1875. N°. 131.
33 Jaargang.
Zondag 31 October.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN 1*°. 1«3.
Binnenland.
HELDERSCHE
EN NIEUWEDIEPER COURANT
„W ij huldigen het goed e."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Prijs der Advertcntiën: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
131 ken Donderdag vertrekt de mail naar
Oost-Indië. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
HELDER en NIEUWEDIEP, 30 October.
Het état-major van het oefenings-escader, dat den 1
Nov. a. s. van hier zal vertrekken, is zamengesteld als volgt
Koramandant van het escader: W. C. Klis, kapt. ter zee;
T. H. baron van Verschuer, luit. ter zee 1ste kl., adjudant.
Zilveren KruisW. C. Klis, kapt. ter zee, kommandant;
F. K. Engelbrecht, luit. ter zee 1ste kl., eerste officier;
H. A. Schippers, W. C. P. E. de Klopper, L. Dupper en
jhr. H. M. Speelman, luit. ter zee 2de kl.J. A. Borel,
P. S. R. Wolterbeek, P. W. Sachse, J. M. Baak, F. C.
E. L. Koster, F. M. van Gelsdorp, H. J. van Bisselick,
P. H. Brocx, G. J. Buijs en jhr. J. F. Coertzen de Koek,
adelborsten 1ste kl.; C. M. E. R. C. von Bosen, 2de luit.
der mariniers; H. C. Steenbergen, ofï. van gez. 1ste kl.;
J. C. L. K. van Wely, off. van adm. 1ste kl.C L.
Vernée en A. P. W. Immink, scheepsklerken.
Leeuwarden: B. D. van Trojen, kapt. ter zee, komman
dant; R. Wijmans, luit. ter zee 1ste kl., eerste officier;
J. Dalen, W. A. Kok, A. C. van der Sande Lacoste en
jhr. S. B. Ortt, luit. ter zee 2de kl.; A. L. van der Moolen,
C. E. Hummel, J. M. Wijers. W. A. Mouton, W. Voor
molen, G. P. Posthuma, A. L. Boelen en O. J. E. baron
Wassenaer tot Catwijck, adelborsten 1ste kl.; H. van
Stockum, off. van gez. 1ste kl.A. J. Looijen, off. van
adm. 1ste kl.M. P. H. Krol en H. J. Verveen, scheeps
klerken.
Cornelis Dirks: E. L. baron van Heeckeren van Walien,
kapt.-luit. ter zee, kommandant; L. M. L. dei Haan, luit.
ter zee 1ste kl., eerste officier; M. F. J. de Nerée tot
Babberich, W. Römer en J. J. Kraakman, luit. ter zee
2de kl.R. Reinders, W. P. Coolhaas en F. C. V. Zwaans
hals, adelborsten 1ste kl.H. L. Reeder, off. van gez. 1ste kl.
F. A. Frederiks, off. van adm. 2de kl.
De reis van dit escader zal worden medegemaakt door
den ingenieur der eerste klasse bij het vak van scheeps
bouw P. J. Turk.
Z. Exc. de Minister van Marine bezocht gisteren
alhier het op vertrek liggend escader en het Instituut der
Marine.
Blijkens een bij het departement van Koloniën ontvan
gen telegram van den gouv.-generaal van Nederl.-Indië,
heeft de tijdelijke militaire en civiele bevelhebber in Atsjin
den 23 dezer aan de Indische regering berigt, dat de
gezondheidstoestand gunstig was; sedert den 6 dezer was
slechts één enkel militair overleden.
Aan de Pruissische grenzen en vooral in de gemeente
Ammerlo is het miltvuur onder het vee uitgebroken. Van
de zijde onzer regering worden strenge maatregelen genomen
en scherp op den invoer van vee van die zijde toegezien.
De voorbereidende werkzaamheden zijn sinds eenige
dagen aangevangen met het bepalen van het geschiktste
punt voor de plaatsing van een ijzeren vuurtoren, en wel
buiten het fort Kijkduin, ter vervanging van den tegen
woordige, die in het fort als mikpunt voor den vijand zou
kunnen dienen en instortende, 40 meter hoog van steen
gebouwd, de beweging in het fort zou belemmeren.
Naar men verzekert zijn de vier kolonialen, die voor
eenige dagen met een vlet van het Huisduiner strand zijn
ontvlugt, te Antwerpen aangekomen, terwijl zij de vlet
van de Schelde hebben laten afdrijven.
Beroepen te Koudekerk (class. Leiden), ds. J.
Kraijenbelt Wzn., te Alkmaar; te Callantsoog, ds. W. A.
Kuipéri, pred. te Overlangbroek.
Met zekerheid kunnen wij thans berigten dat ds. J.
W. van Hoogstraten het beroep naar Winkel heeft aan
genomen.
De voorzitter der Nederlandsche Hoofdcommissie
voor de Internationale Tentoonstelling te Phiadelphia, dr.
E. H. von Baumhauer, heeft een telegram ontvangen van
den heer Burlage, lid dezer commissie te New-York, in
houdende, dat de heer Burlage er in geslaagd is om voor
de Nederlandsche afdeeling eene gunstig gelegen ruimte te
verkrijgen, even groot als die, welke voor België is afge
zonderd.
De Nederlandsche Handelmaatschappij zal in het
laatst van Nov. eene belangrijke verzameling Japansche
en Chinesche goederen laten verkoopen, waarvan de waarde
op p. m. f 300,000 geschat wordt.
In hare vergadering van den 27 dezer heeft de
afdeeling «Alkmaar» van het Nederl. Schoolverbond hare
goedkeuring gehecht aan het ontwerp-reglement voor de
Vereeniging tot bevordering van het volksonderwijs en
schoolbezoek in Nederland, waarin zij met 1 Jan. 1876
zal overgaan. Tot afgevaardigde ter algemeene vergadering
is gekozen de heer M. Cohen S/uart.
De spoorwegvreugde was te Hoorn jl. Dingsdag en
vooral Woensdag algemeen. Het bestuur van de vereeniging
voor Volksvermaken deed des avonds een allegorische loco
motief, getrokken door vier paarden, door de stad rijden,
terwijl mede een serenade met fakkellicht werd gebragt
aan den burgemeester, mr. W. K. baron v. Dedem, het lid
der Eerste Kamer jhr. mr. D. v. Akerlaken, ter erkentenis
zijner veeljarige bemoeijingen in deze levenskwestie, en aan
ons lid der Tweede Kamer, den heer K. de Jong, nog niet
tegenwoordig, ten huize van diens zoon, den heer M. de
Jong. Het feest werd op de sociëteit tot een gevorderd
uur voortgezet.
De gemeenteraad bevestigde jl. Woensdag in een voltallige
vergadering met 7 tegen 6 stemmen en behoudens aan te
brengen hervormingen het bestaan der bank van leening.
De kinderen op de armenscholen te Hoorn moeten
thans allen eenige uren in de week de gymnastiekschool
bezoeken. Deze regeling is door den nieuw benoemden
burgemeester, die zich veel aan het onderwijs der arme
kinderen laat gelegen liggen, sedert de laatste dagen vast
gesteld.
Men meldt uit Andijk, dd. 27 dezer:
«Zag menig landbouwer zijn erwten-oogst mislukt, over de
opbrengst der aardappelen is men daarentegen zeer tevreden.
Bij het rooijen ontdekte men slechts enkele zieken. Ook
is de kwaliteit uitmuntend. Ze worden verkocht voor f 2
h 2.20 per hectoliter.
Van ziekte onder het vee hoort men niets. De weiden
zien echter dor en kaal, zoodat vele boeren reeds daar hun
vee moeten voeren.»
Jl. Donderdag middag derailleerde in de nabijheid
van het station te Koog-Zaandijk de locomotief van een
trein, die het zand van Castricum naar het IJ brengt.
Belangrijke ongelukken hadden niet plaatsslechts één man
werd aan het hoofd gewond. De locomotief en verscheidene
zandwagens werden zwaar beschadigd.
Jl. Woensdag is met de stoomkanonneerboot Havik
op het IJ te Amsterdam een proeftogt gedaan. Het vaartuig
is gebouwd op 's Rijks werf en de machines zijn bij par
ticulieren (de heeren Christie, Nolet de Kuijper, te
Delfshaven) vervaardigd. Een en ander heeft aan de
verwachting beantwoord; een 8 mijls vaart is verkregen.
Thans zijn zeven dier booten voor de dienst beschikbaar,
een drietal is zijn voltooijing nabij en met den bouw van
vier anderen heeft men in Aug. jl. een aanvang gemaakt.
Onder de hij den Amsterdamschen gemeenteraad
ingekomen stukken komt een curieus adres voor. De heeren
Eibers Co. vragen schadeloosstelling, omdat de Gasthuis
straat thans Paleisstraat heet. Deze firma, in de Gasthuisstraat
gevestigd, heeft drukwerken doen vervaardigen met het
adres Gasthuisstraat en lijdt nu f 330 schade, omdat die
drukwerken onbruikbaar zijn.
Jl. Woensdag avond is aan den heer Burgers, den
president der Transvaalsche republiek, een diner aangeboden
in het Amstel-hótel te Amsterdam. Onder de genoodigden
bevonden zich de minister van Binnenl. Zaken, eenige leden
der Eerste Kamer van de Staten-GeDeraal, van de Kamer
van Koophandel en de burgemeester van Amsterdam.
Door eenige belangstellenden in de Nederl. zeevaart
en industrie, te Amsterdam, is bij de heeren A. W. Sijthoff,
te Leiden, in het licht gezonden een Mededeeling, betrek
kelijk een werktuig, uitgedacht door den heer L. Janse Bz.,
leeraar aan de Kweekschool voor de Zeevaart in de
hoofdstad. Bedoeld werktuig is vrij van de gebreken, die
het gewone kompas onzeker, soms gevaarlijk, maken voor
den zeeman. Zooals men weet moet bij de aflezing van
het kompas steeds gelet worden op de omstandigheden
waarin het verkeert, bijv. of ijzeren ra's, masten, ladingen
enz. aanwezig zijn, terwijl tevens de nabijheid van ijzer
mijnen, van de magnetische polen enz. Invloed op de rigting
der kompasnaald uitoefenen. Het door den heer Janse
uitgevonden werktuig, nu, wijst, afhankelijk van het aard
magnetisme en van het scheepsijzer, den waren koers van
het schip aan. Zulk een werktuig op een vaste plaats in
de kajuit aangebragt, stelt den gezagvoerder in staat elk
oogenblik te bepalen: «1. ongeveer den tijd der waar
neming; 2. den waren koers van het schip; 3. den mis-
wijzenden koers en daaruit 4. de variatie en deriatie van het
miswijzende kompas voor eiken voorliggenden waren koers.»
Deze vinding heeft in een mate de aandacht der zamen-
stellers van het door ons aangekondigd vlugschrift getrokken,
dat zij zich genoopt gevoeld hebben van haar een voor-
loopige mededeeling te doen aan alle gezagvoerders, reeders
en assuradeuren; aan allen verder, die zoowel regtstreeks
als zijdelings met het zeewezen in betrekking staan, niet
minder aan lienf die prijs stellen op practiscli nuttig werkende
toepassingen op het gebied der zeevaart, in Nederland door
een Nederlander gedaan, en eindelijk aan diegenen, die,
bij het gemis van bescherming door een octrooi-wet, zich
zouden willen vereenigen tot het in het leven roepen, op
ruime schaal, van een geheel nieuwen tak van nijverheid,
waarvan Nederland het uitgangspunt zou uitmaken.
Wij gelooven de bedoelingen van de Amsterdamsche
heeren 't best te bevorderen, wanneer wij, na de korte
omschrijving, welke wij aan hun brochure ontleenden, alle
belangstellenden opwekken met het geschrift zelf kennis te
maken. De zaak verdient ongetwijfeld ernstige overweging.
Te Haarlem zijn weder door een handelshuis twee
soorten van «kunstmeel» aan bakkers aangeboden, dat bij
onderzoek voornamelijk bleek te bestaan uit zwavelzure
of koolzure kalk, of gips en krijt.
Jl. Woensdag is te Rotterdam onder voorzitterschap
van prof. Tiele de derde Nederl. Protestantendag gehouden.
De bijeenkomst was talrijk bezocht. De voorzitter hield
eene welsprekende uitvoerige rede, waarna de afgevaar
digden uit Duitschland, Engeland en Noord-Amerika het
woord voerden. Vervolgens besprak de heerP. H. Hugenholtz
het vraagpunt «onze roeping tegenover de sociale kwestie,»
en kwam tot de conclusie: «de roeping der leden van
protestantsche kerkgenootschappen is, als zoodanig, maar
vooral als godsdienstige menschen, den individu maatschap
pelijk en verstandelijk te ontwikkelen en te verheffen.»
Daarna behandelde de heer mr H. Ph. de Kanter de vraag:
«wat is er van de catheder-socialisten te verwachten voor
de zedelijke ontwikkeling van het volk Vervolgens
hield de heer F. C. A. Pantekoek eene rede over «de
waarde der zoogenaamde christelijke feesten.» Het volgende
vraagpunt: «het belang van de godsdienst voor de heden-
daagsche zamenleving,» werd behandeld door prof. A.
Kuenen. Het laatste punt: over de houding der vrijzinnige
protestanten na do onveranderde handhaving van art. 11
van het Alg. Reg. der Synode (handhaving der leer), werd
besproken door den heer A. S. Carpentier Alting. Hij
verlangde geen petitionnement, maar een openhartig protest
van alle liberale protestanten.
De volgende bijeenkomst zal te Arnhem gehouden worden.
Het jongste nummer van het Weekblad van het
liegt behelst eene hoogst belangrijke beslissing van het
Hoog Militair Geregtshof, te Utrecht, waarbij bevestigend
wordt beantwoord de vraag of bij art. 2 der wet tot afschaffing
der doodstraf die straf zonder uitzondering is gehandhaafd
in de gevallen, waarin zij door de militaire strafwetten
wordt bedreigd, ten aanzien van misdrijven, gepleegd in
tijd van oorlog. De zeekrijgsraad in Indië verklaarde een
stoker bij de Marine schuldig aan feitelijke insubordinatie
door het toebrengen van slagen met een bijl aan zijn
meerdere in rang, waarvan verwondingen het gevolg zijn
geweest, en zulks in tijd van oorlog en veroordeelde hem
deswege tot de straf des doods met den kogel. Deze
zaak is ter kennisse van het Hoog Militair geregtshof gebragt,
dat zich ter beoordeeling der zaak de vraag stelde, in hoever
door de wet van 17 Sept. 1870 (Staatsblad no. 162) in
de doodstraf op het onderwerpelijk feit eene verandering
is aangebragt en overwoog daaromtrent:
Bij de wet van 17 Sept. 1870, art. 2, is de doodstraf
mede afgeschaft voor militaire misdrijven in tijd van vrede
en niet voor den vijand gepleegd.»
Het argument van den verdediger en den fungeerenden
fiscaal bij den zeekrijgsraad in Indië, als zouden de voor
schreven woorden der wet in dien zin moeten worden
opgevat, dat de doodstraf bij het leger en de vloot niet
alleen is afgeschaft voor den tijd van vrede, maar ook voor
den tijd van oorlog, bijaldien het misdrijf maar niet in de
nabijheid van den vijand is gepleegd kan, overweegt
het Hof verder, evenmin worden overeengebragt met
de woorden der wet, als met de bedoeling des wet
gevers, zooals die én uit de Memorie van "Toelichting
én uit de daaromtrent in de Staten-Generaal gevoerde
beraadslagingen is gebleken. Daaruit toch vloeit o. a.
ten duidelijkste voort, dat de gebezigde uitdrukking van
vijand ten deze dan ook geenszins in de beperkte beteekenis
van dengene, tegen wien bepaald in volkenregtelijken zin
de oorlog is gedeclareerd, maar in eene ruimere beteekenis
moet worden opgevat, vermits de toelichting spreekt van een
vijand, roovers of kapers, bij welke eerstvermelden niet
aan eene voorafgaande formeele oorlogsverklaring kan worden
gedacht.
Het geregtshof leidde hieruit af, dat de doodstraf voor
oorlogstijd onveranderd is behouden en het vergrijp heeft
plaats gehad in tijd van oorlog, vermits aan Atsjin op
legale wijze de oorlog is verklaard.
Met aanneming van verligtende omstandigheden, paste
het Hoog geregtshof evenwel kruiwagenstraf toe.
Als een bijzonderheid deelt men aan het U. D. mede,
dat in den tuin van den predikant dr. P. B. J. C. Simon
van der Aa, te Goutum, een appelboom voor de 3de maal
van dit jaar in bloei staat en reeds tweemaal vruchten
heeft gedragen.
