1874. N°. 4.
Vrijdag 9 Januarij.
32 Jaargang.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
HEFFING VAN SCHOOLGELD.
BËRltiTEN BETREFFENDE DEN OORLOG MET ATSJIN.
i 1
HELDERSCHE
EN NIEUWEDIEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede."
Verieiijnt Ding*daö-, Donderdag- èn Z atuidag hamiddag.
jkbonaeineHtaprijB per kwartaal1.30.
franco per po»t - 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Priji der AdTerteatiïn V«» 14 regeli <0 cent,
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden na&r plaatsruimte berekend.
VEH.TttBltDA.GBN DER BRIEVENMAILS I
Naar Oost-lndiê: via Triest 20 Jan. 's avonds 6 u.
vut Marseille 15 Jan., 's avond» 6 u.
Brinditi 12 Jan., 's avonds 6 u.
i/ Curafao en Suriname, 16 Jan., 's nlórg. 6 u.
Kaap de Goede Hoop, via Soüthampton: 13 Jan.,
morg. 6 u.
De BURGEMEESTER der gemeente HELDER brengt, voor
zooveel noodig, de belanghebbende Ouders in herinnering, dat het
Schoolgeld voor hunne Kinderen, over het eerste kwartaal dezes
jaars voor den eersten Februarij aanstaande ten kantore van den
Ontvanger dezer gemeente moet zijn betaald.
Bij gebreke daarvan worden de Leerlingen niet op de Scholen
toegelaten.
Beider, De Burgemeester voornoemd,
den 8 Januarij 1874. STAKMAN BOSSE.
Verrigtingen der Zeemagt in de watereu van Atsjin, van
12 Augustus tot 29 September 1873.
{Slot.)
Den 16den vertrok de Bommelerwaard naar Edi om te
kolen, en nam aldaar op den 21sten Sept. deel aan den
coup de main tegen Edi-Ketjil, vertrok daarna naar Atsjin,
waar men den 23sten aankwam om te victualeeren, en
keerde den 25sten naar de noordkust terug om het gedeelte,
gelegen tusschen Agum-Agum en Oedjoeng-Radja, te
bekruisen.
Zr. Ms. schroefstoomschip 4de kl. Maas en Waal, luit.
ter zee 1ste kl. L. C. Holtzapffel, dat den 26 Julij naar
de noordkust was gestevend, bekruiste daar het gedeelte,
gelegen tusschen Diamantspunt en Agum-Agum, en koos
zich, als daartoe het meest geschikt, Telok Samoi tot anker
plaats uit. Het schip lag hier ongeveer 250 meters van
het strand nabij een welvarenden kampong, in de nabijheid
waarvan een bewapende benting is opgerigt. De bevolking
beweegt zich steeds geheel gewapend langs bet strand.
Den 29sten kwam eene kustpraauw binnen, waarheen een
gewapende sloep gezonden werd om te visiteren. Voordat
zij bereikt was werd zij op het strand gezet. Bij onder
zoek bleek zij slechts eenige zakjes rijst in te hebben en
verlaten te zijntoen de sloep haar daarop van het strand
wilde halen, werd door de bevolking zulk een dreigende
houding aangenomen, dat het raadzaam werd geoordeeld
deze poging te staken. De commandant ging met het oog
op de aanstaande komst van de Sumatra, die met eene
vredelievende zending belast was, en omdat het hier de
vernieling van een grooten kampong gold, niet tot eene
bestraffing over. Een paar Chitaezen kwamen aan boord,
die als het ware als bemiddelaars tusschen den radja en
den commandant wilden optreden; deze meende echter
aan de goede gezindheid van den Vorst te moeten twijfelen
en geloofde, dat alleen eigenbelang in het spel was, om
vergemakkelijking voor de praauwen vaart te verkrijgen.
Hij verwees hen daarom naar de Sumatra.
Op 2 Aug. kwam de Bommelerwaard de station ver
sterken en werd, in overleg met den commandant van
dezen bodem, de station tot aan Batoe Poetes bekruist,
de Telegraaf de tijding aanbrengende, dat er geene andere
schepen op de kust aanwezig waren. Den 4den 's nachts
werd eene prhauw belet uit te loopen en eenige door haar
gedane schoten beantwoord, zóodat zij in de kali moest
terugkeeren. Op den 6den werd de Engelsche schooner
Gubee met licentiën onderzocht en van den 8sten tot den
12Üen lahgs de küst tót aan Gighen gekruist; op welke
laatste plaats eenige vruchten te koop werden aangeboden.
13 Sept. vertrok de Maas en Waal naar Edi om kolen
en victualie, doch werd door den stations-commandant ter
oostkust daartoe naar Deli verwezen, waar zij den 15den
de Belawang-rivier inliep. Het werd hier noodzakelijk
geacht de stoomketels te repareren, waaraan tot den 9den
gewerkt werd, waarop zij via Edi naar Gighen vertrok,
waar de kolen-voorraad werd aangevuld. Zr. Ms. schroef
stoomschip 4de kl. den Briel, luit. ter zee 1ste kl. H. J.
▼an Broekhuyzen, nam de dienst ter reede Edi waar en
onderzocht verscheidene praauwen. Die tijd werd benuttigd
tot het repareren der stoomketels, die zulks dringend
behoefden en waarmede men den llden Aug. gereed
kwam. Van 13 op 14 Aug. stoomde zij naar de monding
der Arakoensa-rivier, kolen aan de Coehoorn en victualie
aan de Siak brengende. Op den 4den Sept. werd eene
praauw, komende van Passei, beladen met rijst en klappers,
door de jol, onder den luit. ter zee 2de kl. H. van der
Meer, gevisiteerd, terwijl de bemanning eene dreigende
houding aannam. De praauw had getracht om de zuid te
ontkomen, doch was door de jol daarin belet. Beide vaar
tuigen gingen toen de rivier Van Edi in, waar de luit. ter
zee van der Meer den radja ontbood en na veel praten
de praauwen afgestaan kreeg, terwijl de bemanning onder
zijne bewaking werd gesteld. Den volgenden dag kwam
echter berigt, dat de opvarenden ontvlugt waren. (Hier
volgt een kort verslag van de reeds vermelde verovering
van eene praauw door de gewapende barkas van den Briel,
onder bevel van den adelborst 1ste kl. A. Voormolen.)
Op den 25sten Sept. werd de schoener Sree Lever met
licentiën op order van den stationscommandant afgewezen,
met het oog op de vijandige gezindheid van Edi—ketjïl.
Aan den coup de main tegen laatstgenoemde plaats op 21
Sept. werd door de gewapende sloepen deelgenomen.
Zr. Ms. schroefstoomschip 4de kl. Coehoorn, luit. ter
zee 1ste kl. C. de Klopper, loste den 21sten Julij dé
Citadel voor de Simpan-Olim-rivier af en vatte 1 Aug.
post voor de Arakoendoe-tivier. De Siak, die een weinig
om de noord lag, werd van drinkwater voorzien. Den
5den Aug. kwamen eenige praauwen uit de rivier, die
langs den wal om de zuid stuurden; op deze werden eenige
scherpe schoten gelost, waarop de voorste op den wal
haalde en de overige de rivier weder inroeiden. Van invoer
werd niets bemerkt, doch de vaart langs de kust 's nachts
met kleine praauwtjes was onmogelijk te beletten, aange
zien zij buiten schot bleven en te digt langs den wal zich
bewogen om door de Coehoorn te worden afgesneden. 21
Aug. kwam eene sloep van de Babnl Khain aan boord,
om uit te klaren, mededeelende, dat de radja van Joloh
genegen is het gouvernement te erkennen en de Neder-
landsche vlag verzocht. De proclamatie werd hem bekend
gemaakt en hij naar de Sumatra verwezen. Verscheidene
vaartuigen, alle van licentiën voorzien, werden onderzocht.
Den 23sten werd een wangkang gezien ter hoogte van Tjij
Semantot, die naar buiten wilde; er heen gestoomd en
bevonden dat het de jonk Kim Ban Aw was, geladen met
peper en bestemd naar Penang, vanwaar zij den 27 Junij
naar herwaarts vertrokken was. De commandant liet haar
door de Siak naar Edi opbrengen. Den volgenden dag
werd de Coehoorn door de Timor afgelost en vertrok zelve
derwaarts, laadde kolen uit de Johanna Elisabeth en stoomde
den 27sten met de bovengenoemde jonk, benevens de praauw
lentjang Medengara naar Deli, alwaar de ketels gerepareerd
en eenige andere voorzieningen, voornamelijk aan de sloepen,
verrigt werden. Na daarmede gereed te zijn gekomen,
werd Edi den 8 Sept. weder opgezocht en den llden op
order van den stations-commandant naar Deli terugge
keerd tot het afhalen van eene compagnie infanterie,
waarvan de tegenwoordigheid in de kotta te Edi wensche-
lijk werd geachtop den terugtogt braken een 40tal tanden
uit het versnellingsrad en het schip werd den 17den door
de Timor op de reede gesleept, waar den volgenden dag
de troepen debarkeerden.
De Coehoorn nam met eene gewapende sloep deel aan
den coup de main tegen Edi-ketjil op 21 Sept. en werd
den volgenden dag door de Timor gesleept voor die plaats,
ten einde de kwala te beheerschen *fen gesloten te houden
voor in- en uitvoer. Met eigene middelen zou aldaar tevens
het versnellingsrad gerepareerd worden.
Zr. Ms. raderstoomschip 4de kl. Admiraal van Kins-
bergen, luit. ter-zee 1ste kl. H. P. König, dat den 24
Julij naar Poeloe-Buroo was vertrokken, kruiste in zijne
station en rond Poeloe-Way, aan eenige schepen de blok
kade aanzeggende. 12 Aug. werd de reede Atsjin opge
zocht om kolen, water en victualie in te nemen, den 16den
naar de station teruggekeerd en dit bekruist tot 26 Aug.
"Weder werd aan eenige schepen, waaronder het Engelsche
stoomschip Pezano, geladen met thee, van Singapore naar
Londen, de blokkade aangezegd en aan dit stoomschip
vergund, zijnen stoomketel te Atsjin te repareren. Op
den 29sten werd op eene bark gejaagd, die naar zee hield,
en verder werd Poeloe Way bekruist. Van 1 tot 4 Sept.
werd verblijf gehouden te Atsjin en tot 14 weder in de
station post gevat. Het groot aantal zieken maakte het
voor dit vaartuig noodig eenigen tijd rust te houden, en
het werd dan ook daartoe den löden naar Penang gezonden,
waar zich een lek in den bodem openbaarde, dat het
noodzakelijk maakte te Singapore te gaan repareren.
Het gouvernements-stoomschip Hertog Bernard, mili
taire commandant de luit. ter zee 1ste kl. jhr. C. C. Six,
nam, zooals in het vorige verslag reeds met een enkel
woord werd vermeld, de baai aan de z. o. zijde van
Poeloe-Way op en lag aldaar in 23 vs. op ongeveer 1|
kabellengte van den wal veilig ten anker. Toen de sloep
de baai oploodde, kon men vele gewapende inlanders
achter de boomen aan het strand bespeuren, zoodat het
raadzaam geoordeeld werd de sloep weder aan boord te
laten komen. Toen het schip de baai verliet, werd er
een geweerschot op gelost, hetwelk aan boord door een
kartetsschot beantwoord werd. Den 28 Julij verliet de
Hertog Bernard de reede van Atsjin weder om de baai
aan de n. o. zijde van Poeloe Brasse te onderzoeken.
Er werd in 10 vm. geankerd en de baai zeer veilig in
den n. w. mousson gevonden. Bewoners werden eij weinig
gezien en (die er waren schenen vredelievend te zijn.
Zoetwater is in deze baai verkrijgbaar. Den 12 Ang.
deed het eene reis naar Edi, de schepen ter n. kust langs
gaande, ten einde pakketten en eenige door het Roode
Kruis gezonden versnaperingen af te geven; op Edi werd,
daar de voorraad aldaar niet groot was, slechts 30 ton
kolen geladen uit de Johanna Elisabeth en daarna de
reis vervolgd naar Deli, ter verdere aanvulling der ruimen
en suppletie van drinkwater. Kolen werden na aankomst
te dier plaatse op den 19den uit de Aurora overgenomen
en daarna werd geassisteerd aan het lossen van dit schip.
Den 28sten werd Deli weder verlaten en via Edi, waar
de kolenvoorraad uit de Carolina werd gesuppleerd, en
de noordkust, waar aan de daar gestationeerde schepen
victualie werd afgegeven, naar Atsjin gestoomd, waar de
Hertog Bernard den 3 Sept. aankwam. Van 5 tot 7 werd
een togt gedaan naar de westkust tot verwisseling van
eenige officieren en daarna werd naar Penang gestevend,
waar het den lOden arriveerde tot het halen van verver-
sching, na communicatie gehad te hebben met de op de
noordkust gestationeerde schepen. Na aldaar kolen, water
en vee ingenomen te hebben, keerde dit vaartuig Men 18
Sept. ter reede Atsjin terug en vertrok den 22sten naar
zijnen post.
Het gouvernements-stoomschip Telegraaf, militaire com
mandant de luit. ter zee 1ste kl. J. M. H. Bervoets,
bekruiste de noordkust, tusschen Oedjong-Radja en Pedro-
punt en hield den 22 Julij de Engelsche brik Tiettey
Mohamed aan; welk vaartuig van den commandant der
Sumatra vergunning had om voor 7 dagen op de kust
handel te drijven. De kusthandel ging in deze station
ongemoeid door; de praauwen waren geladen op p. m. 50
meters van den wal om de west en kwamen op dezelfde
wijze om de oost terug. Twee malen hebben de sloepen
van de Telegraaf getracht die praauwen te nemen,
eens bij Pasangan en eens bij Agum-Agum, doch
beide keeren liepen zij den wal op en snelde de geheele
mannelijke bevolking van den omtrek te hulp, zich met
vuurwapenen achter de boomen aan het strand opstellende.
Vooral bij Agum-Agum gaf dit aanleiding tot een vrij
hevig vuur van de Atsjinezen, hetwelk echter van de
zijde der Telegraaf en der sloepen niet onbeantwoord
bleef, hoewel het belette de praauwen te vermeesteren.
Den 30 Julij moest de Telegraaf, om steenkolen en
drinkwater aan te vullen, naar Deli, alwaar het den vol
genden dag in de rivier voor de steenkolenloodsen ten anker
kwam. Hier werd de stoomketel tevens gerepareerd,
zoodat het vaartuig eerst den 14 Aug. beschikbaar voor
de dienst te Atsjin arriveerde en van daar naar zijnen
post werd gezonden. Den 17den werd de Soerabaija
ontmoet, die, zooals boven gezegd is, de daar aan boord
gedetacheerde officieren naar Penang moest brengen. Het
militair commandement ging nu over op den luit. ter zee
lste kl. J. P. Mercier, die voortging de station te bekruisen
tot op den 22 Aug., toen voor de Bangaloo-kust bij' de
Citadel geankerd werd, om den kolenvoorraad uit de
Henriette Elisabeth aan te vnllen. Hiermede gereed, werd
de kruistogt op den 24sten vervolgd eil dien dag de
Engelsche schoenerbrik Jah Kien met 9 licentiën gevisi
teerd; den 25sten werd Telok Samoenai den 27sten
Oedjong-Radja en van 28 tot 29 Agum-Agum aangedaan en
4 Sept. uithoofde van de verdere onbruikbaarheid van den
stoomketel naar Deli vertrokken, vanwaar het sedert naar
Batavia is opgekomen en voorloopig aan dè dienst ontvalt.
Het gouvernements-stoomschip Siak, militaire commandant
de luit. ter zee lste kl. P. E. Wihkelman, bleef op zijnen
post voor de Simpang-Olim-rivier tot den 18 Aug., van
tijd tot tijd onder stoom kruisende langs de kust en
enkele praauwen, van licentiën voorzien, visiterende.
Omtrent de vaart met kleine praauwtjes langs de kust
merkte de commandant gedurende den tijd, dat hij daar
station hield, hetzelfde op, wat reeds bij de Coehoorn is
medegedeeld. Zij is niet geheel te beletten. Van l tot 8
Sept. werd langs de oostkust gekruist en werden verschil
lende praauwen met licentiën gevisiteerd; daarna werd te
Edi gekooid en den llden weder post gevat voor Simpang-
Olim tot den 18den, toen met de order om meer agressief
te handelen de positie zoo werd genomen, dat de commu
nicatie langs de knst van Diamantspunt af tot Edi zooveel
mogelijk werd tegengegaan. Daartoe werd den 19den op
eene praauw onder den wal geschoten, die dit met een
schot beantwoordde en den 22sten op 2 andere vaartuigen
hetgeen eenige vrees scheen in te boezemen, daar er sedert
mindere praauwtjes langs de kust werden gezien en deze
