33 Jaargang.
1875. N°. 132.
Woensdag 3 November.
Binnenland.
HELDERSCRE
EN NIEUWEDIEPER COURANT
„W ij huldigen het goed e."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.80.
v franco per post - 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau; HOLE ff PLEIN N°. 163.
Prijs der Advertentiën: "Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaats-ruimte berekend.
Eiken Donderdag vertrekt de mail naar
Ooat-Indië. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
HELDER en NIEUWEDIEP, 2 November.
Het oefenings-escader, bestaande uit Zr. Ms. stoomschepen
Zilveren Kruis, Leeuwarden en Cornelis Dirks, is gisteren
namiddag van hier vertrokken.
Door het stoomschip Mercur zijn gered en alhier
aangehragt 9 man der equipage van het stoomschip William
Chapman, dat den 27 Oct. jl. op het Hornrif is gestrand.
Zij hadden 40 uren met de sloep rondgezwalkt. Een
andere sloep met nog 10 man aanvankelijk vermist, is in
Engeland aangekomen. Het stoomschip William Chapman
was den 26 Oct. uit Maassluis naar Dantzig vertrokken.
Het barkschip Vijf Vrienden, kapt. Verweij, van
Rotterdam naar Riga bestemd, is op de Noorderhaaks
gestrand. Het schip is echter gisteren zonder schade vlot
en in de haven gekomen.
Gisteren is alhier weder een nieuw gedeelte van het
korps der infanterie aangekomen en gedetacheerd bij het
korps mariniers.
De 2de luits. der infanterie Nieuwland en ten Bosch,
van het 7de reg. infanterie, alhier in garnizoen, zijn voor den
tijd van vijf jaren gedetacheerd bij het leger in West-Indië.
Spaarbank voor den Helder, 3de kwartaal 1875:
Saldo op 1 Julij 1875 f 60490.76
Ingebragt en renten gedurende het 3de kw. 1875 - 7220.69
Uitbetaald gedurende het 3de kw. 1875
f 67711.45
- 6067.77
Saldo op 1 Oct. 1875 f 61643.68
Aantal deelhebbers op 1 Julij 1875 466.
«1 October 1875 480.
Onze lezers maken wij attent op de versnelde post-
gemeenschap die met Oost-Indië over Napels is tot stand
gekomen. Acht dagen na het vertrek van een stoomschip
der Maatschappij Nederland kunnen nog brieven van hier
worden verzonden die over land naar Napels worden gebragt
en daar aan boord van het stoomschip komen. De brieven
en andere stukken bereiken dan Batavia binnen 33 of 34
dagen. Het porto voor een enkelen brief van 15 gram
bedraagt slechts 30 cents (10 cents meer dan bij verzending-
direct van hier.)
De officier van gezondheid 1ste kl. Vorstman is van
hier overgeplaatst naar Arnhem, en vervangen door den
officier van gezondheid 1ste kl. Pelster.
De totale opbrengst van den spoorlijn Heider-Uitgeest-
Zaandam was over Mei f36,126.286 enoverJunij f30,584.226.
Volgens de N. Rott. Crt. heeft de minister van Marine
bepaald, dat het op zijn begrooting voor 1876 uitgetrokken
buskruid-magazijn met gebouw tot het vullen van projec
tielen, bewaarderswoning en aanlegplaats zal worden opge-
rigt in den N.W. hoek van den Achtersluispolder bij de
Voorzaan, indien zich daartegen geene bezwaren voordoen.
Deze afgelegen en voor het vervoer te water gunstig
gelegen plaats schijnt voor dit doel bijzonder geschikt.
Eenigen tijd geleden werd door ons opgenomen een
ingezonden artikel, waarin door den inzender mededeelingen
werd gedaan van de wettelijke voorschriften ten opzigte
van de Burgerdagscholen, bestemd voor aanstaande ambachts
lieden en landbouwers, verpligtend voor gemeenten van
eene bevolking boven de tienduizend zielen. Bij de opneming
dier bepaling in de wet op het Middelbaar Onderwijs ging
de wetgever van de bedoeling uit, dat voor den toekomstigen
ambachtsman, na volbragten leertijd op de lagere school,
nog twee jaren zuiver theoretisch onderwijs noodig is, zal
hij als werkman behoorlijk toegerust zijn.
Over dit onderwerp, inzonderheid over de uitvoerbaarheid
van die wetsbepalingen, bevat Ons Onderwijs» een belang
rijk artikel. Daarin wordt opgemerkt dat niet minder dan
31 van de 36 gemeenten, op welke de verpligting tot het
oprigten van Burgerdagscholen rust, gebruik hebben gemaakt
van de vrijheid, haar gelaten om dispensatie te vragen, die
zij ook werkelijk verkregen. De vijf bestaande scholen ver-
keeren allen niet in bijzonder bloeijenden staat, die in de
hoofdstad zelfs kwijnt en dreigt uit gebrek aan deelneming
uit te sterven.
In den verderen loop van dit artikel wordt de meening
geuit, dat het, met het oog op den feitelijken toestand der
werklieden, op de behoeften der huisgezinnen en op de
mate van ontwikkeling van een groot deel van den werk
mansstand, niet noodig is tot oprigting of instandhouding
van de zoogenaamde Burgerscholen te besluiten. De schrijver
verlangt veeleer een verbetering van het gewoon lager
onderwijs, zóó dat het den leerling eene algemeene ont
wikkeling schenkt, die hem geschikt maakt voor verscheidene
bedrijven van het maatschappelijk leven.
Voor timmerlieden, schrijnwerkers, smeden, enz. beveelt
hij de Ambachtsschool aan (ten onzent zou hij voorzeker
wijzen op de Industrieschool); de Burgerschool der wet
van 1863 kan, zegt hij, zeer goed gemist worden, ja hare
opheffing is zelfs wenschelijk, omdat het wettelijk voor
schrift z. i. tegenhoudt de afronding-van't lager onderwijs
en de stichting van goede ambachtsscholen.
In de Schoolboard-Chronicle komt voor een artikel
over de «Strafschool» te Hamburg, eene inrigting, die
aldus beschreven wordt: De strafschool, uitwendig niet op
eene strafinrigting gelijkende, bevat in hoofdzaak drieërlei
leerlingen: 1. onverbeterlijke luiaards, die niet meer door
hunne ouders te regeren zijn en er door het schooltoezigt
worden heengezonden; 2. kinderen beneden 12 jaar, die
niet van het zakkenrollen en stelen af te brengen zijn en
door de politie worden gezonden; 3. onhandelbare kinderen,
die er door de ouders zeiven geplaatst worden. De tucht
is er zoo streng, dat uit vreeze voor krenking van hunne
verstandelijke vermogens de kinderen er gewoonlijk slechts
voor één of twee weken worden geplaatst en nooit langer
dan twee maanden mogen blijven. Het geheim van deze
tucht is volkomen stilzwijgen dag en nacht, een stil
zwijgen dat, behalve bij het gebed, alleen wordt afgebroken
door den onderwijzer of door den leerling, die zijn meester
antwoordt. Dit stilzwijgen moet tevens verhinderen dat
een deel der leerlingen de school verlaat met eene neiging
tot zonden, die het te voren niet kende, of waarin het
thans geen smaak had. Van de binnenplaats gezien, heeft
het gebouw veel overeenkomst met eene gevangenis.; de
vensters van leer- en slaapplaatsen zijn van traliën, de
deuren van grendels voorzien. Volgens den directeur diende
dit alleen om invloed uit te oefenen op 't gemoed der
leerlingen. Toen de berigtgever de strafschool bezocht,
waren er 30 leerlingen, allen jongensgemiddeld zijn er
48 jongens en 15 meisjes in 't jaar. Voorts verklaart hij
dat het bezoek hem pijnlijk aandeed, maar dat er een
tegenwigt voor dat leedgevoel was in de gedachte, dat hier
menige wilde jongen kan worden teregtgebragt, zonder dat
de straf eene smet nalaat.
De heer Delfos brengt deze zeker belangrijke zaak ter
sprake in de Nieuwe Bijdragen van 16 Oct. jl. en voegt
daarbij de vraag: Kan er ook ten onzent niet iets gedaan
worden, buiten gevangenissen en verbeterhuizen, ter genezing
van hen, die op de gewone wijze niet aan tucht te gewennen
zijn en zich schuldig maken aan zonde tegen de maatschap
pelijke instellingen?
Het aantal vreemdelingen, krachtens de wet van 13
Aug. 1849 gedurende de afgeloopen week over de grenzen
des rijks verwijderd, bedraagt 83, waarvan het grootste
gedeelte uit Harderwijk, als zijnde aldaar voor de dienst
bij het Nederl. O.-I. leger afgewezen.
Beroepen te Driehuizen en Zuidschermer ds. C. «I.
van Bemmel Suyck, pred. te Hoog- en Laagkeppel. Met
den beroepene stonden op het drietal ds. A. Jentink, pred.
te Petten en dr. N. Tydeman, pred. te Zuiderwoude c. a.
De telegrafische gemeenschap tusschen Vlieland en
Harlingen is jl. Zaturdag hersteld.
De burgemeester van Schagen heeft, naar aanleiding
van een in de gemeente Barsingerliorn voorgekomen geval
van hondsdolheid, het bevel uitgevaardigd, dat de honden
gedurende vier maanden gemuilkorfd moeten zijn. Gelijk
hevel is uitgevaardigd door den burgemeester der naburige
gemeente Harenkarspel.
Men meldt uit Nieuwe Niedorp, dd. 30 Oct.:
«Heden namiddag, ongeveer ten 1 ure, brak een felle
brand uit in eene boerenwoning, genaamd het Torenhuis,
op een half uur afstands van de kom van het dorp, en
waarin drie gezinnen gehuisvest waren. Binnen een paar
uren tijds lag het geheele gebouw in puin. Van huisraad
en gereedschappen is weinig gered; een partij hooi en
granen is mede verbrand. Een en ander was slechts tot
een gering gedrag verzekerd. Van een. der bewoners is
mede eene som van f 170 aan bankbiljetten een prooi der
vlammen geworden. Persoonlijke ongelukken zijn daarbij
niet te betreuren, en omtrent de oorzaak van den brand,
die het eerst in de schuur is ontstaan, verkeert men in het
onzekere.
Van 25 tot 30 Oct. jl. zijn te Egmond aan Zee door
drie booten aangehragt ruim 2000 sclielvisschen, welke hij
afslag zijn verkocht voor de aanzienlijke som van f 942.
Door den gemeenteraad te Hoorn werd in zijne ver
gadering van den 26 Oct. jl. de hegrooting der ontvangsten
en uitgaven vastgesteld tot een bedrag, zoo in ontvangst
als uitgaaf, van f 126,010.48.
Bij het heijen der palen voor een te Hoorn te maken
stoommachine tot reiniging der stadsriolen, stortte jl. Zaturdag
avond een der werklieden, door onvoorzigtigheid, van het
heiblok naar beneden, met het noodlottig gevolg, dat de
man dadelijk een lijk was. Hij was ongehuwd. Een ander
wist zich in tijds vast te houden en daardoor een wissen
dood te voorkomen.
- Te Amsterdam is in Zeemanshoop eene meeting ge
houden, om over de haven voor Batavia van gedachten te
wisselen. Er waren 70 belanghebbenden bijeen. De hh.
Jaski, v Ketwicli, Heiiny, Abrahamz en Bienfait bestreden
het plan tot het bouwen van een haven te Landjong Priok,
als te ver verwijderd van Batavia; zij verlangen verbete
ring van de haven van Batavia en aanleg van een zeebreker;
de hh. de Kanter, Boissevain, Kretschmer en Zeverijn
verklaarden zich voor het regerings-ontwerpde haven zal
ruim genoeg zijn; voor de gezondheid zijn maatregelen te
nemen; de deskundigen hebben er zich voor verklaard.
Ten slotte werd een adres aan de Kamer, door den heer
Jaski opgesteld, door velen geteekend. In 't adres wordt
gevraagd, dat een haven van Batavia op «Rijnlands groot
heid» worde aangelegd, een zeebreker tot beveiliging dier
haven tegen den westmoesson, en zoo noodig, uitbreiding
van het oostelijk gedeelte vanj den zeebreker, om aldus
lig- en losplaatsen te verkrijgen voor de stoomvaart.
Tevens wordt bij de Kamer aangedrongen op verwerping
van het door de regering ingediende plan tot het aanleggen
van een haven te Tandjong Priok.
Men schrijft uit Breda, aan de Amst. Crt. dd. 31 Oct.
«Na de jongste plegtige teraardebestelling van het
gebeente der gesneuvelde militairen op de citadel van
Antwerpen, is bij het monument een eenvoudig houten kruis
geplaatst, indertijd door de belegerde soldaten zeiven ver
vaardigd en dat nu hun eigen graf aanwijst. Het Belgische
gouvernement had vergunning gegeven, dat kruis tegelijk
met de opgegraven overblijfselen mede te voeren.»
Jl. Zaturdag werden te Beverwijk aangevoerd pl. m.
500 stuks vee. De handel was vrij levendig, doch de
prijzen niet hoog.
Aan den hoogleeraar M. Polano, te Leiden, is, ter
gelegenheid van zijn 40jarig jubilé, door den senaat der
Hoogeschool het doctoraat in de geneeskunde lionoris causa
aangeboden.
Het Vaderland bespreekt de spaarbanken en wijst er
op, hoe voor 100 jaren in Europa nog geen enkele spaar
bank bestond. De eerste eigenlijke spaarbank werd in
1778 in de vrije stad Hamburg opgerigt en volgens het
merkwaardig rapport, hij de wereld-tentoonstelling te
Weenen uitgebragt, werd toen het totaal der inleggelden
in de verschillende Europesche Staten (met uitzondering
van Rusland en Turkije) op 5 milliards 200 millioen frs.
geschat. In Italië heeft zicli het opmerkelijk verschijnsel
voorgedaan, dat do bestuurders van de bestaande spaar
banken zich voor het ontwerp tot invoering van postspaar
banken verklaarden. De wet, door de Italiaansche Kamers
in April aangenomen, bevat onder anderen de volgende
bepalingen. De stortingen mogen niet zijn van minder dan
1 fr., met 2000 frs. als maximum. De interest, door het
Rijk te voldoen, wordt jaarlijks bepaald door den minister
van Financiën met dien voor handel en nijverheid. Stortingen
boven 2000 frs. dragen geene rente. Terugbetaling der
stortingen geschiedt binnen de volgende termijnen: voor
sommen onder 100 frs. binnen 10 dagen, voor sommen
tusschen 100 en 200 frs. binnen 20 dagen, voor sommen
tusschen 200 en 1000 frs. binnen een maand, voor sommen
tusschen 1000 en 2000 frs. binnen twee maanden. De
inlegger kan zonder bijkomende kosten de terugbetaling
vorderen ook van een ander postkantoor dan dat van
inleg. Elk livret verjaart met 30 jaren. Het staat op
naam met voldoende aanduidingen van de identiteit des
persoons. In geval van verlies kunnen duplicaten worden
afgegeven. Behoudens oppositie van ouders, voogden of
echtgenoot, kunnen ook aan minderjarigen of gehuwde
vrouwen livretten worden uitgereikt.
De rijzing der fondsen, zegt het Vaderland in zijn
«Beursoverzigt,» is begonnen op den dag, dat de Duitsche
troepen als overwinnaars Elzas en Lotharingen zijn binnen
getrokken (6 Aug. 1870) en lieeft met enkele pauzeeringen
geduurd tot den Weener Krach (9 Mei 1873), dus 2 jaar
9 maanden. Neemt men aan, dat de reactie even lang
duurt als de rijzing, dan mag men de hoop koesteren dat
wij in den aanvang van 1876 weder op een normaal stand
punt zullen zijn.
De laatste trein van Rotterdam naar 's Hage is jl.
Vrijdag avond, nabij Rijswijk aan een groot gevaar ontsnapt.
De machinist zag op den weg een voorwerp ter hoogte
van een man, en vóór dat hij stoppen kon, voelde hij een
schok, die gelukkig geen déraillement tengevolge had. Toch
stopte hij dadelijk: hij wilde weten wat er gaande was.
Na lang zoeken ontdekte men, dat een der lantaarns voor
aan de locomotief verbrijzeld was en wel door het aanrijden
van een paard, dat deerlijk gewond op eenigen afstand
huiten de rails werd gevonden.
Vanwege het departement Rotterdam der Nederl.
Maatschappij ter bevordering van nijverheid is voor eenigen
tijd opnieuw eene prijsvraag uitgeschreven voor de doel
matigste vertrouwbare petroleumlamp, die, zonder gevaar
voor brand, kan gebezigd worden in werkplaatsen, alsmede
