HELDERSCHE-
NIEUWEDIEPER COURANT.
Jaargang 49.
M. 21. Woensdag 18 Februari 1891.
Nieuwsblad voor Hollands Noorderkwartier.
J. H. VAN BALEN.
Rapport der Commissie,
78 DOLORES.
„Ei: desespereert nimmer I*
Jan Pietersz. Coen.
Het Vaderlandl ghetioowe
Blijf ick tot in den doot.
Wilhelmuslied.
Versolaljiit lederen Dinsdag, Donderdag en zaterdag.
Abonnementsprijs psr 8
Voor de courant binnen de gemeente
i naar de overige plaatsen van Nederland
naar alle landen, die in het postverdrag
zijn opgenomen (inbegrepen Oost-
Indië en Amerika)
wn n naar Zuid-Afriks
maanden.
0.70, met Zondagsblad 1.06
0.90, 1.35
1.75,
2.50,
2.10
r 3.—
REDACTEÜR-DITG EVER
Molenplein 162/163.
HELDEB.
Prijs der advertentiën:
Van 1—5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent. Bij abonnement, naar gelang van de
hoeveelheid regels, aanmerkelijk lager.
Ingezonden mededeelingen en aanbevelingen, geplaatst tusschen den tekst, per regel 15 et
Advertentiën voor liefdadige doeleinden5,
Dienstaanbiedingen voor den werkenden stand5
Agenten in het buitenland:
Mr. N. Bertoux, Agence de publicité, 12 Rue Ste-GuduL Bruxelles; N.
Jersey en OmstrekenMr. P. Langeveld Mz., Okonite Co, Passaic.
benoemd door de afdeeling Opmeer en omstreken,
van de Hollandsche Maatschappij van Land
bouw, tot het nemen van eene proef ter
vergelijking van de voedingswaarde van
lijnkoek en sesamkoek voor melkvee.
(Overgenomen uit de „Staatscourant").
Nu men meer en meer gebruik begint te maken
van krachtvoeder om de productiviteit der boer
derij te vermeerderen en er dientengevolge zoovele
stoffen in den handel komen, die als zoodanig
dienst kunnen doen, is het van groot belang te
weten, welke van die stofFen het voordeeligste te
gebruiken zal zijn.
In deze streken heeft de sinds jaren gebruikte
lijnkoek een concurrent gevonden in de sesamkoek,
die hier sinds eenigen tijd in den handel is ge
bracht.
De schijnbare resultaten met de sesamkoek ver
kregen, hebben haar warme verdedigers doen ver
werven, waarvan enkelen haar zelfs boven dc lijn
koek verkiezen. Daartegenover zg'11 er even zoovele
zoo niet meer, veehouders, die nog altijd de lijn
koek als de beste beschouwen. Bij zoo uiteenloo-
pende gevoelens, was het de taak van het onder
zoek om in deze zekerheid te verschaffen. Daar
er evenwel aan een dergelijk onderzoek eigen
aardige moeilijkheden zijn verbonden, droeg de
afdeeling Opmeer en omstreken van de Holland
sche Maatschappij van Landbouw den onder-
geteekenden Top, nauwkeurig te overwegen
welken weg men daartoe zou moeten inslaan.
De uitslag van onze bespreking was, dat, volgens
onze meening, aan eene zoodanige proefneming de
volgende redeneering moest ten grondslag liggen.
Óm de waarde van een bijvoeder te bepalen, moet
men onderzoeken welke invloed het uitoefent op
het dier dat het gebruikt. Die invloed openbaart
zich in de melkopbrengst en in den groei van het
beest. Deze beide hoofdfactoren van het nut eener
koe zijn evenwel daarenboven afhankelijk van drie
zaken, en van niet meer dan deze. Het zijn
1. de aard van het beest
2. de hoeveelheid hooi die het krijgt
3. de omstandigheden, waarin het zich bevindt
(hieronder wordt verstaan de temperatuur van den
(1) Behalve den.eersten ondergeteekende,
Toen lot de uitvoering zon worden overgegaan heeft Z. E.
d i Minister van Waterstaat, Handel cn Nijverheid na goed
keuring van de beginselen waarop zij rustte, kosteloos schei
kundig onderzoek toegestaan, onder voorwaarde, dat de
uitvoering onder coutróle zou staan van den heer Van
Lookcren Campagne. Om den heer van L, C. die controle
gemakkelijk te maken, heeft de commissie Z.Ed., met goed
keuring van hst bestuur der afdeeling, het medelidmaatschap
aangeboden, wat door Z.Ed. bereidwillig is aangenomen.
Feuilleton van de Heldersche- en Nisnwedieper Conrant.
Roman van Gravin EUFEMIA BALLESTREM.
(Uit het Duitse h.)
Toen liet hij hare hund los. „Ik begin u te
begrijpen, Dolores
Nu reikte zij hem de hand.
„Dat verheugt mij van harte," zeide zij zoo
warm, zoo oprecht en met zooveel liefelijkheid, als
hij nooit bij haar had vermoed. En dat alles was voor
hem niet weggelegdhet was voor hem te hoog,
niet bereikbaar.
„En nu uw verzoek, neef Al tred riep zij na
eene lange stilte vroolijk uit. „Ik ben er vreeselijk
trotsch op, de vervulling van een uwer wenschen
in mijn macht te hebben
„Ik ben er echter niet zeker van, of gij mijn
verzoek niet als nieuwsgierigheid sans phrase zult
beschouwen," antwoordde Falkner, terwijl hij moeite
deed, zich eveneens vroolijk voor te doen.
„Ge maakt me wel zeer nieuwsgierig
„Ik zou gaarne de voorzegging van de overleden
Vrijvrouwe willen vernemen," antwoordde hij smee-
kend. „Is dat een groote zwakheid van mij
Eene doodelijke bleekheid verspreidde zich over
haar schoon gelaat.
„Neen, neenzeide zij ontsteld het volgende
oogenblik echter stond zij op. „Heb een oogenblik
geduld," voegde zij er bij, „ik zal het halen."
In de aangrenzende kamer echter bleef zij een
oogenblik staan en drukte hare handen tegen de
slapen.
„Dat was het dusHierbij dacht zij aan dat
stal, het tijdsverloop dat na het werpen van het
kalf is verstreken, enz.)
Wil men nu de verhouding der waarde van twee
voederstoffen uit de melkopbrengst en den groei
afleiden, dan moet men zorgen, dat bij het geven
van het eene voeder, die drie neveninvloeden even
veel uitwerking hebben als bij het toedienen van
het andere, of, zoo dit onmogelijk is, moet men
die uitwerking leeren kennen.
Wanneer men van den aard van het dier onaf
hankelijk wil zijn, moet men de proef nemen met
66ne koe, en deze eerst een tijd lang het eene voeder,
en daarna het andere geven. Het springt dadelijk
in het oog, dat dan het eerste zoowel als het tweede
geruimen tijd moet gevoerd worden, om zijnen in
vloed op den groei te doen merkbaar worden, en
het is zeer moeilijk, zoo niet onmogelijk, die koe
steeds evenveel hooi van dezelfde hoedanigheid te
geven, terwijl daarenboven eene koe zich eiken dag
in andere omstandigheden bevindt.
Een andere weg moest dus worden ingeslagen.
Men moet twee koeien tegenover elkander stellen,
en eene daarvan het eene voeder geven, terwijl de
tweede het andere krijgt. Dan kan men beide altijd
evenveel hooi van dezelfde hoedanigheid geven. Men
kan ze in dezelfde omstandigheden plaatsen, door
ze van denzelfden leeftijd en kalftijd te nemen, en
in denzelfden stal te zetten.
Met den aard der dieren moet nu nog rekening
worden gehouden, daar deze veel kan verschillen.
Daartoe geeft men beide een tijd lang vóór de
proef, evenveel van hetzelfde bijvoeder en plaatst
ze overigens in geheel gelijke omstandigheden. Uit
een verschil in de melkopbrengst of in den groei
zal men dan duidelijk haar verschil in levensopvat
ting kunnen waarnemen. Men ziet dan te gelijk,
welken invroect~dit ~~op deh'litfsTag 3eT proef kan
hebben gehad.
Nadat wij in de vergadering der afdeeling hadden
medegedeeld hoe wij deze beginselen in de praktijk
wenschten toegepast te zien, werd ons de leiding
der proefneming opgedragen.
Daar het zonder twijfel een goede zaak is, dat
eene proef door een andere worde gecontroleerd,
was besloten de proef op 4 boerderijen te nemen,
in dier voege dat op 2 daarvan, gedurende de
voorproef, met lijnkoek en op de 2 andere met
sesamkoek zou worden gevoederd.
In plaats van 2 koeien zijn bij elke prcef 2
stallen, elk bestaande uit 2 koeien, met elkaar ver
geleken, omdat het in de practijk gemakkelijker is,
om 2 stallen evenveel hooi te geven dan 2 afzon
derlijke koeien. Daarbij is zooveel mogelijk ge
zorgd, dat elke koe op den eenen stal in leeftijd
en kalftijd overeenkomt met eene op den anderen.
Eene belangrijke vraag was het van welken leve
rancier de lijnkoeken zouden worden ontboden.
Terwijl toch van de sesamkoek hier slechts eene
soort wordt gebruikt, afkomstig van de heeren
Schepp en Zoon te Rotterdam, bestaat de lijnkoek
in zooveel verschillende soorten en prijzen, dat het
gevoel van naderend onheil, dat haar van te voren
bekropen had.
Toen haalde zij het boekje van de booze Vry vrouwe
uit zijn schuilhoek te voorschijn.
„Voorwaartszeide zij tot zichzelve.
Toen zij weder de zaal binnentrad, stond Falkner
voor de beeltenis van Vrijvrouwe Dolorosa.
„Uw verhaal van een wonderbaarlijke voorzegging
was dus toch ernst?" vroeg hij, toen zij bij hem
stond.
„Ja!" en nogmaals vertelde zij hem uitvoerig
haar droom en beloofde, hem ook het geheime vak
te zullen aanwijzen.
Ontroerd nam hij nu het boekje met de verbleekte
veelkleurige band uit hare hand, sloeg het open en
las luide en langzaam
„Wenn sich die Bas' dem Vetter soll vermalen,
Wird sich der Falk' ein daaerud Nestlein wahlen,
Die letztc Falkin mnsz in Schmerzen büszen,
Die Grabesruh' der Akne zu vcrsüszen,
Wenn neu sie auflebt in der Huldgestalt,
Die einat im Brautgewaude ward gemalt.
Kann dicse Falkin aiegen ob dem Basen,
Wird meine arme Seele sie erlösen,
Kann sie des Fuiken Herz zu sich bekehren,
Werd' ich der Engel Alleluja horen.
Dann ist ein tausendjahrig Blnh'n bescbieden,
Dem Stamm des Falkner auf der Erd' hinieden.
Kann sich das Edelfalkenpaar nicht finden,
So wird der Stamm erlöschen und verachwindcn.'
Eu dit edel Valkenpaar, de laatste Valken uit
het oude nest, voor wie eene ongelukkige vrouw
drie honderd jaar geleden deze regelen scheeu te
hebben neergeschreven dit Valkenpaar stond
tegenover elkaar onder de beeltenis van de onzalige
profetes Falkner zonderling bewogen, Dolores,
moeiclijk viel daaruit een keuze te doen. Ten slotte
werd evenwel de lijnkoek, zooals zij dezen winter
door de firma Hengel en Lensvelt te Doesburg aan
de hjer bestaande Vereeniging tot ouderlingen aan
koop' van veevoeder werd geleverd, gekozen, om
zich jnet de sesamkoek te meteu.
Dé lijnkoek, zoowel als de sesamkoek, werd schei
kundig onderzocht aan het Rijkslandbouwproefsta
tion |e Hoorn, met het volgende resultaat.
Lijnkoek. Sesamkoek.
Eiwit33,42 pet. 37,45 pet.
Vet13,70 15,34
Zetmeel20,81 16,72
Min. bestanddeelen 5,30 12,57
Ce^toffen 7,23 6,87
Vofdit13,34 11,05
100,00 pet. 100,00 pet.
Noch de lijnkoek noch de sesamkoek voor de
proef gebruikt, bezat een hooger gehalte aan vet
en eiwit, dan de koeken welke van dezelfde fabri-
kanteè in omloop zijn.
Dei heeren C. Zijp Az. en J. Oostwoude Wijde-
ncs, fp Lambertschaag. en S. De Jong en H. Stam
te Abbckerk, stelden hunne koeien beschikbaar voor
het onderzoek en verklaarden zich bereid getrouw
en onpartijdig de proef te nemen volgens onze
aanwijzingen. Bij ieder werden 4 koeien uitge
zocht! en daaruit twee stallen gevormd. De vol
gende: tabel geeft aan uit welke koeien de stallen
bestoiden.
C. Zijp.
J; O.
Wjjdenes.
S. De Jong.
H. Stam.
Onder- Kalf-
dom. tijd.
Ouder- Kalf-
dom. tijd.
Ouder- Kalf-
dom. tijd.
Ouder- Kalf-
dom. tijd.
Stal A.
2j. 2Mrt.
4 25 Fbr.
2 j. 20 Fbr.
5 3 Mrt.
5 j. 22 Fbr.
6 28
5 j. 2 Mrt.
6 14 Fbr.
Sul B.
2j. 28 Fbr.
4 „20
2j. 23 Fbr.
528'
5 j. 11 Fbr.
4 „23
flj. 16 Fbr.
dood
gevallen.
Alle data zijn in 1890.
Bij eiken veehouder ontvingen beide stallen even
veel hooi, waardoor de invloed van dit hoofdvoeder
onschadelijk werd gemaakt. Daar telkens het hooi
voor beide stallen van dezelfde plaats kwam, was
de hoedanigheid telkens dezelfde.
De volgende tabel geeft aan hoe de voedering
was geregeld.
C. Zijp.
J. O.
Wijdenes.
S. do Jong.
H. Stam.
A. B.
A. B.
AB.
A. B.
25-26
Maart.
seaam. sesam
lijn. lijn.
lijn. lijn.
sesam, sesam
26Maart-
25 April.
sesam. lijn.
sesam. lijn.
sesam. lijn.
sesam. lijn.
weliswaar bleek, maar schijnbaar onbewogen en
koel.
„Zonderling!" verbrak hij eindelijk de stilte. „Als
men deze woorden leest, valt het moeielijk, aan de
goede geestestoestand van de schrijfster te gelooven."
Dolores knikte.
„Wilt ge nu het geheime vak zien vroeg zij
toen een weinig verlegen. Hij scheen de vraag echter
niet gehoord te hebben.
„Dolores, gij en ik zijn de laatste Falkners," zeide
hij, haar aanziende.
Zij trachtte te lachen.
„Óns heeft zij echter niet bedoeld," riep zij uit,
op het portret wijzende.
„Bijgeloovigen zouden het echter toch gelooven,"
antwoordde hij, „want drie regels uit deze wonder
lijke voorzegging wijzen juist op ons. De eerste is
ook het begin der voorzegging, als men deze ten
minste zoo noemen wil de beide andere
Wenn neu sie auflebt in der Huldgestalt,
Die einst im Brautgcwande ward gemald,
deze regels komen het best uit, als men ze bij dit
portret vergelijkt
„Dat is toeval," zeide zij glimlachend. „Want al
schijnen deze regels ook op u en mij van toepas
sing, weten wij toch niet, of wij wel de laatste
Falkners zijn, omdat een Vrijvrouwe von Falkner
in spé wel alle lust schijnt te hebben, de derde in
het verbond te worden."
„Ha, dat is natuurlijk een overtuigend bewijs,"
antwoordde Falkner, terwijl hij haar het boek weer
overgaf.
„Ik zal het als familie-reliquie bewaren voor
voor uwe kinderen," meende zij te zeggen, maar
zij hield het in en voegde er bij„voor u!"
Daarna toonde zij hem het geheime vak achter
het madonna-beeld van Beata Augelico en nadat
hierover nog eenige woorden gewisseld waren, nam
Daar bij den heer Stam eene der koeien is dood
gevallen, kon uit de gegevens geen voldoende con
clusie worden getrokken, zoodat deze proef geheel
buiten rekening is gelaten.
De melk die door de koeien werd voortgebracht,
werd telken maal door den eigenaar gemeten.
Daar de samenstelling der melk zeer uiteenloopt,
terwijl zij toch alleen hare waarde ontleend aan de
vaste stoffen die zich daarin bevinden, als vet, eiwit,
melksuiker enz., was het van veel belang te weten,
hoe die samenstelling was. Deze verandert evenwel
gedurig, zoodat het nuttig zou zijn geweest, dat zij
eiken dag opnieuw was bepaald. Daartoe is evenwel
telkens eene scheikundige analyse noodig wanneer
men daarbij bedenkt, dat telkens 16 monsters moes
ten onderzocht worden, dan zal men begrijpen dat
dit ondoenlijk was. Het is daarom slechts 6maal
gebeurd: op den 12den en 25sten Maart, en den
9den, 16den, 22sten en 25sten April, terwijl daarbij
is aangenomen, dat het eene geleidelijk in het andere
is overgegaan. De analyses zijn uitgevoerd aan het
Rijkslaudbouwproefstation te Hoorn.
Bij de berekening der uitkomsten is alzoo niet
gelet op de hoeveelheid liters die verkregen wor
den, maar op het gewicht aan vet en dat der ove
rige vaste stoffen die werden voortgebracht omdat
deze beide factoren den meesten maatstaf opleveren
voor de beoordeeling der uitkomsten.
De gewichtshoeveelheden van genoemde stoffen
zijn bepaald door de gewichtshoeveelheid der melk
te vermenigvuldigen met haar procentisch gehalte
dier stoffen. Het gewicht der melk is gevonden
door vermenigvuldiging van het getal liters met
1.03 [het soortelijk gewicht der melk (2)]. Yan
den 8sten tot en met den 16den Maart is het ge
halte" op cïeu 12deh Maart als gemiddeld aangeno
men van 17 tot en met 25 Maart is het gehalte
op 21 Maart (berekend uit dat op 12 en 2 5 Maart)
tot gemiddelde genomen. Yan 26 Maart tot 3 April
is buiten rekening gelaten, omdat daar misschien
abnormaliteit kon bestaan, tengevolge van den plot-
selingen overgang van het eene tot het andere voe
der. Van 3 April tot en met 15 April is 9 April
voor 16 tot en met 22 April is 19 April (berekend
uit 16 en 22 April) en voor 23 tot en met 25 April
is 24 April (berekend uit 22 en 25 April) tot ge
middelde aangenomen.
(Slot volgt.)
(2) Dit is eigenlijk niet nauwkeurig, daar het soortelijk
gewicht der melk varieerde tusschen 1,029 en 1,035. Deze
onnauwkeurigheid kan evenwel geen merkbaren invloed op
de cijfers hebben.
De monsters bestonden uit morgen- en avondmelk, waar
van gelijke hoeveelheden waren te zamen gevoegd, omdat
er een belangrijk verschil bestaat tusschen het gehalte der
melk, die 's morgens is gemolken en die van 's avonds.
hij afscheid en zij deed hem tot de deur uitgeleide.
„Hebt gij uwe verloving reeds aan uwe moeder
medegedeeld?" vroeg zij hem uog.
„Zeker. Ik ben het eerst bij haar geweest."
„En verheugde zij er zich over?"
„Zoover zij hare gevoelens kan eu mag uiten,
geloof ik dit wel te mogen aannemen," antwoordde
Falkner bitter, maar voegde er dadelijk op anderen
toon bij
„Komt ge ons nog gelukwenschen op Monrepos
„Ik zal vandaag nog komen," beloofde zij en
toen zij hem daarna hare hand reikte, zeide hij
„Ons verbond gaat dus van daag in Ik heb nu
uwe belofte, dat ge vergeeft en vergeet."
„Ja," antwoordde zij, hem vrij aanziendeSie
guet Falkner alleioeg."
En Falkner ging heen, maar niet zoo licht van
harte, als hij gedacht had. Hij wist, dat zij hare
belofte zou houdendat deed hem goed, want
hij had een gevoel, alsof daardoor iets sombers, iets
zwaars van zijn ziel was afgewenteld. Maar de pijn,
die in het diepst van zijn hart verborgen was, die
pijn had hij niet kunnen doen verdwijnenhet
liefst zou hij weer teruggekeerd zijn en haar hebben
toegeroepen „Dolores, wij zijn het laatste Valken
paar Wanneer zullen wij elkander vinden P"
Maar hij duride niet meerzijn eer verbood het
hem, hij had zijn woord gegeven. „Arme Lolo
dacht lnj. „Maar gij zult daaronder niet lijden,
want nu zij vergeven en vergeten heeft, zal ik ge
makkelijker het geluk kunnen geven, dat nog bij
mij is overgebleven."En terwijl hij dacht aan
de warme liefde van het vorstenkind, werd het zijn
vurige wensch, dit kleine, engelachtige wezen wer
kelijk gelukkig te maken.
(Wordt vervolgd.)
