VADERLANDSCH FONDS
's LANDS ZEEDIENST.
de Heer J. A. SNOEK.
Openbare Verkooping,
J. H. A. VELDHUIZEN, Stncadoor,
HoHoway's Zalf en Pillen.
BOERENPLAATS
HOOI TE KOOP,
ter aanmoediging van
OPGERICHT ten Jare 1781.
KWEEKSCHOOL VOOR DE ZEEVAART,
te Amsterdam.
Commissarissen over het Vaderlandsch Fonds ter aan
moediging van 's Lands Zeedienst, opgericht ten jare 1781,
maken bekend, dat op Donderdag 3 Mei a. h., des voor
middags te 9 uur, in het gebouw der Kweekschool aan de
Prins Hendrikkade te Amsterdam, een inschrijving van
Adspiranten zal gehouden worden, om opgenomen te
worden in de Kweekschool voor de Zeevaart, ter opleiding
voor de Koopvaardij, op de bestaande voorwaarden.
In dit jaar zal tevens gelegenheid bestaan voor twee
jongelingen, ter verkrijging van kostclooze opleiding,
uit de daartoe bestemde fondsen; deze plaatsen zullen worden
toegekend aan de adspiranten, die bij het vergelijkend examen,
dat gehouden zal worden tusschen degenen, die zich voor
die plaatsen aanmelden, aan de gestelde eischen het best
voldoen.
Yoorts zal alsdan de gelegenheid worden opengesteld tot
plaatsing van eenigc Jongelieden voor den dienst der
Gouvernements-Marine in Nederlandscb-Indië, overeen
komstig de bepalingen, vastgesteld door Zijne Excellentie
den Minister van Koloniën, gepubliceerd in de „Nederlandsche
Staatscourant" van 23/24 Februari 1879, N°. 45.
Bij de inschrijving moet worden opgegeven voor welken
dienst de plaatsing wordt verlangd, hetzij voor de Gouver
nements-Marine of voor de Koopvaardij.
Elders gevestigde Jongelingen worden ingeschreven bij
Heeren Commissarissen-Correspondent.
Commissarissen voornoemd
G. A. TINDAL, Voorzitter.
H. F. DE KOCK, Secretaris.
Commissaris-Correspondent te Nieuwediep:
DIRKSHOR N.
op VRIJDAG 13 APRIL 1888, voormiddags 10 uur, ten
huize van den Heer K. ERIKS, te Dirkshorn,
om contant geld,
van:
7 Kalfkoeien, 1 Geldekoe, 3 Hokkelingen,
9-jarig mak zwart Merriepaard, Tilbury, Jacht-
^Xii'T in speelwagen, ruim en zoo goed als nieuw,
Driewielskar, Boerenwagen met toebehooren, Kruiwagen,
2 nieuwe Troggen, nieuwe Hort met Ketting, Ploeg, Egge,
Praamschuitje en Modderbak.
Tuigen, waaronder: een nieuw los Wagen tuig, Hoofdstel
en Ploegtuigen.
Kaashangers en Borden, Kaas tobbe volgens systeem
Boekei beslagen, 3 beste blikken Weivaten met deksels en
gewone dito, Zetters, Makers en Vlootjes, Kaasweeker en
Pers, blikken Emmers, Zout- en Pekelkist, Kist met koper
betimmerd en Zaadwaaier.
Varkensboet en 5 Zethekken, Kabinet, Gortlade en Stoelen,
benevens ongeveer 5000 K.C. best gewonnen Hooi,
een partijtje Stroo en hetgeen verder zal worden gepre
senteerd.
Op de plaats is geene gelegenheid tot uitspanning.
G. VAN OS, Notaris te Zijpe.
Oostslootstraat,
beveelt zich beleefd aan tot het maken en witten van alle
soorten van Stucadoorwerk voor den minst mogelijken prijs.
Van een nette en spoedige bediening kan men verzekerd zijn.
Boodschappen worden ook aangenomen door den Heer
D. OORTHUIS, Zuidstraat N°. 69.
AMSTERDAMSCHE COURANT.
NIEUWS- cn ADVERTENTIEBLAD.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en feestdagen.
De Amsterdamsche Courant zal na nauwgezette
keuze de belangrijkste en belangwekkendste gebeurtenissen
van den dag mededeelen.
De Amsterdamsche Courant is het goedkoopste
Dagblad van Nederland. Voor Amsterdam per
3 maanden f 1.50, franco per post f 1.80.
Niemand kan door den prijs worden afgeschrikt onze
Courant iederen dag alleen of met een vriend gesamenlijk
te ontvangen.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen.
Bureau: Lokaal „De Brakke Grond,'" Nes 53.
Het mes afgeschaft. Allen, die bezocht zijn met
verzweeringen, ziekten in beenderen en ontstekingen in de
gewrichten, moeten het volgende getuigschrift over de
genezende kracht dezer heelende en zuiverende genees
middelen lezen. De heer John Allen, 17 Denmark-street,
te Leicester, leed drie jaren lang aan een zeeren voet,
gedurende welk lang tijdvak hij onder geneeskundige
behandeling was zonder eenig merkbaar nut. Hij weigerde
standvastig eene amputatie, hetgeen het eenig overgeblevene
middel scheen te zijn, toen hij door eene beschikking der
Voorzienigheid Holloway's middelen beproefde. Deze gaven
hem groote verlichting en genazen hem ten laatste vol
komen. Vlekken, blaren, zweeren en huidziekten, uit
verarmd bloed of eene zorgelooze leefwijze ontstaan, kun
nen verdreven worden door een verstandig gebruik van
Holloway's Zalf en Pillen.
Doosjes PILLEN en Potjes ZALF
f 0.80, f 1.85, f 3.—, f 6.75, f 13.50 en f 20.50.
Ze worden verkocht bij de Apothekers.
Voor den verkoop in het groot ver voege men zich bij
den Professor Holloway, 533, Oxford-Street, Londen.
DAMES.
Ondergeteekende bericht hare geachte cliëntèle
de ontvangst der NIEUWE P.in.tSULS.
Kanaalweg 139. J. N. Q U E R E L L E.
Door sterfgeval te huur,
om met 1 M e i e. k. te aanvaarden, de
in het KOEGRAS, van P. BRANDS.
Nadere inlichtingen te bekomen bij D. VAN FOREEST,
te Anna Paulowna.
Broedeieren te koop van prachtige
Patrijs-Italianen,
h 10 cents per stuk, bij
NICO TEENGS, te Wieringerwaard.
14- a 15,000 pond, bij K. VAN ZOONEN,
te Wieringerwaard.
Mr. Bahlmann over Coöperatie. In de Delftsche
Handelsvereeniging hield mr. Bahlmann, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, in de concertzaal der Stads
Doelen te Delft, over de coöperatie de volgende lezing:
Op gevaar af van iets mee te deelen dat bij velen niet
onbekend zal zijn, wilde spreker het ontstaan der coöperatie
in Engeland met een enkel woord aangeven.
Het was in 1843, dat in de stad Rothwel, inhetEngel-
sche district Lancashire, een malaise heerschte, niet ongelijk
aan die, waaronder de maatschappij tegenwoordig gebukt
gaat. Vooral onder de flanel werkers dier stad deed zich
het gebrek gevoelen. Werkstakingen en algemeen stemrecht,
hiervan waren zij overtuigd, konden niet baten; er moest
naar een ander middel worden omgezien: zij meenden het
in de coöperatie gevonden te hebben. Zij wilden de voor-
deelen, die de winkeliers genoten, zelf trekken.
Ziehier het voornaamste doel, dat zij zich hierbij voor
stelden.
Eene groote, omslachtige administratie vloeit ongetwijfeld
uit dit laatste voort. Zuivere onvervalschte waar wilde de
ondernemers hebben. Ook dit was een der doeleinden,
waarmeê zij de coöperatie ter hand namen. Ook het contant
betalen zou eene gebiedende eisch' zijn, van zelve voordeelig
voor den consument, die nu zeker is van goede waar.
Niet al de winst evenwel, die de coöperatie zou afwerpen,
zou den leden bij het einde van het jaar worden uitgekeerd.
Een gedeelte zou worden besteed (2^ pet.) tot aanschaffing
van boekwerken, tot vorming eener bibliotheek, ten einde
den werkman ook te beschaven en te ontwikkelen.
De grootste moeilijkheid bij de stichting eener coöpera
tieve vereeniging was gegeven in het gemis aan de noodige
fondsen. Wat baatten de twee (later drie") stuivers, die de
28 oprichters wekelijks stortten, wat de som van 355 gulden,
die zij zoodoende binnen eenigen tijd bijeen hadden Moesten
zij daarmede de wereld hervormen? Moest daarmede de
//vereeniging der eerlijke pioniers van Rothwell" aan hare
stichting het aanzijn geven?
Spreker kwam nu tot de vraag: door wie is in ons
vaderland de coöperatie in het leven geroepen? Spreker
week af in meening met mr. A. Kerdijk, die in 1874 in
eene brochure er op wees, dat werklieden aan die stich
tingen het leven hebben gegeven. Niets is meer onwaar
dan dit. 't Zijn ambtenaren geweest, die, op het voorbeeld
hunner collega's te Weenen (welke na den oorlog van 1866
slecht bezoldigd werden j coöperatieve vereenigingen hebben
opgericht.
Wat, vroeg spreker, moet er van de maatschappij worden,
als kruideniers, schoen- en kleermakers tot armoede geraken
tengevolge van het verdwijnen der tusschenhand, die plaats
maakt voor ééne groote coöperatie? Wij gaan dan den
volksstaat tegemoet, wij hebben een zuiver socialen staat.
Maar, vroeg spreker, is de tusschenhand dan wel ver
wijderd, of is zij overgegaan in coöperatie? Zulk een
toestand was, volgens spreker, onmogelijk. Er moeten
tusschenpersonen blijven tusschen producent en consument.
En zij zullen blijven, zoolang het waar is, dat de handel
eene overwinning is van de beschaving op de barbaarschheid.
Welke zijn nu de voordeelen, die eene coöperatieve
win kei vereeniging haren leden aanbiedt
Men betaalt zijne waren niet zoo duur als bij den
winkelier.
Maar, eilieve, denkt ge dan^ dat de winkelier u ten plei—
ziere de boodschappen aan huis bezorgt en eerst 12 a 15
maanden na levering disponeeren kanHij moet toch intrest
trekken van zijn geld. Maar ga eens met uw contanten
bij hem ter markt; hij zal u voor denzelfden prijs dezelfde
waar van dezelfde kwaliteit leveren.
Men krijgt zuivere, onvervalschte waar.
Zeer juist, maar de geestige Damas, die wekelijks zijne
Haagsche Dagblad-lezers op een keurigen Omtrek* vergast,
zal u zeggen, dat ook /Eigen Hulp" (de coöperatieve
Winkel vereeniging in 's Gravenhage), meel met gips ver
mengd verkoopt. Tegen zulke knoeierijen kan geen winkel,
kan zelfs geen winkel vereeniging waken.
Wij deelen in de winst. Maar, als gij de netto-winst,
die ge jaarlijks opstrijkt, eens vergelijkt met de kolossale
bruto-winst, die verkregen wordt, is zij dan wel meer dan
een speldengeld voor mevrouw en de dochters?
Plaatsen we tegenover deze fictieve voordeelen de werkelijk
bestaande nadeelen. In de eerste plaats komt de directe
financiëele schade aan de winkeliers; het gevaar voor ver
arming van den nijveren middelstand houdt hiermede gelijken
tred. En dat werkelijk het pauperisme op schrikbarende
wijze toeneemt, waar coöperatie bloeit, spreker, die een vol
jaar in Lancashire heeft doorgebracht, kan er van mee
spreken. Nergens had het pauperisme zulke afmetingen
aangenomen, Londen misschien uitgezonderd.
Coöperatie legt den individuëelen 3maak, zij legt het
particulier, het individuëel initiatief aan banden. Neen,
zeide spreker, de maatschappij bestaat uit leden, die elkander
moeten steunen, moeten helpen, die elkanders aanvulling
zijn, de maatschappij is solidair.
Welke middelen moeten nu, vraagt spr., tot bestrijding
der coöperatie aangewend worden?
Eene petitie tot Z. M. den Koning, om verandering der
patentwet zij een eerste stap. Is bet niet onrechtvaardig,
dat eene vereening als /Eigen Hulp", die eene jaarlijksche
omzet van 500,000 gulden heeft, volgens de nog vigeerende
wet van 1819 (zoo terecht door wijlen mr. Blussé een
gekkenwet genoemd) alleen van een omzet van f 125,000
baar patent betaalt? (De wet erkende nl. geen hoogeren
omzet.)
Maar vooral, tracht van Z. M. den Koning te verkrijgen,
dat de dienaren der Kroon geen invloed op hunne ambte
naren uitoefenen tot toelating als lid eener coöperatie, 'f Is
toch gebeurd, dat een ambtenaar aan een onzer minisleriëele
departementen, die om verhooging van tractement verzocht,
van den betrokken Minister moest hooren. „Word dan lid
van „Eigen Hulp", dat geeft u een voordeel van 50 a 60
gnlden per jaar."
Tracht het ook hierheen te wenden, zeide spreker, dat
de patentbelasting eene gemeentelijke belasting worde. En
kiest u dan mannen, in wien gij vertrouwen stelt, die uwe
zaak tot de hunne zullen maken. En ten slotte, sluit uwe
deuren voor hen, die met hunne contanten zich naar de
coöperatieve spoeden, maar bij u op crediet koopen.
Iets over Flora Tosca, het nieuwe melodrama
van Sardou. Wie mijner lezers zoo meldt men o. a.
uit Amsterdam aan de „Haarl. Crt." de hofstad weieens
des Maandags en Vrijdags beide marktdagenbezocht
en op een dier dagen een kijkje genomen heeft in de
Gevangenpoort, kan daar, als ik, menig eigenaardig tooneel
hebben bijgewoond. Ik weet wel niet, of het nog, zoo is,
maar in mijn tijd bevond zich daar een militair op pensioen,
die er als bewaarder en tevens als gids dienst deed. Die
man verstond de kunst ons al de akeligheid en wreedheid
der vroegere justitie op een eentonigen trant te schilderen,
die op naïeve gemoederen diepen indruk maakte, en het
was dan ook vooral op die marktdagen, als wanneer vele
boerinnen daar een bezoek plachten te brengen, dat hij
zich in zijne kracht toonde. Levendig staat het mij nog
voor den geest, hoe hij in eene der benedenzalen de ver
schrikkingen van het ledebraken wist voor te stellen. Daar
bevond zich nl. een toestel, bestaande uit een langen dikken
balk met vier zij-armen, op lage pooten, zoo gemaakt dat
er een mensch op kon worden uitgestrekt. Gewapend met
een ijzeren koevoet nam onze gids dan onder ademlooze
stilte der zich tegen elkander aandringende boerinnen het
woord: „Dit is nou de machine, waarop de menschen, die
geleebraakt moesten worden, werden neergelegd. Hier
op den langen balk de romp en het hoofd en daar
op die zijstukken de armen en beenen. Als dan de beuls
knechts den man hadden vastgebonden op die pijnbank,
dan nam de beul zoo'n ijzeren koevoet op als ik daar in
m'n hand heb, en hij sloeg er mee op den linkerarm.
Bom(Een doffe slag op het houtde boerinnen dringen
dichter tegen elkander). Dan nam ie hem weer op en
sloeg hem met het bloed er nog aan op het linkerbeen
(bom, nog doffer slag; de boerinnen trillen); daarop sloeg
ie hem op het rechterbeen en, zonder zich aan het gekerm
van den ongelukkige te storen, op den rechterarm (bom,
bom, twee slagen; de boerinnen zeggen met een diepen
meewarigen zuchtOch God Maar de laatste slag, dat
was de slag op het hart, dat was zooveel als de genade-
slag, want dan was de man dood(bombomMaar
nog vóór eene der bezoeksters den tijd heeft om flauw te
vallen, heeft onze gids den koevoet al uit de hand gelegd
en is hij bezig het geheim van eenig ander folterwerk-
tuig op niet minder welsprekende wijze te verhalen.
Aan deze pijnbank-voorstelling uit de Gevangenpoort
deed „Flora Tosca", het nieuwe melodrama van Sardou,
mij denken. Ellendiger voortbrengsel der dramatiek dan
dit is moeielijk te zien of te schrijven. Het is geen kunst
werk, het is eene zenuwprikkelende gruwelvoorstelling voor
de naïeven, die gelooven in hetgeen zij er zien vertoonen,
eene poppenkast met mechanieke vertooners aan draadjes
voor den ernstige. Het is geen tooneelspel, maar een
pantomine, geen stuk, maar eene aaneenschakeling van
tooneelen, in hoofdzaak door één persoon te spelen, en die
hoofdpersoon is geen wezen van melk en bloed, geene
persoonlijkheid, geen karakter; het is een geraamte van
zenuwen, hetwelk eerst leven ontvangt door de actrice.
Deze is het die alleen regeert: zij is het instrument, hetwelk
de auteur, met ongemeene virtuositeit zeker, bespeelt en
doet bespelen; haar de gelegenheid te geven zich in de
meest verschillende gemoedstoestanden te toonente minnen,
ijverzuchtig te zijn, in doodsangst te verkeeren, gemarteld
te worden, te haten, zich te onderwerpen aan een schandelijk
voorstel, daarover zich te wreken, met wellust haar belager
een (tafel)mes (sic!) in het hart te stooten en hem haar:
„Sterf, sterf!" toe te duwen, eindelijk te ervaren dat
haar minnaar toch gedood is en met een kreet hare eigene
moorddaad den handlangers van haar belager in het gezicht
te werpen, zich te beklagen dat zij hem niet nog eens het
mes in het hart kan stooten, om het er te wentelen en te
keeren, ten slotte in het water te springenZiedaar
het streven van den tooneelgoochelaar, den pyrotechnicus
der dramatiek, den man die uit winstbejag zijn talent mis
bruikt en voor eenige duizenden de kunst helpt onteeren! Bah
In „Flora Tosca" is alles bijeengebracht wat uiterlijk
effect kan teweegbrengengeene pijniging of verschrikking
wordt den toeschouwer bespaard, en het 3de tafereel, waar
op het tooneel de liefhebbende vrouw gedwongen wordt
tot eene bekentenis onder den indruk der pijniging, die
achter de coulissen op haar minnaar wordt toegepast, is
walgelijk van verfijnde wreedheid en zenuwprikkeling, want
de toeschouwer, die alles voor ernst opneemt, lijdt dubbel
met hem en met haar. En nog walgelijker is het volgende
tafereel, waar wij getuigen zijn van het voorstel, door den
wellustigen commissaris van politie aan de arme minnares
gedaan, wie hij de vrijheid des geliefden belooft in koop
voor haar val, terwijl hij haar in werkelijkheid toch nog
bedriegt. De dusgenoemde poëtische gerechtigheid van
zijn dood brengt weinig of niets bij tot onze kalmeering:
we gevoelen toch en ervaren bovendien later, dat zijne
boosheid hem overleeft. Doch gelukkig dat de schrijver
iederen toestand zoo oppervlakkig behandeld heeft en zulk
een wirwar van aandoeningen poogt op te wekken, dat niet
eene aandoening tijd heeft op het diepst van ons gemoed
te bezinken. Hij schokt ons wel, maar ontroert noch grijpt
aan. Het kost ons weinig moeite deze nachtmerrie van
ons te zetten, ons er buiten te houden en ons te bepalen
tot het waarnemen, bestudeeren en tot op zekere hoogte
ook genieten van het spel.
Snelpersdruk van A. A. Bakker Cz., Nieuwediep.
