BELBEBSCHE
EN NlFUWEBIEPEB 101 BAVI'.
1878. N°.30.
Jaargang 36.
Zondag 10 Maart.
Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Hollands Noorderkwartier.
BEKENDMAKING.
„W ij huidige n
het goed e."
Verschijnt Dingsdag, Dondcrdng en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaalf 1.30.
b frnnco per post - 1.65.
Uitgever AA. BAKKER Cz.
II ure au: «OLUPLEII 1*°. 16.1.
Prijs der Advertantién:
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden
'an 14 regels 60 Cents,
r plaatsruimte berekend.
Eiken Donderdag vertrekt de mail naar Oost-Iudië.
Laatste ligting 's avonds 6 uur.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
ANNA PAULOWNA maken bekend, dat de jaarlijksche
aanneming van Leerlingen op de Openbare Lagere Scholen
in deze gemeente zal plaats hebben op 1 April c. k.
Ouders of Voogden, die hunne Kinderen of Pupillen
op gemclden datum de School wenschen te doen bezoeken,
worden uitgenoodigd daarvan, vóór den 15 Maart e. k.,
opgave te doen aan den betrokken Hoofdonderwijzer.
De Kinderen moeten den leefiijd van 6 jaren bereikt
hebben en een bewijs van inenting kunnen overleggen.
Anna Paulowna, den 5 Maart 1878.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
C. E. PERK, Burgemeester.
A. J. DE JONGIÏ, Secretaris.
Binnenland.
HELDER en NIEUWED1EP, 9 Maart.
Tivoli was gisteren avond te klein om bet publiek
te kunnen bevatten dat bet drama een beroemd Proces,"
bet zooveel succes hebbende tooneeiproduct van Dennery
en Cormon, wilde hooren. De hoofdgedachte komt hierop
neer: Een sergeant wordt door zijn vijfjarig kind beschul
digd van moord op zijne vrouw to hebben gepleegd, daar
deze, door haren moordenaar daartoe gedwongen, haar kind,
dat in een andere kamer is, toeroept „dat zij met vader
spreekt." Het gevolg is ecne vervolging door den regter
en veroordeeling tot de galeijen.
Het heeft den beer Driessens en zijn gezelschap niet
ontbroken aan toejuichingen vooral in bet 3de bedrijf, dat
ongetwijfeld bet glanspunt is van bet s£uk, nl. waar de
veroordeelde Jean Renaud (de beer Driessens) zijn dochter
(mej. van Biene) na eene afwezigheid van 12 jaren weervindt.
Une cause célèbre, mag tot de beste pennevruebten
behooren van Dennery, wij prefereren stukken als: „Vrienden
van Ons," „Uitgaan," „Janus Tulp" en anderen, die liefe
lijker stemmen dan zulke ijselijkheden.
De majoor Stolp, benoemd bij het 7de regeinent
infanterie, is belast met het bevel over en benoemd tot kom-
mandant, van bet 3de bataillon van dat regiment te Hoorn.
Het nieuwe leeningsplan wordt door bet Ilbl. besproken
en meer speciaal de verklaring van den minister van financiën,
dat men niet moet spreken van een oorlogsleening, daar
bet bier eigenlijk een huishoudelijke leening geldt, ver
oorzaakt door vroegere amortisatie en door uitgaven voor
onderwijs en openbare werken. Het blad wil gaarne toe
geven, dat de uitgaven voor den Atsjin-krijg gedekt zijn
en men kans op vermindering daarvan heeft, maar dit
neemt niet weg dat men gesteld de oorlog ware niet
ontstaan thans in stede van 34 millioen tekort, hetzelfde
bedrag als overschot zoude hebben.
Plet is noodzakelijk voegt het Plbl. er bij rond
weg te erkennen, dat het onze oorlog met Atsjin is, die
tot het tekort in onze schatkist beeft geleid. Men kan dit
toestemmen en tevens overtuigd zijn dat het niet anders
beeft kunnen zijn, omdat de oorlog noodzakelijk was. Dat
er fouten begaan zijn, behoort mede erkend teworden, al
ware bet alleen om daaruit een les te trekken voor de
toekomst.
De leening echter beeft niets verontrustends, en 't is
aan geen twijfel onderhevig of de benoodigde 44 millioen
tegen 4 pCt. zullen tegen of boven pari worden verkregen.
Toch staat op den bodem der schatkist, dien we thans na
vele jaren van ongestoorden voorspoed te zien krijgen, een
ernstige vermaning te lezen. Die vermaning luidtVertrouw
niet langer zoo geheel en al op de Indische overschotten
rigt uwe huishouding zoo in, dat gij desnoods zonder de
koffij-oogsten u kunt redden, want wat nu door Atsjin is
verslonden, had even goed door eenige jaren van mis
gewas in Indië kunnen gemist worden. Leer op eigen
beenen staan en rigt uw belastingstelsel daarom zoo in,
dat ge niet weder behoeft te spreken van „huishoudelijke,"
„amortisatie" of „onderwijsleening," als Indië u in den
steek laat.
In de Wekker wordt de vraag gesteld, waarom in 't
koninklijk besluit betreffende den verkorten oefeningstijd,
wel gewag wordt gemaakt van hen, die de lessen aan een
academie volgen, of getuigschriften van middelbaar onder
wijs, enz. hebben, maar niet van hulponderwijzers. Zij
wijden zich toch even zoo goed aan studiën, als degenen
aan wie nu door het koninklijk besluit verkorting van
militiedienst is toegekend. Dat ook hunne studiën zoo
min mogelyk gestoord of afgebroken worden, is niet alleen
in het persoonlijk belang der hulponderwijzers, maar even
zeer in het algemeen belang. De Staat heeft behoefte aan
kundige en bekwame onderwijzers. Als men daarbij nog
denkt aan het ontzettend groot gebrek aan hulponder
wijzers, en hoe groote stoornis in het onderwijs van menige
gemeente door de verpligte militiedienst waartegen
natuurlijk niets te zeggen valt gebragt wordt, zoo zou
het toestaan van dezelfde verkorting van diensttijd ook
aan hulponderwijzers een uitstekende en hoog te waar-
deeren dienst zijn, die aan het lager onderwijs bewezen
werd, en die gewis door allen, die daartoe in betrekking
staan, ten zeerste zou toegejuicht worden.
-- Volgens liet Vaderland zijn geen enkele van de
eisclien, in de laatste jaren van liberale zijde met steeds
grooter aandrang gevraagd, bij do thans ontworpen nieuwe
schoolwet over liet hoofd gezien. Door de bepaling, dat
liet Rijk 30 pC't. van de kosten voor zijne rekening zal
nemen, wordt niet alleen de tegenstand van vele gemeente
besturen gebroken, maar tevens in beginsel uitgemaakt,
dat bij het lager onderwijs meer het algemeen volksbelang,
dan het huishoudelijk belang der gemeente betrokken is.
Feitelijk was de neutrale school maar al te dikwijls niets
dan een armenschool. Het onderwijs voor aller behoeften
geschikt te maken, dat is, zegt het blad, het sclioone doel,
dat de liberale regering in de eerste plaats met haar
schoolwetsherziening wenscht te bereiken.
Mogten de clericalen zicli nog eenige illusie gemaakt
hebben, dat ook de liberalen, aan het bewind gekomen,
van eenige concessie niet afkeerig zouden zijn, de lezing
van de eerste bladzijden der memorie zal hun die hoop
wel voor goed benemen.
Van clericale zijde, zegt het Vad., zal men dat „de
scherpe resolutie" noemen, maar het is niet anders dan
de consekwente toepassing van een grondwettig voorschrift,
dat tot heden nog slechts gedeeltelijk is uitgevoerd.
Onder de middelen tot wering van het schoolverzuim
komt, zoo besluit het blad, de leerpligt niet voor. Dat zal
voor velen eene teleurstelling, voor anderen eene gerust
stelling zijn. Welligt is 't staatkundig, dat de minister
geen twistappel werpt onder de voorstanders van degelijk
en volledig onderwijs. De leerpligt zou het geheele ont
werp in gevaar kunnen brengen en de wijze, waarop de
minister het onderwijs bevordert, komt ons in menig op-
zigt op dit oogenblik voldoende voor om de ouders aan
te moedigen hunne kinderen de scholen te doen bezoeken.
De aangekondigde bevestiging en intrede van den
nieuwen predikant te Oude Niedorp c. a. zullen niet den
lOden, maar den 17 dezer plaats hebben.
Men schrijft uit Haringkarspel:
„Uit het twaalftal predikanten, ter voorziening in de
vature ontstaan door het vertrek van ds. Schuuring naar
Berkhout, bestaande uit de bh.L. YV. de Grient Dreux
te Eloogwoud, J. W. van Hoogstraten te Winkel, A.Jen-
tink te Driehuizen c. a., B. Jelgersma Gz. te Oudkarspel,
A. de Joode te Callantsoog, J. A. van Ketel te Grost-
huizen c. a., A. W. van Kluijve te St. Maarten c. a., P.
Knuttel te Oosterdijk, J. H. Lamping te Scherpcnzeel
(Friesland), H. de Lang te Beets, P. J. ter Plegt te
Hekelingen en L. van 't Sant te Oterleek, is het volgende
zestal opgemaakt: de Grient Dreux, Jelgersma, van Ketel,
Lamping, ter Plegt en van 't Sant; drietal: Lamping, ter
Plegt en van 't Sant, waaruit met algemeene stemmen
de heer Lamping is beroepen."
Op den 1 dezer vierde de hoofdonderwijzer, de heer
P. Bobeldijk, te Twisk, zijn 25jarig jubilé. Hij ontving
van zijne talrijke vrienden en leerlingen bij die gelegenheid
vele blijken van belangstelling en waardeeripg.
Den 3 en 4 dezer heeft te Bennebroek de geachte
en algemeen beminde hoofdonderwijzer, de heer C. Mink,
gedachtenis gevierd van zijn 40jarigen diensttijd.
Men schrijft van den Burg op Texel:
„Met dankbaarheid maken diakenen der Iierv. gemeente
melding van een legaat., groot f 200, aan de diaconie
geschonken door wijlen mej. Aagje Bakker,wed.SandeiTIelm."
Naar de Haarl. Crt. verneemt, is met het uitbakenen
van den spoorweg van Velsen naar IJmuiden tot dusver
geen begin gemaakt, zooals dezer dagen door andere
bladen ten onregte werd vermeld. Wel zijn, gelijk ge
noemd blad vroeger reeds mededeelde, de plannen voor
djen spoorweg onderhanden.
Het gebouw der Naamlooze Vennootschap ter ver
huring van Stoomkracht te Rotterdam is thans gereed.
Het bevat, op eene lengte van 30 en eene breedte van
15 meter, een souterrain en drie verdiepingen, te zamen
met twaalf werklokalen, de grootste ter oppervlakte van
142, de kleinere van 100 vierk. meter. Deze lokalen
worden aan de belanghebbende industriëlen ter uitoefening
hunner werkzaamheden verhuurd. Eene stoommachine van
20 paardenkracht staat, door middel van assen langs de
zolderingen der gangen, met al die lokaliteiten in verband,
en brengt er alzoo alle verschillende werktuigen in bewe
ging. Jl. Woensdag is de inrigting voor de aandeelhouders
en hunne dames ter bezigtiging gesteld.
De 17jarigc dochter van den chef-commies D., te
Oss, heeft getracht haren vader te vergiftigen. Bij gebreke
aan iets anders, maakte zij daartoe een aftreksel van
muizentarwe en gaf dit haren vader te drinken. Deze
bespeurde het, na er een weinig van gedronken te hebben
en bragt zijne dochter door bedreigingen tot bekentenis.
Zij heeft daarop het huis verlaten en is tot nu toe niet
teruggevonden. De vader is ongedeerd gebleven.
Wat de dochter lot. deze gruweldaad bewogen heeft, is
nog niet bekend.
Met spoor- en scheepsgelegenheid wordt thans alom
uit Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel weder
een massa vee verzonden; inzonderheid op kalven staande
koeijen cn jongbeesten zijn zeer in trek. Ook naar melk-
koeijen is vraag; door elkander wordt per stuk p. m. f 50
meer betaald dan voor eenige weken. Vooral naar Brabant
en Pruissen is de verzending belangrijk.
O]) het eiland Ameland, dat ongeveer 300 zeelieden
telt, is thans onder den naam van Zeemanstroost voor
aldaar te huis behoorende zeevarenden een kosteloos beheerd
fonds opgerigt, met het doel, om aan oude en gebrekkige
zeelieden en weduwen en weezen van zeevarenden eene
maandelijksclie uitkeering te verschaffen, uit bijdragen der
leden en giften van begunstigers.
De abonnementsprijs op de Parijsche tentoonstelling
bedraagt 100 francs per persoon.
De abonnementskaarten geven regt van toegang op eiken
dag, door alle deuren, in de gebouwen op den Champ de
Mars, den Trocadero en den Quai d'Orsay, zoomede in
de dierententoonstelling (Esplanade des Invalides).
De aanvragen om abonnementskaarten moeten vergezeld
gaan van het photographiscli portret van den aanvrager in
duplo (kaartformaat).
De abonnementen zijn op naam en persoonlijk.
Elke ter leen verstrekte kaart zal worden ingetrokken,
terwijl cn degeen, die de kaart ter leen gaf en hij, die
ze leende, ingevolge de wet zullen worden vervolgd.
Vreemdelingen moeten hunne aanvragen om een abon
nementskaart rigten tot den Franschen minister van
Financiën, met photographiscli portret in duplo en een
postmandaat van 100 francs.
De vredesvoorwaarden zijn nog niet officieel bekend
gemaakt.
Regtszaken.
Aan de acte van beschuldiging tegen Jan Elders, oud 23 jaar,
landbouwer te Zweelo, is het volgende ontleend
Met Mei was Willemtien Harms uit Eminen als dienstmeid komen
wonen bij de wed. Mcnsingh te Zweelo. Zij had verkeering met
Adolf I.emmen uit Noord-Barge, maar haar vader was hier tegen,
omdat deze jonkman wat veel dronk, en om nu een einde aan die
verkeering Ic maken, ging zij te Zweelo dienen. Maar hij zocht
haar ook daar op, o. u. Pinkster-Zondag 20 Mei jl. Dit bleef
niet onopgemerkt bij de Zweeloör jongens, en velen hunner vertoefdeu
bij de woning der wed. Mensingh, onder welke ook Jan Elders,
wien enkelen aanraadden om naar Willemtien te gaan. Toen zij des
avonds de blinden der woning van buiten zou sluiten, werd zij
door de jongens aangesproken en stond zij Elders toe, met haar
op den deel t,e gaan, waar deze een tijdlang met haar praatte.
Daarna verwijderde hij zich, en Adolf Lommen bleef er tót 's avonds
halftwaalf ii, 12 uur in huis.
Gedurende al dien tijd waren de jongens om en bij de woning
blijven loopen om Adolf Lemraen op te wachten. Bij zijn vertrek
zag hij tal van jongens op het erf, sprak met sommige en ging ver
volgeus zingende zijn weegs, zooals hij gewoonlijk deed, wanueer
hij van zijn meisje kwam.
Jan Elders met twee zijner makkers volgden hem of liever zij
sloegen een zijpad in, om hem voor te komen, wachtten hem op
achter de heg van den tuin der pastorie en toen hij hen naderde,
wierpen zij met bongels: knuppels, naar hem. Vloekende riep
Lemmen hierop uit„zoolang ik nog een schot heb, is er geen
nood," doch niettemin begon bij hard over een naastgelegen stuk
bouwland te loopen. Besch. en zijne makkers vervolgden hem ook
daar, steeds met bongels naar hem werpende. Eensklaps blijft
Lemmen staan met een bongel in de hand, waarop besch. bij hem
komt en liem begint te slaan. Aanvankelijk verweert Lemmen
zichmaar daar krijgt hij van besch. een slag op het hoofd, zoodat
hij onmiddellijk neervalt,slechts een zucht slakende. Besch. geeft
hem vervolgens nog een slag op den rug, maar nu schijnt het zijn
makkers te erg te worden, althans een hunner zegt: „jongens, schei
uit." Intusschen lag Lemmen daar op het land te snorken, naar
men meende. Men ging nog eens naar hem zien: hij snorkte
en de jongens gingen naar huis.
