banier ten geschenke. Deze werd het gezelschap aange
boden door eeue commissie van drie jonge dames, uit naam
der Hoornsche dames, met eene sierlijke toespraak van
mej. d. V. De president van Sappho sprak daarop een
kort warm woord van dank en hulde, daarbij tevens ge
denkende aan de uitreiking der eerste banier en het woord
rigtende tot mevr. B., die vóór 24 jaren als mej. v. d.
W. C. die banier, mede namens de Hoornsche dames, de
Liedertafel aanbood. Het concert was zeer geanimeerd;
het werd opgeluisterd door de medewerking van den heer
Froschliart van Amsterdam, die grooten bijval verwierf.
Een bal besloot den feestavond."
«De begrooting voor het dienstjaar 1877 is door den
gemeenteraad vastgesteld, in ontvangst en in uitgaaf op de
som van f 136,830.16. Hieronder zijn uitgetrokken als
kosten voor het onderwijs f 36,217 en voor het armwezen
f 11,840.»
De gemeenteraad van Enkhuizen heeft besloten tot
afschaffing der voor- en najaars-koemarkten aldaar.
Jl. Maandag werd te Medemblik de jaarlijksche
harddraverij gehouden. Er waren 12 mededingers opge
komen, waarvan de prijs behaald werd door het paard
Suzanna van den heer G. Paarlberg te Zijpe, bereden door
L. G. Lampe, en de premie door de zwarte merrie de
Deugd van den heer J. Ursem te Obdam, bereden door
C. Ursem. Yele belangstellenden en nieuwsgierigen waren
opgekomen ter bijwoning van het feest, dat in de beste
orde is afgeloopen en met een fraai vuurwerk besloten werd.
Een Zaandamsche antiquiteit «de Juffer,'* Zaandams
oudste molen, wordt gesloopt.
Op de vergadering van het Multapatiorsbond te
Amsterdam waren 8 bestuurders tegenwoordig, zoomede
afgevaardigden van de afdeelingen Amsterdam, Haarlem,
Hoorn en Utrecht, terwijl die van de afdeelingen Hilversum,
Leeuwarden en Joure afwezig waren. De heer de Beaufort
is met algemeene stemmen tot bestuurder van het Bond
gekozendaarna werd het gedrukte verslag over het dienst
jaar 18751876, loopende tot ultimo Julij aan de leden
rondgedeeld; het bleek daaruit dat een batig slot van
f 77,72 aanwezig is, de contributiën over 1876 moeten
echter nog geïnd worden. Op deze vergadering is verder
het huishoudelijk reglement van het Bond goedgekeurd en
besloten, tot het spoedig aanvragen van regtspersoonlijkheid
over te gaan. Tevens is bepaald dat de eerstvolgende alge
meene vergadering in Mei 1877 te Utrecht zal worden ge
houden, en dat een lijst van leden en adhaerenten ter
opwekking van anderen zal worden uitgegeven. De ver
slagen van het voorloopig bestuur, aldus werd nog door
de vergadering bepaald, komen niet uit in den vorm van
een tijdschrift, maar in «Zwanglose Hefte.» Het vraagstuk
betreffende de mogelijkheid tot oprigting van zoogenaamde
Bondshuizen, zal door het dagelijksch bestuur worden onder
zocht; in den loop van den aanstaanden winter zullen
populaire voordragten worden gehouden. De begrooting
van het Bond over 1876 gaf als ontvangst aan, een bedrag
van f 1181.62 tegenover f 1178.31 aan uitgaven.
Op de gisteren te Amsterdam gehouden zevende
veiling van drooggemaakte gronden in den IJpolder zijn
geveild 64215 hectaren, die gezamenlijk f 1,936,425 hebben
opgebragt. De gemiddelde prijs was f 3017, de hoogste
f 3600, de laagste f 2400 per hectare.
Men verneemt dat door den burgemeester van Delfs-
liaven aan Behagel, die met de Jong en Verlindt verdacht
werd van den moord op mevrouw van der Kouwen, en
die thans in Delfshaven woont, namens den hoofd-com-
missaris van politie te 's Hage, eene som van f 80 is
uitgereikt.
Voor de verbetering van het fort in de stelling
Honswijk, bij den Korten Uitweg te Utrecht, is het minst
ingeschreven door den heer W. M. Schram, ad f 211,900.
In de laatste dagen ontdoen zich te Utrecht vele
veehouders van het jonge vee; stieren en stierkalveren, die
voor de slagtbank bestemd zijn, vinden gereede koopers.
Men verwacht op de najaarsmarkten zeer veel vee; de
hooge prijzen van het stalvoer maken het verkoopen van
al wat gemist kan worden noodzakelijk.
Aan de Universiteit te Groningen heeft mej. Jacobs
jl. Maandag en Dingsdag met het beste gevolg haar
doctoraal examen in de geneeskunde afgelegd.
De veldvruchten beginnen in het noorden des lands
algemeen te ontkiemen; vele moeten nog worden binnen
gehaald. In de lage oeverlanden bij Meppel, Zwartsluis,
Staphorst enz. ziet het er met de late hooijing treurig uit.
Een massa gemaaid gras ligt totaal in 't water en moet er
uit worden gesleept en naar de hooge polders getransporteerd.
Op de jl. Dingsdag te Valkenburg gehouden goed
bezette paardenmarkt, was de handel, met zeer wisselende
prijzen, slap. Er waren 950 paarden aan de lijn, waar
onder weinig weeldepaarden. Hitten, dubbele en enkele
waren het meest gevraagd.
Een zeldzaam drinkgebruik is bij de Arabieren in
Oost—Afrika waargenomen. Terwijl namelijk een opper
hoofd de flesch met pornbé, eene dddr gebruikelijke bier
soort, aan den mond zette, waren verscheidene zijner
talrijke vrouwen ijverig bezig met hem zacht over den
rug, de borst en de maag te strijken en te wrijven, ten
einde hem meer ontvankelijk te maken voor het biergenot.
Kadere bijzonderheden omtrent de ongeregeld
heden te Amsterdam.
Ter aanvulling van het telegram in ons vorig nommer
melden wij het volgende:
Jl. Maandag avond was het te Amsterdam gedurende
den dag rustig geweest, rustiger dan andere gewone Maan
dagen, behalve eenige vechtpartijen met politie-agenten in
de Warmoesstraat en op de Stadhouderskade. Tegen den
avond werd het woeliger. Van half vier tot 7 ure was
het op de Beurs stampvol geweest met een publiek, voor
het meerendeel niet bestaande uit kinderen, maar hier
bepaalde zich alles tot enkele kleine dronkemans-tooneel-
tjes en spoedig bijgelegde geschillen. Op straat werd het
tegen 8 ure anders. Zeer talrijke troepen «opgeschoten»
knapen en mannen doorkruisten de stad, onder het zingen
van allerlei dreigende liederen, hoofdzakelijk gerigt tegen
den burgemeester, als hoofd van het uitvoerend bewind,
maar men liet ze stil begaan. Op het Damplein was het
vol, zoo ook in de hoofdstratenhet Thorbeckeplein echter
was de verzamelplaats voor velen, die Thorbecke stonden
aan te gapen, alsof ze met het beeld nog kennis moesten
maken en die van tijd tot tijd door de politie op eerbie
digen afstand moesten worden gehouden, waarbij een enkele
maal een opschudding plaats had. Thorbecke toch, zoo
meenden velen, was oorzaak dat Rembrandt verplaatst
wasRembrandt was weer oorzaak dat op het Rembrandts-
plein (Botermarkt) geene tenten konden worden geplaatst:
dus Thorbecke's beeld had het kwaad bedreven! Voor het
huis des burgemeesters bewoog zich den geheelen avond
een groote massa menschen, meestal bestaande uit nieuws
gierigen, van tijd tot tijd door de zingende troepen uiteen
gedreven. Voor Thorbecke's beeld liep echter alles
betrekkelijk rustig af, maar omstreeks kwart voor elven
werden op onderscheidene plaatsen tegelijk door tierende
troepen baldadigheden gepleegd.
Op het Rokin, in de Kalverstraat, waar de fraaije winkel
van Abercrombie het moest ontgelden, op de Leliegracht,
in de Paleisstraat, op de Keizersgracht, op de Heerengracht
van Leliegracht tot Spiegelstraat, op de Reguliersgracht,
in de Hoogstraat, werden in onderscheidene huizen ruiten
ingesmeten met steenen, die daartoe opzettelijk moeten zijn
meegebragt, daar alle losse steenen uit de straten waren
verwijderd. Straatsteenen werden op enkele plaatsen gebruikt.
Eenige stadslantaarns werden verbrijzeld. Het aantal per-
ceelen, dat op deze wijze is beschadigd, bedraagt ongeveer
honderd. Onmiddellijk kregen de overheden hiervan
kennis, en een dertigtal polite-agenten werd den bal-
dadigen tegemoet gezonden. Op de Heerengracht, vlak
voor het huis van den burgemeester, waar juist met een
groot zakmes de ruit boven de straatdeur was stukgesmeten,
kwam het tot een botsing. De agenten trokken hunne
sabels en verstrooiden de menigte, waarvan enkelen de
dienaren van politie met steenen wierpen, blijkbaar uit de
deuken die op onderscheidene helmen te zien waren.
Op het raadhuis waren burgemeester en wethouders met
den seretaris der gemeente vergaderd, en met het oog op
de stemming der steeds aangroeijende menigte, en de
gepleegde feitelijkheden, werd besloten de militaire magt
te doen uitrukken en voor de schutterij alarm te doen
slaan. Weinig tijds na het voorgevallene galoppeerde de
kavallerie door de stad, waren alle politie-kantoren met
infanterie versterkt en begon de schutterij op de loop
plaatsen aan te treden, om later op de verschillende posten
voor den nacht te worden ingedeeld. Een gedeelte werd
laat in den nacht, een ander gedeelte Dingsdag morgen
afgedankt. De kommandant van de stad was op de hoofd
wacht ten paleize, generaal Camp en de kommandant der
schutterij waren spoedig ten stadhuize.
Op het Koningsplein stond een bataillon schutterij
geschaard, onder kommando van majoor Tenckink. Bij
het wijnhuis op den hoek verzamelden zich een aantal
mannen, die door het zingen van «kermis moet het wezen
en kermis moet het zijn, anders moet Thorbecke van het
plein,» alsmede «hop, hop; hop, hangt den burgemeester
op!» enz., enz., eene uittartende houding aannamen. Majoor
Tenckinck sommeerde daarom in persoon dezen hoop om
uiteen te gaan; hij werd weldra door de muitelingen omringd
en bekwam een slag op den wang, die den dader echter
op een kolfslag op het hoofd te staan kwam; dit werkte
goed, de majoor kon zich terugtrekken en beval toen een
charge met de bajonet, die, na eenige worsteling, de ver
langde uitwerking had.
De zeer krachtige maatregelen, uitnemend voorbereid
en niet dan na rijp beraad genomen, hebben dadelijk den
voortgang van de baldadigheden gestuit, en al was het
gedurende den nacht in de hoofdstraten en op de pleinen
waar infanterie en kavallerie tot laat in den nacht
patrouilleerde tamelijk levendig, elke manifestatie had
opgehouden en de burgerij kon niet alleen gerust zijn voor
hare ruiten, maar tevens zeker voor een ongestoorden
slaap, daar het gejoel en getier ophield.
Te ongeveer half twee na middernacht werd ter stads
drukkerij de volgende proclamatie bezorgd, uitgevaardigd
niet alleen met het oog op het nu gebeurde, maar ook in
aanmerking genomen al datgene, dat daaraan is voorafge
gaan. Vóór zonsopgang was dit stuk overal aangeplakt.
Proclamatie.
De burgemeester van Amsterdam, tot zijn leedwezen
ontwaard hebbende, dat een gedeelte der bevolking zich
door kwaadwilligen heeft laten medeslepen tot het plegen
van baldadigheden;
Gezien ax-tt. 184 en 186 der gemeentewet;
Waarschuwt de ingezetenen zich van het deelnemen aan
wanordelijkheden te onthouden, terwijl alle verzet tegen
de openbai'e magt met kracht zal worden tegengegaan, en
verbiedt zamenscholingen van meer dan vijf personen.
Amsterdam, De burgemeester,
11 Sept. 1876. den Tex.
De politie heeft onderscheidene arrestatiën gedaan. Het
stukslaan der ruiten bij een aantal personen, die hoege
naamd niets te maken hebben met het besluit tot afschaf
fing der kermis, schijnt geen boosaardig opzet geweest te
zijn ten opzigte van bepaalde personen, maar meer aan
een kwajongens-baldadigheid, dan aan een beraamd oproer
te moeten worden toegeschreven.
Dingsdag avond ten half zeven moesten van alle batail-
lons schutterij twee compagniën op de loopplaatsen opkomen.
De kermisklanten waren Dingsdag avond weder verre
van kalm, en ofschoon de groepen, die al zingend en tie
rend door de straten trokken, niet zoo groot en niet zoo
sterk waren als Maandag avond, toch was het verzet tegen
politie en militaire magt Dingsdag avond veel hardnekkiger
en kostte het vrij wat moeite om de onstuimige gemoede
ren te kalmeeren. Een troep, ongeveer 500 man, trok ten
71 ure van den Dam door de Kalverstraat op tot aan het
Koningsplein, waar hij stuitte op een versterkte patrouille,
die daar geposteerd was, om dergelijke optogten den weg
naar de Heerengracht, waar de bui-gemeester woont, af te
snijden. Met behulp der kavallerie werd hij uit elkander
gedreven.
Het Koningsplein scheen 's avonds wel de uitverkoren
plek van het deel der burgerij, dat het om straatrumoer
en openlijk verzet tegen de openbare magt te doen was
ten minste meermalen was het noodig, dat de kavallerie
hier op de zamenscholers charge moest maken.
Al spoedig, ten 10 ure, werd bij het huis van den
Burgemeester sterker gewapende magt gerekwireerd, voor
zien van scherpe patronen, daar een troep halsstarrigen
zich hier vertoonde, die blijkbaar niet veel goeds in den
zin haddenzeer velen hunner, zegt men, waren voorzien
van korte stokken, waaraan messen waren gebonden, en
die zij onder hunne kleederen hadden verborgen. De
kavallerie moest ook hier telkens ruimte maken en de
straten schoonvegen, hetgeen niet zelden met een zachte
of harde aanmaning met den sabel gepaard ging.
Ten 10| ure kwam de politie nog tijdig genoeg tot de
ontdekking, dat men zou beproeven de telegraafdraden af
te snijden.
Ten 11 ure werden in de Gapersteeg, die van het Rokin
in de Kalverstraat, digt bij den Dam, uitkomt, de eerste
glasruiten verbrijzeld en werd een jongen daarbij gearres
teerd. Een dientengevolge ontstane oploop werd door de
militaire magt met de bajonetten uiteengejaagd.
Op hetzelfde oogenblik had op het Leidscheplein en op
het Koningsplein ook een groote oploop plaats, die beiden
met geweld uit elkander moesten worden gejaagd, waarop
eenige oogenblikken later enkele glasruiten op het Rokin
en op de Heerengracht werden verbrijzeld.
Niettegenstaande er nu hier en daar reeds enkelen door
de sabelhouwen der kavallerie waren gewond, scheen het
volk nog geen plan te hebben stil naar huis te gaan. Weder
had zich een groote menigte op den Dam verzameld. De
kavallerie verscheen, maakte hier ruimte en toen werden
twee personen zoodanig gewond, dat een hunner een bajonet
steek heeft gekregen, die het geheele ligchaam doordrong.
Hij werd naar het naastbijzijnde politie-bureau getranspor-
teei-d, en van daar naar het gasthuis vervoerd.
Op den Dam kwam de volksmenigte, telkens na afloop
eener charge, terug. De bevelvoerende officier der kaval
lerie heeft toen o. a. de in grooten getale op het balkon
van Zeemanshoop en de Groote Club aanwezige toeschou
wers doen verzoeken zich te verwijderen en de lichten uit
te doen. Sommigen hunner toonden daarover groote
ontevredenheid; eenigen hebben veel moeite gehad door
de Kalverstraat naar huis te komen. Ook zijn de aldaar
aanwezige koffijhuizen door de politie ontruimd, niet zonder
dat daartegen ernstige bezwaren zijn ingebragt.
In 't geheel zijn 100 personen gearresteerd en 11 gewond
waarvan 4 zwaar; 6 hunner hebben, na verbonden te zijn,
het gasthuis weder vei'laten. Woensdag morgen is nog inge
bragt een kind, waaraan op den arm der moeder een
sabelhouw was toegebragt.
De maatregelen, door de stedelijke overheid genomen,
zijn krachtiger en de voortgang der baldadigheden is gestuit.
De Westerkerk is tijdelijk tot kazerne voor de schutterij
ingerigt. De burgemeester vertoeft den ganschen dag tot
laat in den avond op zijn bureau in het Stadhuis; de al
daar werkzame gemeente-ambtenaren moeten zoowel des
nachts als op den dag dienst doen.
De woning van den burgemeester wordt door militairen
dag en nacht bewaakt; Dingsdag avond is een tijd lang
de Heerengracht nabij die woning aan beide zijden door
gewapende magt afgezet geweest. Talrijke patrouilles door
kruisen de stadde Nederlandsche Bank, het Grootboek
der Nationale Schuld, eenige bank-inrigtingen en openbare
gebouwen zijn 's avonds door detachementen infanterie of
schutterij bezet. De stad heeft het aanzien, alsof zij in
staat van beleg verkeert,' te meer daar men overal procla-
matiën aangeplakt vindt van den burgemeester, waarbij de
nieuwsgieringen worden gewaarschuwd zich van de straat
te houden.
De Willemstraters zijn verwoed op de Kattenburgers,
omdat zij niet willen meedoen.
De perceelen, die Dingsdag nacht schade hebben beloopen,
zijn bij vergelijking van Maandag zeer weinige en bedragen
vermoedelijk geen tien. Bij alle stedelijke gebouwen, en
ook bij enkele particulieren, als wisselbanken enz., is een
wacht geplaatst, en ook de beide gasfabrieken waren reeds
vroegtijdig door een cordon schutters omtrokken.
Eenige ingezetenen, wier fraaije spiegelruiten zijn inge
worpen, hebben planken voor de vensters laten slaan. Dat
voorbeeld is nagevolgd door eenige voorname winkeliers.
Er heerscht een vrij groote spanning.
Ten 14 ure is het begonnen te regenen. Het volk zou
nu spoedig huiswaarts keeren; het wordt toch beter en
spoediger nog door veel hemelwater dan door de sterkste
politie op de vlugt gejaagd. In de straten heerschte dan
ook kalmte en de stad schijnt zich tot de zoozeer gewenschte
rnst te neigen.
Ten 3 ure 's nachts was de stad geheel rustig.
In den loop van den nacht kwam nog infanterie en
kavallerie uit Haarlem 't garnizoen versterken.
De Amst. Crt. roemt de waardige houding der zooge
naamde eilanders. Het is o. a. gebleken onwaar te zijn,
dat op Kattenburg lantaarns zouden zijn verbrijzeld. Een
bende rumoerraakers heeft zich daar vertoond om te werven;
zij heeft, als de vogelaar met zoet gefluit, rekenende op de
Oranje—geest dier brave werklieden, het Wilhelmus gezongen;
maar men wist met welk volkje men te doen had, en de I
bende is, in plaats van aangewassen, verminderd door den
goeden raad der Kattenburgers, afgetrokken. «Het zou
hun niet geraden zijn geweest, bij ons stads- of particulieren
