m IIELDERSCHE
EN NIEUWEDIEPER COURANT.
1876. N°. 102. Vrijdag 25 Augustus. 34Jaargang.
Goedkoope arbeid.
Binnenland.
„W ij huldigen het goed e."
..Verschijnt Dingsdig, Donderdag en Zatnrdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.80.
B i m franco per post - 1.65.
Eiken Donderdag vertrekt de mail naar
Oost-Indië. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
De sluiting der mail naar Padang en Bataviate ver
zenden per mailboot PRINS HENDRIK, geschiedt voor
drukwerken den 1 September a. s., na aankomst van
trein III (Noordhollandsche Spoorweg), ten 10.58 des
avonds, voor brieven den 2 September, na aankomst van
trein I, ten 9.47 des morgens.
Dezer dagen deed door de couranten eene beschrijving
van het leven der Chinezen in Californië de rondte. De
mededeeling, dat zich onder de blanke bevolking van San
Francisco een steeds sterker verzet openbaarde tegen den
aanvoer van Chinezen, was wel geschikt om verwondering
te wekken. In den regel althans worden in nieuwe en
bloeijende Staten, zooals Californië zonder twijfel is, kolo
nisten als welkome vermeerdering van werkkrachten ont
vangen, en wanneer deze behooren tot eene natie, wier
deugden spaarzaamheid en ijver zijn, tot een volk, dat
weinig behoeften kent, en voor gering loon veel arbeid
levert, dan zoekt men verwonderd naar de redenen, die
de deur doen wijzen aan gasten, die zooveel eigenschappen
hebben, waardoor zij zich aanbevelen.
Ons althans lokten die berigten tot nader onderzoek
uit, en daar liet weldra bleek, dat zij ontleend waren aan
artikelen van Theodor Kircldioff in de Gegenwartwas
het niet moeijelijk tot de bron op te klimmen.
Het viertal artikelen over «die Chinesenfrage in Cali-
forniën» ligt thans voor ons, en het is niet te veel gezegd,
wanneer wij den arbeid van Kirchhoff onze belangstelling
overwaardig noemen.
De Californische Chinezen-kwestie vormt eene over
tuigende bijdrage tot de leer, dat met goedkoopen arbeid
alleen de maatschappij niet geholpen is.
Dit wisten wij; ja, maar om het telkens weer te vergeten.
Wij hebben zoolang geleerd in goedkoope voortbrenging,
in de productie van groote massa's stoftelijken rijkdom
de welvaart van de maatschappij te zoeken, dat het nog
niet overbodig is, ook den schaduwkant van die ruime en
goedkoope productie te doen zien.
Vijf groote compagniën voeren de Chinezen in grooten
getale uit het Hemelsche Rijk naar de kusten van Californië.
De aangevoerde arbeiders blijven onder toezigt en leiding
dier compagniën. Door tusschenkomst van deze verhuren
zij hun arbeid en zoeken zij plaatsing. En die vinden zij
gemakkelijk, want zij zijn vlijtig en leerzaam, met weinig
tevreden. Hoewel de Chinesche wijk in San Francisco
een toonbeeld is van vuil en smerigheid en ellende, en de
opeenhooping van menschen, dieren en afval een voort
durende bedreiging is met ziekten en eene bron van
miasmen en besmetting, zoo kunnen zij netjes en zindelijk
zijn als geen ander, als 't hun bevolen wordt, en zindelijk
heid, zooals bij wasscherijen, huisdienst, keukenarbeid, een
deel uitmaakt van hun taak. Dat alles voor een gemid
deld dagloon van 37|, zegge zeven en dertig en een halve
cent van ons geld'!
Men behoeft niet te vragen, hoe de eerste Chinesche
emigranten in Californië ontvangen zijn geworden. Hoe
voor hen de armen geopend werden van alle fabrikanten,
die goedkoop werkvolk zochten, en door de onverwachte
hulp van Chinezen onafhankelijk werden van de dure en
onzekere Europesche emigratie! En hoe gemakkelijk was
dat werkvolk! Men wist niet van coalitiën, niets Van
werkstakingen, niets van verzuim; de werkgever had
slechts te doen met één ligcliaam, de Chinesche compagnie,
die het loon ontving en dagelijks het overeengekomen
getal arbeiders* altijd rustig, altijd tevreden leverde, en
voor de zieken gezonden in de plaats zond; voor onder
nemers scheen de gouden eeuw aangebroken. Twintig
duizend Chinesche arbeiders vonden werk aan den Pacific-
spoorweg, die zonder hunnen bijstand onuitvoerbaar zou
zijn geweest, in alle bedrijven, alleen die uitgezonderd,
waarvoor moed of groote ligchaamskracht noodig zijn
want de Chinees is angstig en van zwakken ligchaams-
bouw nam de stille vlijtige Chinees de plaats in van
den Ierschen emigrant, vroeger de voornaamste arbeider,
en maakte het der Californische industrie mogelijk tot
ongekend lage prijzen bare producten te leveren, en zege
vierend de concurrentie, zoowel met de .oostelijke Staten
van Amerika, als met Europa vol te houden. De wijnbouw
bloeide, Chinezen plukten de druiven, en persten den wijn
groote oppervlakten gronds werden voor de graanteelt
gewonnen, de- Chinees zaaide en haalde den oogst binnen;
de Chinees waschte goud, de Chinees werkte in sigaren-,
schoenen- en kleeren-fabrieken, bet gebouw der Califor
nische nijverheid werd opgetrokken op Chinesche soberheid,
spaarzaamheid en vlijt!
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN N°. 163.
rtÉi «wcrWJBWI
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Maarzeven en dertig en een halve cent blijft zelfs
voor een staartdragenden zoon van het Hemelsche Rijk,
toch ook maar zeven en dertig en een halve cent. Men
moet een Chinees zijn om het wonder te vertoonen van
daarvan te kunnen leven, en er van te kunnen overleggen,
maar zelfs een Chinees kan er niet meer van maken, dan
juist zeven en dertig en een halve cent.
Hij leeft er van, maar vraagt niet hoe? Zoo gij het
weten wilt, een wandeling in de Chinesche wijk van San
Francisco leert het u. Als een gewoon woonhuis in de
handen van deze Aziaten valt, dan is het eerste werk om
in elke kamer een zolder te leggen en met dwarsschotten
iedere kamer in twee of meer vertrekjes te verdeelen.
Op losse planken aan den want slapen dan dertig en
veertig Chinezen in eene ruimte, die onvoldoende zoude
zijn om te voldoen aan de bescheidenste eischen eener
blanke arbeiders-familie. Van familie-leven is dan ook
bij de Chinesche emigranten geen sprake. In op de
beschrevene wijze vertimmerde huizen, in kelders en holen
huizen en leven zij, op elkander gepakt, in de meest
hinderlijke intimiteit alle functiën des levens verrigtende,
in het vuil, den damp, de onreinheid, die van deze levens
wijze de onvermijdelijke gevolgen zijn. Hun voedsel bestaat
uit een paar handen vol rijst dagelijks, thee is de eenige
drank, opium helpt het leed dragen door zijn verdoovend
vermogen en bedriegelijke droomen verwekkende eigen
schappen, gedroogde visschen en halfrijp of bedorven ooft
zijn weelde-artikelen. Zoo leeft men goedkoop! Maar is
het leven? In een poel van ligchamelijke onreinheid eïi
geestelijke zedeloosheid, zonder hooger doel dan geld ver
krijgen; door-sparen, waar stelen te gevaarlijk schijnt, door
stelen, waar dit mogelijk is, zonder ontwikkeling, zonder
begrippen van regt, van waarheid, van pligt en van deugd,
tenzij men de overblijfselen eener bloot formeele afgoden
dienst daarvoor neemt, den tijd door te brengen, die den
menscli gegeven is op aarde, is dat leven? Voor een
Chinees misschien, voor den minst-ontwikkelden Europeaan
zeker niet. Misschien zeggen wij, want liet is naauw
denkbaar, dat een volk, dat eene eigene, zij het dan ook
eenzijdige beschaving heeft, zooals het Chinesche Rijk
onmiskenbaar heeft, zoo laag kan staan, en in Californië
is dan ook het algemeene gevoelen, dat de ingevoerde
koelies slechts slaven zijn van de gezegde groote com
pagniën, hoewel de gebrekkige kennis van de Chinesche
taal tot nog toe verhinderd heeft, volkomen zekerheid
omtrent dit punt te krijgen. Als het waar is, dat de
Chineesche koelie slechts door slavernij gedwongen kan
worden zóó te leven, zoude men het feit betreuren, maar
ten minste niet behoeven te wanhopen aan het gele
menschenras!
Maar nu de industrie, en hare gevierde goedkoope
werkkrachten? Niemand meer dan zij ziet zich bedrogen.
Langzamerhand hebben de vlijtige, ijverige en leerzame
koelies, zoodra zij den arbeid verstonden, zich vereenigd
om voor eigene rekening zaken te doen. Begonnen met
de eenvoudigste beroepen, sigarenmakerijen, wasscherijen,
schoenmakerijen en dergelijken, hebben zij onder leiding
der meergenoemde compagniën, langzamerhand meerdere
takken van nijverheid aan zich getrokken, en dat waaraan
zij eens de hand hebben gelegd is voor den blanken man
onbereikbaar. Hun goedkoope arbeid maakt alle concurrentie
onmogelijk!
En daarmede is nu gewonnen, dat sigaren, schoenen en
schoon linnen goedkoop zijn in San Francisco, maar veel
meer is er verloren. Het door den Chinees cent voor
cent en dollar voor dollar opgespaarde kapitaal wandelt
naar het Hemelsche Rijk, en wordt onttrokken aan Cali
fornië, waar het gevormd isvoor den Europeschen arbeider
is er geen werk meer. De stad der Chinezen breidt zich
meer en meer uit, want uit de buurt waar zich de koelies
vestigen, moeten de blanken wel verhuizen. Hun getal
neemt toe, wekelijks na de aankomst der mailbooten kan
men soms gedurende uren door de hoofdstraten de met
pas aangekomene Chinezen beladene wagens zien trekken,
terwijl de Europesche emigratie van Californië wordt
afgeschrikt. Er blijft slechts plaats voor groote onder
nemers, kapitalisten (nu reeds ook veelal Chinezen), en
voor de groote massa wier lot niet boven dat van slaven
staat.
Men ziet, de goedkoope schoenen en sigaren zijn duur.
Zij zijn gekocht met den ondergang, of liever met de ver
drijving van de arbeidende klasse en den middenstand,
gekocht met de verdrijving van het Europeesch element
of beter gezegd van het blanke ras, en zijne vervanging
door het gele.
Een volk, dat op een zeer lagen trap van beschaving
staat, verdrijft het meest ontwikkelde ras van den aard
bodem
Het is eigenlijk de vraag, of Californië zal zijn voor de
Aziaten of voor de Amerikanen. De vraag, of dat schoone
en vruchtbare deel van het Amerikaansche vasteland mede
zal werken tot, en zich plaatsen zal aan de spits van de
beschaving, of dat er een tweede China zal ontstaan aan
de kusten van den Stille Oceaan.
De goedkoope schoenen zijn werkelijk duur! Lage
loonen zijn duur, als zij een muur vormen, die de bescha
ving en de ontwikkeling, de zedelijkheid en de menschen-
waarde niet vermogen te overschrijden. Als zij eene
bevolking neêrdrukken tot den toestand, waarin zij leeft
als bet dier, of naauw beter.
Te lage loonen straffen zich zelf, als zij voor de voor
deden, die zij in den aanvang den ondernemers boden,
geene mindere vergoeding eischen, dan dat zij de geheele
nijverheid overbrengen in de banden van een lager
menschenras.
De keus staat tusschen goedkoope schoenen en beschaving,
tusschen goedkoope sigaren en zedelijkheid, tusschen goed
koope koorn en wijn en nienschenwaarde; kan de keus
daar twijfelachtig zijn?
HELDER en NIEUWEDIEP, 24 Augustus.
De stoomkanonneerbooten Dog en Gier, alhier aange
komen, zullen in het drooge dok worden nagezien, om
daarna, vergezeld door de Brak, een kruistogt te maken
in de noordelijke gaten der Zuiderzee.
Jl. Zondag avond had aan de Comraercie-sluis alhier
een treffend ongeluk kunnen gebeuren. Terwijl eene vrouw
met een zesjarig kind die sluis passeerde, viel het kind, door
het blaffen van een hond verschrikt, in de schutkolk. Op
het hulpgeschrei der vrouw aarzelde de sluismeester, de
heer Braspot, geen oogenblik in de diepte te springen en
had de voldoening liet kind te redden.
Gisteren middag vertrok uit deze haven het Eng.
stoomschip Forest Queen, bestemd naar Huil, na aan het
havenhoofd te hebben ingeladen de ankers, kettingen,
kabels, enz.; al hetwelk gedurende bijna twee jaren
als hulpmiddelen heeft gediend om het gestrande stoom
schip König Wilhelm een meer veilige leg- of begraaf
plaats op eèn der buitenbanken van het Huisduiner strand
te bezorgen.
De Engelsclie opzigter, die deze artikelen convoyeerde,
zal wel somber te moede zijn geweest, toen hij de bijna
geheel in liet zand weggedoken König Wilhelm voorbij-
stoomde, en hoe groot moet wel niet zijne teleurstelling
zijn geweest, toen hij liet Noordzeekanaal, dat zeldzaam
gewrocht van Engelsche waterbouwkunde passeerde. Immers
men zal zich nog wel herinneren, dat er, vóór ruim ander
half jaar, veel werd gesproken over het excentrieke plan
der ondernemers van de König Wilhelm, om dat schip -
waarvan de afbrenging bij hen volstrekt niet twijfelachtig
was ponr la rarité du fait, als baanbreker dat Kanaal
te doen instoomen. Hoe gelukkig en verblijdend voor ons
nationaal gevoel, dat die feestelijkheid thans voor een
kolossalen Neder!andschen oorlogsbodem is bespaard: eene
feestelijkheid, die wij, als wind en weêr, een zeer hoog
watergetij en eene hoogst voorzigtige bebaksning van den
geul ten goede -willen gedijen, ieder oogenblik te gemoet
mogen zien.
Z. M. de Koning heeft bepaald, dat het korps
opzigters van fortificatiën voortaan zal bestaan uit: 8
lioofdopzigters, jaarwedde f 1500; 10 opzigters 1ste kl.
f 1300; 12 id. 2de kl. f 1200; 15 id. 3de kl. f 1000.
Het berigt omtrent de ziekte van dr. Jonckbloet in
Amerika berust op eene dwaling.
De laatste berigten omtrent den gezondheidstoestand
van dr. A. Kuyper zijn over het algemeen veel gunstiger.
De gedwongen rust en de versterkende berglucht in Zwit
serland werken zeer weldadig op zijn gestel.
Volgens Daily News is de in hechtenisneming van
onze landgenoote mej. Merkus, die den 14 dezer door
vier gendarmes te Belgrado werd gebragt, een gevolg van
hare pogingen om onder de Servische soldaten, voorname
lijk de gekwetsteneen onrustbarende republikeinsche
propaganda te maken. Deze dame wordt voor een der
geheime werktuigen van de Omladina gehouden, liet poli
tiek genootschap, dat tot de oorlogsverklaring aan Turkije
gedreven heeft.
De «weêrprofeten» komen ons met hun voorspellingen
nu reeds angstig maken voor den aanstaanden herfst. En
dat nog wel, terwijl we pas weer ademhalen na de druk
kende dagen der vorige weken.
«De meest ervaren zeelieden» voorspellen dan na den
snikheeten zomer een zeer stormachtigen herfst.
Te Arnhem, Zwolle, Deventer, Meppel, Rotterdam,
's Hage en elders heeft 't jl. Maandag wat geregend,
