1873. N°. 135.
Zondag 9 November.
31 Jaargang.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
AANBESTEDING.
BERIGTEN BETREFFENDE DEN OORLOG MET ATSJIN.
Binnenland.
IIELDERSCHE
K\ MEI WERIEPER 101 RA\T
,,W ij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal -1.30.
franco per post - 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der Advertoiitiën V»n 14 regels 60 cent,
elke regel moer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS 1
Naar Oost—lndiê: via Triest 11 Nov. 's avonds 6 u.
u Marseille 20 Nov., 's avonds 6 u.
u Brindisi 17 Nov., 's avonds 6 u.
Curagao en Suriname16 Nov., 's morg. 6 u.
Kaap de Goede Hoop, via Southampton: 13 Nov.,
's morg. 6 u.
Op VRIJDAG den 14 NOVEMBER 1873 des avonds
ten zeven ure, zal, aan het Raadhuis der gemeente Helder,
alleen bij inschrijving, worden aanbesteed:
De levering van STEEN HOLES aan de
gemeente-inrigtingen in 1874.
De voorwaarden van aanbesteding liggen, op de gewone
kantooruren, ter lezing aan de Secretarie der gemeente.
Helder, den 8 November 1873.
Burgemeester en Wethouders der gemeente.
STAKMAN BOSSE, Burgemeester.
L. VERHEY, Secretaris.
Bewegingen van het Blokkade-Escader.
Ten vervolge van vorige berigten ontleent de Jav.
Crt. aan een verslag van bet departement der Marine
omtrent de verrigtingen van het blokkade escader in de
Atsjinescbe wateren het volgende.
Behalve de 14 schepen der koninklijke Nederlandsche
en der gouvernements-marine, die, volgens de laatste
mededeelingen, in de wateren van Atsjin aanwezig waren,
namen sedert nog aan de blokkade deel Zr. Ms. stoomschip
Bommelerwaard, dat 24 Julij uit Nederland ter reede
Atsjin, en Zr. Ms. stoomschip Admiraal van Kinsbergen,
dat 11 Julij van Rionw ter reede Deli aankwam. Aan
het blokkade-escader werden verder tot speciale doeleinden
toegevoegd het gouvernements-stoomschip Argus, dat 22
Julij van Riouw via Deli te Atsjin arriveerde om als
aviso dienst te doen, en de gouvernements-stoomer Boni,
waaraan Deli tot het doen van sleeptogten als station was
aangewezen. Bovendien vertrok Zr. Ms. stoomschip Vice-
Admiraal Koopman in het begin van Aug. van Batavia
via Singapore en Deli naar Atsjin, om mede aan het escader
te worden toegevoegd. Met het oog op het toenemend
aantal schepen werd de aanwezige zeemagt in drie stations
gesplitst, die, ieder onder een daartoe aangewezen stations
commandant, hunne stations ten Noord-, Oost- Westkust
bekruisten. Voor de Noordkust werden aangewezen 5 en
voor de Oost- en Westkust ieder 4 schepen, terwijl de
overige voor speciale diensten werden gebruikt.
Zr. Ms. stoomfregat Zeeland, kapt. ter zee J. van Gogh,
nam de laatste kolen uit de Josephine ter reede van Edi over
en vertrok 2 Aug. naar Deli, nam daar 50 ton steenkolen
in en stoomde den 6den naar Penang, waar de verdere
kolenvoorraad werd aangevuld. Den 12den keerde dat
fregat via Edi naar Atsjin terug. Van de aanwezigheid
van den commandant der maritime middelen te Edi werd
gebruik gemaakt om de vaart op die plaats te regelen.
Zr. Ms. schroefstoomsCbip 1ste kl. Metalen Kruis, kapt.
ter zee H. B. Kip, werd 23 Julij door de Watergeus ter
reede Atsjin afgelost en vertrok den 26sten ter bekruising
der Westkust, meer speciaal het gedeelte tusschen Saddle-
eiland en Rigas, om vervolgens tot Padang door te stoomen,
waar het 13 Aug. arriveerde. Daar werd de kolen-voor
raad aangevuld en den 23sten de terugreis via Singkel
aanvaard.
Zr. Ms. schroefstoomschip 2de klasse Citadel van Ant
werpen, kapt.-luit. ter zee J. W. Binkes, in station voor
Simpang-Olim, kruiste tusschen Edi en Telok-Samoi,
maakte 11 Julij door middel der sloepen een Atsjinesche
praauw prijs en bragt den 12den een Chineesch vaartuig
op, dat de rivier van Simpang-Olim trachtte te bereiken.
Deze vaartuigen werden ter bewaring afgegeven aan de
Coehoorn, die voor Edi lag. Dit stoomschip loste 20 Julij
de Citadel voor Simpang-Olim af, die daarna voor Edi
ankerde en den 23sten naar Penang stoomde tot aanvulling
van den kolen-voorraad uit de schepen Johanna Elisabeth
en Orion. Den 31sten vertrok de Citadel van daar via
Edi naar Atsjin, waar zij 2 Aug. tijdelijk het station over
nam van de Watergeus.
Dit schroefstoomschip 2de klasse, kapt.-luit. ter zee K. C.
Bunnik, verliet 2 Julij de reede van Atsjin en zette koers
door de Cedar-passage naar de Westkust. Eene kleine
averij aan de machine noodzaakte het vaartuig echter deze
paBsage weder te verlaten en onder zeil de Bengal-passage
te nemen, waar, kort onder den wal blijvende, nergens
kampongs, noch praauwen werden gezien. Den 4den weder
stoom opgemaakt zijnde, werd de togt, om de zuid kruisende,
voortgezet. Dien dag werd de blokkade aangezegd aari de
Engelsche bark Eurus, van Hartlepool, met kolen naar
Penang bestemd, en den 6den aan de voor de Wijlali-rivier
ten anker liggende bark onder Britsche vlag Teek-Seng.
die, in Febr. Singapore verlaten hebbende, bezig was peper
te laden. Haar werd gelast, binnen 14 dagen de kust te
verlaten. Den 7den werd nabij Analaboe een als eene
schoener getuigd en, zooals later bleek, te Atsjin te huis
behoorende praauw onder Atsjinesche vlag ontdekt en door
eene sloep genomen. Aan boord van deze praauw waren
3 hadji's en 19 Atsjinezen, allen gewapend, terwijl, behalve
eenige koopmansgoederen, aan boord werd gevonden een
voorraad krissen, geweren en ander wapentuig.
Nadat de bemanning krijgsgevangen en de goederen
geborgen waren, werd de praauw in brand gestoken en in
den grond gehakt. Ter reede Analaboe werd de Hollandsche
schoener Francina, 5 April van Singapore vertrokken, aan
getroffen, onderzocht en, na hem de blokkade te hebben
aangezegd, gelast de kust te verlaten. Den 9den Julij werd
onder het kruisen de schoener Jek Lee, van Poeloe Riak
naar Analaboe, streng onderzocht en, geene contrabande
aan boord hebbende, gelast te vertrekken. In het daartegen
ingebragt bezwaar van gebrek aan voedsel en water werd
voorzien. Op den 11 den werd de Maas en Waal ontmoet
en de krijgsgevangenen medegegeven naar het station Atsjin,
daarna om de noord gestuurd en op de buitenreede van
Rigas geankerd. Op de binnenreede lag een stoomschip,
dat later voor het Fransche stoomschip Patty herkend
werd en, van Patty gekomen, bezig was peper te laden.
De blokkade werd dat vaartuig aangezegd, met last, binnen
14 dagen de kust te verlaten. De Watergeus bleef daarna
nog tot 23 Julij daar kruisen, zeide de blokkade nog aan
eenige andere schepen aan, en trof den 14den aan boord
van den schoener Francisca, die andermaal ontmoet werd,
een Arabier boven de rol aan, die te Atsjin aan den kom-
mandant der maritime middelen werd uitgeleverd. Zware
rolling werd op de kust gedurende den kruistogt waar
genomen.
Te Atsjin werd het station overgenomen van het Metalen
Kruis en post gehouden tot 2 Aug., toen die overging op
de Citadel.
De Watergeus vertrok daarop naar Penang, waar 7 Aug.
gearriveerd en de kolen-voorraad aangevuld werd.
Aan Zr. Ms, stoomtransportschip Soerabaija, luit. ter zee
lste klasse H. W. Waltber, werd geen bepaalde post bij de
blokkade aangewezen, doch het werd benuttigd tot het
overbrengen van zieken, gevangenen en prijzen naar Deli,
Bengkalis en Riouw, en was, volgens het laatste berigt,
op reis van Deli naar Atsjin. Zr. Ms. raderstoomschip 3de
klasse Timor, luit. ter zee lste klasse C. H. Boogaart,
kwam 20 Julij te Deli gereed met victualeren, kolen laden
en water innemen, en vertrok 21 naar Edi, waar tot 25
verbleven werd, in verband met de te houden besprekingen
van den commandant der maritime middelen en den radja
van Edi (de commandant van de Timor als stations-kom-
mandant ter Oostkust daarin betrokken zijnde). Het stoomde
daarop naar Tamiang, na alvorens de kust van Edi tot
Prau-Elah zoo digt mogelijk te zijn genaderd, en bleef
kruisende langs de Oostkust totdat op 30 te Edi werd
geankerd.
Zr. Ms. raderstoomschip 3de klasse Sumatra, luit. ter zee
lste klasse H. Dyserinclc, vertrok 13 Julij van Atsjin tot
het verspreiden der bekende proclamatiën aan de onder-
hoorigheden van Atsjin, bezocht op de Noordkust Gigken,
Telok-Samoi en Curtoij, en vertoefde verder ter reede Edi,
ter regeling der zaken aldaar. Het resultaat zijner zending
zal eerst bij een tweede bezoek van de Sumatra aan de
verschillende plaatsen kunnen blijken.
Zr. Ms. schroefstoomschip 4de klasse Schouwen, luit. ter
zee lste klasse C. P. van der Star, dat, kruisende ter
Noordkust, order had bekomen naar Deli te gaan, verliet
19 Julij zijn station en kwam na eenige schepen gevisiteerd
en hun de blokkade aangezegd te hebben, den 22sten te
bestemder plaatse aan, alwaar de uit Nederland aangebragte
specie gelost, verversching ingenomen en de kolen-voorraad
aangevuld werd. Den 25 hiermede gereed zijnde, werd
Deli verlaten, en via Edi en Simpang-Olim koers gesteld
naar Atsjin, waar den 28sten geankerd werd. Van daar
vertrok de Schouwen naar zijn station ter Westkust, meer
speciaal tusschen Atsjin en Saddle-eiland.
Wordt vervolgd.)
HELDER en NIEUWEDIEP, 8 November.
Gisteren avond hield het Departement Helder der Maat
schappij Tot Nut van 't Algemeen zijne eerste buitengewone
vergadering in dit saizoen. Sprekers waren de lieeren dr.
D. Hellema, J. Rinner en J. H. Kremer. Eerstgenoemde
hield eene lezing over de hersenen, omtrent wier aard en
werking hij belangrijke opmerkingen mededeelde, terwijl hij
ter verduidelijking van het gesprokene gelegenheid tot
aanschouwing gaf. De tweede spreker plaatste boven zijne
bijdrage het opschriftZelden zooen schetste een levendig
beeld van trouw aan de deugd in een jong meisje, dat
helaas! in haar moeder geen voorbeeld ter navolging vond.
Eindelijk leverde de heer Kremer een sprookje, waarin
vooral de bezoekers der jongstgehoudene werkende verga
dering een getrouw beeld van dit Departement meqnden
te zien.
Het kind, dat dezer dagen door het vallen van een
meubelstuk zoo deerlijk werd gewond, bevindt zich bete
rende.
De mailboot Koning der Nederlanden, kapt M. C.
Braat, is den 6 dezer, des namiddags ten 3 ure, in den
besten staat te Batavia aangekomen.
Directeuren der Nederlandsche Maatschappij ter Bevor
dering van Nijverheid hebben zich dezer dagen .tot Z. M.
den Koning gewend met den wensch, dat eene Rijks-
Landbouwschool worde gevestigd. In de Landb. Crt. wordt
hetzelfde denkbeeld door de redactie uitvoerig uitgewerkt
en becijferd, dat voor ongeveer f 14,000 te Utrecht een
voorloopige instelling kan worden gevestigd.
Vanwege het Centraal-Comité voor het kinder
geschenk, den Koning bij de viering zijner 25jarige rege
ring aan te bieden, is thans een circulaire gerigt aan al
de hoofdonderwijzers en hoofdonderwijzeressen in Nederland.
„Dat geschenk" lezen wij daarin, „moet van dien aard
zijn, dat niemands godsdienstige overtuiging zich tegen de
aanbieding kan verzetten; de woorden, bij die gelegenheid
te spreken, mogen niets anders zijn dan de uitdrukking
van liefde voor den vorst en het vaderland; de geheele
manifestatie moet wezen eene algemeene en zuivere natio
nale daad." De onderwijzers worden uitgenoodigd voor
dat doel bijdragen van hunne leerlingen te innen en aan
het comité in hun arrondissement over te maken. Het
Centraal-Comité vertegenwoordigt allerlei rigtingen, die
echter eensgezind zijn in gehechtheid aan het stamhuis en
onzen geboortegrond.
Geen maximum of minimum wordt vastgesteld. De cent
van het arme kind is even welkom als de ruimere bij
dragen van den meergegoede. Véór 30 Nov. worden de
gelden door iederen onderwijzer bij het arr.-comité over
gemaakt, dat ze bij de Associatie-Cassa plaatst. Over het
geschenk zullen de arr.-comité, en mannen van kunst en
smaak worden geraadpleegd; een album met de aanduiding
der scholen, de namen der onderwijzers en het getal leer
lingen wordt er bijgevoegd. De nietschoolgaande kinderen
kunnen bijdragen en hun aantal wordt in het album ver
meld. Het Centraal-Comité zal later volledige rekening
doen van zijn beheer.
Aangenomen het beroep naar Huisduinen door ds.
B. R. Damsté, pred. te Waal en Koog, op Texelnaar
Haarlemmermeer door ds. F. A. van Loenen, pred. te
Katwijk aan Zee.
Bedankt voor het beroep naar Maasland, door
ds. D. Rijnders, pred. te Alkmaar.
De Texelsche feevokkers hebben op de markt te
Alkmaar een belangrijken inslag koeijen gedaanniet minder
dan ruim 400 zijn door hen te Texel aangevoerd, welke
een koopsom hebben vereischt van ruim f 40,000.
De heer Mr. C. R. H. van Lelijveld heeft zijn ontslag
ingediend als lid van den raad te Alkmaar.
Den 16 Mei 1872 nam het banbestuur van Grootebroek
c. a. het besluit de Lutjebroeker Weel gedeeltelijk droog
te maken, en p. m. 7 hectaren moerasgrond en p. m. 7.50
hectaren water te omdijken. De aanbesteding had 23 Julij
1872 plaats. Reeds op den 1 April 1873 was de polder
geheel droog, de kavelslooten waren gegraven en het
terrein genivelleerd.
Het aandeel van den ban in de droogmaking mat 8
hectaren 52 aren 90 ellen; en kwam op twaalf duizend
gulden te staan.
Den 30 April jl. werden de landerijen tot Kerstijd ver
huurd voor f 553 en op den 3 Nov. dezes jaars bragt
het gedeelte van den ban in openbare veiling op f 14750.
Wij brengen voor de leiding dezer zaak hulde aan het
bestuur dat dit werk ondernam en niet het minst aan
den ijverigen burgemeester tevens secretaris van 'de
banne Grootebroek c. a. den heer J. T. Pool.
In de vergadering van den geneeskundigen raad voor
Noordholland, die jl. Woensdag op het raadhuis te Amsterdam
werd gehouden, werden door de heeren drs van Hengel en
Swens op nieuw belangrijke mededeelingen gedaan van
voortgezette proefnemingen met faecaalbemesting te Hilversum
en in de Haarlemmermeer. De resultaten, welke na Junij
zijn verkregen, waren niet minder gunstig dan de eerste en