in weinige dagen bijeengebracht, herhaalde pogingen in
het werk stelde, om van het opperbestuur de leverantie
der stalen projectielen te verkrijgen, tegen denzelfden prijs
als die van het buitenland en voldoende aan dezelfde eischcn
van keuring.
Ten einde echter de groote economische voordeden zelf
te behouden, werd de voorkeur gegeven aan Rijks-exploitatie
boven particuliere, en besloten nog een schietproef op
grootere schaal te nemen, om daarna omtrent de exploitatie
te beslissen.
Deze uitkomsten hebben de verwachting nog overtroffen
de eindproef slaagde volkomen, en werd door verschillende
autoriteiten, waaronder ook enkelen uit het buitenland,
bijgewoond.
De uitvinder zou aan het gouvernement een aanmerke
lijke besparing van kosten bezorgen.
In dit jaar is op 53 plaatsen in ons land, voor de
Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs,
weder eene stuivers-collecte gehouden, die de som van
f 3367.86$ heeft opgebracht, Avaarvan alleen te 's Hage
f 2000 werd ontvangen.
Vrijdag a. s., den gedenkdag van Alkmaar's ontzet,
zal op het Doelenveld aldaar een luchtballon worden opge
laten, systeem Montgolfière, bestaande uit 12 banen, met
de nationale en stedelijke kleuren en het opschrift: /Op
gelaten ter eere van het 25jarig bestaan der Sociëteit
Alkmaar's Victorie 1861.'8 October 18861573."
Betreffende de Lutine Avordt nog medegedeeld:
„Het Britsche fregatschip Lutine, van 32 stukken, werd
geladen met goud en zilver in baren en gemunt geld,
volgens de waarschijnlijk eenigszins overdreven opgave
van dien tijd, ter waarde A'an 20 millioen Ned. Ct.
Het schip zeilde den 6 October 1798 van Plymouth met
bestemming naar Hamburg, maar geraakte door slecht
weder uit den koers en strandde in den nacht van 7 Oct.
in de nabijheid van Terschelling. De bemanning kwam
om, behalve één matroos, die zich op Vlieland redde.
Van Juni 1800 tot 1805 is men er in geslaagd de
volgende waarden op te visschen: 58 baren goud, samen
wegende 646 pond 23 lood, 35 baren zilver, samen wegende
1758 pond 8 lood (oud gewicht). Voorts: 41,697 zilveren
Spaansche matten, 212 halve dito, 179 gouden Spaansche
matten, 20 halve dito, 24 kwart dito, 18 achtste dito, 28
zestiende dito, 81 dubbele Louisen, 138 enkele dito, 4
enkele guinjes, 2 halve dito.
De geheele opbrengst beliep in Nederlandsche munt
f 669,240, welke ten bate van 's lands kas kwam.
In 1821 en 1822 werd er eene maatschappij opgericht
om de gezonken schatten weder op te visschen, waartoe
f 55,500, volgens wellicht juister opgave f 257,225 werd
bijeengebracht, zonder er in te slagen den gezonken schat
op te halen.
In 1857 was het wrak weder grootendeels van het zand
bevrijd. Zoodra dit bekend Avas, werden de aandeelhouders
opgeroepen, en men besloot weder tot visschen over te
gaan. Men was gelukkiger dan de vorige maal, en door
middel van duikers slaagde men er in, gedurende den
zomer van dat jaar het volgende uit het wrak op te halen:
8482 zilveren Spaansche matten, 46 dito halve, 78 dito
kwart, 4 zestiende, 10 gouden dubloenen, 7 dito kwart, 2
dito achtste, 2 dubbele Louis d'or, 37 enkele dito, 1 guinje
2 zilveren Fransche kronen.
In den loop van den zomer van 1858 is men Aveder met
visschen begonnen en heeft tot primo Juli opgehaald: 31
gouden staven, wegende 17,188 kilogram, 62 zilveren dito,
wegende 155 kilogram, 866 zilveren Spaansche matten,
5 dito halve, 12 dito kwart, 5 gouden dubloenen, 3 dito
kwart, 1 dubbele Louis d'or, 1 enkele dito en 1 guinje."
De heer Ed. Bamberg zal binnenkort zijn 70sten
verjaardag en zijn 60jarige loopbaan als tooneelspeler vieren.
Hij zal bij die gelegenheid optreden in den Grooten
Schouwburg te Amsterdam, en Avel in een nieuw stuk.
In een vorig nummer hebben wij vermeld, dat de
heer C. M. Robert, op zijn daartoe gedaan verzoek, eervol
ontslag had bekomen uit zijne betrekking, die hij tot nog
toe te Amsterdam bekleedde. Aan dat bericht kunnen we
nog toevoegen, dat gemeld ontslag het gevolg was van de
benoeming des heeren Robert tot leeraar in de Fransche
taal en letterkunde aan de Hoogere Burgerschool met
öjarigen cursus voor jongens aldaar.
De Rechtbank te 's Hage deed gisteren uitspraak in
de zaak van ds. Vlug, predikant te Leiderdorp, beklaagd
van het beletten eener godsdienstoefening aldaar.
Bij het vonnis wordt overwogen, dat Avel gebleken is,
dat de godsdienstoefening te Leiderdorp is verhinderd door
wanordelijkheden van vele personen, onder welke de be
klaagde zich bevond, doch uit de verklaringen der getuigen
niet is bewezen, dat beklaagde de menigte tot die wanor
delijkheden heeft aangespoord of daartoe heeft medegewerkt.
Ds. Vlug werd mitsdien, op grond dat het bewijs van
zijne schuld niet geleverd is, vrijgesproken.
De hooioogst in Friesland is dit jaar kolossaal.
Dagelijks worden er nog duizenden kilo's binnen gebracht
van de derde of vierde snede. De kwaliteit is zóó goed,
al was 't in het midden van den zomer. De voorraad vee,
die in den a. s. herfst wordt gestald, zal dan ook zeldzaam
groot zijn, want A-oeder is er dubbel voorhanden. Als men
een kijkje neemt in de weilanden, dan staat men verbaasd
over het groot aantal runderen, die vetgemest worden.
Dat het aanbod voor de slachtbank dit jaar ver de vraag
zal overtreffen, is zeker, en men voorspelt daardoor daling
in de vleeschprijzen. De koeien, die tegenwoordig geslacht
worden, zijn reeds voorbeeldeloos vet volgens getuigenis
van bejaarde slagers, die 't in dezen tijd van 't jaar nooit
zoo beleefd hebben. De herfstvruchten: spurri, knollen,
enz., staan ook zeer voordeelig, zoodat de landbouwers
meer dan tevreden zijn. Alleen de jagers klagen, want
de wildbaan is niet zoo ruim voorzien als men meende,
terwijl het wild zeer schuw en daardoor moeilijk onder schot
te krijgen is.
De heer A. Stegenga, te Woudum, doet in de
Standaard een beroep op het kapitaal, tot het ondersteunen
der kleine Frieschc landeigenaars, de zoogenaamde „eigen
boeren."
De toestand, waarin deze zoo nuttige stand er waren
jaren, dat hij 33 millioen in omloop bracht verkeert,
is treurig. De boeren kunnen de zware rente hunner
hypothecaire schuld niet meer opbrengen en vermeerderen
het aantal der leegloopende arbeiders.
De schrijver is van oordeel, dat er redding mogelijk
ware en wel door het verlagen der hypothecaire rente van
5 pCt. op 3 of 3$ pCt. en door het stellen van overwaarde
op of t in plaats van op en gerekend naar huurwaarde
ii 4 pCt.
Als eene bijzonderheid wordt gemeld, dat een perceeltje
tanve (square head), ter grootte van ruim 7 aren, op do
landerijen der Rijks-Landbouwschool te Wageningen, nabij
de hoeve Duivendaal, de kolossale hoeveelheid van 6 hecto
liter heeft opgebracht, of naar evenredigheid 78 hectoliter
per hectaren. Ofschoon deze tarwe op zwaar bemesten
kleigrond werd verbouwd, toonde het gewas in geen enkel
opzicht neiging tot legeren, waaruit blijkt, dat ook het stroo
stevig en van beste kAvaliteit Avas.
De heer Ch. C. Yerreyt deelt in het Rott. N.blad
eenige bijzonderheden mede omtrent het metselaarsbuisje,
waarin Hugo De Groot na zijne ontkoming van Loeven-
stein uit het huis van Abraham Daatselaer te Gorincliem,
naar Waalwijk en voorts naar Antwerpen ontvlucht is.
Dit buisje is thans eigendom van jhr. mr. Th. L. L. Prins,
te Haarlem.
Het getal badgasten te Scheveningen is in de laatste
tien jaren verdubbeld. In 1876 bedroeg het 3016, in 1886
6291.
Weinig bekende luchtsciiippeiis. Als straks
het groote publiek verzadigd is van het zien naar de groote
luchtballons en hunne stoutmoedige bestuurders, dan zijn
wij reeds ver in October.
Duizenden bij duizenden luchtreizigers zullen dan hunne
tochten gaan ondernemen, zonder dat iemand er zijn aan
dacht aan Avijdt. En waarom niet? Eenvoudig omdat die
koene schippex-s en hunne luchtvaartuigen zoo klein zijn,
en geen groote aanplakbiljetten of andere middelen van
reclame gebruikt worden om de aandacht te wekken.
Die October-reizigers zijn evenwel op den keper gezien
heel wat meer bezienswaardig danL'Hoste Co. Zij maken
in enkele minuten ieder een eigen ballon, gaan op, drijven
uren lang ten speelbal aan de grillige winden en dalen
eindelijk, van 't zwerven moede, kalm en zeker naar beneden.
De ballon wordt snamgevouAven, en zonder horten of stooten
eindigt de gevaarlijke reis.
Velen zullen ze misschien nog niet kennen in hun bedrijf,
de kleine spinnen (Thomissus viaticus), die in den herfst
op een schoonen morgen het eind A'an een tak of een
grassprietje beklimmen, daar een briesje afwachten en dan
onmiddellijk, het achterlijf in de hoogte houdende, bundels
allerfijnste draden te voorschijn brengen.
In enkele minuten is de vlassige en lange draadbundel
groot genoeg, de pooten laten los en voort gaat het, de
wijde wereld in. Zwervensmoede, wordt gewoonlijk de
reis, die tegen 10 uur begon, ongeveer te 4 uur gestaakt
of ook als er een hevige Avind opsteekt zoo spoedig moge
lijk een veilige haven opgezocht.
Daartoe Avordt vaardig en met overleg zooveel van den
vlossigen draad tot een kluwen vergaard, dat het over
blijvende juist genoeg draagvermogen behoudt om den val
te breken.
HoeAvel het schouwspel geen entree kost, hoop ik van
harte, dat velen toch met belangstelling het luchtschippertje
eens zullen bespieden bij zijn werk.
Hoe langer iioe gekker. Men wil te Barcelona,
bij gelegenheid van de tentoonstelling in 1888, een huis
bouwen van 300 meter hoogte, restaurants, concert- en
balzalen bevattende.
Een Italiaansch blad behelsde dezer dagen de volgende
„processen-verbaal
„Heden, 23 September 1886, hebben wij ondergeteekenden,
secondanten, naar aanleiding van eene woordenwisseling
tusschen de heeren Venanzio Morello en Baby, beslist, dat
de heeren Morello en Baby een tweegevecht met pistolen
zullen houden. Het tweegevecht zal eindigen met den dood
van een der kampioenen." (Volgden de namen).
„Het bij ons vorig proces-verbaal bepaalde tweegevecht
heeft heden, 24 September, te 6 uur plaats gehad. De
heer Baby is dood." (Volgden de namen).
Variatie op L u t li e r.
Wie niet bemint wijn, vrouw en zang,
Die is een stokvisch, maar leeft lang.
fFl. Blatter.)
Zonderlinge uitwerking:
„Hé, drink jelui 's avonds geen koffie meer?"
„Neen, als we koffie drinken, kunnen we niet slapen."
„Nu, bij ons is het juist contrarie: als wij slapen, kun
nen we geen koffie drinken."
Die telegrafisten
Hij: „Mijn schoonmoeder, daar had ik nu niet op ge
rekend!"
Zij„Maar, beste man, en van ochtend stuur je zelf een
telegram, dat ik moeder meê zou brengen."
Hij: Och heer, neen; ik seinde: „breng poeder meê."
Dat is weêr zoo'n verminkt telegram, daar het Rijk geen
vergoeding voor geeft!"
„Of mijn meisje van poëzie houdt? Ze heeft Goethe in
het hoofd en Schiller in het hart!"
„Zoo, dan schiet er voor jou gedichten zeker geen plaats
over?"
„O ja, daar zit ze mede in de maag!"
Iemand heeft ontdekt, dat personen, die gevangen zitten,
in den regel spoedig sterven. Regel mag dat wezen, maai
er zijn toch heel wat getrouAvde mannen, die zeer oud
worden.
Vereeniging tot behandeling van op de Zeemacht
betrekking hebbende onderwerpen.
Op den leü October jl. had in het café „Passage" alhier de
eerste vergadering in het vierde levensjaar van genoemde Ver
eeniging plaats. In stede van den Schout-bij-Nacht Craraer, werd
met algemeene stemmen de kapitein ter zee Dyserinck tot President
verkozen. Uit het verslag omtrent den toestand der Vereeniging
bleek, dat deze zeer gunstig is; het ledental is klimmende en
bedraagt thans 344, terwijl er 33 abonné's zijn op de Verslagen
en 35 op het Marineblad. De kas wijst een overschot aan van
ruim f 1400. De heeren Boom, Hazenberg en Jockin werden
bij keuze aangewezen om de rekening en verantwoording van
den Penningmeester na te zien. Op de vraag van een der leden,
waartoe het bestuur het overschot der kas denkt te bestemmen,
en of het niet billijk zou zijn den sprekers in de Vereeniging
een vast honorarium van f 50 te geven, werd door den President
geantwoord, dat het voorgaande jaar een voorstel van het bestuur
tot uitkeering van honorarium door de vergadering verworpen
was, terwijl de in kas zynde gelden besteed zullen worden tot
bestrijding der kosten voor het Marineblad.
Daarna werd het woord verleend aan den luitenant ter zee
lsteklasse C. Vreede, tot bespreking van het seintoestel Vreede.
De leemten, die aan ons tegenwoordig seintoestel kleven, woron
den spreker vooral opgevallen tijdens de eskader-reis van do
Zilveren Kruis en de Van Galen in 1879. Het was niet mogelijk
om zonder omhaal gedurende den nacht te seinen, en dit bracht
spreker op het denkbeeld, een seintoestel te ontwerpen, waaraan
zoo min mogelijk gebreken zouden kleven. De nachtscinen mogen
niet uit gekleurde seiuen bestaan, omdat deze moeilijk te onder
scheiden zijn, en ook niet uit verscheidene witte lichten, daar
dit aanleiding tot verwarring geeft. Het seinstelscl Freede berust
op de flikkeringen van één wit licht. Vier üikkeringen van
ongelijken duur, namelijk van 4, 8, 12 of 16 seconden, in
verband met een lettertabel van dubbelen ingang, zijn voldoende
om alle 18 seinen over te brengen van het internationaal sein
boek, dat minder armoedig is dan het tientallig seinstelsel onzer
Marine.
Die flikkeringen worden te weeg gebracht door een scherm,
dat het licht der lamp gedurende een bepaalden tijd onderschept,
terwijl de op- en nedergaande bewegingen van dit scherm weder
geschieden door een stel hefboomen, dat in verbinding staat met
een door een zwengel of uurwerk ronddraaienden horizontalen
rand, Avaarop men bogen plaatst met verhoogingen, welker onder
linge afstanden afhangen van de letters, die men seinen wil.
Deze verhoogingen, stuitende tegen den korten arm van het stel
hefboomen, brengen dit laatste in beweging.
De waarnemer moet, gedurende den tijd dat hy eene flikkering
observeert, drukken op een zich in de lamp bevindend potlood,
dat alsdan een streep maakt op een afloopende strook calqueer-
linncn, in den geest als zulks geschiedt bij het telegraïecren
volgens het systeem Morse.
In Engeland is men zeer ingenomen met dit seinstelsel, dat
o. a. het voordeel heeft, dat iedere vuurtoren zijn naam of nummer
kan seinen aan de in zee zijnde schepen. De proeven, bij do
Maatschappij Zeeland genomen, hebben ook zeer goed voldaan.
De uitkomsten van de in 1884 bij onze Marine met dit stelsel
plaats gehad hebbende prooven waren echter treurig, 't geen geweten
moet worden aan slechte lampen, terwijl de proefnemers niet
ingelicht waren omtrent do Avijzc, waarop deze toestellen gebezigd
moesten worden.
Ten einde over dag te seinen, heeft spreker een toestel ontworpen,
bestaande uit twee armen (waarvan een gemerkt), draaiende om
spillen, die bevestigd zijn aan het einde van een horizontalen arm.
Ieder mcnsch kan zelf voor toestel fungeeren, als hij in een zijner
handen een muts, vlag, stok, etc. ter onderscheiding neemt.
De gemerkte arm dient om zich niet te vergissen, ingeval men
het seinen vau achteren ziet. Deze seinen zijn met het bloote
oog te obscrvceren tot op 1200 h 1600 M., met de binocle tot
op 8000 M., en het toestel bijv. geplaatst op den mastbok te
Hellevoetsluis tot op 14000 M. Het stelsel kan aangewend worden
op torpedobooten en op groote schepen, en is even dienstig voor
de Land- als voor de Zeemacht.
Het is hier niet de geschikte plaats, verder over dit ingenieuse
seintoestel uit te wijden, doch uit de discussie, die op de lezing
volgde, en waaraan de heeren Bruch, Jockin, Van de Pauvert
enz. deelnamen, bleek o. a., dat bij mist de draaiende rand van
de lamp in contact gebracht wordt met de stoomfluit, en deze
laatste dan stooten doet hooren even lang als de flikkeringen van
de lamp. Wanneer eindelijk op den top der groote mast een
electrischo lamp geplaatst wordt, en men, door den electrischen
stroom te onderbreken, dit licht bepaalde flikkeringen doet geven,
verkrijgt men seinen, die niet onderschept kunnen worden door
voorwerpen aan het schip annex.
Ten slotte dankte de President, namens de vergadering, den
heer Vroede voor zijne zeer belangrijke voordracht, over het door
dien spreker ontworpen seinstelsel, dat voorzeker eenmaal ter zee
algemeen toegepast zal worden, na, zoo noodig, verbeterd to zyn.
In het verslag van den staat der Nederlandsche zee-
visscherijcn over 1885 Avordt omtrent de gesteldheid der
Nederlandsche visscherijen het volgende gezegd:
Voor het artikel, dat allengs meer het hoofdproduct
van onze zeevisscherijen wordt, de haring namelijk,
Avaren de twee laatstverloopen jaren in hooge mate
ongunstig.
Geprikkeld door de voordeelige uitkomsten, vroeger ver-
Avorven, had men, zoowel hier als elders, zeer in het bijzonder
in Schotland, aan dat bedrijf allengs grootere uitbreiding
gegeven en met behulp van de reusachtige kapitalen, te
dien einde aangewend, in 1884 eene productie verkregen,
welke de opbrengst van vroegere jaren ver achter zich
liet. Zou het onder alle omstandigheden moeielijk zijn
geweest, voor deze ongedacht groote hoeveelheden geschikte
débouchés te vinden, het ongeluk heeft gewild, dat deze
buitengewoon rijke vangst juist voorkwam in een jaar, dat
zich alom in Europa kenmerkte door verarming van die
lagere volksklassen, welke, meer bijzonder in Duitschland,
Polen en Rusland, de voornaamste verbruikers van
de gezouten haring zijn. Tegenover een geheel ongewoon
groot aanbod stond dus eene vraag, veel beperkter dan
anders, en natuurlijk, dat die wanverhouding op al de groote
markten van Europa tot eene sterke daling der prijzen
aanleiding gaf.
Nog nadeeliger dan die lage prijzen was echter het feit,
dat het jaar 1884 een grooten voorraad achterliet, welke
ook in het voorjaar van 1885 niet kon worden opgeruimd
en dus in concurrentie kwam met de nieuwe vangst van
dat jaar. De prijzen van de nieuwe haring werden dien
tengevolge laag gesteld en zijn gedurende het gansche
jaar laag gebleven. Gemiddeld heeft al de Hollandsche
haring in het afgeloopen jaar dan ook niet meer gegolden
dan f 11.85 per ton, tegen f 12.70 in het voorgaande jaar,
f 20.25 in 1883 en f 17.70 in 1882.
Deze buitengewoon lage prijs drukte des te gevoeliger,
omdat de geheele productie van de haringvisscherij in
1885 bij die van het voorgaande jaar vrij belangrijk
achterstond. Immers zij bedroeg in 1884 339,000 ton
gekaakte haring en 47.3 millioen steurharing; in 1885
282,000 ton gekaakte haring en 69.2 millioen steur
haring.
De aanvoer van gekaakte haring stond dus in het laatste
jaar met 57,000 vat achter bij 1884, terwijl de aanvoer
van steurharing 21,900,000 stuks grooter was; juist omdat
de zeer lage prijzen van gekaakte haring aanleiding gaven,
eene veel ruimere hoeveelheid te rooken dan onder betere
omstandigheden het geval zou zijn geweest. Tot eenheden
teruggebracht, kan men de geheele productie voor 1885
stellen op 295 en voor 1884 op 320 millioen stuks. De
geldelijke opbrengst was dientengevolge in het laatste jaar
f 836,000 minder dan in het toch reeds ongunstige jaar
1884; reden genoeg om te verklaren, Avaarom de laatst
afgeloopen visscherij voor reeders en handelaren beiden
vrijwat verliezen heeft opgeleverd.
Behalve het bovengenoemde feit, heeft tot deze treurige
uitkomst veel bijgedragen, dat dezelfde lusteloosheid van
handel en nijverheid als in 1884 algemeen werd opgemerkt
in het laatste jaar voortduurde, niet enkel hier te lande,
maar nog veel meer op de buitenlandsclie markten. Onze
reeders en handelaren deelden dan ook slechts in het alge
meene lot, en veilig mag men aannemen, dat de ver
liezen, in den vreemde geleden, nog wel zoo groot zijn als
die, welke hier ondervonden werden.
