, om den soldaat, vóór zijn vertrek uit het vaderland,
tegen hen, die het op zijne beurs gemunt hebben, te bescher
men, opdat hij van zijn handgeld iets overhebbe, wanneer
hij daarvan in 't verre Oosten zeer zeker nut en genot
hebben kan.
Jl. Zaturdag vierde de heer L. S. Fredriks, te Mid
delburg, in het genot eener goede gezondheid zijn 1 Olsten
verjaardag. Van de sociëteit op de Groote Markt, die hem
ten vorigen jare het eere-lidmaatschap aanbood, wapperde
de nationale driekleur.
De Asser timmerlieden klagen over gebrek aan werk,
als gevolg van de verhooging van werkloonen.
Te Ostende is jl. Donderdag bij het schijfschieten de
soldaat die den observatiepost bezette, uit den kuil gekomen
op het oogenblik dat men schoothij was terstond een lijk.
De telegraafkabel tusschen Penang en Madras is hersteld.
Wij zijn verzocht de volgende mededeeling te plaatsen
„Verscheidene dagbladen hebben zich over de prijzen der woningen
en der levensmiddelen te Weenen uitgelaten, op eene zoo onnaauw-
keurige wijze, dat de gemeenteraad van Weenen het noodzakelijk
heeft geacht, een onderzoek in de negen afdeelingen der stad te
doen instellen, eensdeels om de bestaande prijzen te kennen, ander
deels om daar, waar de prijzen te hoog zijn, ze volgens het tarief
te verminderen.
Deze enquête heeft ten gevolge gehad, te constateren dat in de
meest bezochte restauraties in de stad, de prijzen van een gewoon
middagmaal 64 kreutzer tot fl 1.07 (70 cents tot f 1.15), in de
voorsteden 70 cents tot 1 gulden en in den Prater 50 cents tot
70 cents zijn.
Wel is waar, dat in eenige restauraties in de tentoonstelling zeer
hooge prijzen verlangd zijn geworden, maar daaraan is ook een
einde gemaakt, door de oprigting van tent-restauraties, waarin de
gewone tariefsprijzen bestaan moeten.
Betreffende de prijzen der woningen, maakt men de tentoonstelling-
I bezoekers opmerkzaam dat nog duizende niet dure woningen voor-
handen zijn, ais men zich slechts wil wenden tot de bureaux, die
