HELDERSCHE EN VIEI n EIEPER COURANT. 1878. N". 92. Vrijdag 2 Augustus. Jaargang 36. Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Hollands Noorderkwartier. „W ij huldigen het goed e." Verschijnt Dingsdag, Donderdag en Zaturdag namiddag. Abonnementsprijs per kwartaal1.80. H 00 franco per post - 1.65. Uitgever A. A. BAKKER Cz. Bureau: MOLENPLEIN N°. 163. Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Cents, elke regel meer 15 Cents. Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend. Eiken Donderdag vertrekt de mail naar Oost-Iudië. Laatste ligting 's avonds 6 uur. BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente ANNA PAULOWNA brengen ter openbare kennis, dat de REKENING der INKOMSTEN en UITGAVEN dezer gemeente, over het dienstjaar 1877, op gisteren den Raad aangeboden, gedurende de eerstvolgende veertien werkdagen, op de Secretarie der gemeente, voor een ieder ter lezing nedergelegd en in afschrift, tegen betaling der kosten, algemeen verkrijgbaar is gesteld. Anna Paulowna, den 31 Julij 1878. Burgemeester en Wethouders voornoemd, C. E. PERK, Burgemeester. A. J. DE JONGH, Secretaris. HELDER en NIEUWED1EP, 1 Augustus. «11. Dingsdag avond werd in het lokaal Tivoli alhier eene vergadering gehouden door de leden der Winkel- vereeniging van Eigen Hulp, onder presidium van den heer van den Hurk. Door den heer Aberson werd, namens de finaneiëele commissie, verslag uitgebragt en medegedeeld, dat de administratie in goede orde is bevonden. Door den president werd medegedeeld, dat het aantal leden thans tot 135 en het bedrijfskapitaal tot f 3115 is geste gen; dat het debiet in den winkel, aanvankelijk be dragende f 471, thans is geklommen tot gemiddeld f 607 per weekdat de zuivere winst, tot heden verkregen, bedraagt f 461.78|. Nog werd medegedeeld, dat het debiet heeft bedragen in April f 2467.58, in Mei f 2595.421 en in Junij f 2832.54, totaal f 7895.54^. Na de behandeling der zaken betreffende den winkel werd aan de orde gesteld de aanschaffing van brandstoffen voor den a. s. winter. Het voorstel van een der leden om alsnog eene circulaire tot alle leden te rigten, opdat ieder lid, ook die niet tot de Winkelvereeniging behoort, in de gelegenheid gesteld worde om tegen lagen prijs de noodige brandstoffen te verkrijgen, werd aangenomen. Brieven, uit de Hoofdstad. 30 Juli. Amice De tijden veranderen en wij veranderen met henDat bewijst b. v. de bloei der zoogenaamde „zomer-theaters" hier en elders, die vroeger zelfs in de hoofdstad, waar het publiek nog al schouw- burglievend is, een ongekende weelde waren. En dat de menschen met de tijden veranderen, bleek mij gisteren avond op nieuw toen ik mijn oog liet gaan over de dicht opeengepakte schare toeschou wers, die reeds een half uur vóór den aanvang der voorstelling zich had meester gemaakt van elk bezitbaar of bestaanbaar plekje van de „schouwburgloge" in de Plantage, waar het tooneelgezel schap van Prot en kistemaker 's zomers optreedt. Want hoe velen uit diezelfde schare toeschouwers zouden zich vroeger diep beleedigd geacht hebben, zoo ge ze er op had durven aanzien dat ze tot de bezoekers behoorden van „de tent van Grader," zooals deze schouw burg-loge vroeger in de wandeling genaamd werd. Men voerde er toen de bloederigste en verschrikkelijkste draken op, onder bege leiding van oorverdoovende bom-bom-muziek, voor een publiek dat uitsluitend uit de achterbuurten was saamgestroomd en hier voor een heele of halve schelling ontspanning en genot zocht. En nu... nu zat in ditzelfde lokaal een overtalrijk publiek, van vrij wat beter gehalte, met spanning het opgaan der gordijn te verbeiden, en scheen men zich op zijn plompen paardenharen stoel evenzeer a son aise te gevoelen als elders in de kussens der weelderig bc- kleede loge. De tijden veranderen en wij met hen En wat was nu de groote aantrekkingskracht die zoovelen ver- eenigd had in dit voormalig theater van den vierden rang en ook uw briefsehrijvenden vriend hier een ganschen zomeravond in de nabijheid van het voetlicht deed slijten Niets meer of minder dan de opvoering van DE JONGE HERTOG, Operette in 3 bedrijvennaar het Eransch Le petit Duc; muziek vau Charles Lecocq. Dat was het! De nagalm van den bijval dien het ietwat scabreuse libretto bij den Parijzenaar had genoten is tot hier doorgedrongen en heeft de heeren Prot en Kistemaker doen besluiten met hun personeel geen operazangers van professie! een Hollandsche opvoering te wagen. Ik ben er zeker van dat niemand uit dc eivolle zaal zich zijn avond beklaagd heeft. Het stuk is geestig en vroolijk, de muziek allerliefst en de costumes en decoraties zijn over het geheel met zorg uitgevoerd. Laat mij u den gang van het veelbesproken stuk hier in korte trekken beschrijven. De hoofdpersoon is de achttienjarige hertog Raoul de Parthenay, welke rol en travesti met onnavolgbaar talent en charme wordt voorgesteld door mevrouw Sophie Spoor, ontegen zeggelijk de eerste ster van het tooneelgezelschap. Bij het ophalen De Zweedsche adelborst J. F. Scliütz is eergisteren nacht in 's Rijks Marine-Hospitaal alhier overleden. Zijn vader was korten tijd te voren te dezer plaatse aangekomen. Het lijk wordt morgen, Vrijdag, voormiddag ten 10 ure, met militaire honneurs ter aarde besteld. De cadet C. H. O. von Arbin betert flink en vertrekt spoedig naar zijn woonplaats Tangstad. Daar bij gelukkig zijn regterhand behouden beeft, zal hij bij de administratie der Zweedsche marine in dienst blijven. Met genoegen vernemen wij, dat liet plan tot het houden van eene landbouwtentoonstelling gepaard aan de bloemententoonstelling van de Floralia-vereeniging alhier veel bijval vindt. Getuige daarvan het schier dagelijks toenemen van het ledental. Door het hoofdbestuur der Hollandsche Maatschappij van Landbouw is de som van f 25 geschonken, voor aankoop van prijzen. Ter bevor dering van bet plan tot liet houden der tentoonstelling heeft de Oommissie, die daarvoor werkzaam is, in groote mate ondersteuning en medewerking gevonden bij den heer J. Zander, landman te Koegras. Als blijk der erkenning van die goede diensten, heeft de Commissie den heer Zander tot haar medelid benoemd. Zijn wij wèl ingelicht, dan bestaat liet plan om vee en pluimgedierte tentoon te stellen uitsluitend uit deze gemeente, doch voor landbouw-werktuigen de mededinging ook open te stellen voor inzenders van buiten. Zaturdag a. s. houdt de afdeeling eene vergadering, waarin over de tentoonstelling nader zal worden gehandeld. Beroepen naar Callantsoog ds. B. H. Habbema, te Eijerland op Texelnaar Ursem ds. J. Benit, te Warder. De locomotief van den trein, die gisteren avond ten 7 u. 5 m. alhier verwacht werd, is bij Schagen defect geraakt. Een andere locomotief, onmiddellijk van hier gezonden, arriveerde ten 8 u. 15 m. met den trein. Aan boord van Zr. Ms. ramschip Guinea had deze week op de gewone plegtige wijze de uitreiking plaats van de bronzen medaille voor 12jarige getrouwe en eerlijke dienst aan den machinist bij de Kon. Ned. Marine Christoffel Beudeker. De borst van genoemden jeugdigen zeeman prijkt reeds met de Atsjin-medaille en het eereteeken voor krijgsverrigtingen. 'Ingezonden van dc gordijn zijn we verplaatst in de balzaal van het kasteel te Versailles, waar op feestelijke wijze het huwelijk wordt gevierd van den jeugdigen heitog Eaoul en eene jonkvrouw van nog jeugdiger leeftijd. Nadat de militaire leermeester vau het hertogje, de heer de Montlandry, en zijn wetenschappelijke gouverneur, de heer Erimousse, een tijdlang in een alleraardigst duet gekibbeld hebben wie van beiden den hertog thans na zijn huwelijk uitsluitend onder zijn leiding zal hebben, komt het jeugdige paartje uit de kerk terug en ontvangt het de felicitaties der feestgenooten, eindigende met het dansen eener gavotte, een grappig, ouderwetsch dansje, waarna de jonggehuwden alleen blijven. Alleen met hun tweecn! Onbeschrijfelijk koddig is het tooneel dat nu tusschen de twee groote kinderen volgt, liet hertogje staat verlegen aan de puntjes van zijn dasje te draaien; het hertoginnetje verkreukelt bedeesd de plooitjes van haar kleedje. Hij waagt het eerst, schuch ter, een: „lief vrouwtje!" wat zij fluisterend beantwoórd met een: „lieve man;" hij doet een stap naar haar en zij een halven naar hem, maar beiden houden nog steeds de oogen naar den grond geslagen; hij vat bedeesd haar vingertjes en zij trekt ze niet terug hij stelt voor dat ze elkaar nu maar voortaan „jij" en „jou" in plaats van „u" moesten noemen, wat zij wel wat erg vindt; en als hij het waagt om: „ik bemin je" te fluisteren, valt ze half in zwijm in zijn armen. Dat tooneeltje, met kostelijke naïeveteit gespeeld, bracht het publiek reeds in extase. Maar het hertogje waagt reeds een kus, en zegt dat hij zelfs nog wel wat meer durft, als.... als op eenmaal zijne zaligheid verstoord wordt door de komst der bruid sju fiers, die het jonge vrouwtje wegvoeren, niet in het bruidsvertrek, maar in de postkoets, waarmee zij naar de adellijke meisjes-kostschool te Luneville gebracht wordt. Want de ouders der jongelieden hebben het huwelijk alleen doen sluiten uit finan ciëele en politieke oogmerken en achten het nu raadzaam de kinderen nog twee jaar tc scheiden. Dien tijd zal zij op de kostschool doorbrengen; terwijl hem het gemis zijner vrouw vergoed wordt door eene effectieve benoeming tot kolonel bij het regiment, waarvan hij vroeger slechts kolonel-titulair was. Maar zoodra ver neemt het hertogje niet dat hij nu voortaan met zijn regiment doen kan wat hij wil, of zijn eerste bevel is: Trompetters, blaast het signaal, opgestegen en op weg naar Luneville! Ik wil mijn vrouw terug hebben! Het pensionaat zal belegerd worden! Daarmede j loopt het eerste bedrijf af. liet tweede bedrijf opent met een zangles op Luneville. Dit is het eenige nommer dat gebisseerd werd, maar het verdiende dat succes ten volle. De jonge hertogin, op spottenden toon „mevrouw" genoemd, en de overige meisjes staan met muziekstukken in de hand j in een kring rondom de directrice, die de maat slaat bij het instudeeren eener oude melodie. Dat tooneeltje, de wijze waarop het gespeeld wordt, de grappige begeleidende muziek, dat alleen is reeds een bezoek aan den schouwburg waard. De les wordt echter gebroken door de komst van Erimoussc, de voormalige taalmeester van het hertogje, thans op potsierlijke wijze geïnstalleerd als „docent Zr. Ms. schroefstoomscliip Leeuwarden wordt, naar wij vernemen, den 1 Sept. a. s. buiten dienst gesteld en vervangen door Zr. Ms. seliroefstoomschip Marnix, welke bodem met spoed voor de dienst wordt gereed gemaakt. Vooruit maakt naar aanleiding der eisclien, den 15 jarigen jongeling gesteld, die examen voor de Koninklijke Militaire Academie wil afleggen, een vergelijking met het geen van den hoofdonderwijzer voor zijne acte wordt gevorderd. In veel opzigten zijn die eischen veel hooger bijv. in rekenkunde, meetkunde, geschiedenis (waarbij o. a. kennis van 't kenmerkend karakter van de meest belang rijke tijdvakken wordt gevraagd); bij aardrijkskunde is het niet veel minder, en voor talen wordt behalve het Neder- landsch, ook kennis van 't Fransch, Duitsch en Engelsch gevraagd. Van de 1000 leerlingen der Hoogere Burger- School, die drie jaren den cursus hebben doorloopen, kunnen geen 33 aan de opgegeven eischen voldoen. Of neemt men liet er zoo naauw niet mede, waarom dan dat boerenbedrog? Is liet dat niet, dan mag men nog wel eens er aan herin neren, dat onze krankzinnigengestichten vooral worden gevuld, door hen die misbruik maken van sterken drank, die door de godsdienstige manie worden aangetast, of die in hun jeugd door overprikkeling der hersenen hebben geleden. Geneesheeren waarschuwen voortdurend, dat het eindeloos blokken verderfelijk is, dat de examen-manie, waar door een derde deel der Nederlandsclie bevolking behoort tot hen, die examen afnemen, of examen doen, de jeugd bederft. Het baat niet; evenals 't gros der Nederlanders is dood- gepreekt, wordt 't gros der Nederlandsclie jongens op vak studie half dood gemarteld, om ze, als ze door hun examen zijn gerold of gekropen, de boeken voor goed vaartwel te doen zeggen. Öp de H. B. S. wordt bijv. plantenkunde geleerd, maar de leerling kent dikwerf geen garst uit tarwe, er wordt de horizontale en verticale vorm van Patagonië en Australië geleerd, maar over Nederlandsehe gronden weet de jongen niet te spreken, er moet over de litteratuur van vier talen wat nagepraat worden, maar een eigen oordeel uitspreken leert hij niet, liefst onmogelijke vraag stukken worden gegeven, om naar een onbekende te zoeken, die in het dagelijksch leven nooit onbekend is; en wat 't ergste is, de hersenen lijden onder die broeikasontwik- in de taal- en letterkunde" op de meisjes-kostschool, waar zijne bijzondere leelijkheid zijn beste aanbeveling was. Doch.... daar luidt de huisbel: de school is omsingeld door dragonders; een parlementair (niemand anders dan de Montlandry, de voormalige militaire gouverneur des hertogs) met vier trompetters eischtterug gave van de hertogin. zoo niet: bestorming der school! Maar de directrice verkiest den oorlog en geeft den bloöliartigen Frimousse, den taalmeester, last om alle dienstboden te wapenen en het pen sionaat te verdedigen. Weer een luid geschel! Een boerin, door dragonders in 't nauw gebracht, komt op de school een schuilplaats zoeken. Beladen met een mand eieren, heeft zij een zware taak gehad: zij moest haar eieren en haar onschuld tegen de dragonders verdedigen „Toeu was het, dat 'k het lontje rook, Op mijn bezit zag 'k alleen vlassen, 'k Dacht: al breken de eieren ook: Ik moet goed op mijn onschuld passen," zingt ze in een geestig rondeau. Maar het schalksche boerinnetje is niemand anders dan het jonge hertogje, dat op deze wijze vermomd in het pensionaat is gedrongen om zijn vrouwtje terug te halen. Maar reeds is hij alleen en heeft hij het cachot van zijn vrouw ontdekt en met haar gesproken daar verschijnt Erimousse met zijn heldenstoet: vier koks, gewapend met pooken, vorken, braadpannen enz. De boerin besluit nu, bij den oude de verliefde te spelen, hem te verleiden, en zoo de sleutels meester te worden. Die pogingen om den ouden paai verliefd te maken, doen het publiek schateren vau 't lachen. Erimousse ontsteekt in gloeiend minnevuur: „'t Is een idylle 't Is een idylle op en top! Het lijkt ten minste sprekend op Die scènes die Virgiel' bevielen!" kweelt hij zoetsappig; en reeds heeft de hertog-boerin de sleutels van zijn gordel gerukt om af te tellen of hij haar al dan niet bemint als de landelijke schoone op eens haar vermomming aflegt, het zwaard trekt en Erimousse met zijn heldenschaar op de vlucht drijft. De hertog bevrijdt zijn vrouw; de dragonders stormen intusschen do zaal binnen; reeds wil hij met haar vertrekken daar ontvangt Raoul een billet, met bericht dat de oorlog is ver klaard de vijand staat aan de grenzenzijn plicht roept hem Hij laat zijn vrouwtje op de kostschool achter, en trekt met de zijnen ten strijde. De bange Frimousse moet mee als soldaat, of hij wil of niet. Het derde bedrijf mist de naïeve, kostelijke tooneeltjes als in het eerste en tweede, maar is levendiger, rijker aan actie. We zijn in het Eransclie leger, voor een ingesloten stad. Doch de soldaten leggen de zaakjes op hun gemak aan en doen zich te goed aan wijntje en trijntje. Luid zingende en drinkende, schertsen en stoeien met de vrouwen. Yau die verminderde waakzaamheid maakt dc vijand gebruik om het leger te overvallen, dat bijna in de pan

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1878 | | pagina 1