1874. N°. 76. Vrijdag 26 Junij. 32 Jaargang.
VERPACHTING.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
BERM BETREFFENDE DEN OORLOG MET ATSJ1N.
HELDERSCHE
EK NIEÜWEDIEPER COÏIRANT.
»Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Dondeïdag- en Zatusdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Eiken Donderdag vertrekt de mail naar Oost-Indië
via Brindisi.
Laatste ligting 's avonds 6 uur.
De sluiting der mail naar Batavia te verzenden per
mailboot Madura geschiedt den 30 Junij a. s., na aankomst
van trein II (N. Holl. Spoorweg) ten 7.30 des avonds.
Op Vrijdag den 7den Augustus 1874, des avonds
ten 7 ure, zal, aan het Raadhuis der gemeente, in het
openbaar, alleen bij inschrijving, worden verpacht
Het regt tot het ophalen van heer, asch
en vuilnis in de gemeente Helder, voor
den tijd van zeven jaren, ingaande den
15 Mei 1875.
De voorwaarden dezer verpachting liggen, van heden af,
ter lezing aan de Secretarie der gemeente, en zijn aldaar
tegen betaling van 25 cents per exemplaar verkrijgbaar.
Helder, den 24 Junij 1874.
Burgemeester en Wethouders der gemeente Helder,
STAKMAN BOSSE, Burgemeester.
L. VERHEY, Secretaris.
VERGADERING van den RAAD der gemeente ANNA
PAULOWNA, op Vrijdag den 36 Junij 1874, des
namiddags ten 2 ure.
Anna Paulowna, 24 Junij 1874.
De Burgemeester,
C. E. PER K.
Onderwerpen ter behandeling
1. Af- en overschrijvingen, dienst 1873.
2. Geldleening.
3. Plan nieuwe Onderwijzerswoning en aanwijzing terrein.
4. Wijziging Strafverordeningen.
5. Mededeeling ingekomen stukken.
Uittreksel uit het Verslag van Burge
meester en Wethouders der gemeente Helder
aan den Raad, omtrent den toestand der
gemeente over het jaar 1873.
Bevolking: 20104 personen.
Het eerste hoofdstuk van het verslag bevat opgaven omtrent den
loop der bevolking. In den aanvang des jaars hebben wij echter onder
onze gewone nieuwsberigten reeds de noodige mededeelingen daar
omtrent gedaan, zoodat we ons daarvan in dit uittreksel kunnen
onthouden.
Het aantal kiezers in 1873 was als volgt: voor leden van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal 430, voor leden der Provin
ciale Staten 423, voor leden van den gemeenteraad 765.
In dat gedeelte van 't verslag, waarin opgaven voorkomen omtrent
de geldmiddelen der gemeente, wordt o. a. geleverd eene verge
lijking tusschen de inkomsten in vroegere jaren enthans. Daartoe
wordt gewezen op; de ramingen voor verbruiksbelastingen in 1865
en 1874: gedistilleerd in 1865 f 48000 in 1874 f40000, likeuren
f 5000 en 2400, wijn f 4400 en nihil, turf f 5200 en nihil.
Geen wonder dat, met zulke cijfers voor oogen, het verslag gewaagt
van een „zeer ongunstigen" toestand der geldmiddelen van de
gemeente, daar de totalen van bovengenoemde cijfers, f 62700 en
f 42400, een verschil maken van f 20300. Hierbij moet gevoegd
worden het verlies der belasting op het geslagt met 1 Januarij 1872,
bedragende f 19000 en het verlies door verminderde belasting op
het gemaal ten bedrage van f 30000, te zamen dus f 69300;
waartegenover alleen staat als vergoeding de afstand door het rijk
van vier vijfde der opbrengst van de rijks personeele belasting,
voor 1874 geraamd op f 30000. Boven dit alles heeft de gemeente
nog aanzienlijke schade geleden (p. m f 7000 per jaar) door de
opheffing der belasting op het bewaren, bewaken en verlichten der
schepen en vaartuigen in de havens.
De schuld der gemeente, voortspruitende uit de in 1362 gesloten
geldleening groot f 80000, bedroeg op 1 Januarij 1874nog 57000.
Aan bestrating en riolering, wat het eerste betreft gewoon onder
houd, werd ten koste gelegd de som van f 10716.78j. Bovendien
zijn de Spoor- en Bierstraat nu geheel met Quenast-keijen, en
de Jonker- en Wagenstraat, beide in de Nieuwstad gelegen,
met klinkers bestraat. Dit werk is verrigt voor de som van f 3177,
terwijl de keijen zijn aangekocht voor f 3301.49j. Eindelijk is
nog een riool aangebragt in de Brandsteeg achter de Oranjestraat,
waarvan de kosten zijn geweest f 593, en een riool in de Koning
straat, voor de som van f 3292. Yoor 't onderhoud van wegen
en paden is verder uitgegeven de som van f1502.23^. De boorden
van 't Heldersch Kanaal zijn, evenals vorige jaren, ook nu weder
in eigen beheer onderhouden en hebben eene uitgaaf gevorderd van
f 1049.74. Voor onderhoud van 't plantsoen is in 1873 uitgegeven
de som van f 492.19. De werkzaamheden aan de algemeene
begraafplaats vorderden eene uitgaaf van f 204.41. De toegangsweg
naar 't station van den spoorweg is door de gemeente behoorlijk
onderhouden.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
De behoefte aan bestrating der wegen in de Nieuwstad en langs
de nieuwe bebouwing in den polder is dringend, maar de middelen
laten niet toe|om daarin te voorzien.
De gezondheidstoestand der ingezetenen was over het algemeen
gunstig. Er kwamen eenige sporadische gevallen van roodvonk en
typheuse koortsen voor.
De algemeene begraafplaats en die der Israëlieten zijn in behoor
lijken staat onderhouden. Op de eerstgenoemde werden 490 en op de
laatste 6 lijken ter aarde besteld.
In het ziekenhuis der gemeente werden verpleegd 39 mannelijke
en 41 vrouwelijke zieken, totaal 80. Het getal verpleegdagen
was 2372. Overleden zijn 9 mann. en 5 vrouw, zieken; hersteld
of verbeterd 23 mann. en 35 vrouw, zieken; vervoerd naar Mee-
renberg 3 mann. en 1 vrouw, zieken; in behandeling gebleven
4 mannen.
In het hulp-ziekenhuis in de Wachtstraat, voornamelijk bestemd
voor de opname en verpleging van lijders aan besmettelijke ziekten
zijn geene zieken opgenomen.
In de gemeente-apotheek werden gereedgemaakt en afgeleverd
10812 stuks recepten; de kosten van elk recept bedroegen 25 cents.
Onder deze zijn begrepen die voor het ziekenhuis zijn afgegeven.
Het aantal verrigte koepokinentingen bedroeg 449, tegenover
132 in 1872, 1600 in 1871, 345 in 1870 en 431 in 1869. Over
eenkomstig het bepaalde bij de wet van 4 December 1872 heeft
de plaatselijke heelmeester zittingen gehouden tot het kosteloos
inenten en herinenten.
Op de bovenzaal van het ziekenhuis werden verpleegd 18 publieke
vrouwen; het getal verpleegdagen bedroeg 330. Zij werden allen
hersteld ontslagen.
De brandbluschmiddelen bevonden zich in goeden staat. Er
hebben bepaalde oefeningen met de spuiten plaats gehad, waarbij
kleine gebreken zijn hersteld. Een geval van brand heeft zich
voorgedaan. De schade, ad f 1200, werd wegens verzekering
vergoed.
Het contingent der gemeente voor de ligting der Nationale Militie
van 1873 was 58 man, waarvan 38 bij de land- en 20 bij de
zeemilitie werden ingelijfd.
De werkelijke sterkte der schutterij in deze gemeente bedroeg
actief 282, reserve 320, totaal 602 man. De sterkte van den eersten
ban is: actief 201, reserve 312, totaal 513 man.
Omtrent makingen en schenkingen voor godsdienstige doeleinden
wordt vermeld, dat, krachtens verleende magtiging is aanvaard een
legaat, groot f 2000, ten behoeve van het algemeen weeshuis in
deze gemeente van wijlen den heer IJ. C. de Haan.
Aan de openbare scholen in deze gemeente zijn werkzaam 6 hoofd
onderwijzers, 24 hulponderwijzers en 10 kweekelingen.
Het aantal leerlingen bedroeg gemiddeld 1269 jongens, 1068
meisjes, totaal 2337 leerlingen.
Het aantal leerlingen, dat op de zes bijzondere scholen werd
onderwezen, bedroeg gemiddeld 482.
Voor het onderwijs werd door de gemeente uitgegeven de som
van f 23009.114, waarvan f 17333.74 J aan jaarwedden aan hoofd
en hulponderwijzers, onderhoud van gebouwen f 1075.25, school
prijzen f 375.
Er zijn zeven bewaarscholen en kleine kinderschooltjes met 279
jongens en 377 meisjes. Aan het hoofd staan 4 onderwijzeressen
en 4 helpsters.
De school voor de zeevaartkunde van den heer A. J. Leijer
werd door 17 leerlingen bezocht. Drie verkregen het diploma van
eersten, één van tweeden en één van derden stuurman.
De burgeravondschool, vroeger industrieschool, telde 95 leerlingen.
De teekenschool had 38 leerlingen.
Aan de gymnastiekschool werd onderwijs gegeven aan 34 meisjes,
77 jongens, 8 volwassenen, 17 weesjongens en 9 onderwijzers-
kweekelingen.
De zangschool van den onderwijzer W. Kuijk telt 100 leerlingen.
De toestand van het armwezen was als in 't jaar 1872. Wel
wordt gesproken van den druk der behoeftige klasse door de duurte
der levensmiddelen; maar ook wordt medegedeeld, dat de aanvragen
om ondersteuning zich in den regel bepaalden tot zoodanige per
sonen, die door ouderdom, ziekte of ligchaamsgebreken geen werk
konden doen.
Daar de rekening van een vorig dienstjaar eerst in 't midden
van 't volgende jaar wordt ingediend, komen omtrent ontvangsten
en uitgaven van 't Burgerlijk Armbestuur in dit verslag voor de
cijfers over 1872. In dat jaar werden ondersteund 451 hoofden
van huisgezinnen en 33 eenloopende personen. De ontvangsten,
met inbegrip van het subsidie der gemeente, bedroegen f11141.14,
de uitgaven 10689.30, en alzoo het batig saldo f 451.84.
In het Algemeen Weeshuis werden verpleegd 95 kinderen en
een bejaard man. De uitgaven, waaronder f 12682.30 voor voeding,
kleeding en ligging, bedroegen f 16234.554. De ontvangsten,
waaronder een subsidie der gemeente groot f 11300, liepen tot
een bedrag van f 17317.78. Batig saldo f 1083.225.
De kosten voor het ziekenhuis bedroegen f 6543.66. Door
verpleegden geschiedden teruggave van verpleegkosten ten bedrage
van f 206.80.
In de Bank van Leening werden beleend of werd de beleening
vernieuwd van4019 panden. Er werden gelost 4058 en verkocht 117
panden. Op de beleende panden werd voorgeschoten f 40728.90,
voor afgeloste panden terugbetaald f 41228.60, en voor verkochte
panden terug ontvangen f 451.10.
Bij de Spaarbank bedroeg het aantal deelnemers bij de opneming
der rekening 330. Aan de deelhebbers werd terugbetaald f 8459,44;
het bedrag der inlagen was f 16128.16. Bij het opmaken der
rekening bedroeg het kapitaal der bank f 37865.94§, en het door
haar verschuldigde f 34153.19 5
De algemeene toestand van den landbouw was gunstig en stond
gelijk met die van 1872. Misgewas door plantenziekten of schade
lijke gedierten heeft niet bestaan.
Priji der Advertentiën Van 14 regeli 60 eent,
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte' berekend.
De koopwaarde der landerijen regelt zich naar hunne verschillen
de waarde; voor goed land wordt f 2000 en hooger per hectare
betaald, voor slecht of minder goed land van f 500 tot f 1000
per hectare.
In November werd een stuk best land in den Helderschen
polder, groot 86 aren, in publieke veiling verkocht voor f 2300,
behalve 13 pCt. voor kosten.
De huurwaarde was in den Helderschen polder van f 80 tot
f 160 en op het Koegras van f 20 tot f 50 per hectare.
Twee landlieden zijn door het gemeentebestuur aangesteld tot
keurmeesters van runderen, paarden en schapen. Zij houden geregeld
schouwingen.
Het bouwland was bezet als volgt; met tarwe 2J, met rogge
341, met zomergerst 32, met haver 59, met aardappelen 35 hectaren.
De opbrengst was respectivelijk 70, 1040, 960, 1770 en 1500
hectoliters. De hoedanigheid der producten was over 't geheel
goed, die van de rogge redelijk.
De staat der wei- en hooilanden was gunstig. Er heeft geen
uitvoer van hooi plaats gehad, maar wel aankoop van buiten.
De toestand van den veestapel was over 't geheel gunstig. Twee
paarden zijn onteigend en afgemaakt, een wegens besmettelijke
kwade droes en een wegens besmettelijke huidworm. Van een en
denzelfden veehouder zijn onteigend en afgemaakt vier koeijen wegens
besmettelijke longziekte.
Bij het einde des jaars waren in de gemeente aanwezig: 28
veulenmerriën, 59 veulens, 198 werkpaarden, 23 ezels, 38 spring-
stieren, 1059 melkkoeijen, 174 kalveren, 1407 schapen onder 50
houders. Het aantal lammeren buiten de gemeente vervoerd,
bedraagt 1000. Het aantal geiten en bokken was 70.
Het aantal pluimvee was 450 hoenders, 340 eenden, 300 ganzen
en 2 zwanen.
Het voorlaatste hoofdstuk van 't verslag handelt over Nijverheid,
Handel en Scheepvaart. We ontleenen daaraan de volgende opgaven.
Het aantal kiezers voor de Kamer van Koophandel en Fabrieken
bedraagt 314. Verkiezingen hebben in 1873 geen plaats gehad.
De visscherij in de binnenwateren was van geene beteekenis.
Door elders wonende visscherlieden werd alhier de volgende zeevisch
ter afslag aangevoerd: 29967 kabeljaauwen, 1960 lengen, 353 heil
botten, 313 tarbotten, 207966 schelvisschen, 40208 roggen, 137503
tongen, 12834 wigtjes groote- en 2415 wigtjes kleine schol, tot
een gezamenlijk bedrag van 161916.97.
De paling-, haring- en geepvangst langs de kusten was gering.
Uit de bewaarplaats van oesters werden afgeleverd 200000 stuks
middelbare en 50000 stuks groote, gemiddeld a f 50 per 1000.
Het getal vaartuigen in de gemeente, bestemd voor de binnen-
landsche vaart en niet behoorende tot de openbare middelen van
vervoer, bedroeg 35 beneden 10 ton, met 234 tonnen-inhoud, en
78 van 10 ton en meer, met 4991 tonnen-inhoud.
Ter losplaats Helder werden ingeklaard 298 zeilschepen, metende
110238 ton en 191 stoomschepen, metende 144865 ton. De aanvoer
bestond in (alles uitgedrukt in kilogrammen)droogerijen, verfwaren
en chemicaliën 848 van Engeland, 2i9153 van Frankrijk,
1232457 van Italië; ertsen 1847045 van Spanje; granen: tarwe
1098910 van Portugal en 154704 van Spanje; rogge 8925260 van
Rusland; rijst 7988000 van Britsch-Indië; hout 1837544 van
Pruissen, 431460 van Engeland, 13491 van Britsch-Indië, 30209517
van Zweden, 24683480 van Rusland; fijn werkhout 397469 van
Italië; koffij 86325 van Portugal; steenkolen 176356770 van
Engeland; olie 1236392 van Spanje, 75169 van Italië en 166415
van Frankrijk; steen 860139 van Italië en 619550 van Engeland;
tabak en sigaren 126045 van Frankrijk en 128188 van Bremen
versche vruchten 831329 van Italië en 91988 van Spanje; alle
andere vruchten 1056522 van Italië en 2775240 van Turkije; wijn
op fust 60155 van Frankrijk, 720167 van Spanje en 396821 van
Italië; wijn op flesschen 52301 van Frankrijk en 9721 van Italië;
zaad 129541 van Italië, 84812 van Frankrijk en 4792200 van
Rusland; zwavel 240000 van Spanje.
De uitvoer bestond (de hoeveelheden waar het niet anders staat
aangewezen vermeld in kilogrammen) uit: boter 199029 naar Java;
huiden, vellen en leder 178658 naar Italië en 10940 naar Hamburg;
ijzer 597191 naar Java, 532000 naar Italië en 395000 naar Enge
land; spoorstaven 1331145 naar Italië en 15000 naar Java; ijzer
werk 457187 naar Java; kaas 74482 naar Italië, 40320 naar Java
en 13670 naar Pruissen; manufacturen 2078847 naar Java; olie
159000 naar Java; slagtvee: hokkelingen 32 stuks en schapen 7
stuks allen naar Engeland; tin 36178 naar Italië, 66343 naar
Rusland en 25781 naar Pruissen; visch: haring 17400 naar Ame
rika, 5730 naar Bremen, 9000 naar Rusland, 4750 naar Engeland;
ansjovisch 26250 naar Pruissen en 3500 naar Bremen; mosselen
401425 naar Engeland.
Door beëedigde meters werden gewogen (alles uitgedrukt in kilo
grammen): 2742830j) rijst, 222945 zwavel, 8470 boekweit, 943377
tarwe, 26603059 steenkolen, 9670450 rogge en 5623981 lijnzaad.
In het belang van den handel en de scheepvaart in het algemeen
wordt de behoefte aan meerdere ruimte in de haven het Nieuwediep
en de Koopvaarders-binnenhaven algemeen erkend. Het is hoogst
wenschelijk dat daarin door de Hooge Regering spoedig worde voorzien.
De Oost-Indische mail brengt tijdingen uit Batavia tot
9 Mei. Er schijnt eenige reactie te komen in de gevoelens
tegenover generaal van Swieten, en hier en daar begint de
erkenning door te schemeren, dat de opperbevelhebber wel
gelijk kon hebben, toen hij den eigenlijken oorlog met Atsjin
als geëindigd beschouwde, in zooverre, dat de hoofdmagt
teruggetrokken kon worden.