HELDËRS€HE
EN NIEUWEDIEPER COURANT.
Nieuws- en Advertentieblad voor Hollands Noorderkwartier.
1884. N°. 95.
Jaargang 42.
Vrijdag 8 Augustus.
Uitgever A. A. BAKKER C'z.
„Wij huldigen
het goede."
Verschijnt Dinsdag, Donderdag en Zaterdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal
w franco per post
0.90.
1.20
BUREAU: MOLENPLEIN.
Prijs der Ad vorten tiën: Van 14 regels 60 cents, elke
regel meer 15 cents. Groote letters naar plaatsruimte.
Voor w inkeliers bij abonnement belangrijk lager.
Binnenland.
De van hoogst betrouwbare zijde, in de jongste dagen
ontvangen berichten omtrent den gezondheidstoestand van
Z. M. den Koning luiden voortdurend zeer bevredigend.
Z. M. gevoelt meer en meer de goede nawerking van de
ondergane badkuur en is opgewekter >n krachtiger dan na
HDs. verblijf in de residentie, onder de treurige omstandig
heden van die dagen, kon worden verwacht. (D.)
Telkens betreedt men, zegt de Amsterdammer, met meer
genoegen de terreinen der Landb.-Tentoonstelling te Amster
dam; van dag tot dag ziet men het groote lichaam groeien.
De ingang is in staat van wording. Het daarboven te
plaatsen reusachtige doek van den heer jhr. Van Heems
kerk van Beest is gereedmet de omlijsting is men bezig.
De Restauratie en het Koffiehuis op het terrein zijn
geopend, men kan daar- reeds ververschingen bekomen.
Ook in het melk- en room-salon zagen we de planken van
het buffet doorbuigen onder hun glazen-vracht.
De eerste inzending, die wij dezer dagen vermeldden, is
door andere gevolgd. Het „koloniaalgebouw, thans het
„Gebouw voor Landbouw en Veeteelt," krijgt een huiselijk
aanzien. De toontafels worden met helderwit linnen be
kleed. We zagen daar reeds eene flinke inzending, van
de firma Valk en de Bussy uit Utrecht, bestaande uit
tuinbanken, tuinsieraden, voorwerpen voor gebruik bij tuin
en hooibouw en een groote collectie, betrekking hebbende
op vogelteelt en in 't algemeen op dierenbescherming.
Midden in het gebouw wordt eene zaal voor plechtige
ontvangsten ingericht.
De inzending van de Rijks-Landbouwschool zal zich
kenmerken door eene architectonische versiering van land
bouw-producten aan het binnengedeelte van den ingang.
Fraaie kolommen van stroo met kapiteelen van rijk gevulde
korenaren benevens andere materialen van den landbouw
zullen niet weinig er toe bijdragen om dien ingang zijn
uitheemsch karakter te ontnemen en er een prachtig ver
sierde entree van te maken.
Het gebouw waar de zuivelbereiding aanschouwelijk zal
worden voorgesteld, nadert zijne voltooiing. Het geraamte
Yan het „kaaspakhuis," dat met groote kosten door de firma
H. J. Wijsman en Zoon, te Amsterdam, wordt opgericht,
doet zien, dat dit gebouw bij de overige uit den aard der
zaak meer eenvoudige getimmerten gunstig zal afsteken.
De architect A. Salm Bzn. is met den bouw belast.
De Hollandsche model-boerderij zal ook spoedig gereed
ANNE MARIE.
Naar het Duitsch van Wilhelmina Heimburg.
(Vervolg.)
Eenige uren later reed een wagen over het pleinik herkende
Stürmer's livrei en zag uit het raam mijner kamer, dat juffrouw
Brockelman met een drift, die juist niet beleefd was, de oude
tooneelspeelster uit het rijtuig hielp.
„Kom, nu hebben wij immers al een soort van schoonmoeder
in huis!" fluisterde ik en lachte bitter, maar de eene traan na
de andere viel op mijn lila mutsebanden.
Als het ongeluk in eigen persoon strompelde de oude de trap
op Ach, Klaus, Klaus, hoe zijt gij verdwaaldOp dit oogenblik
scheen mij ons geheele huis zoo diep gezonken, en ik vermocht
niets in deze ongelukkige zaak dan Susanne tot ons op te heffen,
haar verwijderd te houden van alles, wat aan de lichtzinnigheid
en zedeloosheid herinnerde van den kring, waaruit zij afstamde,
altijd en altijd weder daarop wijzen, welk een rijk, heerlijk lot
haar was ten deel gevallen, haar tc doen begrijpen, dat de vrouw
van een Hcgewitz ook een toonbeeld van waardigheid en vrouwe-
li''heid moest zyn. Het liefst had ik Isabella Pfannenschmidt
wi der in den wagen gepakt, om haar ergens naar een vele mylen
verwijderd oord te brengen en onwillekeurig kwam ik buiten myn
deur, toen ik haar langzame, sloffende voetstap op den gang vernam.
„Ik bid u, Mamsell, kom een oogenblik in myn kamer, voor
gij naar Susanne gaat," zeide ik tot haar; oprecht gesproken,
wist ik zelve niet, waarom? Ik gevoelde alleen instinctmatig,
dat ik eerst met haar moet spreken, voor zij de laatste verandering
in Susanne's lot van haar zelf vernam.
Het kleine mensch trad langzaam en mij vertrouwend aanziende
over den drempel. Zij kwam mij onuitsprekelijk vervallen voor
met haar verkreukelde hoed en het versleten zijden manteltje;
het gelaat was nog geler dan gewoonlijk en ingevallen, haar
houding eenigszins gebogen, alsof zij nog altijd pijn gevoelde.
Zij ging op den dichtst bijstaanden stoel zitten en zag mij met
haar spits, verdrietig gezicht aan. Ik stond voor haar en wilde
spreken, maar er kwam geen woord over mijn lippen. Al de
listigheid, al de lage gevoelens, die mij uit haar kleine oogen
tegen (likkerden, herinnerden mij opnieuw, in welk een atmosfeer
Susanne was opgegroeid. Ik was onder deze gedachten de kamer
op en neer geloopen; nu nam ik een stoel en ging tegenover de
oude zitten, die mij zwijgend met haar blikken gevolgd was. Ik
wilde haar zeggen, dat Susanne een groot, zeer groot geluk te
beurt gevallen was en vond er de woorden niet voor. De keel
was mij als dicht geschroefd.
„Ik wilde u mededeelen," begon ik aarzelend maar verder
kwam ik niet, want Anne Marie trad binnen.
„Lieve tante," zeide zy, „ik moet een oogenblik met Isabella
Pfannenschimdt spreken."
Verlicht haalde ik adem en ging naar de zijkamer.
Toen hoorde ik Anne Marie's welluidende stem. Zij sprak van
een groot geluk, dat Susanne te beurt gevallen was, en hoe zy
hoopte, dat deze zooveel liefde, zulk een groot vertrouwen met
al de haar ten dienste staande krachten zou vergelden, om den
zijn. Ze wordt bedekt met een zeer doelmatige dakbedekking,
van welker soliditeit men, na verloop van tijd, zich zal
kunnen overtuigen. Het is het zoogenaamde Wellesden-
preparaat, waarvan de firma M. C. W. Van Steeden, te
Rotterdam agent is.
Frankrijk zal eene Fransche model-boerderij inzenden.
Natuurlijk op een zooveelste van de ware grootte, maar
toch altijd nog met eene oppervlakte van een 150 vierk.
meter.
Het paviljoen der stad Amsterdam wordt bekroond; d.
w. z. het kroonwerk wordt op den top aangebracht.
Bij de onlangs gevallen regens was 't het Comité ge
bleken, dat vele gebouwen op het voorterrein, waar de
werktuigen worden onder dak gebracht, gevaar liepen van
te zullen worden overstroomd.
Ook hierin is tijdig voorzien. Volgens een voor het
tijdelijke doel zeer geschikte draineerings-methode door
middel van met matten omwonden „fascinen" of takkebossen,
die in geulen gelegd worden is nu voor een geregelden
waterafvoer naar de „sloot" gezorgd.
Uit de provinciën worden flinke inzendingen verwacht,
vooral de Zeeuwsche landbouw zal goed vertegenwoordigd
zijn. Jl. Maandag namen de burgemeester, een wethouder
en de hoofdcommissaris van politie de terreinen in oogen-
schouw. De commissaris van de Fransche afdeeling, de
heer H. Mesnier, is te Amsterdam aangekomen en aan het
Fransche consultaat-generaal afgestapt. De heer Auber is
zijn commissaire-adjoint.
Ook de leden van het comité zullen een groot gedeelte
van den tijd, die ons nog van de Tentoonstelling scheidt,
te Amsterdam doorbrengen. Zij hebben hun pied-k-terre
in liet huis op de Stadhouderskade, waar het bureau van
den heer Waldeck, den secretaris, is gevestigd.
Een der Zeeuwsche leden van het comité is te dier stede
reeds aangekomen, om op de Zeeuwsche inzendingen het
oog te houden.
De Tentoonstelling zal op 25 dezer voor het publiek
toegankelijk zijn, aangezien dien dag de jury haar taak in
het openbaar aanvangt. De feestelijke officiëele opening
zal op 26 dezer plaats hebben.
Volgens Agriculture, officieel tijdblad voor de Inter
nationale Landbouw-Tentoonstelling te Amsterdam, worden
208 Nederlandsche en 249 bnitenlandsche paarden, 901
Nederl. en 190 buitenl. runderen, 90 Nederl. en 229 buiten1.,
schapen en geiten, en 15 Nederl. en 110 buitenl. varkens
man, die haar een naam, haar huis en hart aanbood, gelukkig
te maken.
Weder kwamen mij de tranen in de oogener was iets in
Anne Marie's stem, wat mij pijn deed. Ik stelde mij het trotsche
meisje voor, zooals zij voor de tooneelspeelster stond, tot wie zij
nu als tot haars gelijke sprak.
Wat ik voor onmogelijk had gehouden, dat geschiedde nu uit
liefde voor haar broeder. Ik dacht, dat de oude nu in blijde
geestvervoering zou uitbarsten, ik huiverde reeds bij de gedachte
aan de theatrale verheerlijking van het geluk harer lieveling.
Maar ja wel: zij sprak zacht en koel, ik kon haar niet verstaan,
het klonk als een ontevreden gemompel.
„Ik begrijp u niet," zeide Anne Marie nu op ijskouden toon,
„als ik het schrijven mijns broeders goed begrepen heb, dan gaf
Susanne hem haar jawoord op dien avond, toen zij tot u vluchtte.
Hoe? Zou zij van gedachten veranderd zijn?"
Weder een gemompel. Toen hoorde ik de oude snikken en
daar tuschen afgebroken woorden: „Verantwoording ware
liefde" en meer zulke.
Deze zwervende vrouw was pretentieus als een regeerende
Vorstin, die toebereidselen maakt, om haar dochter aan een echt
genoot van minderen stand te geven.
Ik hoorde haar het vertrek verlaten. Toen ik weder binnen
kwam, stond Anne Marie bij het raam, het voorhoofd tegen de
ruiten gedrukt, haar hand lag gebald op de vensterbank en haar
lippen waren stijf op elkander gedrukt.
„Anne Marie," zeide ik, „dat mensch moet het huis uit!"
„Dat moet Klaus uitmaken," antwoordde zij zacht, „ik heb
hierover niets meer te beslissen."
„Zij is een arrogant wezen," ging ik in mijn ergenis voort.
Anne Mario keerde zich om.
„Ach tante," zeide zij, „de oude heeft Susanne lief als een
moeder, zoo iemand vraagt ook bij de schitterende partij: Zal
het kind wel gelukkig zijn? Ik mocht het haar niet kwalijk
nemen, dat ware niet goed van mij."
Ik drukte haar zacht de hand.
De edele gevoelens van Anne Marie kwamen in haar smart
te voorschijn als de bloemen na den regen; gave God, dat zij
gelijk had met haar verontschuldiging.
Na een half uur kwam Isabelle Pfannenschimdt met Susanne,
de laatste met rood geweende oogen en verwarde lokken. Isabella
bracht haar bij de hand naar Anne Marie en Susanne maakte
een beweging alsof zij haar rechterhand wilde grijpen, maar haar
hand viel weder neder en zoo stonden de beide verschillende
meisjes tegenover elkander, Anne Marie bleek tot aan haar lippen
toen sloeg zij nog eens haar arm om Susanne's tcêre schouders
en trok haar tot zich; Susanne echter gleed by haar neder en
omvatte snikkend haar knieën; het was, alsof zij om vergeving
wilde smeeken voor een zware schuld, maar er kwam geen woord
over haar lippen. Zij zag alleen tot haar op met een blik, die
ik levenslang niet vergeet, zij scheen mij nooit zoo waar toe als
in deze weinige oogenblikken. Maar nog voor Anne Marie zich
kon bukken om het meisje op te heffen, had Isabella haar reeds
omhoog getrokken met de gestrenge, driftige woorden„Susanne,
wees verstandig!"
geëxposeerd. Voorts zijn 214 inzendingen pluimgedierte
en konijnen, en 2409 andere op landbouw en veeteelt
betrekking hebbénde inzendingen toegezegd. Bij dit nummer
van bovengenoemd blad is een plattegrond van het ten
toonstel lings-terrein verzonden.
Vrijdag 29 dezer wordt de 11de algemeene vergade
ring van den Volksbond (verecniging tegen drankmisbruik)
te Arnhem gehouden. Onder de te behandelen punten
komt voor: „bespreking van de rapporten over de bierzaak."
In deze rapporten worclt verslag gegeven van de bierkiosken,
die in 't begin van Juni van 't vorige jaar op 3 plaatsen
in Amsterdam werden opgericht, doch in den aanvang van
dit jaar moesten verdwijnen, omdat 2 Januari jl. werd
beslist, dat de kiosken niet langer op gemeentegrond konden
geplaatst blijven.
Tot 1 October 1883 werden in deze kiosken 38,000 liters
en ruim 125,000 glazen bier verkocht.
Op het bier werd f 3118.61 winst gemaakt; de exploi
tatie-kosten bedroegen evenwel f 1830.49 en de kosten van
vestiging en inrichting f 2796.94. Had men verwacht, dat
door een langduriger gebruik van de kiosken de gelden
van oprichting langzamerhand zouden terugvloeien, het
bedoelde raadsbesluit noopte tot liquidatie, en van de garantie
door het hoofdbestuur f 1200 is f 1192.27verbruikt.
Toch acht men de onderneming wèl geslaagd, daar de
kiosken in den zomer van 1883 een zeldzame populariteit
genoten.
Men weet, dat het voornemen bestaat, om het eeuw
feest van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen o. a.
te herdenken door het stichten van een Kweekschool voor
Bewaarschoolhouderessen, die te Utrecht geplaatst zal
worden. Aan giften kwam hiervoor tot nu toe eene som
van f 8668.05, aan rentelooze aandeelen f. 45,600 in.
Aan het slot van een artikel, geschreven naar aan
leiding van den val van Kappeyne bij de herstemming te
Haarlem, laat de Haagsche correspondent der Zutf. Crt.
zich als volgt uit over de verdeeldheid der liberale partij
„In één opzicht echter heeft de heer Kappeyne volkomen
gelijk. Het is een treurig verschijnsel dat de liberale partij
door verdeeldheid in eigen boezem verplicht is te dulden
dat de Regeering is in handen van mannen, die slechts
liberaal regeeren voor zoover zij er door de meerderheid
toe genoodzaakt worden. Maar aan wien de schuld? Ware
er geen fractie, die ook geestverwanten afbreekt zoolang
zij zich niet geheel onderwerpen, dan zou een ministerie-
Of de oude vond uat een knieval een te ver gaande vernede
ring was voor de zuster van den aanstaanden echtgenoot of
vreesde, dat haar lieveling zich hiermede eens en voor altijd aan
het strenge bestuur der zuster zou onderwerpen? Toen kon ik
daarover niet beslissen, eerst later werd het mij duidelijk, dat dit
oogenblik een vreeselijke crisis in Susanne's gemoed was.
De volgende drie dagen gingen stil voorbij. Anii? Marie had
Isabella een kamertje naast Susanne's ingeruimd, deze Klaus
plannen omtrent zijn bruiloft meegedeeld en de oude toonde zich
zonder een enkel woord tegen te spreken met al de schikkingen
tevreden, maar ook zonder eenige vreugde te doen blijken.
Dadelijk na het oogstfeest zou men met het naaien van het
uitzet beginnen. Isabella had zich een kantkussen gemaakt en
onder hare magere, vlugge vingers kwamen prachtige kanten
voor den dag van het allerfijnste garen; „voorhaar bruidskleed
zeide zij zacht tegen mij.
Susanne was in haar wezen geheel veranderd; letterlyk men-
schenschuw ontvlood zij niet alleen ons gezelschap, maar ook
dat van Isa. De oude scheen er zich intusschen weinig om te
bekommeren, dat haar lieveling halve dagen lang in het bosch
en den tuin rondliep, er bleek uitzag, weinig of niets at en
tusschenbeide uit haar overpeinzingen plotseling ontwaakte, om
met verschrikte oogen rondom zich te zien.
„Zoo gaat het met verliefden," zeide zij verontschuldigend en
met een eigenaardig lachje, als ik mij over Susanne's bleek
uitzicht beangstigde.
Na verloop van eenige dagen kwam er een brief van Klaus
aan Susanne; ik ging naar boven, om hem haar te brengen. De
eerste minnebrief, een wonder in het leven van ieder meisje!
Met een kloppend hart wordt hij geopend, in het stilste hoekje
gelezen, duizendmaal gekust en altijd bewaard; na lange jaren
nog stijgt uit zulk een geel geworden, verkreukeld papier een
zachte rozengeur, een blos vliegt over de gerimpelde wangen, de
dofste oogen flikkeren nog eens op bij de herinnering van het
oogenblik, toen zij voor het eerst op dezen regelen rustten. Ik
was zeer ernstig gestemd; wat bevatte dit blauwe couvert niet
al? Zooveel liefde, zooveel trouw, zooveel ware echte genegenheid,
als slechts uit een gemoed als dat van Klaus kon voortkomen!
En dit alles viel het opgenomen meisje in den schoot als een
gouden regen.
Ik opende haar kamer en zag naar binnen. Isabella zat bij
het raam te kantwerken, Susanne lag op de sofa, het hoofd in
't kussen gedrukt en scheen te droomen. Goudkleurig scheen de
zon door de reeds dunner wordende boomen en dreef haar spel
op den ingelegden vloer; Susanne's klein katje met zijn blauwe
strik om den hals trachtte met behendige sprongen de lichte,
steeds veranderende plekjes te grypen.
„Susanne, een brief van Klaus!" riep ik, terwijl ik naar de
sofa ging.
Zij richtte zich op en staarde mij met verschrikte oogen aan,
maar zij greep niet met haastig verlangen naar den brief; het
was alsof zij een afwijzend gebaar maakte met haar kleine hand.
Isabella daarentegen stond als naast mij getooverd.
„Een brief van mijnheer de bruidegom, Susanne!" riep zij
vriendelijk. „Kom, kom, hoe kunt gij u nu zoo vreemd aanstellen
