HELDERSCHË
EN NIEUWEDIEPER COURANT.
i- ei Advertentieblad voor Hollands Noorderkwartier.
1879. N°. 64.
Woensdag 28 Mei.
Jaargang37.
UIT HET ZÜID-DÜITSCHE VOLKSLEVEN,
„W ij huldigen
het goed e."
Verschijnt Dingadag, Donderdag e
Abonnementsprijs per kwartaal
Zaturdag namiddag,
franco per post
1.30.
- 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Burean: MOLENPLEIN .V. 103.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Eiken Donderdag vertrekt de mail naar Oost-Indië.
Laatste li^ting 's avonds 6 uur.
De BURGEMEESTER der gemeente ANNA
PAULOWNA brengt ter kennisse van de ingezetenen,
dat de Landmeter van het Kadaster, in den loop der
eerstvolgende 14 dagen, in deze gemeente een aanvang zal
maken met het opnemen der kadastrale veranderingen voor
de dienst van 1880.
Anna Paulowna, den 26 Mei 1879.
De Burgemeester voornoemd,
C. E. PERK.
HELDER en NIEUWED1EP, 27 Mei.
Het ongunstige weder in den aanvang van deze lente is
oorzaak, dat de Floralia-commissie alhier niet in de gele
genheid is om nog in deze maand de uitreiking der planten
te doen plaats hebben. Op een van de eerste dagen van
Junij zullen nu de planten aan de ingeschrevenen worden
uitgereikt.
Van de werf de Nachtegaal van den heer W. Meursing,
te Amsterdam, is jl. Zaturdag namiddag, met het beste
gevolg te water gelaten het ijzeren raderstoomschip Ada
van Holland, bestemd voor de dienst tusschen Texel en
hier, v. v. De prachtige sterke boot doet den bouwmeester
alle eer aan.
Donderdag a. s. zullen HH. MM. de Koning en
de Koningin Leiden bezoeken. Onder de studerende
jongelingschap heeft zich reeds eene eerewacht gevormd.
Het Vaderland meldt, dat de heer Tak van Poort
vliet zijne portefeuille ter beschikking van Z. M. zou
gesteld hebben.
Als kajuitsjongen voor de aanstaande Noordpool
expeditie is aangenomen de 15jarige Klaas Mantel, uit
Krommenie.
De scheepskok Orre is vervangen door den koksmaat
Pieter van der Haagen.
Het stoomschip Conrad zal op zijn eerstvolgende
reis niet onder bevel staan van zijn gewonen kommandant
Graadt van Roggen. In zijn plaats is aangesteld de heer
Visman, tot nu toe 1ste officier aan boord van de Conrad.
Het Politieblad geeft bet volgend zekerlijk volstrekt
niet geflatteerd signalement van Pincofls: aangezigt rond
en bol, kleur bleek, oogen sluw uitziende, spraak langzaam
lijmerigwaggelende, gang, een gevolg van vetheid, ook zigt-
baar aan hals, nek en handen.
door P. K. IiOSEGGER.
1, De Plaatsvervanger.
Banna uit den Gouden Leeuw te Bcggcndorf is sinds 19 jaar
op de wereld. Hans uit den Zwarten Adelaar in genoemde plaats
is 24 jaar oud en Matthias Zulner, daglooner aldaar, telt 25 zomers.
Men ziet hieruit, dat Matthias de oudste van het drietal was, en
de 25 jaarringen vormden in zijne oogen één prachtigen gouden
ring, die juist aan den vinger van Banna passen zou, als zij dien
vinger maar niet altijd zoo gruwelijk krom had gebogen, juist als
hij dien ring er aan wilde steken.
Het was ernstig gemeend van Matthias toen hij haar in ver
trouwen mededeelde, dat hij haar gaarne tot vrouw wilde hebben.
Niet minder ernstig was Hauna daarentegen, toen zij hem ronduit
in 't gezigt zeide: „Daar ben ik blijde om, doch gij krijgt mij
niet!" en zich door Hans uit den Zwarten Adelaar een ring aan
den vinger liet steken.
Toen Matthias dat zag, vreesde luj krankzinnig te zullen worden.
Hij vond niemand, die hem zóó aantrok als Hanna en kwam tot
de overtuiging, dat er voor ieder man maar één bepaalde vrouw
op de wereld was; daarom ook achtte hij het zijn pligt om de
verkeering van Hans met Hanna allerlei moeijelijkheden in den
weg te leggen.
„Matthias, gebruik je verstand," zeiden zijne vrienden tot hem.
„Ten eerste moet je bedenken, dat je maar een arme daglooner
bent; ten tweede, dat je ouder bent dan Hans uit den Zwarten
Adelaar; ten derde is hij vrolijker en aardiger dan jij; ten vierde
staat hij bij de keizerlijke troepen, iets waarop vrouwen of meisjes
altijd trotsch zijn; en ten vijfde zijn zij op elkaar verliefd."
Tegen een en ander was gemakkelijk wat in te brengen. „Ben
ik daglooner," zeide Matthias, „zij is de dochter van den waard
en het is voor eene viouw altijd aardiger als zij het meeste ver
mogen in het huwelijk aanbrengt. En 25 jaar, mij dunkt dat het
nog zoo oud niet is. Vrolijk en aardig kan ik ook zijn, als ik
maar weet, dat zij mij lijden mag. Bij de keizerlijken zou ik ook
staan, als ik niet met heel veel moeite, met het oog op mijne
arme ouders, was teruggekomen. En, alles bij elkander genomen,
komt het mij voor, dat wij beiden even goed op elkander verliefd
zouden kunnen zijn, als zij beiden."
Alles was te vergeefs. Matthias meende het wel goed, maar hij
gebruikte zijn mond niet op de goede wijze; terwijl hij bromde,
kuste de andere. Hij was zoo van streek, dat hij nog het liefst
met de soldaten naar Bosnië zou getrokken zijn, ofschoon hij
verzekerd was, dat er onder de Turkinnen geen enkele te vinden
zou zijn, die hij zoo gaarne had als Hanna uit den Gouden Leeuw.
Zoo was het gesteld met den daglooner te Beggendorf.
Met den Adelaar en de Leeuwin ging het beter. Zij maakten
alles voor hunne bruiloft gereed. Eindelijk was er een besluit
gevallen over de vraag of zij de Zwarte Adelaar, dan wel of hij
den Gouden Leeuw zou worden. De vogel had het gewonnen en
Men verwacht de nieuwe aardappelen uit het West-
land omstreeks 15 of 20 Junij a. s. op do hoofdmarkten.
Beroepen te Alkmaar ds. H. M. M. Rappard, pre
dikant te Charlois.
Jl. Vrijdag heeft een commissie van de Oud-Katholieke
gemeente te JJmuiden het stuk land in oogenschouw ge
nomen, liggende nabij den tweeden vuurtoren, hetwelk
zij reeds twee jaar in het bezit heeft. Het plan bestaat,
daar eene kerk te bouwen. Ook heeft eene vergadering
plaats gehad van de Hervormde gemeente, waarin besloten
is, om met de bouw eener kerk te beginnen. De Katholieke
gemeente heeft ook een stuk grond, doch omtrent de
plaatsing van een bedehuis schijnt nog niets beslist te zijn.
Volgens berigt van Terschelling bestaat aldaar eene
gemeente der wederdoopers. Te Midsland is een stuk
gronds aangekocht, om daarop een evangelisatie-lokaal te
stichten. Naar men mededeelt, breidt zich het getal der
volgelingen steeds uit.
Bij de jl. Zaturdag gehouden aanbesteding van het
verbeteren en beharden van wegen in de gemeente Cal-
lantsoog en van daaraansluitende wegen in de gemeente
Zijpe, werd het minst ingeschreven door den heer S. Blom,
te Schoorl, ad f 27.466. De hoogste inschrijving was
f 42,500, de begrooting f 32,000.
Dr. J. J. Agliina, te Hoorn, herdacht jl. Zondag
den dag waarop hij vóór 25 jaren zijn geneeskundige
loopbaan begon.
De jonge dame, welke vóór ongeveer twee maanden
in het Vondelspark te Amsterdam door een kogel getrof
fen werd, afkomstig uit den tuin van de sociëteit De
Hereeniging, waar eenigc jongelieden zich vermaakten met
schieten, is thans nagenoeg hersteld. Het is nog niet
mogen gelukken den schuldige te ontdekken.
Te Amsterdam is jl. Vrijdag de 50ste algemeene
vergadering geopend der Maatschappij tot bevordering van
Toonkunst. Het gouden feest dier Maatschappij wordt
met bijzonderen luister gevierd.
Uit 't verslag over den toestand der Maatschappij bfeek,
dat twee nieuwe afdeelingen werden opgerigt, nl. Amers
foort en Winterswijk. Het getal afdeelingen is thans tot
16 gestegen en het getal gewone leden tot 3492, onder
welke 31 donateurs en 132 leden-kunstenaars, te zamen
3624 contribuëerende leden, derhalve 234 meer dan in 't
vorig jaar. Wijders 114 honoraire-, 32 correspondeerende
leden van verdienste en 1 buitengewoon lid, nl. Z. M.
de Koning; totaal 3804 leden.
Het credietstelsel droeg op nieuw rijke vruchten. Op
de algemeene rekening 1878/79 was f 16,100.86 beschik-
de „Adelaar" werd voor liet jeugdig paar in orde gebragt. Zal ik
ceue beschrijving geven van de wijze, waarop zij hnnne woning
meubelden of inrigtten? De muren werden met mooije schilderijen,
dieren voorstellende, getooid; de gordijnen waren vau donkerroode
kleur; trok men ze digt, dan gloeide alles wat in de kamer was.
Van het overige zwijg ik; die weten wil hoe zoo'n jeugdig huis
houden cr uitziet, die zette er maar een op.
Toen Hans en Hauna, omkransd met vaandels en muziek en
omgeven door eene groote menschenmassa, naar de kerk gingen,
hoorde men eensklaps de brandklok luiden. Eerst werd er om
gelagcbeu, want men dacht dat de grappige koster wilde zinspelen
op de brandende liefde; doch toen men ontdekte, dat zich achter
de gebouwen van den Zwarten Adelaar een roodbruine rook ver
hief, stoof de bruiloftsstoet uit elkander. De verwarring was alge
meen, maar duurde niet lang; men zag spoedig, dat het niets
anders was dan een hoop dor hout, welke buiten op het veld
men begreep alleen niet hoe in brand geraakt was. Men liet
liet branden en de bruiloftsstoet werd weer in elkander gezet,
alleen de bruid ontbrak.
Sommigen werden boos over deze oude grap van het wegvoeren
der bruid, hetgeen thans, na zulk een schrik, niet te pas kwam.
Doch het was de oude grap niet. Iu de schuur van het school
gebouw werd de snikkende bruid gevonden en nevens haar, in
wilde opgewondenheid, de daglooner Matthias, die den bimien-
tredenden met een pistool dreigde. „Zij behoort mijHet zal
bloed kosten!" riep hij, maar terzelfder tijd werd hem het wapen
uit de hand geslagenhet ging af, de kogel drong door een venster
van de kerkhet gat in het glas zou eene herinnering blijven
voor latere dagen, om de kinderen van den waard uit den Adelaar
te doen weten, dat hunne ouders eens op den bruiloftsdag door
een krankzinnige waren bedreigd.
Matthias werd in bewaring genomen en het huwelijk voltrokken.
Het huvvelijksmaal was schitterend. Van alle kanten kwamen
extra-brieven en telegrammen met ernstige en grappige geluk-
wenschen voor het bruidspaar. Ook de gemeente-bode van Beggen
dorf trad binnen en overhandigde een brief, na welks lezing de
bruidegom echter verbleekte. Hij luidde als volgt:
„Opgeroepen: De infanterist moet onmiddellijk
na ontvangst dezes naar zijn regiment oprukken."
Het woord „onmiddellijk was met roode inkt onderschrapt.
„Ja, mijn liefste Hauna!" zeide Hans met trillende stem, „nu
zijt gij weduwe, nog vóór gij vrouw zijt geworden."
De jammertoonen, die nu losbarstten, zijn moeijelijk te beschrijven.
Wat ook de schoolmeester, die tegenover de bruid gezeten was,
zeide van het welzijn des vaderlands, van de roeping van Oostenrijk
in 't belang der beschaving van het Oosten, de vrouw, in de
omstandigheden verkeerende van de dochter uit den Gouden Leeuw,
bekreunt zich weinig om de besluiten van een Europeesch Congres.
„Gij kunt doen wat gij wilt," autwoordde Hanna, „doch wat
heeft mijn man daarmee te maken?"
Zij had eigenlijk gelijk. Of is op het Berlijnsclie Congres de
kwestie ter sprake gekomen, dat, als de zoon van den waard in
baar. Voor toelagen aan weduwen en kunstenaars was uit
het kunstenaarsfonds f 2478 aangewezen. De uitgaven
bedroegen f 18,544.22, zoodat een batig saldo van f 36.64
over is. Het reservefonds (f 73,000) onderging geen ver
meerdering; liet kunstenaarsfonds (f 54,000) vermeerderde
met f 1296.94; het muziekfeestfonds werd gedeeltelijk
gerealiseerd en daardoor tot f 20,000 teruggebragt; de
vermeerdering der bezittingen van de Maatschappij beliep
alzoo f 1874.09L De toestand der afdeelingen was over
't algemeen zeer gunstig. Zij gaven in 't jongstverloopen
jaar 47 uitvoeringen.
In behandeling kwam het voorstel van liet hoofdbestuur,
om, ter gelegenheid van het 50jarig jubilé der Maatschappij,
den grondslag te leggen tot algelieele verbetering van den
volkszang. Vroeger genomen proeven mislukten, omdat de
gewenschte zamenwerking der afdeelingen niet was ver
kregen. Of die verbetering zal geschieden door directen
of indirecten invloed der Maatschappij, dit van de rege
ring te vragen of in den kring der afdeelingen zelf koste
loos en degelijk volksonderwijs te laten geven en alzoo
eene vereeniging speciaal met dit doel in het leven te
roepen, kan het hoofdbestuur nu nog niet zeggen, omdat
een ernstig onderzoek van deze veelomvattende zaak een
eerste vereischte is. Het wenscht daarom, dat thans eenige
grootere afdeelingen worden uitgenoodigd, om elk eene
specialiteit op het gebied van volkszang te benoemen, in
welke commissie twee leden van het hoofdbestuur zullen
zitting nemen, om in den loop van dit jaar een onderzoek
in te stellen naar den staat van het volkszangonderwijs
hier te lande, om daarna der Maatschappij voor te lichten
over het plan en de wijze van uitvoering; deze zaak zal
alsdan op de volgende algemeene vergadering ter sprake
worden gebragt. Het voorstel werd goedgekeurd. Voorts
werden eenige zaken van liuishoudelijken aard geregeld.
Des avonds werd in liet Paleis voor Volksvlijt het eerste
concert gehouden. Circa 900 zangers en zangeressen waren
op het orchest bijeen. In de zaal waren ruim 4000 personen
zamen gekomen. Handel's Josua werd met 't meeste succes
ten gelioore gebragt. De solo-partijen van het oratorium
werden als volgt vervuld: Josua door Lorenz Riese, tenor
uit DresdenCaleb door Johannes Elmblad, bas uit
Stockholm; Achsah (Calebs dochter) door mevr. Lemmens
Sherrington, sopraan uit Londen; eindelijk Othniël, de
jonge held, door mej. Aug. Fides Keiler uit Dusseldorf.
De Amst. Crt. vermoedde, dat er een algemeene blijd
schap zou zijn, op het berigt: „we hebben Pincoffs gevat."
Welnu: Pincoffs is gevat!
Toch blijft de juichtoon uit, en niet zonder reden: wel
den Adelaar 's morgens met de dochter van den waard in den
Leeuw trouwt, die zoon 's middags naar Bosnië moet trekken?
De groote lieeren mogen verstandig zijn, maar galant zijn zij niet.
Wie neemt van een bruid den bruidegom weg? Dat iemand als
Matthias liet doen wilde, is begrijpelijk, maar dat de lieeren minis
ters zulke invallen hebben, dat dit is wordt men ingerekend
als men meer zegt?
Hoe langer hoe troosteloozer werd de stemming, toen het uur
van afscheid nemen naderde. Hans trad met de voornaamsten uit
Beggendorf in overleg, hoe het zou nfloopcn als hij den volgenden
dag ging, den volgenden dag met den eersten trein. Zij ont
raadden het hem echter. De gendarmes waren overal, en die maar
een uur wachtte met oprukken, werd als deserteur gevat.
„Vervloekt!" mompelde Hans en sloeg met de vuist op de tafel,
dat de glazen opsprongen, ,,'t Js om dol te worden!" Hij sprong
op en liep op en neer. Daar ging Matthi-is voorbij de deur. De
vrouwen meenden, dat hij weder een pistool in de hand had, maar
de daglooner kwam met uitgespreide armen naar het bruidspaar
toe en sprak: „Hans, ik weet goede raad, ik zal voor je gaan!"
Allen spitsten de ooien en cenigen vroegen: „Hoe moet dat?"
„'t Is mij hetzelfde," zeide Matthias. „Zoolang ik er iets aan
doen kon, heb ik mijn best gedaan. Maar nu ze toch eenmaal
man en vrouw zijn, is alles uit.. Ik wensch Hans uit den Adelaar
niets kwaadsmaar Hanna mag ik nog altijd graag lijden en ik
wil haar op dez.cn dag gaarne eenig genoegen doen, ik wil haar
een bruidsgeschenk geven, en weet gij allen er een beter, dan dat
ik baar haren man geef?"
Hij zeide dit op schalkschen toon, ofschoon zijne stem een wei
nig beefde. Men had zoo iets van den zonderlingen borst niet
verwacht. En ziet, hij hield zijn aanbod in allen ernst vol.
„'t Was de jonge Gouden Leeuw dadelijk goed, maar de Ade
laar zeide: „Neen, neen, dat gaat niet. Ik dank je voor je goeden
wil, Matthias! Ziedaar mijn glas; drink het leeg!"
Matthias sloeg het aanbod af en zeide: „Ik wilde Hanna heb
ben, doch nu ik haar niet krijgen kan, ga ik ten oorlog. Wilt gij
thans, nu gij mij het beste ontnomen hebt, dat ik krijgen kon, de
trotsche en grootmoedige spelen cn van mij geen offer aannemen
Neem nan; gij hebt mij vrij wat meer ontnomen, zonder u over
mij te bekommeren. Ik kan hier ook niet meer blijven; ik word
soldaat."
En hij verdween.
Erg vrolijk was men nog niet gestemd. Maar de burgemeester
zeide: „Laat het cr op aankomen, Hans! 't Is voor hem beter,
dat hij gaat. Gij kunt het onderhoud zijner ouders op u nemen,
dan zijt gij beiden geholpen. Ik zal dadelijk 't noodige in order
gaan maken, 't Zal misschien wel gaan."
Hanna liep naar buiten om Matthias een kus te geven, maar
kon hem niet te zien krijgen. Hans bleef en Hanna zeide tot hem
„Hans, pas op, dat ik niet al te veel om Matthias moet denken.
Hij is een knappe kerel; ik had dat nooit gedicht."
Hans bleef tehuis achter de roode gordijnen. Matthias rukte op
19 Augustus Serajevo binnen. Slot volgt.)
