HËLDERSCHE
EK K1EVWEDIEPER COURANT.
1877. N°. 144.
Zondag 2 December.
Jaargang35.
Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Hollands Noorderkwartier.
Binnenland.
Brieven uit de Hoofdstad.
W ij huldigen
het g o e d e.H
Verschijut Diugsdag, Donderdag cn Zaturdag namiddag.
Abouuoiueutsprijs per kwartaalƒ1.30.
nu franco por post 1.65.
U i t g' e v e r A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN N°. 163.
Prijs der Ad verten tien: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Eiken Donderdag vertrekt de mail naar
Qost-Iadië. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
HELDER en NI EU WE Dl EP, 1 December.
De netto opbrengst van de door de Onderofficiers-
Vereeniging Vaderland en Oranje gehouden tooneelvoor
stelling op jl. Dingsdag, ten behoeve van twee weduwen,
is f 259.57.
De tweede Volksbijeenkomst in Uit saizoen had
jl. Donderdag in Tivoli plaats. Spreker was de heer
H. de Boer, van Alkmaar. Populair wetenschappelijk
handelde zijne lezing over de planeten en inzonderheid
over die door ons wordt bewoond. Spreker stelde in 't
licht wat de wetenschap heeft doen opmerken omtrent de
vorming der aarde, in de eeuwen die er verloopen zijn.
Eindelijk kwam hij tot het eigenlijk onderwerpde steen
kool, de steenkolenmijn, terwijl de mededeeling van een
en ander werd verduidelijkt door platen, in de zaal
tentoongesteld.
De Onderofficiers-Vereeniging voor Zee- en Landmagt
«Vaderland en Oranje» besloot de werkzaamheid van dezen
avond door de opvoering van 't blijspel Verstrooid
Op de eerstvolgende vergadering van «'t Nut,» den
I I Dec. e. k., zal niet, zooais in den laatsten tijd het
feval was, één spreker het woord voeren, maar er zullen
oor verschillende ledeH voordragten worden gehouden,
afgewisseld door muziek (vocaal en instrumentaal), waar
onder eenige solo's.
Wanneer eene trouwe opkomst der leden bewijst, dat
men zulk eene afwisseling wenschelijk acht en op prijs
stelt, zal de Commissie tot regeling der Nuts vergaderingen
trachten, zoo mogelijk, meer zulke avondjes te doen
plaats hebben.
Introdnctie van niet-leden zal zijn als gewoonlijk.
Met wijziging der beschikking van den minister van
Binnenl. Zaken van 30 Oct. 1877, heeft de minister van
Waterstaat, Handel en Nijverheid bepaald, dat het varen
in de buiten- en binnenhaven van IJmuiden en het schutten
door de Noordzeesluizen tusschen zons onder- en opgang
vergund wordt, tenzij de weersgesteldheid, de duisternis
of eenige andere omstandigheid, ter beoordeeling van den
sluismeester der Noordzeesluizen, dit onraadzaam maakt.
De uitgaven van Nederland voor de tentoonstelling
te Philadelphia hebben bedragen f 234,375; voor de tentoon
stelling van Parijs meent de minister Tak f 160,000 noodig
te oordeelen.
XVI.
29 November.
Amice
„November of tfaoilmaand" leerden we op de schoolbanken; en
ter wille van de reputatie der hoofdstad waag ik de veronderstel
ling, dat er een zeker geheimzinnig verband bestaat tusschen deze
bloedige karakteristiek van de elfde maand des jaars en de onver-
zadelijke begeerte waarmede het publiek, aangevoerd door een
phalanx van rustelooze nieuwtjesjagers, blijft azen op alles wat
in betrekking staat met „bet drama van de Brouwersgracht." Het
is anders hier regel: geen wond zoo groot, of ze is in drie dagen
dood. Maar dit geheimzinnige moordtooneel houdt nu reeds weken
lang de gemoederen in angstige spanning; en overal waar ge komt
wordt de kwestie van moord of zelfmoord met zeker welbehagen
gewikt en gewogen, en vraagt men a bout portant uw opinie over
bet mes en den zakdoek. KVie er wat nieuws van vernomen of
verzonnen heeft, is de groote man. Men heeft voor iets anders
geen ooreu.
Er is dan ook niet veel belangrijks over de afgeloopen maand te
boeken; en als ge terugbladert in de plaatselijke kroniek van den
dag, stuit ge ultijd weer op moord en vergiftiging, met aan- en
toebehooren. Eeu blik in het verschiet is veel bemoedigender.
December! Wintermaand! Niet de stramme grijsaard met de ver
kleumde vingeren; niet de ruwe, norsche Winter; maar de blijde,
gezellige Wintermaand: het poezele maagdelijn in den bonten pels
jas, waaruit dc frissche koontjes en de schalksclie kijkers u zoo
levenslustig tegenlachen. December! O, ik groet u om al het goede
en het schoone dat ge ons brengt: sledetochtjes en schaatsenrijden;
winter-avondjes naar den ouden tranten vooralonze Sinterklaas,
onze Kerstdagen, onze Oudejaars-avond
Hij, de oude Sint, is al vast in aantocht om de rij te openen.
Niemand zoo welkom als deze, vooral in Amsterdam, eeu stad
waarop hij reeds in oude dagen een bijzonder goed oogje moet
gehad hebben, zoodat zij liem boven alle andere Sinten tot haar
schutspatroon koos. Als altijd zijn onze magazijnen en winkels
weer opgepropt met de schatten, die de vrijgevige Bisschop straks
naar alle kanten zal gaan uitdeelen; men komt oagen te kort om
alles te zien; en eene avondwandeling langs de rijkverlichte uit
stallingen in de voornaamste straten, Kalverstraat en Nieuwendijk
Aangenomen het beroep naar Wouterswoude door
d8. P. J. Hopman, die mede beroepen was naar Huisduinen.
Door het provinciaal bestuur van Noordholland is
jl. Donderdag aanbesteed 1. Het driejarig onderhoud van de
Pettemer zeewering, behoorende tot de zeewerken in Noord
holland; minste inschrijver de heer S. Blom, te Schoorl,
voor f 8398 per jaar. 2. Het driejarig onderhoud van de
Heldersche zeewering, behoorende tot de zeewerken in
Noordholland; minste inschrijvers Gebr. Janzen, te Nieu-
wediep, voor f 5878 per jaar. 3. Het driejarig onderhoud
der duinen op het eiland Vlieland; minste inschrijver de
heer K. H. Piasier, te Texel, voor f 5847 per jaar.
Tot leeraar in de Duitsche en Engelsche talen aan
de Iloogere Burgerschool te Hoorn is benoemd de heer
A. L. Schmiut, te 's Hage.
De afdeeling Winkel van de vereeniging Volks
onderwijs hield in de voorgaande week een openbare
vergadering, waarin aan veelbelovende kinderen, die de
school verlaten hebben, getuigschriften werden uitgereikt
die een verklaring bevatten omtrent hun vlijt en goed
gedrag, benevens een aanbeveling bij allen die prijs stellen
op ontwikkeling en beschaving. De afdeeling heeft dit
ingevoerd als nieuwe maatregel om niet alleen getrouw
schoolbezoek, maar ook leidzaamheid en oppassendheid te
bevorderen. De kinderen, die in aanmerking kunnen komen
voor dusdanig getuigschrift, worden voorgedragen door den
hoofdonderwijzer eii nader aangewezen door het bestuur
der afdeeling, nadat dit een onderzoek naar de verkregen
kennis heeft ingesteld. Voor de eerste maal werden zeven
kinderen, twee meisjes en vijf jongens, met een getuigschrift
bekroond.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft zich veree-
nigd met het voorstel tot oprigting van een abattoir met
park en veesteigers in de Stads-rietlanden.
Wederom, zegt een blad, heeft een misgeboorte het
levenslicht aanschouwd. Deze maal te 's Hage. En dan
volgt de beschrijving in alle bijzonderheden.
Wij zouden wel eens willen weten, zegt de Amst. Crt.,
wanneer men zal ophouden met dergelijke vieze verhalen
onder de oogen van het publiek te brengen. Mis- of
monstergeboorten moeten allertreurigst wezen voorde ouders,
die nogtans, als zij arm zijn, want de gegoeden zorgen wel
dat hun misgeboorten onbekend en onbesproken in het graf
gaan, hun namen met adres voluit gedrukt zien. Nu brengt
hun wel is waar dat soms iets op, maar is het niet akelig,
te denken, dat de indiscrete openbaarheid, gegeven aan een
zoo groot en intiem leed, een middel kan worden voor
speculatie? Naar onze meening behooren misgeboorten
slechts aan de wetenschap bekend te blijven, omdat zij
b. v., is werkelijk amusant.
Toch i9 de gedachte nog al eens bij mij opgekomen, hoevelen er
onder die duizende bij duizende kijk- en koopgrage wandelaars,
welke zich 's avonds op de hoofdpunten schier verdringen, wel
zullen wezen, die tamelijk verlegen zouden staan, als men hun
vroeg: wie nu eigenlijk die onvolprezen St.-Nicolaas wel geweest
is en waarom alleman, van wat stand of leeftijd of religie ook, het
feest van zijn naamdag zoo lustig meeviert. Veel verder dan dat
hij een bisschop uit den heel ouden tijd is, die heel veel weldeed,
komt het antwoord op die vraag gewoonlijk niet. Nu wil ik u
volstrekt niet rangschikken onder hen, die er niet meer van
zouden weten te vertellenmaar misschien is het u toch niet on
gevallig en voor uw jongens zeker niet als ik hier de ver
makelijke historie van den goeden Sinterklaas nog eens wat ga
oprakelen. Ik verzeker u, hoe beter ge den edelen man kent, hoe
genoegelijker ge zijn goede gaven zult consuineeren.
Een man uit den heel ouden tijd is onze Sint zeker. Sint her
Claes, heilige Heer Klaas, bekleedde het hoogwaardig ambt van
bisschop te Myra, een beroemde zeestad in Lycic, tijdeus de regee
ring van Constantijn de Groote, en moet daar overleden zijn tus
schen de jaren 325 en 342. Het juiste tijdstip weet men niet,
omdat de registers van den burgerlijken stand toen nog niet zoo
goed in orde waren als thans. Hij was iemand van zeer deftige
familie en een éénig kindje. Toch schijnen zijne ouders er geen
„bedorven kindje" van gemaakt te hebben. Integendeel: de kleine
Nicolaas toonde reeds als zuigeling, dat er wat groots in hem stak,
daar hij gelijk hst geschiedverhaal zegt zich tweemaal
's weeks op de vasteudngen éénmaal daags met de moederborst
tevreden stelde, en alzoo toen reeds blijken gaf van eene ingeschapen
neiging tot zelfbeheersching en ingetogenheid. Deze kostelijke
eigenschappen nu zijn voor zuigelingen en andere jongelui ten allen
tijde zulke gewenschte deugden geweest, dat er niets onredelijks in
ligt, als we dezen tnan in de eerste plaats tot beschermheilige der
jeugd verkozen zien. In de eerste plaats, zei ikwant Sint-Nicolaas
heeft nog veel meer te beschermen. Hij is te gelijkertijd schuts
patroon van onderscheidene steden, zoo .in Nederland als in België;
op tal van plaatsen zijn bovendien nog kerken aan hem gewijd,
b. v. de Oude Kerk te Amsterdam; en wat de deur dicht
doet hij is ook nog de beschermheilige der zeevarenden en....
der Bussen! 't Zou mij waarlijk niet verwonderen, als hij binnen
kort tot een splitsing van zijn Departement overging.
Geen wonder dat een man, met zulke zeldzame gaven toegerust,
alleen voor haar tut op zekere hoogte belangrijk zijn. Dat
de geleerden ze op spiritus, en niet op sterk water, gelijk
onze confrères den Zwammerdemschen tweeling weer hebben
gedaan, zetten en verzamelen in musea, maar dat het publiek
er verder onkundig van blijve!
De kapt.-luit. ter zee W. F. H. Cramer bespreekt
in het Vaderland het artikel van kolonel Jansen, betref
fende de Noordpool-expeditie. Het oordeel dat een zeil
schip niet daarvoor geschikt is, werd uitgesproken in eene
vergadering, waai in tegenwoordig waren een vice-admiraal
5 kapiteins ter zee, 9 luitenants ter zoo 1ste en 14 van
de 2de klasse. Slechts 2 luitenants 2de klasse veroenigden
zich met de bewering niet.
Deze bewering was onder anderen ook gegrond op de
bij herhaling voorkomende verklaring van den heer Koolemans
Beijnen in diens werk «de Reis der Pandora,» dat stoom
van het hoogste belang was geweest in verschillende
omstandigheden, waarin genoemd schip verkeerde.
Het ongeluk dat de bemanning van den Vlaardinger
logger het Noorden is overkomen, maakt 6 vrouwen tot wedu
wen en 14 kinderen vaderloos; van de 13 verdronken visschers
behoorden 10 aldaar, de overigen elders te huis. Neemt
men nu in aanmerking, dat in hot begin van dit jaar 2
schepen in volle zee met man en muis verloren zijn gegaan
en gedurende de haringteelt 3 man verdronken zijn, dan
komt men dit jaar tot een verlies van 40 wakkere visschers,
alleen van die plaats. Deze omstandigheid heeft de reeders
doen besluiten, om krachtiger dan tot dusver op te treden
en een weduwenfonds te stichten uitsluitend voor veronge
lukte visschers. In de vergadering van 20 Nov. jl. zijn
tot leden van het bestuur als uitvoerend bewind gekozen,
de hh. P. K. Drossart, A. Knottenbelt, P. Kikkert, J. W.
Muurling en A. A. IJzennans.
Jl. Dingsdag avond zijn te Breda per spoortrein niet
minder dan 160 steenhouwers en metselaaars uit Duitsch-
land aangekomen, die verder naar Engeland gingen, om
aldaar de werkstakers te vervangen.
Bij de firma van Zweeden, te Groningen, verscheen
dezer dagen de tweede jaargang van den Effecten-Almanak,
door J. Pik. Het is een net boekje, dat om den billijken
prijs zich ieder zal aanschaffen, die belang stelt iu de
waarde der schuldbrieven, welke aan de Amsterdamsche
beurs worden verhandeld. De heer P. heeft in de finan
ciële wereld een gunstigen naam.
De Landb. Crt. zegt dat zij, die zoogenaamde «kunst
boter» koopen, veel beter en veel goedkooper zouden han
delen als zij eenvoudig direct vet bij den slagter kochten.
Men bespaart dan ongeveer de helft, die nu de boter-
tal van wonderen verricht heeft, welke in den loop der eeuwen
waarschijnlijk nog aanzienlijk vermeerderd zijn. Maar enkelen er
van liceft de hand der Historie toch als authentiek geboekt. B. v.
het wonder van den armen man met dc drie schoone dochters. De
nood was bij dezen man, die vroeger zoo rijk was, nu zóó hoog
geklommen, dat hij zelfs geen brood meer voor zijne 9choone
dochters had. Dat komt bisschop Nicolaas ter ooren. Drie nachten
achtereen sluipt hij heimelijk naar het huis van den armen man,
telkens voorzien van goud, de erfenis zijner ouders, in een doek
gewikkeld, en werpt door het venster driemaal zijne rijke gave
ongemerkt naar binnen. De vader was van den hongerdood gered
en huwde zijne drie dochters met een deel van den schat als rijke
bruidsgift uit. O Sint-Nicolaas, waarom zijt ge ook niet de
schutspatroon der arme mannen met schoone dochtereu geworden!
Een ander wonder van zijne hand is zelfs hier te Amsterdam
duurzaam vereeuwigd. Eeu gedenksteen in het huis hoek Damrak
en Dam, het koffiehuis De Bisschop beroemd om zijn heerlijke
chocolade geeft er een plastische voorstelling van. Ge ziet er
St.-Nicolaas in bisschoppelijk ornaat, met rnyter en staf, de rechter
hand uitgestrekt boven een tobbetje of vaatje, waarin drie naakte
jongetjes het niet al te ruim hebben. Ik zal niet zeggen dat de
voorstelling voldoende voor zich zelve spreekt, en vertel u daarom
hier, welk feest de kunstenaar op 't oog gehad heeft.
Drie „klerken" knapen die in een klooster opgevoed werden
hadden nachtverblijf gevraagd bij een ruwen, onbarmhartigen slachter,
die hun verzoek alleen inwilligde, om als zij sliepen hunne buidels
te plunderen, waarin hij veel geld dacht te zullen vinden, en de
knapen te doodeu. Het laatste ging gemakkelijker dan het eerste.
Zijn bijl had in een oogwenk de slapende klerken ontzieldmaar....
de huidels waren ledig! Om zich te wreken en schadeloos te stellen
tegelijk, besluit hij, de jongens in stukken te snijden, te zouten,
en als pastijtjes op de markt voor varkensvleesch te verkoopen.
Daar verschijut bisschop Nicolaas ter markt en vraagt den laag-
hartigen slachter met een vernietigenden blik naar de hérkomst
van zijn vleesch. Dat is nu op zich zelf reeds voor menigeu
slachter een lastige vraag, maar onze man werd er bepaald door
verpletterd. Een volledige bekentenis en een verzoek om genade
volgden. De bisschop maakt het teeken des kruises over liet vat,
en ge vermoedt het de drie kinderen rijzen er gezond en
frisch uit op, en bedanken den bisschop die hun het leven had
wedergegeven. Erken: men heeft wel eens minder beteekenende
voorvallen in steen gebeiteld. Slot volgt.)