HELDER, 20 Juni.
H. K. H. de Prinses Von Wied is jl.
Donderdagavond met vier harer kinderen uit
Nieuwied in de residentie aangekomen, ten
einde een groot gedeelte van den zomer te
's Hage en te Scheveningen door te brengen.
Het volledige gevolg van HH. MM. den
Keizer en de Keizerin van Duitschland bij hun
bezoek aan ons land zal bestaan uit
Baron von Mirbach, grootmeestergraafvon
Brackdorff, grootmeesterden chef van het
militair kabinet, ZExc. Von Hahuke, generaal
der infanterieden chef van het civiele kabinet,
dr. Von Lucanus; den chef van het marine
kabinet, kapitein ter zee baron Von Senden-
Ribonden opper-ceremoniemeester en opper
hofmaarschalk Craaf zu Eulenburghden
secretaris van Staat voor Buitenlandsche Zaken
baron Marxball von Biebersteinden adjudant-
generaal Von Wittichluit.-kol. Von Kessel,
majoor Von Scholl, Von Htllsen, Von Brandis
en kapitein ter zee Siegelvoorts adjudanten,
hofdames en verder personeel.
Naar de „Amsterd." verneemt zullen den Keizer
en de Keizerin vanwege het Nederlandsche hof
worden toegevoegdvice-admiraal jhr. De
Casembrootkolonel jhr. W. L. van Spengler
ritmeester J. G. baron van Sijtzema; kamerheer
H. W. J. baron Taets van Amerongengroot
meester J. G. E. graaf van Lijnden en mevr.
baronnesse Schimmelpenninck van derOye, geb.
Steengracht.
Jhr. mr. Van der Hoeven, buitengewoon
gezant en gevolmachtigd minister der Nederlan
den te Berlijn, zal tijdens het keizerlijk bezoek
hier te lande aanwezig zijn.
De Dam zal des avonds electrisch worden
verlicht en den eersten avond van hun verblijf
zullen er muziekuitvoeringen gehouden worden,
op den tweeden avond heeft een watertocht en
hebben vuurwerken plaats. Op het IJ en den Amstel
worden op beide dagen waterfeesten georganiseerd.
Naar „het Vad." verneemt, zal van het reg.
grenadiers en jagers enkel de Kon. Mil. Kapel
te Amsterdam verblijf houden tijdens het bezoek
van den Duitschen Keizer aldaar.
Het jongste bezoek, door de ministers van
Oorlog en Marine aan het Loo gebracht, schijnt
in verband te staan met ingrijpende wijzigingen
in het plan van aankomst.
Van half officieele zijde wordt verzekerd, dat
het nog niet vaststaat dat de Keizer te IJmuiden
zal aankomen.
Door eene commissie is het stoomschip „Prins
van Oranje" van de stoomvaart-maatschappij
„Nederland", afgehuurd om daarmede den
Keizer van Duitschland tot aan de Noordkust
van ons land tegemoet te stoomen en hem
zoodoende ter zee feestelijk op te wachten.
Een 150-tal heeren en dames zullen zich
daartoe aan boord van dien bodem bevinden
en reeds daags vóór de komst des Keizers
IJmuiden uitstoomen.
STATEN-GENERAAL.
Eerste Kamer.
Het voorstel tot het toestaan van gelden
tot verbouwing van het Binnenhof kon in de
afdeelingen der Eerste Kamer geen algeraeene
goedkeuring vinden. Verscheiden leden meenden
dat eerst een algemeen plan van verbouwing
moest in het leven geroepen worden, eer men
aan een onderdeel begon.
Deze leden zou den Minister gaarne zien
bijgestaan door eene Commissie ter opleiding van
de vele vraagpunten, welke zich bij het opmaken
van zoodanig plan voordeden.
Men vroeg of het Rijksarchief niet geschikt
was voor het opnemen van het Departement van
Binnenlandsche Zaken, zonder aanzienlijke ver
bouwing, en of er voor de archieven niet elders
gebouwen waren te stichten, b. v. in den tuin
van het tegenwoordige archiefgebouw. Tegen
deze denkbeelden werd opgemerkt, dat het ge
bouw van het Rijksarchief minder geschjkt
scheen voor Binnenlandsche Zaken, ook al bood
de tuin gelegenheid tot uitbreiding aan.
Ten slotte werd gevraagd, welke voornemens
de minister heeft na de afstemming van het
wetsontwerp tot aankoop van een tijdelijke
huisvesting van het Departement gedurende de
verbouwing.
Het wetsontwerp werd nochtans heden door
de Kamer aangenomen, evenals dat tot verhoo
ging van de Vestingbegrooting (stelling-Amster
dam), met 30 tegen 8 stemmen.
De verlenging van den diensttijd der miliciens
van 1885 en 1886 (zeemilitie 1887) werd aan
genomen met 20 tegen 17 stemmen.
Een paar andere wetjes, o. a. dat betreffende
de formulieren, ambtstitels enz., werden goed
gekeurd.
De Kamer is weer naar huis.
Blnnenland8ch nieuws.
Texel. De gevreesde kinderziekte (mazelen)
heeft ook te de Cocksdorp intrede gedaan, doch
bepaalt zich nog tot één geval.
Texel. Door den heer S. D., aan de Koog
alhier, is een postduif gevangen. Op den rechter
vleugel staan de woorden„Helgoland Wix
1888"; op den linkervleugel: „Eile, Hamburg
1887, Helgoland".
Texel. Onlangs werd gemeld, dat drie
leden van het Rijkscollege voor de Zeevisscherijen
te Oosterend een onderzoek hadden ingesteld, in
verband met de plannen tot het maken eener
haven voor de vloot aldaar. In deze week
kwamen voor hetzelfde doel de heeren Aberson,
Hoogenraad en de Ridder, leden van het bestuur
der Vereeniging tot bevordering der Nederl.
Visscherij. Zij hadden ook een onderhoud met
den burgemeester. Vurig hoopt men, dat de
haven spoedig worde gemaakt.
gedane! I aankondigingen had jl. Dinsdag en
Woensdagen de kolfbaan van „den Moriaan"
alhier de kolfwedstrijd plaats, uitgeschreven dooi
den bond Holl. Noorderkwartier. Als overwinnaars
traden uit het strijdperk de heeren Van Cleef
met 124 punten, A. Kist met 123 p., W. Kraak
man met 119 p., C. Zomer met 109 p., en Jb.
Slotemaker met 103 p. De laatste, wonende te
Oudkarspel, de anderen wonende en leden van
de kolfvereeniging „Op maat" te Zuidscharwou-
de. In den geanimeerden biljartwedstrijd werden
winners: op den eersten dag de heeren A. Kist
en Jb. Slotemaker; op den tweeden dag de
heeren K. Pronk, K. Blom van Heer-Hugowaard
en A. Kist. Door afwisseling met verschillende
andere spellen werd deze wedstrijd eene zeer
gezellige en genoeglijke bijeenkomst.
Alkmaar. Een correspondent aan het
„Hbld." in dit district schrijft het volgende
„De vraag, hoe de radicale partij zich bij de
herstemming van 23 Juni zal gedragen, is
moeilijk met stelligheid te beantwoorden. De
radicale elementen zijn door een twintigtal
gemeenten verspreid, maar alleen hier ter stede
zelf heeft men een radicale kiesvereeniging.kun-
nen vormen.
„Intusschen, bij alle gemis aan organisatie,
worden toch enkele personen aangeduid als leiders
der radicale richting en die door hun woord toch
enkele invloed hebben op de kiezers. Ik
heb mij de vrijheid veroorloofd hun meening te-
vragen over de herstemming en het eenstemmig
antwoord was, dat de radicale partij, wellicht op
eene enkele uitzondering na, hare stem op den
heer mr. W. van der Kaay zal uitbrengen. Men
is van oordeel, dat de radicale partij te na aan
de liberalen is verwant, om in een geval als
dit niet met alle kracht voor den heer Van
der Kaay te ijveren.
Toont men dus van liberale zijde deneelfden
ijver als oj> 9 Juni, dan kan de herkiezing van
mr. Van der Kaay in dit district verzekerd
geacht worden."
Marine en Leger.
Hr. Ms. monitor „Cerberus" is van de Zuiderzee
alhier aangekomen, om zich van steeukolen te
voorzien.
Den lsten Juli a. s. wordt de mach. 1ste kl. P.
J. J. Kenp, geplaatst op Hr. Ms. schroefstoomschip
lste kl. „Van Galen."
Naar wij vernemen, zal Hr. Ms. rammonitor 2de
kl. „Panter," comm. de kapt.-luit. ter zee H. Ber-
nelot Moens, de volgende week, op de reis over de
Noordzee van Hellevoetsluis naar IJmuiden, gecon-
voyeerd worden door Hr. Ms. ramschepen „Guinea"
en „Buffel."
De mach. lste kl. G. P. W. van der Klugt,
dienende aan boord Hr. Ms. schroefstoomschip lste
kl. „Johan Willem Friso," wordt men den 20 dezer
op non-act. gesteld.
Naar men verneemt, zal 't stafmuziekkorps der
Kon. Ned. Marine den 28 dezer embarkeeren aan
boord van 't eskader, dat bestemd is honneurs te
bewijzen aan den Keizer en de Keizerin van
Duitschland, zoowel bij aankomst te IJmuiden als
tot verder eerbetoon te Amsterdam.
Bij kon. besluit is benoemd bij het 4de reg.
vest.-art. tot lste luit., de 2de luit. J. G. C. Ver
meulen, van het korps.
Bij Kon. besluit is1. de lste luit. F. Ham-
macher, van het 3de reg. infanterie, uit den mili
tairen dienst ontslagen 2. aan hem tot levenson
derhoud toegekend een voortdurenden onderstand
van f 316 's jaars.
De luit. ter zee lste en 2de kl. G. P. Posthuma
en M. W. L. Olivier, uit Oost-Indië in Nederland
teruggekeerd, zijn op non-activiteit gesteld.
De off. van gez. 2de kl. bij de zeemacht A. J.
Gijsen wordt met 1 Juli a. s. geplaatst in de rol
van Hr. Ms. wachtschip te Hellevoetsluis, om dienst
te doen in de Maritieme Ziekeninrichting aldaar.
Met 6 Juli a. s. worden geplaatstop Hr. Ms.
ramschip „Guinea", de luit. ter zee 2de kl. C. A.
Dominicus; op Hr. Ms. stoomschip „Koningin
Emma der Nederlanden", de luit. ter zee 2de kl.
J. S. F. Gallay, en op lir. Ms. fregat „Evertsen",
de luit ter zee 2de kl. W. H. Von Leschen.
De gep. vice-admir. Jhr. F. de Casembroot is
geheel hersteld uit Ems te 's Gravenhage terugge
keerd.
Naar het „Vad". verneemt, is bij onderhandsche
inschrijving de afwerking der stoomwerktuigen en
ketels (gedeeltelijk vervaardigd door de Koninklijke
Fabriek- van stoom en andere werktuigen) opgedra
gen voor het ramschip „Beinier Claeszen" aan de
Koninklijke Maatschappij „De Schelde" te Vlissin-
gen en voor het pantserdektorenschip „Koningin
Wilhelmina der Nederlanden" aan de Nederlandsche
Fabriek van Werktuigen en spoorwegmateriëel te
Amsterdam.
Het is den minister van Oorlog gebleken, dat bij
de korpsen van de landmacht, bij het uitreiken van
briefjes van ontslag aan militairen, die uit degele
deren moeten worden verwijderd, op verschillende
wijze wordt te werk gegaan.
Vermits hij het wenschelijk acht, dat ten deze
bij de korpsen van de landmacht voortaan op een
vormige wijze wordt gehandeld, heeft de minister
bepaald, dat het uitreiken van briefjes van ontslag
op de volgende wijze moet geschieden.
De uitreiking heeft plaats bij voorkeur op een
vroegtijdig, doch niet vooraf bekend gemaakt mor
genuur, in tegenwoordigheid van de compagnie, het
eskadron of de batterij waartce de weg te zenden
militair behoortde troep wordt daartoe binnens
kamers vereenigd en is daarbij ongewapend.
Het schriftelijk declaratoir, inhoudende den naam
van den persoon, aan wien het wordt afgegeven, het
korps waarbij en den tijd gedurende welken hij heeft
gediend, benevens de laatste door hem begane over
treding, welke oorzaak is, dat hij voor den militairen
dienst ongeschikt wordt verklaard en daaruit wordt
ontslagen, wordt door den commandant der com
pagnie, het escadron of de batterij voorgelezen.
Daarbij heeft verder geenerlei vertoon plaatsalzoo
wordt de ban niet geopend of gesloten en wordt de
ontslagene ook niet langs het gelid geleid.
ratoir wordt de ontslagene door een ouderofficier en
twee ongewapende manschappen geleid tot aan den
uitgang der kazerne of de grens van het kazerne
terrein, al waar "hem het'declaratoir door voornoemden
onderofficier wordt ter hand gesteld.
De gemeentepolitie wordt daags te voren van de
wegzending onderrichtdaarbij wordt haar een
afschrift van meer bedoeld declaratoir toegezondeu.
Men leest in het „Vad." het volgende ingezonden
stuk
Moet de gymnastiek opgenomen worden
in de programma's voor de toelatings
examens tot het K. Instituut voor de Marine
en de K. Militaire Academie?
Deze vraag kwam mij voor den geest toen ik
jl. Maandagmorgen een adspirant-cadet naar het
„Militiehuis" te Arasterdam bracht, waar een tal
rijke schaar van jongelingen voor den ingang het
oogenblik stond af te wachten, waarop hun examen
zou aanvangen.
Ik wil geenszins beweren, dat de jongelui er over
het algemeen slecht uitzagen, maar toch viel mij
een verbazend groot onderscheid tusschen hen op
wat betreft de flinkheid van hun uiterlijk en de
stevigheid van hun lichaamsbouw, zelfs indien men
bet verschil in leeftijd, dat trouwens slechts weinige
jaren telt, in rekening brengt.
Nu weet ik wel, dat de keuring bun gelederen
nog sterk zal dunnen en dat de tengeren onder
hen de meeste kans hebben om afgekeurd te wor
den. Maar onder de goedgekeurden zal toch ook
nog een groot verschil blijven bestaan in lichaams
bouw en in spieroefening.
Is het nu wel wenschelijk, dat uit die goedge
keurden de keuze voor de aanstaande officieren
uitsluitend bepaald wordt door hun geestesontwik
keling? Ik geloof het niet.
Een jongeling, die zorg heeft gedragen voor een
gezonde ontwikkeling van zijn lichaam, is ceteris
paribus, toch meer waard dan hij, die dit verzuimd
heeft, ook in 't algemeen, maar voor leger en vloot
in het bijzonder.
Mij dunkt, de leger-commandant (gesteld, dat wij
er reeds een bezaten) zal meer gesteld zijn op een
gespierden candidaat dan op een zwakken, niet
alleen wanneer beiden verstand en kennis gelijk
staan, maar zelfs ook indien de geleerdheid bij den
gespierden aspirant iets minder groot is dan bij
zijn kameraad. Evenwel, bij het tegenwoordige
stelsel van examineeren kan zulk een beoordeeling
van flinke jongens niet plaats hebben. Bovendien,
bij elk ander stelsel moet alle willekeur buiten
gesloten worden.
Zou nu niet een examen in de gymnastiek voor
hen, die adelborst of kadet zullen worden, een
uitstekend middel zijn om in deze leemte te voorzien
De mogelijkheid om in dit vak examen af te nemen,
is voldoende gebleken bij de wedstrijden, welke door
gymnastiekbonden gehouden worden. En van zooveel
gewicht schijnt mij de lichamelijke ontwikkeling
voor onze aanstaande officieren, dat bij hun toela
tingsexamen de gymnastiek geenszins als een bijzaak
beschouwd moet worden, maar als een hoofdzaak,
zoodat het daarvoor te geven cijfer met een zooda-
nigen factor vermenigvuldigd moet worden, dat
werkelijk de lichamelijke ontwikkeling van den
adspirant evenveel gewicht in de weegschaal legt
als zijn geestesgaven.
Zulk een maatregel zou een zeer gunstigen invloed
uitoefenen op het gymnastiekonderwijs in de bijzon
dere scholen, waar de jongelui voor het toelatings
examen tot het Instituut der Marine en de Militaire
Academie worden voorbereid. Want over het
algemeen staat dat onderwijs op die -scholen ten
achter bij onze Hoogere Burgerscholen zelfs keu
ik er, waarop het gymnastiek-onderwijs geheel
achterwege blijft. Bij een groot deel der Nederlandsche
jeugd zal het bovenbedoelde examen in de gymna
stiek heilzaam werken en de steunpilaren van ons
onafhankelijk volksbestaan zullen er hechter door
worden.
Den Haag, 11 Juni 1891. Dr. A. H. PAREAU.
Benoemingen, enz.
Bij Kon. besluit is met 1 Juli benoemd tot opzich-
teres der wascb in 's Rijks krankzinnigengesticht
te Medemblik, mej. Ps G. Balk, aldaar.
Bij Kon. besluit van 8 Juni 1891 No. 17 zijn,
op grond van verkregen rechten, ingevolge de wet
van 6 Mei 1890 (Staatsblad No. 72) betreffende de
pensioenen der weduwen en weezen der burgerlijke
ambtenareu, de volgende pensioenen verleend aan
W. C. Bom, wed. A. J. Van der Velde, besteller
Rijkstelegraaf, f 129 J. F. Bruens, wed. J. Jur-
rius, leeraar aan het gymnasium, tevens leeraar
aan de burgeravondschool te Nijmegen, f 394
A. Jager, wed. N. M. Jonkman, rijksreldw. 3de kl.,
f 129 H. E. Wolf, wed. J. W. Frerinck, kommies
2de kl. bij 's Rijks bel., f 228 E. Van der Meuten,
wed. J. Prins, idem, f 173; M. L. Koole, wed.
J. J. Werner, idem lste kl., f 216 F. Poppen,
wed. A. M. Den Heijer, rijksveldw. lste kl., f 175
A. Houwen, wed. P. Woltman, kommies lste kl.
bij 's Rijks bel., f 182 M. P. Van Lingen, wed.
H. J. Appeljan of Appelian, idem 2de kl., f112;
P. Van Roon, wed. H. Bern bard, idem, f 124
F. Kooy, zich noem. en schrijv. Kooi, wed. S. J.
De Jongh, brieveng., f 100 J. M. Versprille, wed.
J. Mouissie, rijksveldw. 3de kl., f 63 J. JE. De
Jonge, wed. H. De Jongh, adj .-kommies 2de kl.
ter prov. griffie van Zeeland, f 155M. G. H.
Van Diggelen, wed. J. C. Van der Meer Mohr,
leeraar aan 's Rijks boog. burgers, en de burger-
avonds. te Middelburg, f 384; A. W. Zucthof,
wed. C. M. Leistekow, brievenbest., f 75 B. J.
Graffelman, wed. F. J. Hubser, idem, f 71 H.
Deen, wed. T. Jans of T. W. Postema, brieveng.,
f 42C. G. Van Dam, wed. R. B. De Roos, ijker
der maten en gew., f 167 C. M. Van Wamel,
wed. A. Wouters, brievenbest., f 59W. De
Weijer, wed. P. De Blank, idem, t 75 Th. G.
May, wed. G. Jansen, rijksveldw. 2de kl., f 75
J. Nowee, wed. J. Koehler, mr. ladenmaker en
opsteller 2de kl. bij den geweerwinkel te Delft, f 125
H. C. Fukking, wed. J. R. De Beer, klerk
2de kl. bij de 's Rijks bel., f 140 j A. Kramer,
zich noem. A. J. Kramers, wed. P. Hamstra,
postbode, f 135 J. Van Egmond, wed. S. J.
Huese, komm. 2de kl. bij 's Rijks bel., f 135G.
Wiersma, we d. G. Achttien, postbode, f 80 W.
F. L. M. Barkhauseu, wed. F. Bontkes, komm.
verificateur lste categorie bij 's Rijks bel., f 233
veritii
lste categ. bij 's Rijks be!., f 496M. Fo<
wed. J. A. Geerlings, brievenbest., f 160C.
Wiegman, wed. P. H. Morak, telegrafist lste
f 584 M. H. J. Dussart, wed. J. M. Vonk of
Vonck, kommies ter prov. griffie van Limburg,
f 432 J. Burggraaf, wed. F. 11. Jansen, conciërge 4
bij 's Rijks hoog. burgers, te Assen, f 109 W.
Smit, wed. J. Vestering, postb., f 60 G. Geer-
lings, wed. E. Bakker, rijksveldw. 2de kl., f 109
P. Bosman, wed. A. Buitenhuis, bew. lste kl. in
het burgerlijk eu militaire huis van verzekering te
Arnhem, f 105 J. Van de Geer, zich noem. en
schrijv. Vau der Geer, wed. J. W. Charette, ama
nuensis aan de Polytechnische School, f 100 J.
De Graaf, wed. H. Marree, rijksveldw. 3dekl., f 129
J. M. Lewe van Aduard, wed. mr. B. 1). Met-.j,!
rechter in de arrond.-rechtb. te Groningen, f 600;-
M. A. Coumans, wed. G. J. Severens, brievenbest.,
f 67 C. M. Hoppe, wed. J. W. Houtslag, idem,
f 75S. Quintus of S. J. Quintus, wed. mr.
C. W. Dull, raadsh. in het prov. gerechtsh. van
Groningen, f 367 A. Kok, zich noem. en schrijv.
A. N. Kok, wed. G. Geerts, rijksveldw. 2de kl., f 109
E. C. A. H. Blij, wed. F. W. Sijbel, komm.
lste kl. bij 's Rijks bel., f 149M. R. Van
Sweden, wed. D. Krol, ijker der maten en gew.,
f 400 C. P. S. Borgerhoff vau den Bergh, wed.
J. Singels, ing.-architect bij de landsgeb., f 460
A. Van der Zee, wed. Th. De Boer, lichtw., f90
N. Heuning, wed. D. Hoekstra, rijksveldw. 3de kl.,
f 110; M. Levolger, wed. W. P. Niese, komm.
2de kl. bij 's Rijks bel., f 202 G. G. Henrv, wed.
H. G. Fokker, brieveng., f 90N. Cornelisse,
wed. G. W. Van Egmond, komm. 2de kl. bij 's Rijks
bel., f 135; C. Keeskamp, wed. J. Barends, postb.,
f 67 B. Keizer, .wed. H. Vlogtman, idem, f 71
A. M. Ten Cate, wed. B. Mastenbroek Kzn.,
brieveng., f 69 M. Bosch, wed. H. of H. J.
Meijer, idem, f 33 W. Meulink, wed. P. Fellinga,
brievenbest., f 130 J. M. Th. Goedraad. wed. L.
M. J. Thijssens, telegrafist lste kl., f 374; J.Van
Lith, wed. E. Looijen, wachthouder op het Zwolsche
Diep, f 240 H. H. Jansen, wed. H. J. Bolt,
bew. in een huis van arrest, f 111; M. A. Kerk
hof, wed. J. W. De Waal, rijksreldw. 3de kl.,
f 59 M. Tonckens, wed. J. H. Van Sonsbeeck.,
komm. der posterijen lste kl., f 234 Th. Van
der Roest, wed. C. F. Meerman, brievenbest.,
f 140J. Bots, wed. G. B. Pas, komm. lste kl.
bij 's Rijks bel., f 120; M. L. Senn van llasel,
wed. mr. T. M. Wentholt, pres. der arrond.-
rechtb. te Arnhem, f 384E. Wehwer, wed. S.
Ronde, brieven- en telegrambest., f 125 C, J.
Van der Kamp, wed. J. Van Kampen, bewi .n
het huis van verzekering te Leeuwarden, f 80
M. Langeslag, wed. F. J. Geeraards, bew. lste kl.
in het burgerlijk en militair huis van verzekering
te 's Bosch, f 121 L. De Vries, wed. PJ Tadema,
rijksveldw. lste kl., f 150 A. Joffers, wed. K.
De Vroome, brieveng., f 60 C. P. Huter, wed.
A. Franke, brievenbest., f 165A. J. Van Holten,
wed. J. P. E. Smits, komm. lste kl. bij 's Rijks
bel., f 174 A. Merens, wed. H. G. W. Nahuys,
dir. van het postkantoor te Schoonhoven, f 280.
ki..
Onderwijs en Examens.
Onderwijzers-vergadering te Schagen.
Daar onze verslaggever voor deze vergadering ons
in den steek liet, namen wij in ons voorgaand num
mer het beknopte verslag, uit de „Alkm. Ct." over.
Thans vinden wij in de „Sch. Ct." een verslag waar
aan wij nog de volgende alleszins opmerkingswaar
dige rede van den heer P. Uurbanus alhier, ter
inleiding van de bespreking van de beweging in de
onderwijzerswereld, ontleenen
Spreker begon op te merken, dat er niets voorvalt
of het kan uit vroegere toestanden verklaard worden.
Zoo ook met de beweging in de onderwijzerswereld.
De zucht tot lotsverbetering en standverheffing is
er de oorzaak van. Voor 40 of 50 jaren waren
hiervan nog geen voorteekens te zien. Toen bestond
nog de wet van 1806, die door den invloed van
spoorwegen, lucifers, petroleum, telegraaf, enz. plaats
heeft moeten maken voor die van 1857. Deze weer
voor die 1878 en nu is er weer een nieuwe onder
wijswet. Maar is de toestand van de onderwijzers
zooveel verbeterd De lage tractementen wekken
wel tot zelfverloochening, maar niet tot tevredenheid
op. Ook de verstandhouding tusschen hoofd- en
hulppersoneel is er vooral in groote steden
niet inniger op geworden. Het verschil in tracte-
raent is te groot. De onderwijzers hebben ook
recht op grooter onderscheiding in de maatschappij.
Al deze dingen geven aanleiding tot ontevredenheid
en zijn de oorzaak er van, dat vele onderwijzers in
couranten schrijven, in kiesvereenigingen meespreken,
zich op de sociale wetenschappen toeleggen, zelfs
candidaat gesteld worden voor de Tweede Kamer. Jon
geren praten over algemeen stemrecht of zij er alles
van weten, enz. enz. Stijgt daardoor het onderwijs
iu waarde
Er moet verbetering komen. Van de gemeenten
hebben we die echter niet te wachten. Heteenige
middel is, dat het onderwijs geheel rijkszaak worde.
Dat het hulppersoneel, vooral in groote steden,
echter zoo tegen de hoofden ageert, vindt inleider
zeer afkeurenswaardig. Wie toch is en blijft de
verantwoordelijke persoon in de school? Alleen het
hooid. Deze mag dus nooit in zijn rechten verkort
worden.
Verder wees spreker er op, dat na actie altijd
reactie volgt. Vele ijvcraars zullen dan vau hun
voetstukgestooten worden. Vergeet daarbij niet, dat ,als
eenmaal duizenden guldens meer worden uitgegeven
voor het onderwijs, dat dan ook ernstig zal gevraagd
worden wat hebt ge gedaan, waar zijn de vruchten
van uw arbeid De jongeren riep spreker daarom
vooral toe nooit te vergeten, dat goed onderwijs
geven hoofdzaak is.
Om deze reden vindt spreker ook, dat een man
als Gerhard al is bij zelf waarschijnlijk een
uitstekend mensch en onderwijzer veel kwaad
doet: vele zijner jongere volgelingen toch zijn
vreemd aan allen ernst, lichtzinnig, ja laten zich
soms gebruiken als colporteurs van socialistische
geschriften en vergeten de hoofdzaak goede onder
wijzers te wordeD. Oudere onderwijzers, die soms
kennis mochten maken met van die vurige jongeren
wekte hij op, daarom niet heen te gaan, maar te
blijven vertrouwen dat de waarheid toch altyd zal
zegevieren.
