1875. N°. 128.
Zondag 24 October.
33 Jaargang.
Alle handen aan het werk!
Uit g'ever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN N°. 163.
Herstellingen Molenbrug.
Binnenland.
IIELDERSCUE
EV XIEUWEDIEPER (ÖlRAYT
„W ij huldigen het goed e.,s
Verschijnt Dingsdag, Donderdag en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1 30.
franco per post - 1.65.
Prijs der Advertcntiën: Tan 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Eiken öoiiderJnR vertrekt de mail naar
Oost-Indië. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
De sluiting der mail naar Padang en Batavia, te ver
zenden per mailboot PRINS HENDRIK, geschiedt voor
drukwerken den 29 October, na aankomst van trein III
(Noordholl. Spoorweg), ten 10.58 des avonds, voor brieven
den 30 October, na aankomst van trein I,ten9.47 des morgens.
- V
De Burgemeester der gemeente Helder brengt ter openbare
kennis, dat, wegens te doene herstellingen aan de Molenbrug,
over het Heldersche Kanaal, DE PASSAGE VOOR
RIJTUIGEN OVER DIE HRU» gedurende den
85, S6, 87 en S§ dezer maand ZAI< ZIJN
AFGESLOTEN.
Helder,
den 22 October 1875.
De Burgemeester voornoemd,
STAKMAN BOSSE.
Nederland heeft door Amerikaansche spoorwegkoorts
schatten verloren. Enkele Nederlanders zijn rijk geworden.
Wij zeggen niet, dat deze gelukkige Nederlanders de andere
arm gemaakt hebben. Alleen constateeren wij, dat de
kantoren en kantoortjes, die deze spoorwegleeningen aan
de markt gebragt hebben, er niet slecht bij gevaren zijn.
Misschien zal niemand schuldig zijn aan bedrog; van groote
ligtzinnigheid en ongeoorloofde hebzucht is zeker niet iedere
firma vrij te pleiten, die in 1871 en '72 waardeloos papier
voor hoog geld heeft weten te verkoopen.
Maar onze natie is een geduldige natie. Zij laat zich
plunderen en zwijgt. Want of nu slimme Amerikanen of
Nederlanders, niet minder slim of ongeoorloofd ligtzinnig,
de schuldigen zijn, geplunderd is ons volk geworden.
Wie is er, die niet op de eene of andere manier eerlijk
verdiend geld heeft verloren door zijn goed vertrouwen in
de talrijke op dik papier gedrukte prospectussen, die gouden
wonderen beloofden, en niets gaven, behalve groote winst
voor de kantoren, die hun naam misbruikten om deze
leeningen aan de markt te brengen?
Wie telt de slagtoffers der Vintcent-Brainards, der
Atchison-Branch, der St. Louis, St. Eastern, der Maxwell's
en hoe die dingen heeten mogen, die men voor 75 procent
gekocht heeft, en waarvoor men thans tegen 15 en 20
procent geen kooper kan vinden? Huisvaders zijn eronder,
die hunne spaarpenningen, weduwen, die hun schraal
inkomen, weezen, die hun geheel bezit, zagen verdwijnen
in de zakken van slimme Amerikanen en hunne medeplig-
tigen. Maar wij zijn een geduldig volk!
Onze justitie is ons waardig. Als een jongen 's nachts
een appel uit een boomgaard steelt, komt de geheele
staatsmagt, burgemeester, veldwachters, regters van instructie,
Provinciaal Geregtshof en des noods de Hooge Raad er
bij 'te pas. Als Nederland millioenen en millioenen verliest
door beurs-operatiën, die alle vermoeden opleveren van
te vallen onder de strafwet, dan zwijgt de justitie; ze
neemt een voorbeeld aan de slagtoffers.
Soms is er een der geschoren schapen minder geduldig
dan de anderen. Soms heeft de hand van den scheerder
met de wol ook een stuk van de huid medegenomen.
Soms klaagt een ongelukkig aandeelhouder overluid.
Iedereen geeft den man gelijk. Maar er gebeurt niets en
nog eens niets. De man had even goed niet kunnen klagen.
Van tijd tot tijd worden er bijeenkomsten gehouden van
houders van aandeelen en obligatiën van de een of andere
noodlijdende spoorweg-maatschappij. Men benoemt dan
eene commissie; liefst worden daarin juist de firma's gekozen
(zeker om der onpartijdigheidswilledie de effecten vaan
dé markt hebben gebragt en er wel bij gevaren zijn, de
aandeelhouders storten eene zekere som per aandeel «uoor
de kostenen na verloop van korter of langer tijd komt
de commissie met een voorstel tot regeling voor den dag,
dat onvermijdelijk daarop neerkomt, dat de aandeelhouders
zoo goed als niets krijgen. Onvoorbereid en zonder vol
ledige inlichtingen mogen zij dan kiezen tusschen het
regelings-voorstel enniets, tusschen bijna niets en
geheel niets. Soms wordt dan de een of ander eerlijk man,
die twee, drie duizend gulden betaald heeft, voor wat nu
blijkt, ter zijner keuze of geheel, of bijna niets te zijn,
boos en verontwaardigd, en zegt in duidelijke woorden
zijne meening.
Zoo zeide op de jongste vergadering van aandeelhouders
der Paul en Pacific de heer van Assendelft de Coninch
met duidelijke woorden, dat hij niet geduldig verkoos te
zijn, en het alleronaangenaamst vond geplunderd te worden
hij riep de steun van de dagbladpers in om openbaarheid
te geven aan en licht te verspreiden over de middelen,
die gebezigd zijn om de zoogenaamde Amerikaansche
spoorwegen te doen strekken om zooveel scliats, zoovele
zuurverdiende spaarpenningen en eerlijk verkregene winsten
van eigenaren te doen veranderen.
Men zou meenen, dat die roep weerklank moest vinden.
Het Handelsblad van Donderdag 14 dezer is geschikt, die
illusiën te ontnemen. Op vrij hoogen toon verklaart dat
blad geene onbewezene beschuldigingen te willen ver
breiden, en raadt geduld en zwijgen aan.
Niemand vorderde dit van de pers. Men vroeg haar
alleen een onderzoek op zich te nemen, dat de krachten
van particulieren te boven gaat. Alleen de groote dagblad
pers, die over zooveel bronnen van informatie beschikt,
zou dit werk kunnen doen, zoude eene schifting kunnen
maken tusschen de uitgevers dier spoorwegwaarden, die
zelf dupes en slagtoffers zijn geweest, en die anderen, die
zich gewarmd hebben bij bet vuur, waarin zij anderen
verbrandden. Zijn er die? Wij weten bet niet, en kunnen
het niet bewijzen. Maar wij vermoeden het, en juist om
het bewijs, van schuld of onschuld om 't even, om licht
in deze treurige zaak is 't ons te doen.
Voor ons is die taak eene onmogelijkheid. Wij hebben
er de proef van genomen. Van eene onderneming «de
Maxwell-landgrant and railway cornp.,» hebben wij alles
verzameld, wat voor ons verkrijgbaar was. Maar dat is
niet genoeg; zonder ingewijd te zijn in de geheimen van
de beurs, zonder kennis van bijzonderheden, liandels-
relatiën, enz., zonder de mogelijkheid om getuigen en
deskundigen te hooren, kan zoodanig onderzoek wel eene
persoonlijk sterke overtuiging geven van schuld of onschuld,
maar volledig bewijs is langs dien weg niet te verkrijgen.
De juiste wijze van bandelen in deze zaak is aange
wezen door een zestal ingezetenen van Amsterdam, die
zich gewend bebben tot de Tweede Kamer met verzoek
gebruik te maken van het regt van enquête, en een
onderzoek in te stellen naar de wijze, waarop men de
Nederiandsche natie spoorweg-papieren voor geld heeft
weten te doen ruilen. Zulk een onderzoek kan alleen de
schuldigen aanwijzen. Aantoonen, wat er waar is van de
verhalen, die iedereen kent, en die men elkaar toefluistert,
dat het kantoor van A. dezen spoorweg heeft aan de markt
gebragt, wetende, dat die niet bestond, en het kantoor van
B., de onwaarheden van dat prospectus willens en wetens
door hare handteekening geloof heeft verschaft.
Zulk een onderzoek is een zedelijke pligt, voorgeschreven
door het belang der openbare orde, en door het geschonden
regt. Engeland heeft in deze het voorbeeld gegeven. De
enquête door het Engelsche Parlement gehouden heeft
bewezen, hoe beursprijzen gemaakt worden, en het publiek
bedrogen. Zulk een bewijs moet ook voor Nederland
geleverd worden.
Zal de Tweede Kamer zulk een onderzoek gelasten?
Laten wij ons daarover geene illusiën maken. Er
behoort daarvoor zeer veel moed; want het is te verwachten
dat dit onderzoek een helder licht zal verbreiden over
handelingen, die als bij stilzwijgende overeenkomst met een
sluijer bedekt zijn gebleven, en een storm van veront
waardiging zal wekken in het land.
Alles zal er dus van afhangen, of wij weêr blijven
«rustige Hollanders,of dat wij de handen uit den mouw
steken. Als die enquête niet gevraagd wordt door zes
Amsterdammers, maar door honderden en duizenden in het
geheele land, dan zal zij zoel gebeuren. Als wij niets doen,
omdat onze buurman niets doet, dan zal zij niet gebeuren.
Als ieder onzer die schade geleden heeft, of een vriend is
van licht ook op de beurs en de fondsenmarkt, zich rigt
tot de Kamer ter ondersteuning van het Amsterdamsche
adres, dan zal-het wel gebeuren. Alle handen dan aan het
werk; eene vraag om «meer licht en scherp onderzoek» is
altijd geoorloofd, meer dan dat, is pligt!
En niet uitstellen tot morgen. Deze verliezen zijn geleden.
Maar van daag of morgen breekt eene nieuwe speculatie
woede uit. Laat ons dan op eene enquête kunnen wijzen,
als eene waarschuwing voor de zwakken, eene les voor de
verstandigen, en eene bedreiging voor hen, die «geld maken
van papier.»
HELDER en NIEUWEDIEP, 23 October.
Bij de Directie der Marine alhier ji. Donderdag verkocht
5 stoomketels en een stel scheepsstoomwerktuigen van 450
paardenkracht nominaal. De hoogste inschrijving was van
de firma Cijfer Zn., te Rotterdam, voor de som van
f 40,628.
De rederijkerskamer Olympia zal Woensdag 27 dezer
hare eerste buitengewone vergadering houden in dit saizoen.
Het Koninklijk Instituut voor de Marine, met
3jarigen cursus, zal, naar men verneemt, het volgende jaar
in een 4jarigen cursus veranderd worden. De leervakken
zullen dan tevens worden vermeerderd met de Hoogduitsche
taal, Maleisch en chemie.
De laatste oefeningen der artillerie alhier met de 23 cM.
zijn in deze week afgeloopen. Het doel was, om de
zekerheid van het schot te kennen op een vaartuig, dat
met volle kracht door een sleepboot werd voortgesleept.
De sleepboot liep 121 mijls vaart en het kleine vaartuig
dat op sleeptouw was, werd op een afstand van drie kabel
lengten uit den wal, vijfmaal van de 22 schoten getroffen.
De andere projectielen vielen zoo digt bij het doel, dat
het als zeker kan worden aangenomen, dat zij, op een
vaartuig van grootere afmeting, allen treffers zouden zijn
geweest.
Het schip Harlingen, kapt. de Boer, van Sundsvall
naar Harlingen, op de Laan bij Texel vastgeraakt, is nog vol
water; men is bezig den inventaris te bergen en zal trachten
door liet lossen van den deklast liet schip te ligten.
Beroepen te Middelburg, ds. G. Doedes, pred. te Velsen;
te Vlissingen ds. E. W. Heinecken, pred. te Renswoude.
De heer dr. W. C. van Manen, van Winkel naar
Zierikzee beroepen, aanvaardde jl. Zondag zijne bediening
met eene rede over 1 Job. I 3.
Het berigt als zoude ds. J. H. van Hoogstraten, te
Krimpen aan den IJssel, liet beroep naar Winkel hebben
aangenomen, heeft zich nog niet bevestigd.
In eene vergadering van leden der afdeeling Alkmaar
van de Hollandsche Maatschappij van Landbouw is de lieer
mr. A. P. de Lange, advocaat aldaar, tot voorzitter
der afdeeling benoemd, terwijl de lieer S. C. Coster (aftredend
voorzitter) als candidaat voor lid van liet hoofdbestuur
werd gekozen. Tevens werd in deze vergadering besloten
f 25 bij te dragen voor den in 1876 te houden wedstrijd
van stoomdorschwerktuigen.
Gelijk bekend is, heeft eenige dagen geleden de pleg-
tige opening plaats geliad van de Prins-Hendrik-Stichting
te Egmond aan Zee. Omtrent de inrigting van liet gebouw
en de wijze van verpleging der arme vissclierlieden, zoo
mannen als vrouwen, deelt de N. R. C. bet volgende mede
Behalve eene spreekkamer en nog een voorvertrek voor
den vader en de moeder, aan wie het toezigt zal worden
opgedragen, bevat de woning eene ruime eetzaal voor de
verpleegden, waar ruimschoots aan de eischen van verwar
ming en verlichting wordt voldaan. Voorts zestien slaap
vertrekken, waarvan vier elk voor twee personen bestemd.
Voor degelijke voeding, ligging en voegzame kleeding der
arme gasten wordt op onbekrompene wijze gezorgd. Maar
ofschoon het asyl voor ongeveer 20 personen is ingerigt,
zullen er voorloopig slechts 10 worden opgenomen, daar
de financiën nog niet toelaten aan het geheele plan uit
voering te geven, hoewel de diaconie of het armbestuur,
waartoe ieder behoort, die hier wordt opgenomen, eene
kleine jaarlijksche bijdrage voor hare gealimenteerden
betaalt. Op dit oogenblik zijn reeds vijf behoeftige oude
vissclierlieden, twee mannen en drie vrouwen, in de Prins-
Hendrik-Stichting gevestigd. Het voorloopig getal zal
intusschen spoedig vol zijn, want de aanvragen overtreffen
reeds het aantal nog vacante plaatsen.
Sinds de laatste veertien dagen heerscht onder het
rundvee te Winkel de tongblaar, die zich steeds meer uit
breidt. Bij de schaarsclite van gras in de weide en het
bij uitstek gure weder lijden de dieren dubbel, terwijl de
veehouders, voor wie dit jaar toch niet onder de gunstigste
kan gerekend worden, opnieuw schade ondervinden, daar,
gelijk bekend is, liet melkgeven van met die kwaal bezochte
runderen nagenoeg geheel ophoudt.
Aan mej. M. H. Viervant, van Hoorn, is de acte voor
Engelsche taal- en letterkunde toegekend.
De financiëele toestand der Werkmansvereeniging te
Hoorn, die tegenwoordig 197 leden telt, is zeer gunstig.
Uit de rekening en verantwoording over liet afgeloopen
jaar blijkt, dat er een voordeelig saldo is van f 662.01.
De ontvangsten waren f 1107.46 en de uitgaven f 445.45.
Deze gunstige uitslag gaf in de laatstgehouden vergadering
aanleiding tot een voorstel, dat met bijna algemeene stemmen
aangenomen werd, om voortaan aan de weduwe van een
overleden lid gedurende tien weken uit de kas der ver-
eeniging wekelijks drie gulden uit te keeren.
De gemeenteraad te Hoorn heeft met algemeene
stemmen besloten, de H. Burgerschool met 4jarigen cursus
te veranderen in eene met 3jarigen. Het onderwijs zal
zóó worden ingerigt, dat die drie jaren een afgerond geheel
vormen en ook gelegenheid geven tot aansluiting aan eene
school met öjarigen cursus. In het personeel zal eenige
verandering plaats hebben. Tevens werd besloten, de hoogste
klasse van de voorbereidende school af te schaffen, waardoor
eene betere aansluiting tusschen de beide genoemde inrig-
tingen van onderwijs tot stand wordt gebragt.
