1875. N°. 71.
Zondag 13 Junij.
33 Jaargang.
Binnenland.
HELDERSCHE
EN NIEUWEDIEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag en Zaturdag namiddag.]
Abonnementsprijs per kwartaalƒ1 80.
franco per post - 165.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN NT. 103.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Klken Donderdag vertrekt de mail naar
Oost-Indië. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
HELDER en NIEUWEDIEP, 12 Junij.
Zr. Ms. stoomschip Bromo is gisteren te Plymouth
binnengeloopen om steenkolen in te nemen.
Uit Kotta-Radja (de kraton in Atsjin) wordt gemeld
«De zaken gaan hier uitstekend vooruit; de brood
bakkerij is in volle werking en iederen dag krijgen de
troepen versch brood. Ook wordt alle dagen versch rund-
vleesch en 's Zondags versch varkensvleesch verstrekt. De
ijsfabriek werkt sedert den 18 April, doch heeft nog geen
ijs geproduceerd, daar men de temperatuur nog niet lager
heeft kunnen brengen dan -2°. F., terwijl zij voor de
ijsproductie 18° F. moet bedragen. De artesische putboring
vordert goed; men is reeds op 72 meter diepte en op 80
meter denkt men voldoende water te hebben. Op de
grasvlakte verrijzen de gebouwen als uit den grondde
troepen zijn daar tienmaal beter gelogeerd dan binnen den
kraton.»
In den nacht van den 17 op den 18 dezer vertrekt
Z. M. naar Zwitserland.
Beroepen te Oudega en Kolderwalde ds. R. G. J.
Wieringa, pred. te den Hoorn op Texel.
Aangenomen bet beroep naar Oudorp door ds. W. M.
de Vries, pred. te Driehuizen en Bedijkte Schermer.
Met Augustus a. s. zal de heer J. Heijkamp, aarts
bisschop van de Bisschoppelijke Cierezy, die zich thans nog
te Schiedam bevindt, waarschijnlijk zich te Utrecht met
der woon vestigen, in het zoogenaamde Fransche huis,
aan de Mariaplaats.
Van wege de afdeeling Alkmaar der Hollandsche-
Maatscliappij van Landbouw werd jl. Woensdag te Alkmaar
een tentoonstelling gehouden van rundvee, paarden en schapen,
die, hoewel niet druk bezocht, uitmuntte door de schoonheid
van het aanwezige hoornvee.
Jl. Woensdag had te Edam de aanbesteding plaats
van een stoomgemaal in den Zuidpolder. De minste
inschrijvers waren de heeren Gortvliet J. Blouw, te
Hoorn, voor f 11,978.
De officier van gezondh. 1ste kl. bij de marine
W. H. Visscher van Aalst, is te Amsterdam overleden.
Brieven uit Kennemerland.
XX. (Slot.)
De gemeenteraad heeft zich ongenegen betoonde, den stroom van
adressen aan de Tweede Kamer ten gunste van het spoorwegontwerp-
Kappeyne te helpen vermeerderen; maar aan burgemeester en wet
houders toevertrouwd om, indien het voorloopig verslag over dat
ontwerp uitgebracht en daarbij op de noodzakelijkheid der verbinding
tusschen het westen en het oosten der provincie (in het belang van
het verkeer, de verdediging en den zandaanvoer voor de in het
oostdeel te maken lijnen) gelet was, naar aanleiding daarvan een
ondersteunend adres aan de Kamer te richten. Toen de vertegen
woordiging de behandeling van dat ontwerp afgewezen had en een
ministeriëel voorstel in aantocht scheen waarin, naar hetgeen
er van gezegd wordt, de lijn AlkmaarHoorn niet is opgenomen
werd hier een goed gesteld adres aan den minister van Biunen-
landsche Zaken ter teekening aangeboden, waarin Z. Exc. verzocht
werd de gewenschte verbinding in zijn plan op te nemenruim
300 personen, zoo hier als in den omtrek gevestigd, hebben hunne
handteekening onder dit adres gesteld. Indien geen paar flinke
leden der Kamer het voor dit, niet Alkmaarsche, maar Noord-
hollandsehe belang opnemen, verwacht ik niet veel van de genomen
moeite.
Niet alleen bij de verkiezingen was de onderwijs-kwestie eene
die veel besproken werdzij hield onze ingezetenen meermalen
bezig. In de eerste plaats door het beproeven eener poging om
hier eene afdeeling der vereeniging voor volksonderwijs te vestigen,
waartoe eene openbare vergadering gehouden en aan voor- en
tegenstanders het woord gegeven werd. De laatsten vreesden voor
benadeeling van het Schoolverbond, 't welk hier gunstig werkt,
en ook voor de politieke strekking van eerstgenoemde vereeniging.
Van andere zijde bleef men het antwoord niet schuldig, maar liet
men, hoewel het aantal voorstanders groot genoeg was om tot het
vestigen eener afdeeling over te gaan, de beslissing aan vriend en
vijand over, waarbij de meerderheid de oprichting niet wenschelijk
verklaarde. Het bestuur der afdeeling van het Schoolverbond -
dat ('t verbond nl.) in den beginne getracht had door groote
behoedzaamheid ook de vrienden van het bijzonder onderwijs te
winnen, maar, zich hierin teleurgesteld ziende, in den laatsten tijd
eene fermer houding aangenomen heeft kwam vervolgens met
een voorstel om de afdeeling los te maken van het verbond en te
veranderen in eene plaatselijke vereeniging tot wering van het
schoolverzuim. Dit vond bestrijding, men oordeelde het verbond,
juist nu het meer positief begon te worden, niet te mogen ver
laten; en het gevolg der bespreking was, dat eene beslissing tot
den winter werd uitgesteld. Korte dagen daarna moest het bestuur
de leden weder bijeenroepen, naar aanleiding van het voorstel van
Op den Buiten-Amstel, bij Amsterdam, is jl. Woensdag
een schuitje omgeslagen, waarin zich een heer en eene
dame bevonden. Ofschoon al spoedig hulp aanwezig was,
moest deze zich bepalen tot het zooveel mogelijk boven
water houden der reeds in bewusteloozen toestand verkeerende
opvarenden, daar het schuitje, waarmede hulp aangebragt
werd, te rank was om eene poging te durven wagen om
de ongelukkigen, die elkander vast omklemd hielden, aan
boord te halen. Eerst later, toen er meer hulp kwam
opdagen, mogt dit gelukken.
Op de Jl. Dingsdag te Beverwijk gehouden grasver-
pachting is alles buitengewoon duur verkocht. De koe
hooi kost daar ruim f 100.
Te 's Hage is op Sljarigen leeftijd overleden de
heer A. J. van Tetroode, wel bekend bij ieder die
korteren of langeren tijd in de residentie heeft verkeerd. Hij
was de man, die elk jaar, op den sterfdag van Willem II,
een krans op diens standbeeld legde, uit dankbaarheid voor
de ondersteuning, welke die vorst hem indertijd ruimschoots
heeft verleend. Hij heeft bij uitersten wil aan zijne weduwe
opgedragen deze pieuse hulde aan de nagedachtenis van
zijn weldoener te blijven volhouden.
Onder de kiezers, die te Delft hebben gestemd, was
er een, ruim honderd jaren oud: Nicolaas van Leeuwen,
vroeger bouwman, die den 1 Mei 1775 is geboren. Hij
heeft zich te voet naar het raadhuis begeven om zijn
hurgerpligt te vervullen.
Heden avond, ongeveer 7 ure, passeert Z. M. de
Keizer van Rusland, op reis naar 's Hage, in HD. eigen
spoorweg-salonrijtuig, Utrecht. Dit rijtuig is hetzelfde,
waarmede Z. M. voor 2 jaar ons land bezocht, en dat
oorspronkelijk aan Z. M. den Keizer van Frankrijk toe
behoorde.
Jl. Donderdag is te Middelhurgr onder voorzitterschap
van Prins Hendrik, eene vergadering gehouden van aan
deelhouders in de stoomvaart Vlissingen-Engeland. Besloten
werd, de reederij te doen overgaan in een naamlooze ven
nootschap. Men zal vier booten in de vaart brengen en
trachten, de dienst 1 Julij a. s. te openen.
Thans is officiëel bekend gemaakt, dat het contract tot
afstand der marinewerf te Vlissingen geteekend is.
Men schrijft uit het Westland:
«De nieuwe aardappelen zijn klein en schraal. Neemt
men daarbij in aanmerking de weinige vraag naar nieuwe,
wegens de groote hoeveelheid goede oude en den gunstigen
stand van het gewas in Engeland, dan ziet het er niet
het hoofdbestuur tot ineensmelting van het verbond met de ver
eeniging voor volksonderwijs. De groote meerderheid van het
bestuur was tegen de fusie, maar de afdeeling machtigde bij stemming
haren vertegenwoordiger ter algemeene vergadering, zich er voor te
verklaren. Alzoo is er kans om twee vliegen in één klap te slaan
en een paar avonden 's jaars meer vrij te houden.
De liedertafels schijnen almede op het afschaffen van vergader
en repetitie-avonden bedacht. Arion No. i prijkt misschien nog
met een lid of wat op de lijst van den Nederlandschen Zangersbond,
maar wij houden dit genootschap voor even dood als Alkmaars
Mannenkoor. Of beide reeds beluid zijn weet ik niet, maar voor
dood houd ik ze stellig. De vereeniging voor ijs- en volksver
maken is, naar mijne meening, insgelijks bezig zich zelve af te
breken, door het besluit van het bestuur om zich voortaan alleen
tot ijsvermaken te bepalen, zoodat de leden kans hebben om het
jaar of drie een wedstrijd op schaatsen aan te zien, waarvan gasthuis
en kerkhof meer zouden kunnen verhalen.
Indien nu de banierlooze zangers de jonge afdeeling van Toon
kunst wilden versterken, zou zulks dien kunstkring zeer ten goede
komen. Maar vele liefhebbers, en daaronder ook die geen leden
der „tafels" waren, houden zich van verre, den „moord" van
Arion Senior nog maar niet kunnende vergeten. „Toonkunst"
heeft de jongst gehouden uitvoering, bij wijze van volksconcert,
voor eene.luttele entree herhaald en daarvan veel voldoening gehad.
Het publiek gedroeg zieh zoo ordelijk als men zou mogen verlangen,
en gaf blijken het ten gehoore gebrachte, o. a. Beethovens „Bouw
vallen van Athene" zeer te appreciëeren.
Ten behoeve van den bouwvalligen toren van het diaconiehuis,
waarover ik u vroeger schreef, heeft zich eene commissie van inge
zetenen van allerlei godsdienstige richting gevormd, ten einde
bijdragen te verzamelen, niet tot een geschenk aan een kerkelijk
gesticht, maar tot behoud van een daarvoor noodeloos toevoegsel,
dat een sieraad der gansche stad is. Of men dit algemeen zoo
begrijpen en ongeveer f 1500 bijeenbrengen zal?
De vrijmetselaarsloge „de Noordstar" heeft een heerenhuis aan
de Langestraat aangekocht om tot vergaderplaats te dienen en
zet het te huur. Of het meerendeel der leden met den door de
commissie ad lioc gedanen koop niet ingenomen is, of dat de mid
delen voor de behoorlijke inrichting van het pand ontbreken, of
dat dit wat ik ook al hoorde niet vrij genoeg gelegen is,
ik kan er u niets van zeggen; ik ben te bevreesd van de geheime
nissen van een verschrikkelijk geheim genootschap, om ook maar
te trachten er meer van aan de weet te komen.
Bij de hervormde gemeente, verneem ik, zal men den tot een
matig bedrag voor het onderhoud der kerken geheven wordenden
hoofdelijken omslag merkelijk verhoogen ten behoeve van de bezol
digingen der predikanten, welke f 1600 bedragen. Vele leden
voordeelig uit voor den Westlander, wiens bestaan van een
vroegen grooten aardappel afhangt.
Ook de boomvruchten hebben veel geleden door het
drooge weder. Mogt hierin niet spoedig verandering komen,
dan zal de schade voor de tuinders aanzienlijk zijn.»
De vreugde der Sneekers over de herkiezing van
den heer Moens gaf zich jl. Donderdag op eigenaardige
wijze lucht. Zoodra de uitslag bekend was, werd den heer
Moens daarvan per telegram berigt gezonden, met de drin
gende uitnoodiging, zoo spoedig mogelijk naar Sneek te
komen. Aan dat verzoek werd door hem met bereidwil
ligheid voldaan, en tegen half twaalf arriveerde hij daar.
Door eenige heeren van de boot gehaald, werd hij geleid
naar de eivolle zaal, bij den heer R. Agema. Daar werd
hij door alle tegenwoordigen, van hunne zitplaatsen opge
rezen, met daverend applaus begroet, en de muziek deed
het geliefde volkslied hooren. In een krachtige, hartelijke
speech gaf de heer Moens lucht aan de gevoelens, die
hem bezielden. Tot laat in den nacht bleef men alleraan
genaamst bijeen, terwijl menige dronk werd gewijd aan
den moedigen kampioen voor het volksonderwijs, aan het
heil van het vaderland en het district.
Te Groningen zal eene zoogenaamde lOOjarig aloë
in de eerste dagen van Julij gaan bloeijen. De plant is
80 jaar oud. Zoodra zij gebloeid heeft, sterft zij. De
overige in de Groninger Hortus aanwezige agaves (agave
americana is de naam der plant) zijn betrekkelijk jong en
hebben nog wel 40 a 50 jaar levens noodig, alvorens in
bloei te komen.
De vlasbouw zal in Groningerland weinig bevredigende
resultaten opleveren, terwijl de hooiopbrengst dit jaar
weinig zal zijn.
Jl. Zondag nacht had in een aardappelmeel-fabriek
te Veendam een 22jarig werkman zich te slapen gelegd
achter den stoomketel. Plotseling hebben, naar 't schijnt
door het losspringen van een der veiligheidskleppen, de
stoom en het kokende water zich op den slapende ontlast
en hem terstond gedood. Althans men vond den volgenden
morgen zijn lijk in een onbeschrijfelijken toestand.
Bijgewoond door een groote menigte landbouwers uit
verschillende naburige gemeenten, had te Meppeljl. Donderdag
middag de jaarlijksche groote verhuring van hooilanden
plaats; buitengewoon hooge prijzen werden bedongen en
doorloopend werd van 35 tot 50 pCt. meer besteed dan
in vorige jaren. De prijzen liepen per hectaren van f 60
tot 120; beter soort f 120 a 150; gemestland f150 a 180.
zijn hierover hoogst ontevreden en dreigen, bij toepassing van den
maatregel, hun lidmaatschap op te zeggen; niet omdat men f1500
zoo prachtige bezoldiging vindt, maar wegens de wijze waarop men
tot de verhooging gekomen is, eh zeker ook wel wegens het driemaal
achtereen beroepen van predikanten, wier gevoelens dbor een groot
aantal notabele leden niet gedeeld worden. Verschillende personen
hadden zich verbonden tot geldelijke bijdragen, ten einde door
eene tractementsverbetering van f 300, de aanneming van het
beroep door genoemde predikanten te verzekeren. Maar de eene
gever vertrok, een tweede stierf, een derde moest wat zuiniger
doen, enz., enz., en ton laatste werd de geldelijke druk voor de
overblij venden zoo zwaar, dat meu er op bedacht werd dien op de
geheele gemeente over te brengen, 't ls gemakkelijk, zich op der
gelijke wijze van aangegane verplichtingen te ontslaan, maar mooi
is 't niet.
Het plotseling overlijden van den heer van Foreest veroorzaakte
j hier niet geringen indruk. In deze stad geboren, was hij, hoewel
i op het boschrijk Nijenburg onder Heyloo wonende, als het ware
burger van Alkmaar gebleven, waar ieder hem kende en hem om
zijne minzaamheid achting toedroeg. Van zijn aanzienlijk vermogen
was hij steeds bereid om bij te dragen, waar armoede te helpen,
iets goeds te stichten of in stand te houden was, en wie er ook
belast was voor zulke doeleinden giften te vragen, verzuimde niet
zijn inteekenlijst te presenteeren aan hem, die metterwoon de stad
verlaten had, maar er als gever gebleven was. Gelijk de heer van
j Foreest, hoe ook van allen geacht inzonderheid door de conser-
i vatieven in dit distriet Kamerwaarts geleid werd, verleende hij
door zijn stand en zijne persoonlijkheid wederkeerig een zeker prestige
aan die partij. De stembus van Vrijdag zal doen blijken of dat
prestige door het verlies van den heer van Foreest al of niet verzwakt
is. En zoo eindig ik inderdaad met datgeen waarmee ik begonnen
bende verkiezingenZou 't wel anders kunnen
i Mijn papier laat mij nog een paar regels ruimte voor de mede-
deeling, dat een boekhandelaar alhier de uitgaaf aankondigt van
een adresboek, „wegens de uitbreiding der gemeente." Zoowel uit
dit bericht, als uit den noot aan den voet dezer bladzijde, moge
u blijken, dat er ook hier personen zijn die voor den Hoornschen
penny-a-liner niet onderdoen, en tevens mijne onpartijdigheid.
Aan de achting, den overledene verschuldigd, wordt voorzeker
niet te kort gedaan door op te komen tegen de overdrijving, welke
sprak uit een artikel in de Haart. Cour., naar aanleiding van zijn
verscheiden. Men zag langs den weg, door den lijkstoet gevolgd,
niets dan bedrukte gezichten heet het daarin. Waarom de
waarheid dus geweld aangedaan? De heer v. F. wordt te zeer
betreurd, dan dat dergelijke overdrijvingen zijne nagedachtenis
behoeven op te sieren.