HELDERSCHE-
NIEUWEDIEPER COURANT.
Jaargang 49.
Jtë.48. Woensdag 22 April 1891.
Nieuwsblad voor Hollands Noorderkwartier.
J. H. VAN BALEN.
BEKENDMAKING.
De advies-kwestie.
DOLORES.
Er ilu-u'spcrui.M-t. nimmer!"
Jiv l'ieftrtz. Caen.
Het Vaderlandt ghetrouwe
Blijl ick tot in den doot:
Wilhelmuslied
VersolUJnt lederen Dinsdag, Donderdag en. Zaterdag.
Abonnementsprijs per 5 meun don.
sourant binnen de gemeente0.70, met Zondagsblad 1.05
B nam' de overige plaatsen van Nederland 0.90, 1.35
naar alle landen, die in het postverdrag
zijn opgenomen (inbegrepen Ooet-
Indië en Amerika) 1.75, 2.10
naar Zuid-Afrika2.50, S.
REDACTEUR-UITGEVER
Molenplein 162/163.
HELDER.
Prijs der advertentiën:
Van 15 regela 50 cent, elke regel meer 10 cent.Bij abonnement, naar gelang van de
hoeveelheid regels, aanmerkelijk lager.
Ingezonden mededeeliugen en aanbevelingen, geplaatst tusschen den tekst, per regel 16 et
Advertentiën voor liefdadige doeleinden6»
Dienstaanbiedingen voor den werkenden stand6,
Agenten in liet buitenland: België, Mr. N. Bertoux, Agence de publicité, 12 Rue Ste-Gudule, Bruxelles; N.-Jersey en Omstreken: Mr. P. Langeveld Mz., Okonite Co, Passaic.
De inschrijving van nieuwe leerlingen voor de
Gemeentescholen 3, 4-, 5, fi, en 7éi zal plaats hebben
op Zaterdag 25 April 1891, des namiddags van
één tot twee uren. Men vervoege zich met overleg
ging va.i het geboortebewijs aan de school der wijk,
waartoe men behoort.
Ouders, die kosteloos onderwijs voor hunne kinde
ren verlangen, moeten dat aanvragen op Vrijdag
1 Mei 1891, des namiddags te één uur aan liet
Raadhuis.
De Burgemeester der Gemeente Helder,
C. A. BEUKENKAMP.
Helder, 20 April 1891.
De onderwijzerswereld in onze gemeente is in rep
en roer gebracht door een voorval dat, tengevolge
van een fout publiek geworden, betreurenswaardige
gevolgen heeft gehad.
Wij hebben ons onthouden van partijkiezen in
deze en hopen dat ook te blijven doen. Alleen
wenschen wij de aandacht te vestigen op de schro
melijke overdrijving van de beteekenis van dit voorval,
op de inconsequentie van hen, die de eerste stap
hebben gedaan om van deze zaak een kwestie te
maken en op de onwaarheid van sommige ge
ruchten.
Wat is de zaak?
Het Hoofd der school No. 3 wordt advies gevraagd
omtrent twee onderwijzers, die solliciteeren naar eene
plaatsing aau genoemde school en het betrokken
Hoofd brengt dat advies uit.
Daarmede zou de zaak zijn afgedaan geweest,
indien niet ter Raadszitting onvoorzichtig dat advies
publiek ware gemaakt, door het op verlangen van
enkele leden te doen voorlezen.
Dit is de foutde alpha en de omegahet begin
en het einde van de kwestie.
Want hoeveel adviezen zullen tot heden in onze
gemeente door hoofden van scholen niet zijn uitge
bracht, waaraan niemand ooit aanstoot heeft gevonden,
al mogen zij ook tien, twintigmaal erger zijn geweest
dan het kwestieuse ad wies, om de eenvoudige reden
dat zij, zooals het ook behoort, geheim zijn gehouden
Tegen wien moest nu in de eerste plaats de toorn
en verontwaardiging vau belanghebbenden zijn gericht
geweest Tegen het hoofd der school die zijn plicht
Kenilleton raa de Heldersche- en Nieuwedieper Courant.
105)
Itoinan van Gravin EUFEMIA BALLESTREM.
(Uit het Duitse h.)
Op het portaal boven aan de trap hing een
bekken met water. Hiervoor bleef mevrouw Rusz
besluiteloos staan. Hare gelaatstrekken, gewoonlijk
hard en koud, waren zonderling bewogen haat,
schrik, onteetting en eene wonderlijke zachtheid
wisselden zich daarin afeindelijk het licht met
eene snelle beweging nederzettende, goot zij den
inhoud van het fleschje in het bekken, spoelde het
fleschje drie of viermaal om en vulde het toen met
helder water. Zoo gaf zij het aan Thérèse, die het
op haar beurt ook weder leeg goot.
Den volgenden morgen was Dolores weer frisch
en goed, zonder de drie droppels van dokter Rusz te
hebben gebruikt.
Falkner had tegen zijne vrouw geen woord ge
sproken over liet gebeurde met de slaug. Wat
hij in zijn binnenste eene ongelooflijke wreed
heid noemde, was echter nauwelijks meer dan een
kinderstreek, maar het voorval had zoodanig op
hem gewerkt, dat hij niet met kalmte daarover
zou kunnen spreken. Daarom zweeg hij. Lolo
voelde zich daardoor eerst verlicht, daarna begon
zij zich over zijn zwijgen te verwonderen en ein
delijk werd zij zelfs ongerust, daar zij het karakter
van haren echtgenoot kende. Den avond na het
feest op den Valkenhof kon zij zich niet
langer inhouden en zij zocht haren echtgenoot in
zijn kamer op.
„Goeden avond, Alfred," zeide zij, schijnbaar
zonder eenige bedoeling binnentredende.
deed of tegen hen, die de fout begingen,~~die de
bron werd van alles? Elk redelijk mensch zou denken
tegen de laatsten.
Maar dit gebeurde niet.
Het advies luiddeofschoon aan A. en B., aan
beiden veel ontbreekt, geef ik de voorkeur aan A.
De vraag rijs-t nu was dat advies van dien aard,
dat liet geheele onderwijzerscorps er zich door be-
leedigd kon gevoelen
Wij meenen van neen.
Of ontbreekt een ieder, onverschillig in welk vak,
in welken werkkring, niet dikwijls veel, al is hij
overigens een hoogst bekwaam man. Zou één onzer
zoo verwaand durven zijn te meenen, dat er niets
aan zijne bekwaamheid en bruikbaarheid ontbreekt
Wij gelooven integendeel, dat men nog tevreden mag
zijn als er van ons nooit erger getuigd wordt dan dat
ons veel ontbreekt, waar meu toch zeer bruik
baar is.
Gesteld echter, men is van eene nndere opvatting
dan wij, wie zouden dan in de eerste plaats bclee-
digd moeten zijn geweest, indien daarvan sprake
kon zijn Toch zeker de beide beoordeelden, n
niet het corps. Welnu, de benoemde aanvaardde die
benoeming zonder protest aan te teekenen tegen het
uitgebrachte advies en de andere onthield zich,-zoover
ons bekend is, evenzeer van protest ter plaatse waar
dat behoort. Zijn dat geen feiteu die spreken?
Maar er is nog meer.
De Commissie van plaatselijk toezicht op het
Lager Onderwijs achtte zich geroepen de zooveel
sensatie makende zaak te onderzoeken. Zij verga
derde, onderzocht, wikte en woog en hoorde het
hoofd der school omtrent de geldigheid van zijn
uitgebracht advies en nam met algemeene stemmen
aan, dat het hoofd in het geven van genoemd advies
naar plicht en onberispelijk heeft gehandeld.
Ons komt dit afdoende voor.
En nu moge men rondstrooien, dat dit besluit
door de Schoolcommissie is genomen niet met alge
meene stemmen maar met 3 van de 5, dus met 3
tegen 2, dat neemt niet weg dat, zelfs indien
dit zoo ware, dit besluit is genomen met meer
derheid van stemmen. Volgens onze reke
ning zou dan het besluit zijn genomen met 3/5 van
het aantal stemmen. Wanneer er nu b. v. meer
leden waren geweest, laten wij aannemen 50, dan
zou het aantal stemmen, volgens deze rekening, 30
zijn geweest. Dit nu zou een geheel andere indruk
hebben gegeven dan 3 tegen 2, ofschoon het inder
daad hetzelfde is.
Zooals wij zeiden, vatte de afdeeling Helder van
den Nederl. Onderwijzersbond de partij op voor
de beide betrokken collega's. Zij verzocht echter niet
aan den Raad dezer gemeente om voortaan het
publiceeren van adviezen na te laten, wat wij natuur
lijk het eerst zouden verwacht hebben, maar hunne
toorn keerde zich alleen en uitsluitend tegen het
„Goeden avond, Lolo. Hebt ge iets noodig
kwam het koel en verwonderd over zijne lippen.
„Neen," antwoorjde zij verward, want zij had
geheel vergeten, een voorwendsel te- bedenken
voor haar ongewoon bezoek. Zij kwam echter
spoedig tot een moedig besluit. „Ja," ging zij
voort, „ik wilde u vragen of ge boos op mij zijt.
Ge hebt sinds gisteren bijna geen woord tot mij
gesproken
„Had ge daarvan last vroeg hij, niet zonder
bitterheid, terwijl hij het boek neder legde, waarin
hij had zitten lezen.
„Ja," fluisterde zij.
j/Werkelijk, Lolo O, dan behoef ik alles nog
niet als verloren te beschouwen," zeide Falkner
hartelijk hij was ontwapend, en het zou ook
wel heel erg tusschen hen hebben moeten staan,
was dit het geval niet geweest. Hij legde haar nu
uit, welk eene kwelling de „grap" was geweest
die zij gisteren met de slang bij Dolores had
uitgehaald. Zij hoorde ernstig toe, maar werd niet
overtuigd.
„En Lolo, denk eens, hoe bang gij zijt voor
muisen," ging Falkner voort. „Wat zoudt ge wel
zeggen, als Dolores u op uw geboortedag een muis
in een korf ten geschenke gaf
„Ik zou haar de oogen uitkrabben!" riep Lolo
uit, terwijl hare oogen bij die gedachte alleen reeds
vonken schoten.
„Zoo En gij koopt van een boschwachter een
extra groote adder, dien hij gevaugeu heeft en
geeft dien aan de arme Dolores. Gij hebt de uit
werking gezien en moogt zeer blij zijn, dat de
vreeselijke schrik haar niet op hetzelfde oogenblik
den dood gegeven heeft als een geschenk op
haar geboortedag
„Houdt ge dat voor mogelijk vroeg zij met
groote oogen en op gedempteu toon, evenals een
kind in de duisternis.
„Zeker," zeide Falkner. Hij was hiervan wel
net zoo zeker, maar meende, dat het wel goed zou
I betrokken 'adviseerend hoofd. Zij hield eene verga-
I dering in Tivoli te dezer zake.
I Thans moeten wij, vóór wij verder gaan, eene
omstandigheid mededeeleu, die zeer zonderling mag
heeten.
Iedereen zal hebben opgemerkt, dat wij den
onderwijzers alhier steeds de meeste gastvrijheid in
onze kolommen hebben verleend. De ons namens
het corps aangeboden opstellen, die sinds eenigen
tijd af en toe een plaats in ons blad vonden, kunnen
van onze welwillendheid getuigen. Wij plaatsten die,
wat men niet altijd met ingezonden artikelen doet,
als hoofdartikels en we hebben nog nimmer de aan
merking gemaakt, dat die opstellen, steeds het
zelfde thema behandelend, voor vele onzer lezers
weinig belangwekkend zijn; wij pasten die gastvrij
heid zoo ruim mogelijk toe.
Nu zou men toch stellig wel verwachten, dat de
onderwijzers, die wegens zoo'n belangrijke zaak ver
gaderden, aan ons wel verzocht zouden hebben een
verslaggever te zenden, ten einde een onpartijdig
verslag in onze kolommen te kunnen opnemen.
Niets van dit alles. Onze verslaggever wist alleen
de gegevens machtig te worden voor het bekende
zeer beknopte berichtje, dat aan volledigheid en
oprechtheid veel te wenschen overlaat.
Wat leest men uit genoemd berichtje
lo. dat het bedoelde rapport breedvoerig en ernstig
werd besproken
2o. dat slechts één spreker trachtte de handelwijze
van het Hoofd te rechtvaardigen
3o. dat er een motie werd aangenomen.
Nu zal niemand ontkennen, dat het onder 2o.
vermelde een ieder den indruk zal geven, dat allen,
op één na, de handelwijze van het bedoelde hoofd
afkeurden, waaruit men mede kan afleiden, dat
de motie met algemeene stemmen op één na werd
aaugenomen.
Het eene is echter evenmin waar als het audere.
Uit een ingezonden stuk in ons blad, onderteekend
door drie onderwijzers, die deze vergadering hebben
bijgewoond, blijkt
lo. dat vau de 52 leden slechts 35 aanwezig
waren
2. dat van die aanwezige 35 slechts achttien vóór
de motie stemden
Wij hebben daarstraks eene kleine berekening
gemaakt betreffende het stemmen van de Commissie
van Toezicht en onder herinnering, dat zelfs de meest
nadeelige bewering in dit geval nog aantoont, dat
dat besluit door 3/5 van de aanwezige leden is
aangenomen, willen wij thans constateeren, dat de
uitslag van de stemming over de motie was18
stemmen vóór en 17 tegen. Dat is volgens Bartjes
een meerderheid van één stem; zeker geen schitte
rende en nog minder verpletterende meerderheid.
Voegt men nu daar nog bij de 17, die niet
kwamen, dan ligt het voor de hand te veronder
stellen, dat indien die waren opgekomen de motie
stellig niet ware aangenomen. In ieder geval hadden
zijn, als hij het zoo sterk mogelijk kleurde.
„Nu, wees maar niet meer boos, Alfred," zeide
zij, geheel terneergeslagen. „Nooit zal ik Dolores
meer een slang ten geschenke geven."
Nu moest hij zich omkeeren om een glimlachje
te verbergen.
„Daarmede is het echter nog niet goed gemaakt,
Lolo," zeide hij toen. „Gij dient u bij Dolores te
verontschuldigen
Het bloed steeg de jonge vrouw in het gelaat.
„Neen," riep zij opgewonden uit, „neen, nooit
Ik wil mij voor haar niet vernederen
„Dat moet ge zoo niet opvatten, Lolo," trachtte
hij haar te overtuigen. „Ge zult het heel gemak
kelijk kunnen dóen, daar gij niet met kwade
bedoelingen, maar alleen lichtzinnig gehandeld hebt."
„Ik doe het niet," zeide zij trotsch.
„En Dolores zal u wel meer dan halverwege
tegemoet komen," ging hij voort.
„Hoe weet ge dat?" vroeg zij scherp, wantrou
wend.
„Omdat ik van Dolores niet anders verwacht,"
antwoordde hij rustig.
„Wat hebt ge toch een hoogen dunk vau haar I"
riep zij opgewonden en honend uit.
„Ik hoop, dat zij evenzoo over mij denkt,
l/olo
„O, ongetwijfeld. Maar ik zeg geen „peccavi"
voor haar
Falkner haalde de schouders op.
„Zooals ge wilt ik kan u daartoe niet dwin
gen, wel echter raden."
„Er ligt mij niets aan gelegen, hoe zij over mij
denkt," beweerde de jonge vrouw bevende en toen
Falkner hierop niets antwoordde, barstte zij in
tranen uit. „Ge weet immers, dat ik jaloersch op
haar ben
„Gij moest echter ook weten, dat ik niet de
man ben, om den eed te breken, dien ik u voor
het altaar heb gedaan," zeide hij ernstig.
„Reeds zoovelen hebben dien gebroken," wierp
de drie inzenders gelijk te beweren, dat niet de
onderwijzers zich gegriefd voelden, maar slechts een
deel en naar het ons voorkomt een zeer klein deel.
En nu de motie zelf.
Er valt veel te zeggen van de bewoordingen waarin
Nederlandsche onderwijzers, mannen van beschaving,
mannen, die geroepen zijn onze kinderen op te voeden,
deze motie hebben gesteld.
Breedvoerig en ernstig werd er volgens het
ons verstrekte berichtje gesproken. Het eerste
willen wij gaarne aannemen, het tweede aan
nemende, zouden onze lezers recht hebben te twij
felen aan ons verstand.
De vergadering begint met hare afkeuring en
verontwaardiging uit te spreken, ontzegt vervolgens
het betrokken hoofd het recht en de bevoegdheid
om over twee onderwijzers op dusdanige aanmati
gende wijze een afkeurend oordeel te vellen en tee-
kent protest aan tegen een dergelijke ondoordachte
uitspraak.
Aan krasse uitdrukkingen ontbreekt het niet.
En dat is heusch neergeschreven en goedgekeurd
door 18 onderwijzers Het is waarlijk niet te
gelooven
Men oordeele
Men ontzegt iemand het recht en de bevoegdheid,
waarop men zelf aanspraak maakt
matigt zich zelf aan, wat men in een ander af
keurt
en noemt de handeling van een ander ondoor
dacht, terwijl men zelf op de meest ondoordachte
manier te werk gaat.
O, heilige inconsequentie
Wij betreuren het zeer dat deze kwestie, op valsche
gegevens geëxploiteerd, een der leden van de
Schoolcommissie aanleiding heeft gegeven om zijn
ontslag te nemen. De verdiensten van dat lid worden
naar men ons heeft ingelicht, door een ieder erkend.
Wat is dan de reden daarvan Stemde de heer Vos
tegen het besluit der Schoolcommissie Was hij het
niet eens met zijne medeleden Wel is het
bekend, dat de heer Vos zich in de Raadszitting
op afkeurende wijze over het advies van het hoofd
üitliet. Maar waar opheldering wordt gegeven, kan
men toch ten slotte ook wel tot de erkenning
komen, dat men een driftig woord te spoedig gezegd
heelt. Dat is loijaal. Te meer waar die opheldering
van dien aard was, om een besluit uit te lokken
van de Schoolcommissie als bekendis. Waarlijk, het
is zeer te betreuren, dat dit het gevolg moest zijn.
zij in het midden.
„Dan was het een meineed, evenals iedere ande
re," antwoordde hij. „O, schat ge een eed voor
God gedaan geringer dan een voor het gerecht
„Ik weet het niet," antwoordde zij verward.
„Dat is voor mij te hoog. Maar mij bij Dolores
verontschuldigen nooitvoegde zij er eigen
zinnig bij.
„Waarom hebt ge dan dit onderhoud gezocht,
als ge toch het gedane niet wilt goedmaken
„Omdat mij wel aan uwe ineening iets gelegen
ligt en aan die van Dolores niets."
„Ik ben van meening, dat men zijn schuld door
een vrije, eerlijke, openhartige bekentenis weder
goed moet maken. Wat geeft het echter, daarover
te twisten, als men daartoe toch den moed niet
heeft?" vroeg Falkner beslist.
Het hielp echter niets zij bleef bij hare
weigering, niettegenstaande zij zag, hoe ontstemd
hij daarover was. Tengevolge hiervan besloot hij
den Valkenhof niet meer te bezoeken, maar hij
stelde Lolo voor, om het haar zoo gemakkelijk
mogelijk te maken, een brief aan Dolores te
schrijven.
„De dochter van den hertog van Noordland
verontschuldigt zich niet bij de onderdanen van
haren vader," stoof de jonge vrouw op.
„Dau had de dochter van den hertog van Noord-
land ook niet moeten huwen met- een zijner onder
danen," antwoordde Falkner scherp en voor het
eerst kwam de wensch bij hem op, flat het zoo
was. Hij schreef nu zelf een brief aau Dolores,
maar verscheurde dien ook weer in honderd stuk
ken, daar er onwillekeurig een warmer toon in
geslopen was, dien hij liever wilde vermijden.
Hij hield daarom Keppler aan, voor deze naar
den Valkenhof ging, deelde het voorgevallene mede
en verzocht hem aan Dolores te zeggen, dat hij
om der wille zijner vrouw niet meer op den Val
kenhof zou komen, hoezeer hem dit ook smartte.
(Wordt vervolgd.)