1875. N°. 37. Vrijdag 26 Maart. 33 Jaargang. Uitgever A. A. BAKKER Cz. Burean: MOLENPLEIN N. 163. Binnenland. HËLDËRSCHE EN NIEUWEDIËPER COURANT ,,W ij huldigen het goede." Verschijn Diugsdag, Donderdag en Zaturdag namiddag. Abonuementsprijs per kwartaalƒ1 30. franco per post - 1 65. Prijs der Advertentiên: \an 14 regels 60 Cents, elke regel meer 15 Cents. Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekeud. 131 keu donderdag vertrekt de innil naar Oost-fiudië via Elrindisi. Laatste ligting 's avonds 6 uur. HELDEK en NIEUWEDIEP, 25 Maart. Tot lid van den gemeenteraad is jl. Dingsdag gekozen de heer P. C. van der Meulen met 112 stemmen. Op den heer Herweijer werden 70 stemmen uitgebragt. Jl. Woensdag avond heeft ten huize van den heer M. alhier diefstal met inbraak plaats gehad. Terwijl het gezin afwezig was, is men ingebroken, eenige kostbaarheden en geld met zich nemende. Denkelijk is de dief op 't ver nemen van eenig gerucht verschrikt heengegaan, zonder zijn voornemen geheel uit te voeren. Den volgenden morgen is terstond aangifte van het gebeurde bij de politie gedaan en het is te hopen dat de dader of daders ontdekt worden. De vereeniging Geluk alhier hield jl. Dingsdag avond in Tivoli eene buitengewone vergadering, die opgeluisterd werd door onderscheidene voordragten en muziekuitvoeringen. De eerste wetenschappelijke lezing in de sociëteit Bellona is bepaald op Zaturdag 3 April a. s. in Musis Sacrum. Kapt. H. E. Beekman, van het bataillon mineurs en sappeurs, is bij den staf van de genie overgeplaatst. Den Helder is hem als standplaats aangewezen. In Berlijnsche hofkringen spreekt men volgens de Wes. Zeit. van een verloving tusschen Prins Aiexander der Nederlanden en de oudste dochter van Prins^Frederik Karei, Prinses Maria. Jl. Dingsdag is te Amsterdam met goed gevolg te water gelaten de ijzeren stoomkanonneerboot de Gier, zijnde een der drie kanonneerbooten ten behoeve van het depar tement van Marine aldaar in aanbouw. Blijkens een gisteren hij het departement van Koloniën ontvangen telegram, was de nieuw benoemde landvoogd, de heer van Lansberghe, eergisteren te Padang aangekomen. Aan de heeren van Leeuwen en Swerver, te Alkmaar, is voor liet tijdvak van Vrijdag 2 April tot en met Vrijdag 14 Mei 1875, vergnnning verleend voor eene stoombootdienst tot vervoer van vee van het stoomgemaal de Lijnden (Vijfhuizen) naar Leiden en tusschen gelegen plaatsen. Onder directie van den heer T. G. Schol, te Amsterdam, is eene geregelde dagelijksche stoombootvaart tot stand De oesterteelt. Het middel, aan de hand gegeven om de oesterbanken, die ledig gevischt en in sommige gevallen geheel uitgeput zijn, weder te bevolken en den prijs der oesters te doen dalen, is de oesterteelt. Er zijn reeds een aantal maatschappijen opgerigt, die met meer of minder goeden uitslag de oesterteell ondernomen hebben. l)e voor spoedige groei van den oester hangt geheel af van de meer of minder gunstige plaats, waar het dier nedervalt. Sommige natuur kenners hebben beweerd, dat de oester een dubbel dier is, of, met andere woorden, dat elke oester van beiderlei geslacht is Anderen daarentegen houden vol. dat elke oester van eene afzonderlijke sekse is en dat deze even goed te bepalen is als bij den haring of den zalm. De oester plant zich voort door middel van hetgeen men zaadoesters noemt, en er is beweerd, dat één enkele oester 2 millioen jongen voortbrengt; eene bewering, die echter geen grond schijnt te hebben. Een rotsige grond, bestrooid met steenen, waar hij in vrede kan leven, is het paradijs der jonge oesters; zulk een terrein is de hoofd voorwaarde voor eene overvloedige voorbrenging van oesters en de kennis van deze omstandigheid heeft de verschillende wijzen van kunstmatige oesterteelt in Frankrijk, Engeland en elders zeer be vorderd. De oester groeit niet zoo snel als men gewoonlijk gelooft. Minstens vier jaren heeft hij noodig om tot den tijd der voort planting te komen. Op grond van den vermeenden spoedigen wasdom heeft men sedert lang zeer uitlokkende beschouwingen ge houden over de ontzaggelijke voordeelen, welke met de oesterteelt te verkrijgen waren. Er bestaat echter geen ander middel om mei de oesterleelt goede zaken te maken dan door er een meer of minder groot kapitaal in te steken en dienovereenkomstig risico's te loopen. Eene der best bestuurde ondernemingen van oesterteelt in Engeland is die te Whitstable, eene Vereeniging van zelfwerkende vennooten, welke over het geheel zeer goede zaken hebben gemaakt. De eigenaars van de oesterbanken van Whitstable zijn allen vlijtige lieden, die ieder jaarlijks ongeveer f 1200 nit de zaak halen, als loon voor eenige uren werkens per dag. Zij oefenen te gelijk het beroep van visschers en loodsen uit, en wijzen geen werk van de hand. Werken is hunne zinspreuk en zij verzekeren, dat er geen voordeel met de oesterteelt te maken is, zonder een aanhoudenden en verstandigen arbeid. Zij gaan dagelijks al de gedeelten van hunne perken na, waar elke grootte van oester haar bepaald vak heeft. Zij zuiveren die vakken vau de doode oesters, scheiden de zieke van de gezonde af, maken de oesters, die op elkander geraakt zijn, los en verrigteu nog audere noodzakelijke werkzaamheden van denzelf den aard. Deze Vereeniging heeft zich zoodanige regelen gesteld, dat zij geenen oester verkoopt, die niet zoodanigen graad van ont- gebragt ter verbinding van Vlieland, Terschelling en Harlingen met den vasten wal. Beroepen te Amsterdam ds. J. P. Nonhebei, pred. te Middelburg. Naar de Standaard verneemt, is het thans zoo goed als zeker te achten, dat de theologische faculteit aan onze rijks hoogescliolen blijven zal. Vooral de radicalen moeten er, volgens dat blad, sterk op aandringen. Men verzekert dat jufvrouw Kruseman voornemens zou zijn naar Indië te gaan, omdat, naar men haarzelve in den mond legt, zij haar rol hier te lande als uitgespeeld beschouwt. -Het Schoolblad, courant voor lager, middelbaar en gymnasiaal onderwijs, dat reeds onderscheidene artikelen bevatte, waarin werd opgekomen tegen de willekeurige spelregels van de Vries en te Winkel (de zoogenaamde nieuwe spelling), levert thans een volledige verzameling van regels voor eene natuurlijke spelling. Daarbij wordt deze algemeene regel gehuldigd: schrijf van ieder woord al de letters, en slechts die letters, welke bij het juist en duidelijk lezen van het geheele woord achtereenvolgens voortgebragt moeten worden, en schrijf iedere letter steeds en uitsluitend met haar eigen afzonderlijk teeken. Als eene bijzonderheid merkten we uit de voorgedragen regels deze opde letter ij vervalt, zoowel als de yalle woorden tot nog toe met ij gespeld, schrijve men met ei en voor y bezige men in onze taal ie of i. De schrijver van deze stukken besluit zijn ontwerp voor de Nederlandsche spelling o. a. met de volgende opmerkingen: Een verkeerd gebruik is geen wettig voorschrift. De kunstmatige (d. i. de zoogenaamde nieuwe) spelling belemmert de algemeene volksbeschaving. Die lezen en schrijven kan, moet ook kunnen spellen. Volgens de natuurlijke spelling schrijft men onze taal zooals men die zou schrijven als het gebruik zulks niet belette. Maar er zijn wel gebruiken afgeschaft, dié vrij wat eerbiedwaardiger mogten heeten, dan om b. v. tegen de uitspraak mens met ch te schrijven. De natuurlijke spelling zou veel spoediger ophouden vreemd te zijn voor ons, dan de gebruikelijke aan onze kinderen eigen kan worden. Gedeeltelijke hervormingen mogen ainvankelijk de voorkeur verdienen, doch deze moeten toch op een bepaald doel uitloopen. Ook zal men het in de gedeeltelijke hervormingen niet ligt eens worden, omdat daarbij opvattingen van de zaak, in plaats van de zaak zelve, maat en wijze bepalen. Ook in deze is het niet goed een nieuwe lap op een oud kleed te zetten. Als een bijzonderheid verdient gemeld te worden dat wikkeling heeft bereikt, dat hij den hoogsten prijs kan bedingen, die betaald wordt. Door de zorg, die men besteedt, worden de oesters van Whitstable dan ook op de markt het hoogst genoteerd. De Vereeniging verkoopt nooit hare zaad-oesters, want zij heefter voor eigen behoefte zelfs nooit genoeg. Elk jaar wordt ieder ge deelte der banken vau Whitstable geïnspecteerd en geïnventariseerd en er wordt voor de markt van eiken bepaalden dag niet meer gevischt dan men zeker weet te zullen verkoopen. In Frankrijk is de oesterteelt als het ware een hartstogt geworden, maar men is er ook nog meer dan in Engeland verpligt, de productie zoo hoog mogelijk op te voeren. Parijs alleen zou wel al de oesters kunnen verbruiken, die de Eransche kusten opleveren en de aanleg van oesterperken was dus niet overbodig. Twee plaatsen in Frankrijk zijn zeer beroemd op het gebied der oesterteeltArcachon en het eiland Ré. Arcachon had oorspronkelijk zeer belangrijke oester banken, die door het overmatig gebruik van het sleepnet dood- gevischt werden en eerst herleefd zijn door de kunstmatige teelt, die onder toezigt van prof. Coste in 1859 begonnen werd. De proef, die onder de regtstreeksche bescherming van liet gouvernement plaats had, werd met orde en volgens de lessen der wetenschap genomen. Particulieren kregen concessiën van grond van 3 hec taren en het gouvernement behield zich eene groote ruimte voor om een modelperk aan te leggen, dat opzettelijk zou dienen om de verschillende wijzen om zaad-oesters op te vangen te beproeven. Men begreep teregt, dat de opzameliug van die jonge oesters, op het oogenblik, dat zij nedervallen, de ware sleutel van het vraagstuk was. Te Arcachon vangt, men gewoonlijk de zaad-oesters op door middel van tegels vau gebakken aarde, die in rijen gerangschikt en door houten onderlagen van het slijk vrijgehouden zijn. Deze tegels of pannen beantwoorden zeer goed aan het doel, doordien men ze met jonge oesters, die er zich op hebben vastgehecht, gemakkelijk naar dieper water kan verplaatsen, om ze tegen bevriezen te vrij waren. In vruchtbare jaren, als er zaad-oesters in overvloed verzameld zijn, vindt man die tegels zoodanig met jonge oesters overdekt, dat honderden moeten weggenomen worden, om aan de overige de noodige ruimte voor hunne ontwikkeling te laten. Van alle proeven heeft geene zoo goed voldaan als die met de tegels. De natuurlijke banken zijn in de laatste jaren op nieuw bevolkt, omdat er te Arcachon elk jaar veel zaad-oesters zijn geweest. Zij worden in behoorlijk afgebakende gedeelten geplaatst, waar men niet mag vissehen. De te Arcachon gewonnen oesters worden daar niet gespeend, maar verkocht, als zij nog niet volgroeid zijn en naar de perken te Marennes vervoerd, waar men ze vet laat worden. Daar heeft men bevonden, wat in het algemeen op de waterdieren van toepassing is, dat de oesters, hoe minder er in een vak zijn, des te spoediger binnen eenige dagen te Texel achtereenvolgend overleden zijn 9 personen, meerendeels krachtige stamvaders, welke te zamen een ouderdom van 756 jaren, dit is gemiddeld 64 jaren ieder, bereikt hadden. Nog resten aan het dorp den Burg ruim 30 personen van hoven de 80 jaren. De curiositeit van liet grafschrift te Urk, door ons dezer dagen berigt betreffende een chirurgijn die velen «uit den nood» hielp, maar ook velen «ter dood» bragt, wordt minder «curieus,» wanneer men tevens weet, dat het «ter dood brengen,» waarmee de Urker chirurgijn zich bezighield, wordt verklaard door de omstandigheid dat hij tevens het ambt van «doodgraver» bekleedde. (V.) Belanghebbenden bij de Amsterdamsche suikerraffi naderij, waarvan de fabriek Java in de Bikkerstraat eenigen tijd geleden is afgebrand, hebben besloten die fabriek niet weder op te bouwen, maar tot de geheele likwidatie over te gaan. De heer Steenkamp, kommandant der brandweer te Amsterdam, heeft gevolg gegeven aan het verzoek, om de leden der Amsterdamsche afdeeling, van de Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst, waaronder verscheidene vroegere brandmeesters, met de inrigting der nieuwe brand weer in al haar bijzonderheden bekend te maken. Zelfs de meest vasthoudende der brandmeesters keerde huiswaarts met de overtuiging, dat de nieuwe organisatie de vroegere in alle opzigten overtreft. Burgemeester en Wethouders van Amsterdam heb ben den Eaad gunstig geadviseerd omtrent het voorstel van den heer Heineken tot het invoeren eener belasting op de honden, onder zekere bepalingen. De opbrengst dezer belasting wordt op f 12,000 berekend. Scheveningen wordt meer en meer het aantrekkingspunt van de industrie en een uitstekend veld van handels speculatie. Thans is bij den Haagschen gemeenteraad weder ingekomen een aanvraag van de hh. P. J. de Sonneville en J. J. O. de Wijs, om afstand van 1200 centiaren ge meentegrond aan de landzijde van het Badhuis, achter de villa's van het hotel Garni der Scheveningsche Bouwver- eeniging, om daar een galerij van bazars met bovenwoningen te doen verrijzen. Deze onderneming zal in het jaarlijks toenemende vertier op het zeedorp en de daarmede gepaard gaande uitbreiding van behoefte aan weelde gemakkelijk débouchés vinden. Dezer dagen werd te Leerdam de eerste steen gelegd voor twee rijen arbeiders-woningen, welke de firma Jeekel Co. binnen de kom dier gemeente laat bouwen tot huisvesting van het werkvolk, benoodigd voor hare vet worden. De hoeveelheid voedsel voor elk individu is natuurlijk des te overvloediger naarmate de individu's minder talrijk zijn. Zijn er te veel in, dan worden zij mager en smakeloos, terwijl, wanneer er slechts een beperkt aantal is, zoodat elk dier ruimte genoeg heeft om te leven eu zich te voeden, zij vet en aangenaam van smaak worden. Het te Marennes aangenomen aantal bepaalt zich tot ongeveer 1200 oesters in elk vak. Een compleet perk heeft, om vet en groen te worden, nagenoeg twintig dagen noodig. De perken van Marennes zijn zeer winstgevend; de eigenaars koopen de oesters tegen 5 fr. het honderd eu verkoopen ze voor den dubbelen prijs. In Frankrijk verrigten voornamelijk de vrouwen de werkzaamheden bij de oesterteelt. Op de kusten van het eiland Ré worden ongeveer 200 hectaren door oesterperken ingenomen, die men aanvankelijk bevolkte met zaad-oesters, door de golven van deze of gene natuur lijke bank aangevoerd. Het product van meer dan 4000 concessiën is nog niet tot 125,000 fr. geklommen. De onverstandige handelwijze der concessionarissen, die hun product van de hand doen zoodra het geschikt is om verkocht te worden, zonder het voor de voort planting te behouden, is daarvan de oorzaak Cancale is een voorbeeld van zoodanige handelwijze. Vóór 25 jaren vischte men op de oesterbanken aldaar in één jaar 70 millioen oesters, maar de reputatie dier banken lokte visschers uit alle oorden van Frankrijk en zij werden in zoo korten tijd ledig gevischt, dat de productie tot één millioen oesters in het jaar is gedaald. Amerika brengt nog altijd zeer veel oesters voort. Langs de kusten vindt men zeer aanzienlijke oesterbauken en door middel van stoom- buoten en spoorwegen gaat het product naar de verst afgelegen steden en dorpen. Het aantal oesterverkoopers te Londen moge groot zijn, in ver gelijking met dat te New-York staat het als 110. In Amerika is men gewoon de oesters te bakken, te braden, te stoven, in te leggen, waarvoor velerlei methoden bestaan. Er is te New-York geen oesterhuis vau naam, waar men ze niet binnen weinige minuten op twintig verschillende manieren klaar gemaakt kan krijgen. De grootste oesterinarkt der Vereenigde-Statcn is Baltimore in Marvland, waar handelshuizen zijn, die in één jaar tot 350,000 hectoliters oesters inleggen of conserveren, die overal heen gezonden worden. Ook versche oesters worden, in ijs verpakt, over groote afstanden verzonden. De oestervisschers van Maryland oefenen die visscherij uit met 600 booten, elk van gemiddeld 23 ton, terwijl daarbij nog omstreeks 2000 kleine schuiten gebezigd wordan. Deze flotille is bemand met 7000 koppen, en als men er hen bijvoegt, die voor het vervoer worden gebezigd, bevindt men, dat de oester- visscherij in Maryland ongeveer 10,000 personen bezighoudt, voor wie allen het een winstgevend beroep is.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1875 | | pagina 1