1873. N°. 138.
31 Jaargang.
Zondag 16 November.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau; MOLENPLEIN, N°. 163,
BERIGTEN BETREFFENDE DEN OORLOG MET ATSJ1X.
Binnenland.
HELDERSCHE
EN NIEUWFJIEPEl COURANT.
f,Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag-en Zatuïdao namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per poit - 1.85;
Prijs der Advertentiën Van 14 regels 10 cent,
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
VEB.TKEKDA.GEN DER BRIEVENMAILS
Naar O.-I. per mailboot Holland, 15 Nov. 'sav.10u.50m.
en naar O.-I. via Brindisi 17 Nov. 's av. 6 ure.
Naar Cüra$ao en Suriname, 16 Nov., 's morg. 6 u.
De VOORZITTER van den RAAD der gemeente HELDER
brengt ter openbare kennis, dat DE RAAD ZAL VERGADEREN
op WOENSDAG den 19 NOVEMBER 1873, des AVONDS
ten ZEVEN ure.
Helder, De Voorzitter voornoemd,
den 15 November 1873. STAKMAN BOSSE.
PUNTEN1 TER BEHANDELING
1. Benoeming van leden der Commissie Voor de Gemeentewerken'.
2. Voordragt van een hulponderwijzer.
3. Vaststelling van een suppletoir kohier voor den Hoofdei. Omslag.
4. Adres van den onderwijzer der School voor Zeevaartkunde.
5. Adres van de eerste hulponderwijzers aan de Gemeentescholen.
6. Adres der Commissie voor feestviering in Mei 1874.
7. Concessie der Bank van Leening.
8. Mededeeling van ingekomen stukken.
VERGADERING van den RAAD den gemeente TEXEL.
op Vrijdag- 81 November a. g.
Punten van behandeling:
1, Ingekomen stukken.
2. Benoeming Hoofdonderwijzer aan de school voor
openbaar lager onderwijs aan den Burg.
De Burgemeester,
D. C. LOMAN.
Het Utr. Dagbl. wordt uit een brief van de reede voor Edie
omtrent 't gebeurde aldaar welwillend 't volgende medegedeeld
.Behalve visscherspraauwen mogen geen praauwen onder den
wal varen. Den 6 Sept. des avonds ten 6 ure kwam een twee-
mastpraauw van om de Noord, met een massa volk er in. Van de
Briel werd een barkas gezonden met 13 man, met Beaumont-
geweren en elk 10 patronen, om de praauw te visiteeren. Toen de
sloep op 20 pas was, werd er geroepen om te ankerende praauw
drahide bij, maar loste haar gesehut en geweren op de sloep. De
bemanning der sloep liet dit niet onbeantwoord; in een klein
kwartier was de praauw geënterd en op sleeptouw. Van de 30
opvarenden vond men in de praauw nog 2 levende Atsjinezen, een
vrouw gewond door een stuk, een ongedeerde jongen van 8 jaar
en een zwaar gewond kind van 2 a 3 maanden. De lijken werden
dadelijk buiten boord gezet. Van 't volk der sloep was geen enkel
gekwetst, niettegenstaande er 40 schoten uit geschut, donderbussen
en geweren gelost waren, en de barkas onderscheiden schoten had
gekregen, 't Kleinste kind stierf des nachts.
Liet feit is betreurenswaard, maar het heeft op de bevolking veel
impressie gemaakt; geen enkel praauwtje is meer te zien; de onzen
hadden zich ferm gehouden, 't Werd echter noodig geoordeeld, aau
de kust een benting te bezetten, 't geen door 50 matrozen en mari
niers geschiedde, totdat een compagnie infanterie kwam; er wordt
«en loods gebouwd, om 100 man te kunnen huisvesten.
Den 13den stond de komm. luit. ter zee van Broekhuijzen, met
den dokter onder de loods bij de benting te praten; toen de kor
poraal der wacht een Atsjinees voorbragt, die met een klewang in
de linkerhand, (een teeken, dat hij met vreedzame bedoelingen
kwam) den bevelhebber wilde spreken. Na eenige enkele vragen
gal de commandant bevel, dat de korporaal den man naar buiten
moest brengen, omdat gewapende lieden niet mogten worden toe
gelaten. De korporaal nam den Atsjinees daarop bij den arm,
zeggende: reebts-om-keert, marsch. De Atsjinees greep dadelijk
den klewang in den regterhand, sloeg daarmede op den korporaal,
die dadelijk ineen zakte; iedereen stoof weg; de sergeant wierp
den vijand met een hamboe, maar kreeg ook een slag; de Atsji
nees deed nu een uitval op de beide officieren, maar begreep, dat
het tijd was te vlugten; hij liep de poort nit, waar de wacht hem
niet met de bajonet opving, maar hem liet passeren en een kogel
nazond, die echter niet raakte; de kommandant had zeer toevallig
zgn revolver niet bij zich; de korperaal was dood, de sergeant had
een houw over de hand, van den luit. ter zee Hora Siccama zijn
tWee vingertoppen bijna afgehouwen. De korporaal bekocht zijne
onvoorzigtigheid zwaar; maar het gebeurde zal tot voorzigtigheid
«trekken.
De jonge radja van Edie is ons bevriendhij is 20 jaar en erg
bang uitgevallen; eenige kwaadwilligen hebben hem onlangs een
zijner drie vrouwen ontroofd; hij weende over 't verlies; hij wilde
zelfs geen rijst eten; hij wenschte hulp. Er is geen mogelijkheid
hem te helpenvoor enkele weken kon men nog gerust 't land in
gaan; nu zou het niet te wagen zijn. 't Fanatisme werkt, eenige
hatljies hebben 't volk opgeruid. Tegen de afvallige rijksgrooten
is een expeditie afgezonden van de Koopman, Timor, Briel en
Coehoorn; den 21 Sept. was de magt voor Edie Ketje; uit een
benting werden een paar schoten gedaan, waarop de sloepen en
schepen antwoordden. De divisie landde. Weldra zag men de
vlammen oprijzen. De vijand was spoedig op de vlugt gegaan
des middags om 4 uur was alles afgeloopen; geen enkel man van
de 100 man sterke landings-divisie was gekwetst. De expeditie
is dus ook weder goed afgeloopen.
De oorlog nadert; maar 't zal nog al afloopen. De Voorvechters
lebben 't eerste lesje uit de Beaumont-geweren gehad, en zullen
Wel wat voorzigtiger zijn. Daarbij is het met ledige buiken niet
goed vechten, en de behoefte wordt overal groot. Veel volk is reeds
dbor nood gedreven om de Zuid verhuisd, maar dat schijnt daar
nizie te toeken."
Welwillend werd ann de Ivl. Crt. inzage verleend van het
volgend schrijven van de reede van Atsjin.
,/Nu iets over de Atsjinesche zaken. Het leger zal
bestaan uit 11000 man troepen van de landmagt en 1200
van de marinehet aandeel, dat de marine in de expeditie
zal nemen, zal niet zeer groot zijn, aangezien die 1200
man enkel zullen dienen om het strandbivouak te bewaken,
wanneer de hoofdtroep in het binnenland ageert. De troepen
zullen naar hier gevoerd worden met 24 groote stoom
schepen; daarbij komen nog 20 oorlogschepen, dan nog de
victualie- en ziekenschepen, zoodat het een niet onbelang
rijk mastbosch wezen zal. Het zal een prachtig gezigt
opleveren en dan de landing, die natuurlijk voorbereid
wordt door een bombardement van de schepen, om de
batterijen tot zwijgen te brengen, alles begunstigd door
mooi weer on muziek van de verschillende korpsen, in
drukwekkend en voor een teekenaar een mooi beeld 1 In
het laatst van October zullen de troepen worden inge
scheept, om ongeveer half November te beginnen. Wij
hunkeren naar dien datum, omdat dau voor ons bet uur
geslagen zal zijn, dat wij verlost zijn van dat blokkeren.
Wij hebben nog geen scherp schot gedaan, en de vijand
gaat kalm voort zijne batterijen aan het strand op te wer
pen. Nu is de taktiek, om hem dat niet te beletten, nog
zoo dwaas niet, want terwijl bij nu zijne krachten besteedt
om de landing te beletten, dat hem toch nooit gelukt,
zoude hij anders zijne batterijen in het binnenland bouwen
op plaatsen, die voor het geschut van de schepen niet te
bereiken waren, en dan zouden de troepen daar een te
grooten tegenstand vinden. Wij wensclien van harte den
spoedigen en gelukkigen afloop, en ik geloof niet, dat er
iemand is, die er aan twijfelt."
HELDER en NIEÜWEDIEP, 15 November.
Een vrouw is jl. Donderdag avond door de duisternis
misleid van den bazaltmuur van het Molenplein in het
water gevallen en jammerlijk verdronken.
In de op gisteren avond gehouden werkende ver
gadering van 't departement Helder der Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen, is het reglement vastgesteld, van
de opterigte volkszangschool voor jongens en meisjes van
8 tot 14 jaren. De vergadering ontving mededeeling,
dat door het gemeentebestuur het kosteloos gebruik van twee
sclioollocalen (der gemeentescholen No. 3 en 6) is toegestaan.
Tot bestuurders der zangschool werden benoemd de heeren
C. Boon, G. E. Kloosterhuls, L. A. Laureij, P. Uurbanus»
en L. Verheij. Eindelijk werd aan 't bestuur van het
departement een credriet verleend tot het verstrekken van
reiskosten aan sprekers van buiten de gemeente, in enkele
der buitengewone vergaderingen in dit saisoen.
Het gezelschap „Ernst en Scherts" vierdejl. Donderdag,
onder afwisselende werkzaamheden, voordragten, muziek
uitvoering, zang en dans, enz. op feestelijke wijze zijn
löiarig jubilé.
Beroepen bij de Waalsche gemeente te Rotterdam
ds. C. de Magnin, pred. te Parijs bij de Rem. Ger. gemeente
te Rotterdam ds. A. P. G. Jorrissen, pred. te Delft; bij de
Ned. Herv. gemeente tc Alkmaar ds. Gunning, pred. te
Nunspeet.
Bedankt voor het beroep naar Rotterdam door ds.
0. J. G. Hoogstraten, pred. te Almelo.
Bij de Herv. gemeente te Harlingen heeft men nu
reeds zevenmaal te vergeefs een beroeping gedaan, want
ook ds. W. Klercq, te Engwierum, heeft bedankt.
Betreffende het Noordhollandsch-Friesche spoorweg
plan verneemt het U. D., dat de gecommitteerden voor de
concessie Bloem c. s. de som van f 12.000 hebben aan
geboden, voor het uitwerken van 't plan, volgens verlangen
van den minister van Binnenlandsche Zaken. De kosten
voor de geheele lijn worden op p. m- 12 a 13 ton gouds
geschat; mét een half millioen van staatswege hoopt men
de zaak tot een gewenscht einde te brengen. (U. D.)
Men meldt ons van Texel:
„Den heer P. S. Bakels, Doopsgezind predikant aan den
Hoorn, is een aandenken aangeboden door leden van ver
schillende kerkgenootschappen aldaar, als blijk van hooge
achting en ingenomenheid met de wijze, waarop hij hier
werkt en ijvert voor alles wat goed en edel is, en ook als
blijk van blijdschap over zijn besluit, om voor als nog in
die gemeente te blijven, en te bedanken voor de beroeping
naar Hindeloopen."
Te Amsterdam waren jl. Donderdag op het stadhuis
wel 80 paar gehuwd. Het was vrij laat geworden en allen
spoedden zich naar de Nieuwe Kerk. Een enkel paar
echter maakte met de familieleden het traditioneele ritje
naar huis om een zoetje te gebruiken en dan kerkwaarts
te gaan; men had nog wel wat tijd over, was het oordeel
van de meesten der bruiloftsgasten. Maair ja wel. Toen de
feestvierende stoet voor de Nieuwe kerk kwam, had de
dominé juist den zegen uitgesproken. Daar stonden ze
beteuterd, bruidegom en bruid, ooms en tantes, vaders en
moeders, en wat erger is, de familieleden, die voor het
naar huis rijden geweest waren, kregen ruzie met hen, die
zich voor het dadelijk naar de kerkgaan hadden verklaard.
Voor de kerkdeur werd de hevige woordenstrijd gevoerd,
en regt hartelijk ging het toe. De familie der bruid schold
op die van den bruidegomde getuigen werden handgemeen
de bruid gilde; de bruidegom raasde; de moeder der bruid
viel in zwijm, en de politie moest eindelijk komen om de
deelnemers aan de mislukte trouwpartij uit een te drijven.
Honderde menschen kwamen kijken en hooren, en het
tooneel was uiterst grappig. Als Jan van Beers nu nog
eens een gedicht wil vervaardigen: Bij het kerkportaal,
dan is het hierboven vermelde een goed onderwerp.
Naar men verneemt hebben vele pachters der wier-
gronden in de Zuiderzee, welke ze pachtten voor 12 jaren,
met het regt tot opzegging om de 3 jaren, van dat regt
gebruik gemaakt, en hunne perceelen opgezegd. Als redeu
daarvan noemt men de jaarlijksche vermindering van het
gewas wegens verzanding en de al te hooge pachtsom; men
ziet dus een vernieuwde verpachting van vele perceelen te
gemoet, hoewel het wenschelijk ware dat de regering deze
vrijgaf aan de visschers; vele verderfelijke monopoliën
zouden dan worden voorkomen.
Men schrijft aan de L. Crt.: Het vriest 's nachts
voor den tijd van het jaar vrij streng, tengevolge waarvan
de laatste bladeren vallen, het gras verdwijnt, zoodat het
rundvee spoediger de stallen zal moeten betrekken, dan
men zich had voorgesteld, en de groote partijen te veld
staande, nog tot geen bloem gezette, bloemkool als verloren
kunnen beschouwd worden. Kweekers en tuinders spannen
zich in om maatregelen tegen de zoo vroegtijdige vorst te
nemen.
Vier beschonken jongelieden te 's Hage gingen jl.
Maandag op de Turfmarkt de weddenschap aan, wie hunner
in het water zou durven springen. Een der waaghalzen
nam daarop een kloek besluit, sprong geheel gekleed in de
gracht en zwom naar de overzijde, alwaar hij, verstijfd van
koude en geheel ontnuchterd, door de toeschouwers op het
drooge werd getrokken.
Te Delft wordt het rundvleesch verkocht: met been
voor 75 cents, zonder been 80 cents het kilo.
Dezer dagen is het 13jarig zoontje van den water
molenaar J. v. V. te Zwammerdam door een der wieken
van den molen getroffen, met het treurig gevolg dat het
hoofd van het kind geheel verbrijzeld werd en hij op de
plaats dood bleef. In het vorige jaar ontvielen dien molenaar
in den tijd van zes weken vijf kinderen door do pokziekte,
en kort te voren vond een zijner kinderen den dood in het
water. Van zijne elf kinderen heeft de man nu slechts
één knaapje over.
Te 's Hertogenbosch is dezer dagen een goederen
wagen, juist uit België aangevoerd, in brand geraakt. Alle
pogingen om te blusschen waren te vergeefs. De wagen
was geladen met speelkaarten, boeken, papier, linnens,
eenige zakken rogge, enz., waarvan de waarde wordt be
groot op circa f 2000. De oorzaak van den brand is
onbekend.
De laatste der drie groote najaarsveemarkten werd
jl. Woensdag te Doesburg, gehouden. De handel was zeer
grif en opgewekt, vooral door de zeer lage prijzen, die veel
lager zelfs waren dan de vorige week. De eigenaars scliïjhen
te begrijpen, dat er geen kans meer bestaat, om hooger
prijzen te bedingen, van daar dat zij thans loslieten, wat zij
de vorige weken stokstijf vasthielden. Sommige partijen
werden zelfs gedaan ad 27 tot 30 ets. per half kilö. Hét
vette vee was zonder het minste bezwaar a 35 ets. te
bekomen. Er waren ongeveer 600 stuks aan de lijn.
Bij rundvleesch vergeleken, is het varkensvleesch nog
betrekkelijk hoog a 30 ets. per half kilo.
Als een bewijs, hoe spoedig men berigt uit Indië
kan hebben, diene, dat jl. Maandag morgen van Kampen
naar Penang nabij Atsjin werd getelegrafeerd, waarop reeds
Dingsdag middag om één uur antwoord was.
Door den gemeenteraad van Leeuwarden is een voorstel
van B. en W. aangenomen, om te bepalen, dat ter bekroouing
van het plan voor een in die gemeente te stichten beurs
gebouw en voor andere daarmede in verband staande
uitgaven, beschikbaar zal worden gesteld eene som van
f 2500. Het gebouw mag niet meer kosten dan f150,000.
Voor f 175,966 is aan den aannemer T. G. Bekhuis
te Leeuwarden gegund het bouwen van een nieuw wees
huis aldaar op het terrein voor ruim f 33,000 aangekocht.
Het Familieblad, bevat in zijn nommer van Sept. o. a.
't volgende:
„Het is te hopen, dat nu toch ook eens aan het leger
moge gedacht worden, dat op onrustbarende wijze zijne
