HELDERSCHË E\ MIEUWEftlEPER COURANT. 1876. N°. 71. Woensdag 14 Junij. 34 Jaargang. „Wij huldigen het goede.' Verachijnt Dingsdag, Donderdag en Zaturdag namiddag. Abonnementaprijs per kwartaal f 1.80. at franco per poat - 1.65. Uitgever A. A. BAKKER Cz. Bureau: MOLENPLEIN N°. 16S. Prija der Adrertentiën: Van 14 regela 60 Centa, elke regel meer 15 Centa. Groote lettera of vignetten worden naar plaatarnimt berekend. Eiken Donderdag vertrekt de mail naar Oost-Indië. Laatste ligting 's avonds 6 uur. INENTING EN HERINENTING. De Burgemeester der gemeente Helder brengt ter openbare kennis, dat door den plaatselijken heelmeester, den Heer H. BITTER, op aanstaanden Woensdag den 14 dezer maand, des namiddags ten drie ure, in een der loculer. van de Werkinrigtiug op de Kerkgraclit, eene zitting zal worden gehouden tot kostelooze inenting en her- ineuting, en maant belanghebbenden aan om van die gelegenheid gebruik te maken. Helder, De Burgemeester voornoemd, den 10 Junij 1876. STAKMAN BOSSE. Uittreksel uit het Verslag van Burgemeester en Wethouders der gemeente Helder aan den Raad, omtrent den toestand der gemeente over het jaar 1§?5. (Slot.) Onderwijs, kunsten en wetenschappen. In dit hoofdstuk wordt mededeeling gedaan van het getal der gemeentescholen, zes bestemd voor betalende en niet-betalcnde leerlingen en een uitsluitend voor betalende leerlingen. Op al deze scholen wordt onderwijs gegeven iu de vakken vermeld bij letter a—i van art. 1 der wet op het lager onderwijs van 13 Aug. 1857; op de school uitsluitend be stemd voor betalende leerlingen, bovendien in de Fransche taal, de wiskunde en het teekeuen (letter k, l en o). Aan de vijf grootste scholen zijn tevens avondscholen verbonden. Verder worden vermeld de bestaande gesubsidieerde bijzondere scholen, vijf in getal, en de eenige niet gesubsidiëerde bijzondere school in de Nieuwstad alhier. Het aantal leerlingen op de gemeentescholen was gemiddeld 1274 jongens, 919 meisjes, totaal 2193 en op de bijzondere scholen 178 jongens, 344 meisjes, totaal 522. Van de leerlingen der gemeentescholen wordt voor 800 door de ouders het schoolgeld betaald. De kosten van 't lager onderwijs door de gemeente, volgens art. 32 der onderwijswet, bedragen f 32,139.19. Er zijn 9 bewaarscholen en kleine kinderschooltjes, met 524 jongens en 483 meisjes. Aan het hoofd der scholen staan drie onderwijzeressen en 18 helpsters. Geen dezer schooltjes wordt door de gemeente gesubsidieerd. Aan de Normaalschool genoten bij het einde des jaars 13 kweekelingen (9 mann. en 4 vrouw.) het, onderwijs om tot hulp onderwijzer of hulpouderwijzeresse te worden opgeleid. Drie kweeke- liugen deden in 1875 met goed gevolg examen als hulponderwijzer. Als inrigtingeu voor middelbaar onderwijs worden vermeld: a. de burger-avondschool, vroeger industrieschool, met 122 leer lingen; h. de school voor zeevaartkunde, die door 13 leerlingen werd bezocht, waarvan 1 het diploma van eersten en 3 dat van derden stuurman bekwamen; c. de teekenschool, met 38 mann. en 10 vrouw, leerlingen; en d. de gymnastiekschool, met een getal ran 151 leerlingen. Nog wordt vermeld de zangschool van den heer W. Kuijk, met 60 mann. en 45 vrouw, leerlingen. Armwezen. De toestand van bet armwezen staat gelijk met die van het jaar 1874. Buitengewone middelen ter voorkoming of leniging van armoede zijn niet aangewend. Volgens de in 1875 opgemaakte en goedgekeurde rekening over bet jaar 1874, werden in het laatstgenoemde jaar door het gemeente bestuur, zonder tusschenkomst van armbesturen, de volgende uit gaven gedaan: bezoldiging van genees-, heel- en verloskundigen f 2050.reispenningen en andere kortstondige ondersteuningen f 90.50; verpleging van krankzinnigen f 2568.71; subsidicn aan het Algemeen Weeshuis, het Burgerlijk Armbestuur en het Zieken huis, te zamen f 27,337.66$. Mede in 1874 werden bij 't Bur gerlijk Armbestuur ondersteund 330 hoofdeu van huisgeziunen en 30 eenloopendc personen. De uitgaven bedroegen f 9616.82$, de ontvangsten f 9911.38$. In het Algemeen Weeshuis werden verpleegd 90 kinderen en een bejaard man, behalve de personen met het toezigt en de leiding belast. De uitgaven bedroegen f 14,981. SIde ontvangsten f 15,004.7 5$. In bet Ziekenhuis werden verpleegd 73 personen, met 3089 verpleegdageu. De uitgaven en de ontvangsten beliepen tot eeu gelijk bedrag f 6560.64$. Omtrent de iustellingen, die het voorkomen van armoede ten doel hebben, de Bank vau Leening eu de Spaarbank, wordt het volgende medegedeeld: In 1874 werden in de Bank van Leening beleend of werd de beleening vernieuwd van 9797, werden gelost 9189 en verkocht 140 pandeu. Op de beleende panden werd voorgeschoten f 43,630.25, voor afgeloste panden terugbetaald f 40,104.75, en voor verkochte panden f 578. Bij de Spaarbank bedroeg het aantal deelnemers bij de opneming der rekening 428. Aan de deelhebbers werd terugbetaald f 22,678.46; het bedrag der inlagen was f 31,536.80. Bij het opmaken der rekening bedroeg het kapitaal der Bank f 61,912.87$, en het door haar verschuldigde f 55,362.04. Landbouw en veeteelt. De algemeene toestand van den landbouw was niet zoo gunstig als het vorige jaar, tengevolge vau de droogte, die vooral in deze streken heeft, bestaan. De koopwaarde der landerijen regelt zich naar de waarde. Voor goed land wordt f 2000 en hooger per H.A. betaald. Voor sleoht of minder goed land f 500 tot f 1000 per H.A. By eene openbare verkooping, in September gehouden, is betaald: voor land in den Helderschen Polder, groot 1 H.A 29 A. 30 c.A., f 3525, 22 A. 60 c.A. f 700, 77 A. f 2165; cn in den Huisduiner Polder, 2 H.A. 22 A. 90 c.A., f 5865, behalve 13 pCt. voor onkosten der verkooping. De huurwaarde was in den Helderschen en Huisduiner Polder f 100 tot f 180 per H.A., en op het Koegras van f 20 tot f 70 per HA. Meststoffen zijn niet ingevoerd. Uitvoer van meststoffen bepaalt zich alleen tot de ingezamelde beer en het straat-vuil, door den pachter van het regt tot het ophalen van die stoffen. De bezette oppervlakten en de opbrengsten van granen was als volgt: Soort. Bezet. Opbrengst. Hoedanigheid. Tarwe. 10 H.A. 300 H.L. goed doch ligt. Rogge. 41 1025 id. Zomergerst. 23 470 id. Haver. 58 1558 id. Erwten. 3 75 id. Aardappelen. 31 1240 goed. De toestand van wei- en hooilanden was tengevolge der lang durige droogte alhier hoogst ongunstig. De toestand van den veestapel was over het geheel gunstig. Er zijn vier paarden wegens kwaden droes afgemaakt. Ter zake de onteigening dier paarden werd door het Rijk vergoeding verleend tot een gezamenlijk bedrag van f 1187.50. Bij het einde des jaars waren in de gemeente aanwezig25 veulen-merriën, 37 veulens, 125 werkpaarden, 27 ezels, 45 spriug- stieren, 725 melkkoeijen, 125 kalveren, 1985 schapen onder 60 houders. Het aantal lammeren buiten de gemeente vervoerd bedroeg 1000. Het aantal bokken en geiten bedroeg 47, dat der varkens 130. Het aantal pluimvee was: 450 hoenders, 400 ganzen, 400 eenden en 2 zwanen. De bijenteelt was van geene beteekenis. De tuinbouw bepaalde zich voor verreweg het grootste gedeelte alleen voor eigen gebruik. In de behoefte wordt meest door aanvoer van buiten voorzien. Het nadeel door zandverstuivingen van de duinen is zeer gering geweest. Nijverheid, Handel en Scheepvaart. De visscberij in de binnen wateren was van weinig beteekenis. Daaromtrent worden geene opgaven gedaan. De vaartuigen voor de zeevisscherij behooren allen elders tehuis. Door deze vaartuigen werden alhier ter afslag aangevoerd: 37,773 kabeljaauwen, 5576 lengen, 355 heilbotten, 372 tarbotten, 355,065 schelvisschen, 28,760 roggen, 39,585 tongen, 186 wigjes groote en 4494 wigjes kleine schol, tot een gezamenlijk bedrag van f 203,145.25. De paling-, haring- en geepvangst langs de kust en het strand was redelijk. Uit de oude bewaarplaats van oesters werden afgeleverd150,000 stuks middelbare a f 40 per 1000 en 60,000 stuks groote a f 50 per f 1000. Uit de nieuwe bewaarplaats van oesters van deheeren Bosch Reitz c. s. werden geleverd 55,000 stuks, tegen den gemid delden prijs van f 40 per 1000. De kleinhandel cn winkelnering was over het geheel van eenige meerdere beteekenis. Ter losplaats Helder werden ingeklaard 219 stoomschepen, metende 153,265 ton en 237 zeilschepen, meteude 92,400 ton. De aanvoer uit het buitenland bedroeg: ammunitie 437,845 KG., bindrotting 129,608, droogerijen 1,230,351, fabriek-, stoom- cn andere werktuigen 147,096, garens 30,827, tarwe 140,000, rogge 25,254,740, rijst 18.844,685,scheepsbouw-en timmerhout49,532,022, fijn werkhout 20,238, verfhout 64,004, huiden en vellen 64,600, ongesponnen katoen 19,392, koffij 2,615,491, steenkolen 170,946,000, onbewerkt metaal 635,480, olie 1,179,937, schors 379,907, spece- rijën 106,996. steen 1,049,692, ruwe suiker 103,020, tabak en sigaren 1,948,280, thee 25,387, traan 27,980, visch 68,850, versche vruchten 745,493, andere vruchten 6,662,109, wijn 1,186,995, zaad 7,863,107, zwavel 182,006 KG. De uitvoer bestond in: boter 326,961 KG., granen 77,559, meel van tarwe 177,084, oud ijzer 414,900, smeedijzer 1,056,839, spoorstaven en gaspijpen 510,342, ijzerwerk 224,281, spijkers en nagels 69,755, ijzerdraad 275,976, kaas 108,669, manufacturen 3.672,078, olie 159,012, papier 220,523, slagtvee 4149, visch 273,737, was 148,237, zwavel 3579 KG. Door beëedigde meters werd gewogen: rogge 27,105,498 KG., lijnzaad 6,005,935, raapzaad 1,198,692, raapkoeken 138,170, rijst 13,367,571, boekweit 551,505, koffij 40,885, tabak 60,973$, steenkolen 17,495,415 KG. Op de twee alhier bestaande scheepstimmerwerven hebben de werkzaamheden zich bepaald tot het herstellen van schepen en vaartuigen. Inrigtingen in verband staande tot de uitoefening van handel en bedrijven. De dienst der pakschuit van den heer 1). Goedkoop, te Amsterdam, tusschen Amsterdam en deze gemeente, werd vervangen door eene stoomboot en daarvoor concessie verleend. Andere mutatiën in de middelen van vervoer te water of te lande zijn niet te vermelden. De verschillende diensten werden geregeld vervuld. Klagten zijn bij hetg emeentebestuur niet inge komen. Aan de firma Hooglant en van Herwerden alhier werd vergun ning verleend voor eene stoomsleepdienst op de Zuiderzee en iu de zeegaten en havens vau Noordhollaud en Friesland. Van die ver gunning wordt nog geen gebruik gemaakt. Binnenland. HELDER en NIEUWEDIEP, 13 Junij. De 56ste verjaardag van Z. K. H. Prins Willem Frederik Hendrik, broeder des Konings, wordt heden alhier op de gebruikelijke wijze gevierd. De officieren, belast met het doen van verkenningen in deze provincie, zijn, met eenige manschappen van de husaren en een twintigtal paarden, gisteren hier aangekomen. Na afgelegd examen zijn o. a. benoemd tot machinist leerlingen der 2de klasse bij de Marine de jongelingen: J. van Bruggen, R. Colom, A. Fiorani, C. Fiorani, S. Kikkert, B. Kuiper en G. Munnik, allen uit deze gemeente. Gisteren is uit den Briel aangekomen eene compagnie torpedisten om alhier gedurende eenigen tijd werkzaam te zijn. De bisschop van Haarlem heeft tot kapelaan alhier benoemd de heer T. L. Koxhoorn, assistent te Heiloo. Beroepen bij de Chr. Geref. gemeente te Haarlem mermeer de heer J. van Anken, pred. te Hallum. De leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal zijn ter vergadering bijeengeroepen op Maandag 19 Junij, 's avonds ten 8 ure. Men schrijft ons van Texel, dd. 2 dezer «Aan den Burg heeft zich een vrouw, moeder van vijf kinderen, die reeds eenige dagen ongesteld was, in een put verdronken. Zij had hare bewakers weten te misleiden. De droefheid van haar man en kroost, laat zich beter gevoelen dan beschrijven.» «Jl. Zaturdag is een knaapje te Oude Schild onder een wagen, die van den dijk afrolde, geraakt. Gelukkig is de kleine er met eenige ligte kneuzingen afgekomen.» «Een onzer visschers heeft bij de ansjovisvangst in de Zuiderzee 't leven verloren. Ook zegt men, dat een knecht van een Terschellinger schuit verdronken is.» Dezer dagen was men te Texel getuige ran een bloedigen strijd tusschen een paard en een schaap. Deze strijd, die spelende begon, doch spoedig in een ernstigen twist ontaarde, had het gevolg dat het schaap geheel werd verscheurd, ten spijt van den veefokker, die, ofschoop hij zich in de nabijheid bevond, te laat kwam om de twistenden te scheiden. Men schrijft ons van Schagen, dd. 12 dezer: «Gisteren werd alhier, door de afdeeling Schagen en omstreken der Maatschappij tot bevordering (Jer Bouwkunst, in eene ook voor niet-leden toegankelijke vergadering, eene prijsuitdeeling gehouden voor de leerlingen van de door gezegde afdeeling alhier bij den aanvang des vorigen winters opgerigte school voor het bouwkundig teekenen, P. m. 170 teekeningen waren bij die gelegenheid in het lokaal van den heer A. Knikker alhier tentoongesteld, welke, volgens het algemeen oordeel der aanwezige des kundigen, onwederlegbare bewijzen waren van het gunstig resultaat, sinds dezen eersten cursus door dat onderwijs verkregen. Ofschoon aan elk der zeventien (in den aanvang slechts zeven) élèves, welke in drie klassen zijn verdeeld, onder scheidingen met een getuigschrift voor den algemeen be toonden ijver waren toegekend, hadden echter die der 1ste en 2de klasse onderling gewedijverd in het leveren van een daartoe voor iedere klasse bepaalde teekening, tengevolge waarvan de 1ste prijs voor de 1ste klasse, door eene commissie van beoordeeling, werd toegewezen aan Ks. Sel derbeek, en die voor de 2de kl. aan P. Meurs Pz. In de 3de kl., die zoodanigen wedstrijd niet had gehouden, viel de 1ste prijs ten deel aan J. Schenk Tz. De prijzen, alle voorwerpen ten gebruike bij het teeke nen, werden den jongelieden door den voorzitter der afdeeling, den heer A. W. Gezellen, onder zeer gepaste, korte toespraken ter hand gesteld, waarna hij de jonge lieden met een ernstig woord op het hart drukte, hun tijd vooral goed te besteden, daar in onze dagen, nu zooveel geleerd moet worden, tijd goud mag heeten; hij wekte hun vooral op, het hun hier geboden voorregt om met betrek king tot hun vak ook te kunnen leeren, naar waarde te schatten. De heer A. Dekker, lid der afdeeling, daarna het woord nemende, spoorde hen krachtig aan tot zelf standig werken, daar zonder dat, ook het beste onderrigt geen vruchten draagtten slotte bragt gezegde heer warme hulde aan het bestuur onzer gemeente, 'twelk, door het kosteloos in gebruik geven van een geschikt lokaal met verlichting en verwarming, benevens door het verleenen van geldelijke ondersteuning, zoo krachtig had medegewerkt om de op- rigting der teekenschool mogelijk te maken. Daarna werd door den voorzitter nog een erkentelijk woord gerigt aan de commissie van beoordeeling, en in het bijzonder dank gebragt aan den jeugdigen onderwijzer, den heer J. Roggeveen Wz., van wien hij, als lid der commissie voor de teekenschool, met warmte getuigde, dat hij zich alleszins lofwaardig van zijn moeijelijke taak had gekweten. Dat de oprigting onzer teekenschool in eene lang gevoelde behoefte voorziet, kan o. a. blijken uit het feit, dat, niet tegenstaande het onderwijs des winters wordt gegeven, jongelieden uit de aangrenzende gemeenten Zijpe, Wierin- gerwaard en Barsingerhoru koude en duisternis trotseren, om er van te profiteren.»

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1876 | | pagina 1