1875. N°. 137.,** Zondag 14 November. 33 Jaargang.
Binnenland.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN N°. 163.
8 HËLDËRSUHË m
EN NIEUWEDIEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag en Zatnrdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1 30.
a franco per post - 1.65.
KI ken Donderdag vertrekt de mail naar
Oost-Indlë. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
De sluiting der mail naar Padang en Batavia, te ver
zenden per mailboot HOLLAND, geschiedt voor druk
werken den 19 November a. s., na aankomst van trein III
(Noordhollandsche Spoorweg), ten 10.58 des avonds, voor
brieven den 20 November, na aankomst van trein I, ten
9.47 des morgens.
De VOORZITTER van den RAAD der gemeente HELDER
brengt ter openbare kennis, dat DE RAAD ZAL VERGADEREN
op DINGSDAG den 16 NOVEMBER e. k., des
AVONDS ten ZEVEN ure.
Helder, De Voorzitter voornoemd,
den 13 November 1875. STAKMAN BOSSE.
PEKTEN' TER BEHANDELING:
1. Benoeming van leden voor de Commissie van gemeentewerken.
2. Voordragt ter benoeming van een hoofdonderwijzer, school No. 2.
3. n ii ,i ii i, hulponderwijzer.
4. Verzoek om ontslag van een hulponderwijzer.
5. Verlenging der concessie van de Bank van Leening.
6. Suppletoir Kohier Hoofdelijken Omslag.
7. Adres van ingezetenen omtrent de laadplaats van meststoffen.
8. Ingekomen voorstel en verzoek tot bestratingen.
9. Mededeeling van stukken.
HELDER en NIEUWEDIEP, 13 November.
De jl. Donderdag avond verschenen Staatscourant behelst
omtrent den toestand van H. M. de Koningin het volgende
bulletin
«De gunstige verandering in den ziekte-toestand van
Hare Majesteit blijft aanhouden.»
De laatste berigten luiden dat de Koningin in beterschap
blijft toenemen.
Te beginnen met heden wordt geen officiëel bulletin meer
uitgegeven.
De eerste buitengewone wintervergadering van het
departement Helder der Maatschappij tot Nut van 't Alge
meen had gisteren avond in het lokaal Tivoli plaats. De
heer W. A. Alting von Geusau vervulde de spreekbeurt,
en, gedachtig aan het aloude spreekwoord: «Schoenmaker,
houd je bij je leest,» bepaalde hij zijn gehoor bij een
militair onderwerp, waarin echter ook burgers belang
konden stellen. Hij schetste het leven van een militair,
vooral ook in zijne verhouding tot de overige burgers des
lands, en drukte als zijne overtuiging uit, dat de militair,
meer dan tot nog toe, moest worden beschouwd als burger,
wiens taak het is inzonderheid zich toe te leggen op de
krijgswetenschap. Als middel tot verheffing van den
militairen stand beschouwde spreker den anti-dienstver-
vangings-bond, en werd het streven dier vereeniging tot
verbetering van het gehalte des legers door hem in het
licht gesteld. De meening, als zou het leger nutteloos
zijn, omdat in vredestijd daarvan geen resultaten worden
gezien, en in een oorlog met een veel magtiger Staat onze
kleine magt tegen een sterkeren vijand niet zou bestand zijn,
werd door spr. bestreden door te wijzen op de in dat
geval noodzakelijke eendragt en zamenwerking tusschen
leger en burgerij. In tijd van nood, zoo verzekerde hij,
moet de onafhankelijkheid zoowel door de burgers als door
militairen worden verdedigd, de laatsten maken van de
verdediging de kern uit, en reeds in tijd vanjvrede oefenen
zij zich, ter voorbereiding tegen een mogelijk gevaar. In
het tweede gedeelte zijner lezing schetste spreker in den
artillerie-officier van Eerbeek het leven van den officier,
zoowel in vredes- als in oorlogstijd, en deed hij helder
uitkomen hoe grootsch de taak is van hem, die, in oogen-
blikken van gevaar voor het land, pal staat in de ver
dediging van den dierbaren geboortegrond.
Ofschoon deze lezing eenigszins de grenzen overschreed
der gewone Nutslezingen, wat betreft den tijdduur, werd
zij door de boeijende wijze van inkleeding en voordragt
tot het einde toe met de grootste aandacht door het talrijk
gehoor gevolgd.
Jl. Donderdag is bij de Directie der Marine alhier
aanbesteed de levering van versch vleesch, witbrood, groenten,
aardappelen, bier en melk, alsmede het wasschen en appre
teren van linnen-, wollen- en katoenen goederen, ten
behoeve van het hospitaal der Marine, gedurende het jaar
1876. Minste inschrijvers voor vleesch inej. wed. Feucht,
brood de heer C. Karsman, aardappelen de heer J. B. van
Dijk, groenten de heer D. van Amesfoort, bier de heer
R. H. Raadsveld, melk de heer P. Kroon, voor de wasch
de heer J. Kes.
Tengevolge van den noordelijken storm zijn jl.
Donderdag morgen alhier van het Amerikaansche schip
Bellemorse, dat men bezig was op te tuigen, de groote en
bezaansmast gebroken en het schip Kate Harding van voor
anker en trossen weggeslagen.
Men herinnert zich, dat gemeld is hoe aan 's Rijks
munt aan de vervaardiging van een nieuwen stempel voor
de gouden tienguldenstukken werd gearbeid.
Deze mededeeling wordt thans officiëel bevestigd. Reeds
sedert twee maanden is de arbeid voor een gewijzigden
stempel aan den gang.
Men hoopt, dat uit een oogpunt van goeden smaak die
wijziging verbetering zijn zal en dat dan ook de klagt, dat
de stukken zich niet goed lieten stapelen, geheel zal ver
dwijnen. Dit gebrek, dat wegens den buitengewonen spoed,
waarmede de wet van 6 Junij jl. moest worden uitgevoerd,
niet dadelijk kon worden weggenomen, is intussehen gaan
deweg reeds veel verminderd. (D.)
Waarschijnlijk zal binnen niet zeer langen tijd een
nieuw model voor muntbilletten worden vastgesteld.
Binnen zeer korten tijd zal een maatregel bekend
worden gemaakt, waarbij de postkantoren ook tot het
ontvangen van spaarpenningen zijn ingerigt.
Zoodra in de dagbladen het berigt voorkwam betreffende
eenige te Hammerfest aangebragte voorwerpen, ontdekt ter
plaatse waar Willem Barendsz en zijn togtgenooten in
15961597 op Nova Zembla overwinterd hadden, verzocht
de minister van Binnenl. Zaken zijn ambtgenoot van Buitenl.
Zaken, door tusschenkomst van Zr. Ms. gezant te Stockholm
een onderzoek naar de gevonden voorwerpen in te stellen
en naar de voorwaarden waarop zij door de Nederlandsche
regering konden verkregen worden.
Inmiddels had reeds de gezant uit eigen beweging kennis
gegeven, dat het handelshuis Finckenhagen de te Ishaon
gevonden reliquien aan de Nederlandsche regering aanbood,
voor dezelfde som van 500 a 600 p. st., welke in der tijd
voor de thans te 's Hage berustende verzameling besteed
werd. Deze eisch is overdreven; de voorwerpen toch bestaan
slechts uit: 1 een handschrift, zijnde vermoedelijk een uit
treksel uit een dagboek van vroegere expeditiën, hetwelk
Barendsz denkelijk als leiddraad bezigde; 2 kaarten van
Holland en van de naburige landen; 3 een stuk van een
ijzeren bootanker.
Door tusschenkomst van het gezantschap te Stockholm
en van het consulaat te Christiania zullen onderhandelingen
met de eigenaren der voorwerpen aangeknoopt worden, ten
einde te beproeven of zij genegen zijn die tegen een billijke
schadeloosstelling af te staan. (D.)
Blijkens mededeeling van den minister van Financiën
in regeringsantwoord op het verslag van de Eerste Kamer
over de spoorwegwet, zal de opbrengst der koffijveilingen
over 1875 minstens f 6,000,000 boven de raming bedragen,
waarvan een groot gedeelte reeds ontvangen is.
De Kopenhaagsche correspondent van de Indépendance
verzekert, dat het Deensche ministerie van Buitenl. Zaken
slechts wacht op den formelen eisch der reeders van de
Phoenix, om tegen de Nederlandsche regering handelend
op te treden.
Berigten uit Indië melden dat van het stoomschip
Kroonprins, welks vergaan wij mededeelden, de postpaketten
en kostbare voorwerpen gered zijn.
Tegen 1 Mei a. s. zal het 2de bat. van het 7de reg.
infanterie vaD Hoorn naar Amsterdam en het 3de bat. van
voornoemd korps van Amsterdam naar Hoorn vertrekken.
Bedankt voor het beroep naar Middelburg door ds.
Doedes, pred. te Velzen.
Drenthe en Overijssel worden gewoonlijk als de zonde
bokken van het laag salariëren der onderwijzers geciteerd.
In Noordholland schijnt het ook niet pluis te wezen; want
een verdienstelijk onderwijzer in de gemeente Oosthuizen
deed zelfs een tweede poging om verhooging van zijn trac-
tement, dat slechts f 550 bedraagt, doch zonder gunstig
gevolg. Is dat nu een loon voor een onderwijzer met
vrouw en vijf kinderen.
Een vreeselijk ongeluk bragt jl. Woensdag avond
laat groote ontsteltenis teweeg in de wijk van Amsterdam,
waarin het plaats vond. Een paar gehuwde Heden kregen,
na den afloop van een familie-partijtje, huiselijken twist
eti werden handgemeen, bij welke gelegenheid de petro
leumlamp tegen den man aanviel, waardoor zijne kleederen
in brand geraakten. De vrouw, hem willende helpen,
geraakte mede in brand, en niettegenstaande spoedig aan
gebragte hulp, werden beiden op eene vreeselijke wijze
gebrand en naar het gasthuis vervoerd, alwaar de man den
volgenden morgen is overleden en de vrouw onder jam
merlijke smarten nog zeer bedenkelijk ligt. Ook voor kaar
leven vreest men. De brand in de woning was spoedig
gebluscht door de inmiddels aangekomen brandweer.
Men meldt uit Eindhoven, dd. 10 dezer, aan de
Amst. Crt.:
«De storm van lieden middag heeft aan het dak der
nieuwe kerk te Woensel, wier toren onlangs instortte, veel
schade veroorzaakt. Woensel heeft zeer veel tegenspoed
j met het bouwen dezer kerk, gewis tot groote vreugde van
vele boeren, die zich in den beginne tegen den bouw verzet
Prijs der Advertcnticn: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
hebben op het door den bisschop aangewezen terrein. Bij
het instorten van den toren werd op een uithoek der
gemeente in een herberg de vlag gelieschen. De pruttelende
boeren kwamen daar in grooten getale bij eenen dronken
daar een duchtig glaasje op de «heugelijke» gebeurtenis.»
Van één der nieuwe buizen nabij Amsterdam, dat
kort geleden door storm ineenstortte en thans weder was
opgebouwd, is jl. Donderdag middag de kap afgewaaid.
Jl. Woensdag morgen, omstreeks half elf, brandde
de boerderij, bewoond door Gerbrand Glaij, te Haarlem
mermeer, geheel af. Uit Hoofddorp en Nieuw Vennep
waren spuiten aanwezig.
Jl. Woensdag avond is te Haarlem een goederentrein
tusschen het station en het bolwerk in botsing gekomen
met eenige daar staande ledige waggons, tengevolge waarvan
twee dezer zijn verbrijzeld. De trein heeft zijn weg naar
Rotterdam kunnen vervolgen. Tusschen Leiden en Warmond
is zekere Dekker door den zandtrein aangereden, met het
ongelukkig gevolg dat hij beide beenen verloor.
Te 's Hage is jl. Donderdag aanbesteed het maken
en stellen van den metalen bovenbouw der brug over de
Waal beneden Nijmegen. Minste inschrijver: de Union
Actiën Gesellschaft Dortmünd, voor f 1,440,000.
Te 's Hage zal den 23 dezer worden aanbesteedhet
bouwen van een houten magazijn op steenen voet, ten
dienste van bet loodswezen te Vlieland.
- De acte voor hoogere wiskunde is te Delft uitgereikt
aan den heer W. Mantel, van Enkhuizen.
In dejl. Dingsdag avond te Utrecht gehouden bijeenkomst
van Nuttige Kennis trad dr. F. W. Krecke op en hield eene
belangwekkende voordragt over de glas-industrie, inzonder
heid over de hardglas-industrie, waarmede hij in de
fabrieken der hh. Jeekel, Mijnssen en Co. te Leerdam
had kennis gemaakt.
Spr. gaf eene beschrijving van de bestanddeelen van het
gewone glas, potasch of soda, kalk en kiezelzuur en deed
de grondstoffen zien, waaruit het vervaardigd wordt. Ver
volgens bragt hij de geschiedenis van deze hoogstbelangrijke
stof in herinnering, waaruit bleek dat het glas veel ouder
is, dan het verhaal van Plinius doet denken, daar het
reeds aan de oude Egyptenaren, 10 eeuwen voor Christus,
bekend was, en bij hen niet alleen uit dezelfde bestand
deelen bestond, maar ook op dezelfde wijze vervaardigd werd.
Vervolgens verklaarde spr. de wijze waarop verschillende
voorwerpen, zooals wijnflesschen, bierglazen enz. in de
glasblazerijen geblazen worden, om zich daarna bij het
hardglas te bepalen.
De uitvinding van deze soort van glas geschiedde voor
korten tijd te Ricliemont bij Lyon, door den lieer Framjois
Royer de la Bastie, een rijk grondeigenaar, die na jaren
langen arbeid er in slaagde een product te verkrijgeu, dat
aan alle billijke eischen voldoet.
Het wordt verkregen door gewoon glas gloeijend te dom
pelen in een bad van plantaardige en dierlijke vetten, dat
tot eene hooge temperatuur afhankelijk van de grootte
der te harden voorwerpen verhit is. Spr. beschreef de
daartoe noodige inrigtingen, evenals als bij de beschrijving
der gewone glasblazerij, door platen opgehelderd. De
zamenstelling van het bad is een geheim van den fabriekant.
Vooral werd de aandacht der vergadering bezig gehouden
door de met proeven opgehelderde beschrijving der eigen
schappen van het hardglas: het is onbreekbaar In zoo
verre het bestand is tegen invloeden, die gewoon glas zouden
vernielen, niet in dien zin waarin een paar olijke gasten
het opvatten, die met een paar kleine bobeches de proef
lieten nemen of een smid het wel met den voorhamer op
het aambeeld stuk zou kunnen krijgen; het is bestand
tegen snelle verhitting en afkoeling en kan dus op het
vuur -- voor braadpannen, kookpotten, lampenglazen enz.
gebruikt wordengeleidt zeer weinig de warmte, zoo
dat spr. een bordje, waarop hij water had laten koken, met
de hand aan den rand van het vuur kon nemen; - het
kan echter niet met de diamant gesneden worden, en als
het stuk gemaakt wordt, spr. sloeg een klein ruitje met
een zwaren ijzeren hamer stuk, verdeelt het zich in een
onnoemelijk getal kleine stukjes, die, naar spr. mededeelde,
zich steeds weder verdeelen, tot zich allengs een buiten
gewoon fijn poeder vormt van zoo groote hardheid, dat er
diamanten mede geslepen kunnen worden.
Wat zal deze industrie opleveren? 't Is nog een kind
in de wieg, zeide spr., maar met hem zal ieder, die de
heldere voordragt en verbazingwekkende proeven gezien
heeft, groote verwachting koesteren, omtrent de toekomst
van dezen gewigtigen, nieuwen tak van industrie, die door
ondernemende mannen mede het eerst in ons land wordt
uitgeoefend. (U. D.)
Men deelt met zekerheid aan de Arnh. Crt. mede,
dat jl. Dingsdag en Woensdag door eenige landbouwers in
de onmiddellijke nabijheid van Wageningen meer dan
130,000 kilo tabak zijn verkocht. Aard-, zand en best-
