HELDERSCHE
EN MEI WEDIEPER COURANT.
nNieuwB- en Adrerteiitieblad voer Hollands Noorderkwartier.
1888. N° 110.
Woensdag 12 September.
Jaargang46.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
t
t
t
t
t
,.Wij huldigen,
het goede.":
Verschijnt Dinsdag, Donderdag en Zaterdagnamiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal0.90.
franco per post 1.20.
BUREAU: MOLENPLEIN.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cents, elke
regel meer 15 cents. Groote letters naar plaatsruimte.
Voor winkeliers bij abonnement belangrijk lager.;
Gemeente Helder.
Uitkomsten der beproeving van het gas voor de straat-
verlichting in de maand Augustus 1888.
Lichtsterkte in kaarsen
Zwavelgehalte in Engelsche grains.
Zwavelwaterstof
Amoniakgelialte in Engelsche grains
Druk in millimeters op den
watermanometer
Van zonsondergang tot middernacht
Van middernacht tot zonsopgang
Gedurende den overigen tijd des daags
Bij het
contract
bepaald.
Bij de-
beproeving
bevonden.
13
13.6
30
7.8
magnietaan-
niet aan
wezig zyn.
wezig.
6
6.7
25
30 tot 25
18
25 tot 22.5
15
22.5 tot 13
Tijdstippen van verzending der hieronder ver
melde brievenmalen voor Ned. Oost-Indië
Met de stoomschepen van de
Met de
Met de
Maatschappij „Nederland" en van de
Iransche
Britsche
„Rotterdamsche Lloyd".
paketbooten.
paketbooten.
Over Amsterdam
of
Over Marseille
Over Marseille
Over Brindisi
Rotterdam van
van
van
van
's Gravenhage
11.45 's avonds.
's Gravenhage
4.15 's avonds
's Gravenhage
8.15 's morgens.
'g Gravenhage
12.30 's avonds.
14 September
t
18 September
22 September
14 September
21
25
t
6 October
28
28
i
2 October
20
12 October
5 October
9
t
3 November
26
12
t
16
17
9 November
19
23
■t
1 December
23
26
't
30
15
7 December
2 November
6 November
29
21
9
13
16
20
23
t
27
30
4 December
7 December
t
11
14
18
21
25
28
f Met de stoomschepen der Maatschappij „Nederland".
Padang wordt alleen aangedaan door de stoomschepen van de
Maatschappij „Nederland".
10)
T H Y R. A.
Naar het Noorsch van MARIE COLBAN.
Het is bekend, dat de Chineezen iederen dag een nieuwen roes
moeten hebben om dien van den vorigen dag terug te vinden.
Omwentelingen geven denzelfden roes, als de opium der geel
huiden en er zal zelden een hartstochtelijk jongeling naar het
moderne Babyion komen om daar eenigen tijd door te brengen,
die niet aangegrepen wordt door dien wonderlijken roes, in poli
tiek, in kunst, in het leven der wereld, die hoofd, hart en bloed,
alles benevelt.
De verschillende kunstvormen spreken van de verschillende
tijdperken, die hen in het leven riepen. In eene vroegere periode
minder prikkelbaar, minder zenuwachtig dan de 19de eeuw, had
men genoeg aan de schoonheid van het menschelijk lichaam
maar de kinderen van onzen tyd, vooral de Franschen, verlangen
iets anders, iets sterkers, meer prikkelends, eene gevaarlijke
schoonheidde rustige schoonheid van een vroeger tijdperk heelt
plaats moeten maken voor effectbejag.
Die roes greep natuurlijk ook onzen kunstenaar aan, die fanaticus
was in alles. Die gevaarlijke schoonheid was iets voor hem, en
in een oogwenk was hij realist in de brutaalste beteekenis van
het woord zijne gedachten vlogen zóó ver, dat ze over de grenzen
der kaart heenvlogen, en in plaats van zooals vroeger degenen
te benijden, die zich in den ontzenuwenden wervelwind van het
Parijsche leven konden storten, was hy trotsch en gelukkig als
een god, dat hy kou werken zoolang de zon aan den hemel stond.
In deze omstandigheden bracht hij prachtige smakeloosheden tot
stand, die toch alle geniaal waren, en met een zekere bravour
waren afgewerkt. Hij voelde een gloed in ziob, dien bij niet
wilde blusschenhet was hem als zat hy op een gevleugeld ros.
Hei, hopnaar de onsterfelijkheidDie geweldige roes zou
den kunstenaar in hem hebben ten onder gebracht, had zijn
gelukkig gesternte hem niet kunstenaars van hoogen rang doen
ontmoeten, welke ontmoeting in verband stond met de boven
genoemde gebeurtenis.
Een van de belangwekkendste vrouwen, die Parjjs in deze
eeuw iu zijn midden had, had toevallig, een toeval waarvan alle
kunstenaars droomen, en zooals ze zoo zelden voorkomen, van
hem en van zijne merkwaardige Ophelia gehoord. Al wat onge
woon was wekte haar belangstelling, en zij verzocht dengene,
die haar óver hem gesproken had, hem aan haar voor te stellen.
Hij komt en vindt eene oude dame, met die schoonheid, die den
kunstenaar dikwijls nog liever is dan de schoonheid der jeugd
een der heerlijke beelden van de oudere meesters, als uit de lijst
getreden. Hij beviel haarhij is iets geheel nieuwszooveel
natuurlijkheid heeft zij nooit gezien. En hij laat zich niet impo-
neerenis zij groot, hij voelt zich blijkbaar niet klein. Hy blijft
lang. Zy heelt er pleizier in hem den tyd te doen vergeten
het vermaakt haar dien debutant te bestudeeren, die blykbaar
eene hartstochtelijke bewondering voor haar gevoelt, maar toch
geen dwaasheden doet, ja, byna tegen haar opgewassen is. Dat
was nu eens eene oorspronkelijke natuur, zooals men ze te Parjjs
Binnenland.
De Haagsche briefschrijver van de „Zaanl. Crt.", die
niet ingenomen is met jaarlijksche nationale feesten, welke
naar hij meent toch maar ontaarden in eene conventioneele
pret, zou liever nu en dan, als er bijzondere aanleiding
toe bestaat, eene groote feestviering willen. Het volgend
jaar b. v. zal het 40 jaren zijn dat Z. M. onze Koning
over het vaderland regeert. Dat zal eene goede gepaste
gelegenheid zijn om, als hem het leven wordt gespaard,
onzen Yorst een blijk van onze onverflauwde aanhankelijkheid
aan zijn Huis te geven en getuigenis af te leggen van
onze nationale kracht en van onze liefde voor orde, recht
en wet.
//Reeds nu zou ik wenschen," zegt de briefschrijver,//dat
men zich voorbereidde om dat heugelijk feest nu eens op
waardige en grootsche wijze te vieren; niet door optochten
of tentoonstellingen alleen, want daarvan hebben we vooreerst
werkelijk genoeg, maar door een blijvend werk van degelijke»
aard. Bij eene vorige gelegenheid als deze werd besloten
een //paleis der natie" te 's Hage te stichten; daarvan is
nooit iets gekomen en ik betreur dat zoo erg niet; de
millioenen die misschien aan een mooi Parlementsgebouw
waren besteed, zouden nuttiger kunnen zijn aangewend
als we ze hadden kunnen missen. Men hernieuwe dus de
plannen van dien aard niet. Doch wat men wel kan doen
en wat tot bevestiging van ons V orstenhuis en onze volks
welvaart beide zou strekken is de stichting van een nationaal
werklieden-pensioenfonds, ter gelegenheid van 's Konings
40jarig regeerings-jubilé. Alles wat men tot hiertoe op dit
terrein heeft beproefd is gebrekkig werk gebleven of mislukt.
Voor een fonds dat doel zal treöen, zullen enorme sommen,
millioenen noodig zijn. Ik treed niet in bijzonderheden
over de wijze, waarop het ware te stichten, maar geef
voor heden slechts het denkbeeld aan. Er vorme zich door
heel het land, uit alle partijen, eene commissie, reeds nu,
om gelden in te zamelen, ten einde Z. M. op den feestdag
van 1889 het grondkapitaal aan te bieden voor een Koning-
Willem-Pensioenfonds voor Werklieden. Dit ware in mijn
oog het schoonste geschenk der natie aan Z. M. en eene
weldaad voor het land en voor den arbeidsstand in de
toekomst.'
In de //Standaard" kwam dezer dagen een advertentie
voor, waarin door een predikant en anderen f 500 gevraagd
wordt om voor een schipper, die zijn schip verloren heeft,
een ander te koopen. ,Om des gewetens wille had hij zijn
schip niet verzekerd." Nu is hij met vrouw en twee kinderen
broodeloos.
zoo zeldzaam vindt. Zijne bewondering steeg voortdurend. Zy
zat daar te babbelen als een gelukkig kind, maar met woorden
op de lippen, die Dante of Shakespeare gebruikt zouden hebben
Zoo moesten de beroemde draagsters van het ideaal van vrouwe-
lijke beminnelijkheid zijn geweest, in haar jeugd was zij de
Grieksche Helena
Toen hij haar verlaten had begreep bij geheel de groote
macht en beteekenis der oude dame ia het elegante Frankrijk
eener vroegere periode.
Toen hy te Parys aankwam had zyn talent reeds het schoolsche
verloren, maar hy had nog niet geleefdzyn karakter was nog
onontwikkeld, er was nog iets van den //onnoozele" in hem,
waarvoor hij vroeger, niet zonder eenige grond, was uitgemaakt.
«Het is nutteloos de vingers te ontwikkelen, wanneer de ziel
/,nog niet ontwikkeld is," zegt Chopin „dan wordt het een vinger-
„dans, geen muziek." Hetzelide geldt voor alle kunst. De stof
voor een man van beteekeuis was in hem aanwezig, maar hy
was het nog niet.
Terwijl de overige Scandinavische kunstenaars te Parys met
elkaar of op zich zelf leven, dikwyls zonder een Franschman te
kennen, was hy een welkome gast in den salon der markiezin,
waar hij begaafde mannen en fijn beschaafde vrouwen ontmoette.
Deze laatsten zouden hem echter gedurende zyn gansche verblijf
te Parys niet meer gelden dan andere kunstwerken. Gelegenheid
tot verliefd worden had hy meer dan eens, want hij werd
„opgemerkt" eerst door een jonge en daarna door eene oudere
zoogenaamde „schoonheid", maar bij doorzag spoedig den senti-
menteelen krijg, die in de groote wereld liefde genoemd wordt.
Het lokte hem niet erg aan, het schoothondje van de oudere
schoonheid te worden. En een pikant tijdverdrijf te zijn voor de
jonge, die haar liefde gekruid wilde hebben met echt Parysche
geheimzinnigheden en gevaren, scheen hem slechts weinig held'
haftigs te hebben. Hij had niet voor niets met de zynen geleefd.
Liefde is eene ernstige zaak, geen kinderspel of iets dat nog
erger is.
Een van de vrienden der markiezin introduceerde hem in een
politieken salon, een ander aristocratisch huis, dat natuurlijk van
de oppositie was. De Graaf, de heer des huizes, vertoonde zich
zeldeneen echtgenoot is in Parys heel dikwijls degene, die
slechts de rekeningen betaalt; maar de bekende vriendschap der
Gravin met een man van beteekenis in de politieken wereld, had
haar in de mode gebracht. Men wist, dat die groote man alle
avonden in haar salon uitrustte van de vermoeienissen van den
dag, en zoo spoedig zag zij zich omringd van alles wat naam
had in politiek, in wetenschap, kunst en litteratuur. Ze hebben
het in Parijs hard te verantwoorden, de politieke grootheden
Al de schoone, politieke Circe's willen hen betooveren, er wordt
jacht op hen gemaakt o, een gracieuze jachtArme poli
tieke groothedenVan alle kanten beschoten, vervolgd en
gejaagd. Het is als Mazeppa op zijn paard.
De hooge gastvrouw stond onzen kunstenaar reeds den eersten
avond een lang onderhoud toe, ouder een palmboom, beiden
zittende op gemakkelijke vergulde stoelen. Zy was zeer genadig,
Dat de liefdadigheid ook dezen man helpt, vindt bij oi s
geen bezwaar, zegt naar aanleiding hiervan de „Maasbode'.
Zij helpt ook, die door hun schuld ongelukkig worden.
Maar wie begrijpt, dat iemand gelooven kan, dat hij den
Heer tergt als hij zijn schip verzekert 1 Ongelukkig wordt
die noodlottige dwaling bij vele orthodoxe Protestanten
gevonden. Dezer dagen vernamen wij dat de „Heraut"
die meening niet deelt. Het blad zal een goed werk doen,
als het die dwaling met wortel en tak bij zijn geloofs-
genooten tracht uit te roeien.
Uit 's Hage wordt gemeld:
„Ofschoon Z. M. de Koning herstellende blijft, is de
vooruitgang van de krachten slechts langzaam, zoodat, op
advies van Zr. Ms. lijfarts, die Z. M. geregeld blijft be
zoeken, reeds nu bepaald is, dat de nieuwe zitting van de
Staten-Generaal doorZ.M. niet in persoon zal worden geopend.
De beide Kamers der Staten-Generaal zijn in veree-
nigde zitting bijeengeroepen tegen hedennamiddag 2 ure,
ter behandeling van de voogdijwet, waarover verslag en
antwoord der Regeering thans gereed zijn.
De Tweede Kamer zal heden vóór den aanvang der ver-
eenigde vergadering ten 1 ure bijeenkomen.
De trambaan van Westwoud tot Hoorn is voltooid
en zal, behoudens de vereischte goedkeuring, den 22 dezer
voor het publiek verkeer worden opengesteld.
Met uitzondering van het gedeelte Westwoud, is nu de
geheele baan van Hoorn tot Enkhuizen gelegd.
De afdeeling Texel van het Nederlandsche Onder
wijzers-Genootschap hield op 8 dezer, onder leiding van
den heer P. S. Bakels, arrondissements-schoolopziener, hare
najaarsvergadering, die o. a. ook werd bijgewoond door den
Burgemeester, den heer D. C. Loman. Door den heer
Kempers werd eene bespreking ingeleid over het leesonder
wijs. Belangrijke discussieën hadden naar aanleiding daar
van plaats. Door de afgevaardigden ter gewestelijke en
algemeene vergadering werden verslagen uitgebracht. Door
den heer Bakels werden ten slotte een drietal reisindrukken
ten beste gegeven.
Uit Anna Paulowna en Wieringerwaard komen slechte
berichten omtrent den nog geheel te veld staanden oogst.
Het langdurige natte weder oefent een zeer nadeeligen
invloed uit. Indien er niet spoedig droogte komt, zal de
schade groot zijn.
Tot lid van den Gemeenteraad te Vlieland is ge
kozen, met 29 van de 47 uitgebrachte stemmen, de heer
A. H. Sap. Op den heer A. Molenaar waren 17 stemmen
uitgebracht.
maar hy kende het genrezij waren hem reeds lang niets nieuws
meer, die dames, die de vervelendste lieden met bewondering
aauhooren en baar komediespel dryven tot goed scbijnens toe.
Hij wist, dat hij minder dan een nul voor baar was; cu hy
voelde zich rustig genoeg om eene vergelijking te maken tus-
schen de twee hooge vrouwen, die zich verwaardigden hem te
ontvangende gravin majestueus, bedaard en afgepast in haar
spreken, imponeerend, nooit haar waardigheid uit bet oog ver
liezend, e'én en al etiquette: de markiezin juist het tegenover
gestelde: natuurlijk, pikant, geestig, lachend, „insolcnte a ravir"
met de onvoorzichtigheid van iemand, die niets te verbergen
heeft, gewikst als een oude hoveling en naïef als een jong
meisje; schoon waren zij beiden, maar terwijl de schoonheid
der eene de vrucht der boogsto kunst scheen, was zij bij de
andere blykbaar de vriendelijkste gave der natunr aan bare uit
verkorenen. Beide huizen vertegenwoordigden de groote wereld,
waar hy met zijne democratische gewoonten op glad ys was, en
op ieder woord, iedere gedachte moest passen. Maar toch ont
nam die zorg voor zijn optreden hem niets van zijno frischheid
en originaliteit en hij behaagde. Een groot dichter werd zyn
vriendkunstenaars van rang, die voor hem toegankelijk waren
geworden nu de groote wereld zich zjjner had aaugetrokkeu, waren
zyn dagelijkscb gezelschap. En hier vond onze fantast de red
ding voor zijne kunst.
De mensch, het karakter, ontwikkelde zich spoedig in hem,
de Franache smaak drong in hem door, en er was nog maar
een kleine stoot noodig om den hoogeren graad van kunstsmaak
in hem te ontwikkelen.
Die stoot was de „salon." De stoutmoedigheid, vryheid eu
frischheid, die kenschetsend zijn voor de Fransche kunst, bad
hij zich dadelyk eigen gemaakt, zonder nog te zien, dat de
grondslag daarvoor een grondige studie is, zoo grondig, dat de
ontdekking daarvan velen tot wanhoop brengt. Hier zag hy
voor het eerst hoever techniek gaan kan. Niet de overige groote
verdiensten der schilderwerken maakten hem beangsthij meende
zelfs zich daarmede wel te kunnen meten, maar bier was ern
stige studie, grondiger nog dan de zijne. Er was echter nog
iets, dat hem trof: een gedwongen effectbejag, ruwe, barbaarsche
motieven. Maar dat effectbejag had bij zelf ook gehuldigd,
waarom mishaagde het hem uu? Waarom stuitte hem die absiuth-
drinker? Waarom kon hij niet die Respa bewonderen, die de
roofvogels verjaagt van de zeven galgen, waaraan bare zeven
zonen hangen in de woestijn?
Het antwoord kwam langzaam, maar zeker, en weer werd er
hard gewerkt, 16 uur van de 24 op zyn minst. Hy wilde zich
die techniek eigen maken, al kostte bet hem al zyn krachten,
zyn leven zelfs! Maar zjjne krachten groeiden aan, altijd irisscher
werd het leven in hemdoch hoe sterker hy zijne kunstenaars
roeping gevoelde, hoe onverschilliger hij werd voor alle andere
vermaken; Parijs werd hem te bont. Hy was er gekomen als
een hongerige aan een gastmaal, maar nu bad bij genoeg vau
zyn maal. Hy was als iemand, die zes uren aan tafel heeft ge
zeten, tot de lucht er zwaar eu drakkeud werd on hij verlangt
