EN
RELDERSCHE
NIEUWEDIEPER COURANT.
1876. N°. 98.
Woensdag 16 Augustus.
34 Jaargang.
Binnenland.
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdsg, Donderdag en Zaturdag namiddag.
Abonnementiprys per kwartaal1.80.
t w g franco per post - 1.65.
Uitgever A„ A. BAKKER Cz.
Bnrean: MOLENPLEIN JT. 16S.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Centa,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Ellken Donderdag vertrekt de mail naar
Oost-Indle. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
De sluiting der mail naar Bataviate verzenden per
mailboot CELEBESgeschiedt voor drukwerken den 18
dezer, na aankomst van trein III (Noordholl. Spoorweg),
ten 10.58 des avonds, voor brieven den 19 dezer, na aan
komst van trein I, ten 9.47 des morgens.
Uittreksel uit het Verslag van den toestand
der provincie Noordholland, gedaan aan de
Provinciale Staten van dat gewest, door de
Gedeputeerde Staten, in de zomervergadering
van het jaar 1876.
{Vervolg.)
Aan de rijkszeeweringen op Texel werd, bij aanbesteding, f 5844
besteedop Vlielandtot voortzetting der verdediging van 't Noorder-
strand f 49.400, tot verlegging en verlenging van den paarden
spoorweg f 1000, tot voorziening van den onderzeeschen oever
f 18500, en tot stroobeplanting f 26.27 op Wieringenvoor gewoon
onderhoud f 4497, voor buitengewone werken f 6296benoorden
Petten voor gewoon onderhoud f 3440aan de Heldersche zee
wering (behoorende tot de provinciale werken) voor gewoon onder
houd f 7624, voor 't aanbrengen van 1600 ton stortsteen f 8718.
Door onderling overleg van de departementen van Oorlog en Binnenl.
Zaken is bij 't verbeteren der kustbatterij Kaaphoofd en van het
zeefront van 't fort Erfprins het zeeweringsbelang behoorlijk in acht
genomen. De Pettemer zeewering vorderde in 1875 eene uit
gaaf voor 't gewoon onderhoud van f 5050, en de Hondsbossche
zeewering van f 380.000.
De Oostdijk van den Anna Paulowna-Polder werd over 1000 M.
lengte tot 3.75 M. boven volzee verhoogd en zooveel noodig ver
zwaard, terwijl verder de steenglooijingen zijn verbeterd.
De duinbeplantiug vorderde de navolgende uitgavente Terschel
ling van rijkswege f 3940, van wege de gemeente f 300; op Vlieland
f 5498; op Texel en den vasten wal f 20.647.
De aanwinst van den duinvoet was op den vasten wal 1.22 M.,
op Texel 5.18 M.
Op Texel worden nog eenige konijnen aangetroffen in de duinen van
Eijerland en het Horntje en in den grooten Zanddijk. Langs den
vasten wal zijn ze echter in groot aantal te vinden in de duinen
onder Callantsoog en in die van Castricum tot de grens van Rijn
land, alwaar ze groot nadeel doen aari de kunstmatige duinbeplantingen.
Het stoomgemaal voor de Niedorperkogge wordt gebouwd tusschen
de twee westelijkste der 5 bovenmolens, uitstaande op het Boeren-
sluiskanaal en zal, bij een vermogen van 35 paardenkrachten, een
vijzel van 2.60 M. middellijn in beweging brengen, om in ver-
ecniging met genoemde molens te werken. Dit werk, in Sep
tember van dit jaar aangevangen, was op het einde des jaars tot
de hoogte van den begancn grond gevorderd. De kosten die door
het bestuur van de Niedorperkogge strijkmolens zullen worden
gedragen, zullen f 40,000 beloopen.
Tot verbetering der bemaling van den Groetpolder, die vroeger
plaats had door twee windmolens, was in 1871 een hulpstoomgemaal
gesticht van 14 paardekrachten. Dit werd in het afgeloopen jaar
vervangen door een van 32 paardekrachten. Het brengt een
eentrifugaalpomp in beweging, die 30 Ms. water per minuut
4.10 M. hoog opvoert en tevens een vijzel kan doen werken van
1.60 M. middellijn, die aan- en afgekoppeld kan worden. De
zuigbuis ligt met den onderkant op 3.50 M. beneden A. P. en
die der ontlastingsbuis op 0.60 M. boven A. P., beide een middel
lijn hebbende van 0.46 M. Op het einde des jaars waren de
werken nagenoeg voltooid. De kosten zijn ten laste van den
polder Waard en Groet en bedragen f 27,000.
Tal van opgaven worden in 't Verslag gedaan omtrent het
onderhoud en de verbetering der wegen en voetpaden in de
provincie. Aan dien van Alkmaar naar't Nieuwediep werd f 12,095
ten koste gelegd. Verbetering van wegen wordt vermeld o. a. van
den weg van Alkmaar naar Egmond aan den Hoef, in den polder
de Bergerraeer, in den Zijpe en Hazepoldcr, in de gemeente St.
Maarten, te Nieuwe Niedorp, te Broek op Langèdijk en in den
Z. en N. Schermer.
De gemeente Alkmaar begon met de verbetering van den toegangs
weg naar 't station van den spoorweg, een werk waaraan zoo
groote behoefte bestond en op welks uitvoerig herhaaldelijk was
aangedrongen. Het Rijk keerde ten behoeve van deze werkep uit
de som van f 4214. De som van f 9760.07^ werd te Alkmaar
besteed aan verbetering van straten.
Te Hoorn werd f 5625 uitgegeven voor vernieuwing van straten.
Tot verbetering der stadsreiniging was op het einde van 1874
besloten tot aanleg van onderscheidene werken, waarvan het voor
naamste was de stichting van een schepradsstoomgemaal tot zuivering
der riolen, ter vervanging van het bestaande pompstoomgemaal. In
1875 werd tot de aanbesteding overgegaan. Het gebouw werd voor
f 12533, en het stoomgemaal voor f 10770 aangenomen. Op het
einde des jaars was de heifundering nagenoeg voltooid.
Landbouw. De akkerbouw leverde over het algemeen vrij
gunstige uitkomsten op. De weersgesteldheid liet in het voorjaar
weinig te wenschen over. Later oefende de langdurige droogte
bijna overal een nadeeligen invloed uit. Door het gunstige najaars-
weder werden op vele plaatsen de nadeelen, die door droogte ge
leden waren, hersteld. Ongedierte en hagel bragt op vele plaatsen
schade aan. Te Harenkarspel werden 13 H. A. graan, toebehooreude
aan kleine, meestal behoeftige landbouwers, door hagelslag vernield.
De schade bedroeg f 40G0eene collecte tot leniging van die ramp
gehouden, bragt f 1235 op. Over 26 gezinnen werd dit bedrag
verdeeld.
In 1875 werden beteeld met tarwe 4286 H. A., met spelt 21,
met rogge 2897, met wintergarst 583, met zoraergarst 1762, met
haver 5360, met boekweit 6S3, met boonen 1727, met erwten 1363,
met stamboontjes 376, met aardappelen 4922, met winlerkoolzaad 40,
met mosterdzaad 1191, met karweizaad 1115, met kanariezaad 178,
met meekrap 110, met vlas 1230, met suikerbiet 110, met tuin
vruchten 1000, met klaver 1485, met mangelwortclen 148 11. A.
Op de markt te Alkmaar werd aangevoerd 17112 li, L. tarwe,
5917 rogge, 13400 garst, 31013 haver, 1667 erwten, 5182 boonen,
172 koolzaad, 854 mosterdzaad, 973 karweizaad, 4 lijnzaad, 1.208
kanariezaad en 2817 aardappelen. Ter markt te Hoorn197 LI. L.
tarwe, 9 rogge, 1385 garst, 1351 haver, 521 erwten, 911 boonen
en 19195 aardappelen.
In de Streek (bij Hoorn en Enkhuizen) waren 297 H. A. bezet
met kool en andere tuinvruchten, aan den Langèdijk 703£ H. A.
Te Alkmaar werden aangevoerd: 464 H. L. uijen, 249 rapen,
68 duizendtallen bloemkool, 146 idem andere kool en 627 idem
worteleü. Te Hoorn 10500 II. L. uijen, 1100 duizendtallen
bloemkool, 9250 idem andere kool, 4700 idem worteleu, 3900 idem
knollen en 65 idem koolrapen.
De appelenoogst was ongunstig. De voorjaars-nachtvorsten
bragten veel nadeel toe aan de in bloei staande boomen. De
peren deelden hierin minder, en hoewel de oogst niet gelijk te
stellen was met dien van 't vorige jaar, was de opbrengst over het
geheel bevredigend.
Enkele gemeenten gaven mededeeling omtrent de opbrengst der
boomgaarden. Te Bo venkarspel 5S0 H. L. appelen en 1610 H. L.
peren. Te Wijdcnes 620 H. L. app. en 713 peren. Te Blokker
20 H. L. app. en 900 peren. Te Winkel 188 H. L. app., 411
H. L. peren en 123.300 stuks witte en blaauwe pruimen.
Te Anna Paulowna heeft men in de laatste jaren proeven genomen
met de bloembollenteelt; men was over de uitkomsten wel tevreden.
Veestapel. Afmaking van runderen verdacht van lougziekte ge
schiedde o. a. te Oude Niedorp; de gevallen, die zich in deze
provincie voordeden, betroffen meestal Friesch vee. Kwade
droes en huidworra kwamen voor in 10 gemeenten, o. a. te Helder,
Oterleek, Akersloot, Zijpe en Schoorl.Miltvuur vertoonde zich te
Heiloo. Hondsdolheid kwam voor te Medemblik bij een koppel
schapen, te Schoorl bij 3 koeijen en te Barsingerhorn, Limmen en
Beverwijk bij 1 koe. Bij de paarden te Alkmaar kwamen enkele
gevallen van catarrhale keelaandoening voor. Onder het rund
en wolvce heerschte over het algemeen veel tongblaar, doch in
ligten graad. De veestapel bestond in 1875 uit: 22433 paarden,
464 ezels en muilezels, 148990 runderen, 25237 varkens, 244961
schapen, en 6567 bokken en geiten. De handel in vee was
over 't algemeen levendig en de prijzen waren hoog. Vet vee en
kalveren werden tegen aanmerkelijke sommen van de hand gezet.
In het najaar waren de prijzen een weinig gedrukt wegens den
grooten aanvoer. De handel in lammeren was zeer belangrijk. Te
Oterleek, Beerastcr en Alkmaar werd geklaagd over het afmaken
van al het op de veebooten naar Engeland geladen vee, zoodra
slechts één werd aangetroffen, dat door de eene of andere ziekte
werd aangetast. Men wensehte zeer opheffing van die voor den
handel nadeelige maatregelen. Ter markt werden aangevoerdte
Alkmaar 1070 paarden, 8591 runderen, 12589 kalveren, 50854
schapen, 8208 lammeren en 27205 varkenste Hoorn 1306 paarden,
12860 runderen, 2204 kalveren, 30865 schapen, 10053 lammeren
en 21270 varkens; te Purmerend 1552 paarden, 15872 runderen,
11611 kalveren, 76203 schapen, en 17147 varkens; te Schagen
721 paarden, 6069 runderen, 1711 kalveren, 44S88 schapen, 19881
lammeren, en 3493 varkens; te Texel 27 paarden, 23 runderen,
5 kalveren, 306 schapen, en 114 varkens. {Slot volgt.)
Vaststelling der 292ste Staatsloterij.
Het gemeentebestuur van den Helder brengt ter openbare kennis,
dat door ZExc. den Minister van Financiën, bij resolutie van 26Junij jl.,
No. 39, krachlens de daartoe door den Koning verleende mag-
tiging, is vastgesteld de 292ste Staatsloterij, bestaande uit 21000
loten, 10500 prijzen en tweo premiön, overeenkomstig het plan aan
die resolutie gehecht.
Beide stukken geplaatst in de Staatscourant zijn ter Secretarie
der gemeente ter lezing nedergelegd.
Het Gemeentebestuur voornoemd,
Held er, STAKMAN BOSSE, Burgemeester,
den 15 Augustus 1876. L. YERHEY, Secretaris.
HELDER en NIEUWEDIEP, 15 Augustus.
Zondag jl. was het dertig jaren geleden, dat de rede
rijkerskamer Olympia alhier werd opgerigt. Ofschoon er
redenen bestonden waarom men dien gedenkdag niet
openlijk en zoo luisterrijk meende te moeten vieren als de
20ste en 25ste verjaardag der Kamer, wilde men hem toch
ook niet geheel onopgemerkt laten voorbijgaan. In de net
gedecoreerde tuinzaal van Tivoli ontving het bestuur van
Olympia 's namiddags ten 2 ure de eere- en werkende
leden der Kamer. De receptie werd druk bezocht; met
genoegen zag men terug op de jaren door Olympia beleefd,
terwijl menige toast op den bloei der Kamer, op 't welzijn
van voormalige en tegenwoordige bestuursleden, enz. met
geestdrift gedronken en beantwoord werd. Wij sluiten dit
kort berigt met den wensch, dat Olympia nog lang moge
bestaan en bare werkende leden lust en opgewektheid
mogen behouden om aan het doel der Kamer, bevordering
der uiterlijke welsprekendheid, waardiglijk werkzaam te zijn.
Gisteren morgen werden er aan boord van de stoom-
kanonneerboot de Brak, liggende in de Buitenhaven, een
paar losse schoten gedaan met het zware achterlaadkanon,
hetwelk zulk een hevigen druk teweegbragt, dat de glazen
in de mariniers-kazerne insloegen; bij verder schieten had
welligt de Brak de mariniers-brak tegen den grond ge
schoten. Ook de glazen in den spiegel van het nabij
liggend ramschip Buffel sloegen in.
De heer H. Mackay apotheker alhier, is door het
departement van oorlog tijdelijk belast met de waarneming
van de apotheek in de garnizoens-infirmerie.
Het schip Willem Karei, kapt. Visser, jl. Zaturdag
door de Koopvaardijsluis verhalende om in zee te steken,
had een matroos het ongeluk uit de bramra te vallen en
te verdrinken.
Het lijk is opgevischt en alhier begraven.
Als een sprekend bewijs, dat onze vlotters geen
verkleumde mannen zijn, meenen wij te mogen vermelden,
dat het schip Albatros, kapt. Visser, gepasseerde week
Donderdag met eene lading balken (22000 voet) van Riga
hier is binnengekomen en naar de Binnenhaven heeft ver
haald. Vrijdags morgens begon men met 10 man te lossen
en te vlotten en Zaturdag middag was het schip leeg,
geballast en zeilklaar.
Z. K. H. Prins Hendrik heeft jl. Zaturdag Amsterdam
bezocht, o. a. ter bijwoning van den wedstrijd van de
Kon. Ned. zeil- en roeivereeniging. De Prins, die, ver
gezeld van H. D. adjudant graaf van Hogendorp, ten 10,43
per Oosterspoor aankwam, begaf zich dadelijk naar het
feestterrein, dat keurig versierd was, terwijl fraai weder
den wedstrijd begunstigde, en de vlaggen op de in den
omtrek liggende schepen het tooneel verlevendigden. De
Prins, die den loop van den wedstrijd belangstellend volgde,
bragt ook een bezoek aan het oefenschip Ajax van het
Matrozen-Instituut, dat bij de plaats der wedstrijden op
stroom lag. Ook nam Z. K. II. deel aan een diner in het
Park, na afloop der wedstrijden.
Wegens harden tegenwind konden sommige nommers van
den wedstrijd niet doorgaan.
Door een der wiervisschers te Wieringen is jl. Vrijdag
een buitengewoon groote en zware bruinvisch aangebragt, ter
lengte van ruim 3.35 meter.
Op de te Beemster gehouden harddraverij, dongen
13 flinke harddravers naar de overwinning. De prijs van
f 80 werd behaald door het paard «de Deugd,» van den
heer J. Ursem, van Obdam; de premie, f 30, door het
paard «de Atlas,» van den heer J. M. Reuter, van Amsterdam.
In de Doopsgezinde kerk te Amsterdam werd
jl. Donderdag de algemeene vergadering van het Nederl.
Bijbelgenootschap gehouden. De heer E. J. L. Koch is
als algemeen penningmeester vervangen door den heer
M. J. Limmik jr. De 5 historische boeken des Nieuwen
Testaments zijn afzonderlijk uitgegeven, vooral voor de
zondagscholen. Het getal leden en begunstigers is toege
nomen. Vele Bijbels en Nieuwe Testamenten zijn gratis
uitgereikt aan de militairen, die naar Atsjin werden ge
zonden. De heer H. C. Klinkert is naar Malakka ver
trokken, om zijne Maleische vertaling van het Oude Testa
ment te herzien en ten einde te brengen; en de heer S.
Coolsma te Soemedang zal in Nederland toezigt komen
houden over den druk van zijne bijna voltooide Soendaneesche
overzetting van het Nieuwe Testament. Aan contributiën
was ontvangen f 32,738.18|; aangiften en legaten f 5370.271;
aan renten f 4870.77|. Aan kosten van beheer was uit
gegeven f 10,511.59iaan druk- en bindloon f 51,752.291
aan de Indische Bijbelvertaling f7955.85. Tot leden van het
hoofdbestuur werden, in plaats van de heeren A. J. F.
van Vollenhoven en dr. B. J. Adriani, benoemd mr. C. A.
Chais van Buren en ds. J. C. Lentz; tot onder-voorzitter
werd gekozen prof. .U Tideman.
Bij de meeste landbouwers te Sloteu is het hooi
binnen en heeft men reden om tevreden te zijn over de
1 opbrengst. De landen, welke zijn blijven liggen om het
j late hooi te winnen, hebben nog altijd behoefte aan water.
De graangewassen beloven een groot beschot te zullen
leveren, vooral de rogge; tarwe en haver minder; het stroo
is veel zwaarder dan in andere jaren. In den Lutkemeer-
polder is men ijverig bezig met oogsten, ploegen en branden,
regt tevreden over de resultaten, welke door deze laatste
bewerking verkregen zijn. In de veenderijen heeft men
de handen vol om de turf droog te leggen, te stapelen en
af te leveren. Ze wordt verkocht: de steekturf h. f 2.50
en de mengturf van f 5 tot f 5.50 de 1000 stuks.
Het badhuis te Zaudvoort wordt dit jaar druk bezocht.
Men schat het aantal badgasten op 600. Ook het badhuis
voor minvermogenden is geheel bezet.
De roggeoogst in de provincie Utrecht is zoo goed
als afgeloopen, terwijl die van de boekweit binnen enkele
dagen een aanvang zal nemen; de oogst van de boekweit
belooft voordeeliger te zullen zijn dan die van de rogge