Het R.-K. Rozendaalsche blad „De
Grondwet" bevat een hoofdartikel van Jan
van Gastel, waarin men leest
„Wij katholieke demokraten begroeten
met vreugde den dag, die den kleinen man
het stembiljet in de hand zal geven. Het
zijn allen geen „brandstichters en moorde
naars," de zonen van ons volk. Hun zede
lijkheid staat wellicht hooger dan die der
rijken".
De schrijver voegt er echter bij, dat men
die nieuwe kiezers „ten goede moet leiden,"
opdat zij zich niet door volksmenners tot
de Tevolutie verleiden laten. „Laten onze
kiesvereenigingen zich aanstonds met het
volkselement vermeerderen en versterken,"
zegt hij. „Ons, demokraten, behoort het
grootste deel der jongeliedenlaten die
jeugdige krachteD zich organiseeren".
Het adres van de 68 Haagsche oud
conservatieven tegen de uitbreiding van het
Kiesrecht noemt „de Standaard"„een
laatste stuiptrekking."
„De heeren zien hun conservatieve wereld
wegzinken en uiten nu, bij het in vlam
men opgaan van hun vroegere heerlijkheid,
een laatsten kreet van tragische smart.
„Daarvoor nu kunnen we eerbied hebben,
zegt het antirevolutionair orgaan, ook
al doet het ons leed, dat twee Ministers
uit het vorig Kabinet niet gevoelen, wat
kieschheid tegenover dat ministerieel ver
leden van hun vorderde".
Het „Vad." kan thans vrij stellig mede-
deelen dat de Tweede Kamer eerst tegen 28
dezer zal worden bijeen geroepen.
Het voorloopig verslag over de kieswet
is in ontwerp gereed en aan de Commis
sie van Rapporteurs toegezonden; deze zal
tot vaststelling van het verslag waarschijn
lijk bijeenkomen, zoodra de Kamer bijeen
is.
De gep. luit.-gen. graaf Dumonceau,
chef van het Militaire Huis van H. M., is
jl. Dinsdagochtend per trein van 8 u. 27
min. Holl. spoor naar Rome vertrokken,
tot het overbrengen aan den Paus van de
gelukwenschen van de Regentes met zijn
vijftigjarig bisschopsjubileum.
In „Recht voor Allen" van Dinsdag
14 en Woensdag r5 dezer wordt de uit
slag medegedeeld van het „referendum"
(stemming in de afdeelingen), dat gehouden
is over de bekende congresbesluiten, te
Zwolle genomen. Daaruit blijkt dat de
sociaal-democratische partij zich o. a. ver-
eenigd heeft met de te Zwolle aangenomen
beginselverklaring, waarin het revolutionaire
karakter dier partij is uitgesproken en waarin
erkend wordt, dat zij de omverwerping
der bestaande maatschappelijke orde beoogt
met alle haar ten dienste staande wettige
of onwettige, vredelievende of gewelddadige
middelen.
Binnenlandtch nieuws.
Texel. De Kiesvereeniging „Nieuw
Leven" is opgeheven; verscheidene harer
leden hebben zich aangesloten bij de
„Liberale Kiesvereeniging, welke zich niet
inlaat met gemeenteraadsverkiezingen.
Texel. Uitslag der gehouden verkoo-
ping, op Donderdag 9 dezer, aan den Burg,
ten overstaan van den notaris G. J. O. D.
Dikkers
1.24.10, Huis met Erf, Boomgaard en
Moestuin, kooper Joh. Keijser Rz. voor
t 345°-
0.01.14, Huis en Erf, kooper S. F. Smit
voor i 1220.
1.24.29, Schuurtje met een perceel Wei
land, 1.49-30 weiland „Achterste Boetstuk",
kooper Ms. Reij voor f 2730.
1.16.60, weiland „Het Burger-Nieuw-
land", 1.39.50, weiland „Het Burger-Nieuw-
land", 1.79.70 weiland „Het Burgerland",
kooper M. Maas voor f 3395.
1.13.50, weiland „het Gerritsland",
kooper Jn. Rab voor f 820.
a.21.30, weiland „Dirk Koesenland",
0.60.50, hooiland „het Mudje", kooper S.
F. Smit voor f 1400.
1.23.40, hooiland „Gerritsland", kooper
Ms. Reij voor f 1000.
0.98.45, weiland „Hoekstukje", kooper
J. B. Vlaming voor f 410.
1.84.30, weiland „Maurik", kooper M.
A. Langeveld en .L. Daalder voor f 152.50.
0.80.70, weiland „het Koogje", kooper
C. C. Kuip voor i 327.50.
Schagen. In een flink bezochte
vergadering trad jl. Zaterdag mr. D. A.
van Eek uit Leiden als spreker op met
het onderwerp „De sociale kwestie in ver
band met kieswetregeling".
Spreker trad op met de verklaring, dat
hij juist deze beide punter, wenschte te
behandelen omdat de kieswet, op zichzelve
beschouwd, voor hem geene waarde heeft.
Alleen, waar ze kan leiden tot oplossing
der sociale kwestie, krijgt zij kracht en
beteekenis. Als de kiesrecht-uitbreiding
geen middel tot stoffelijke verbetering is,
laat dan den huidigen toestand maar be
staan. Aan de maatschappelijke ellende en
wanverhouding dient in den kortst moge-
lijken tijd een einde gemaakt te worden.
Spreker wijst er op, dat de bron van al
deze ellende is de opeenhooping van het
kapitaal.
Overbevolking bestaat niet. De opbrengst
van den grond wordt in den vorm van
pacht en hypothecaire rente door het kapi
taal tot zich getrokken; verwaarloozing van
den bodem is daarvan het gevolg. Die
pacht moet betaald en hoogstnoodige ver
beteringen blijven achterwege. Vandaar
werkeloosheid ten plattelande.
Het bewijs is geleverd, dat Friesland
geenszins te veel arbeidskrachten bezit
zooals dikwijls wordt beweerd, maar dat
er is overvloed van werk hetwelk
echter niet wordt verricht en dat dienten
gevolge den grond niet wordt afgedwongen
wat hij kan voortbrengen.
Er is voldoend kapitaal, maar het wordt
niet besteed op de rechte wijze. Wanneer
onze regeering de millioenen, thans wegge
worpen aan soldaatje spelen, besteedde aan
de ontginning van heidevelden, het droog
leggen van meren en plassen, dan zou in
den tegenwoordigen toestand toch reeds
een tijdelijke verbetering zijn gebracht.
Wanneer het kiesrecht wordt ingevoerd,
d.w.z. het algemeen kiesrecht, dan behoort
een harer eerste gevolgen te zijn: de grond
aan allen. Daarmede zal de kracht van
het kapitalisme gebroken zijn en aan de
bevoorrechting van 'l kapitaal een einde
worden gemaakt. Dan zullen de best be
zoldigde baantjes en posten niet meer het
voorrecht van één klasse blijven, maar door
kostelooze opleiding en tegemoetkoming
door den Staat in zijn onderhoudskosten,
ook door het kind van den werkman te
bereiken zijn. Ook aan de hooge mili
taire uitgaven zal dan een einde worden
gemaakt, want de lust tot moord en dood-
slag op groote schaal bestaat bij het volk niet.
„Door algemeen kiesrecht tot maatschap
pelijke en sociale gelijkheid" behoort dan
de leus van den werkman te zijn.
Dat het kiesrecht voor den gemeente
raad blijft zooals het is, keurt spr. ten
strengste af; juist in vele gemeenten zou
men, door den arbeiders het kiesrecht toe
te kennen, reeds aanstonds vele verbete
ringen zien tot stand komen.
Men klaagt thans over den toenemenden
revolutionairen geest, maar leert ons de ge
schiedenis niet, dat menige omwenteling is
teweeggebracht door de gezeten burgerij
Onmogelijk is het, den geest te bezweren
zoolang honger en ellende aan den eenen
kant en zwelgende rijkdom aan de andere
zijde wordt gevonden.
En zij, die raeenen, dat er rijken en armen
„moeten" bestaan, worden verwezen naar
het woord, dat Dr. Kuyper op het congres
in 1891 sprak: „Maar nooit kan noch mag
waar onze Vader in den hemel met
goddelijke mildheid overvloed van spijs
uit den akker doet voortkomen, het in den
naam des Heeren vrijgepleit worden, dat
door ome schuld die rijke goederen zoo
ongelijk verdeeld worden, dat terwijl den
een de broodkruimels steken, den ander
met leege maag naar zijn stroozak moet
gaan of soms nog die stroozak moet
derven. En als er dan nog zijn, die
God vergeve het hun zulke misstanden
met een beroep op Jezus' woord: „de
armen hebt gij altijd bij u" verdedigen
willen, dan teeken ik voor de eer van
Godes heilig woord protest aan tegen zulk
een misbruik van de Schrift."
Na eenig debat ging de vergadering uiteen.
Oudkarspel. Jl. Vrijdagavond werd
door het alhier gevestigde Zangkoor
„Orpheus" eene uitvoering gegeven. Het
programma gaf meest nieuwe stukken aan.
Het geheel deed den directeur, den heer
Vis, met zijne zangers alle eer aan.
Marino en Leger.
Hr. Ms. zeilschoener „Argus" wordt den
1 Maart a. s. alhier in dienst gesteld, onder
bevel van den luit. ter zee 1ste kl. J. H.
Strootman
In de directie der Marine te Hellevoetsluis
hebben heden de volgende mutaties plaats
de kapt.-luit. ter 7ee H. Bernelot Moens
wordt op non-act. gesteld en als comm. van
Hr. Ms. rammonitor 2de kl. „Panter" ver
vangen door den kapt.-luit. ter zee Z. J.
Cambierde luit. ter zee 1ste kl. J. H.
Strootman wordt op non-act. gesteld en als
lste officier aan boord van Hr. Ms. instruc
tie-korvet „Nautilus" vervangen door den
luit. ter zee lste kl. W. A. Palm.
Het nieuwgebouwde art.-instructieschip
„Bellona", dat eerstdaags gereed is voor den
overtocht van 's Rijkswerf te Amsterdam
naar hier, zal dien buitenom over de Noordzee
doen, ten einde de reis dienstbaar te maken
aan beproeving van de stoomwerktuigen.
Het aantal adelborsten bij het Kon. Insti
tuut voor de Marine alhier bedraagt a. voor
deu zeedienst2de kl., lste afd. 22, 2de afd.
29, 8de kl. 3de afd. 21, éde afd. 20b.
voor de mariniers 3 adelborsten 2de kl.
In opleiding zijn 6 adspir.-administrateurs.
Aan 13 studenten van de verschillende
universit. is vergund hun studiën in de medi
cijnen voort te zetten, ten einde later als off.
van gez. bij de zeemacht in dienst te treden.
De bemanning van Hr. Ms. pantserdek-
torenschip „Koningin Wilhelmina der Neder
landen", in aanbouw op 's Rijkswerf te Am
sterdam, is volgenderwijze vastgesteldetat-
majorcommandant, S officieren, 5 adelb.
lste kl., benevens 1 adj.-adm., 160 onder
officieren en mindere schepelingen, 1 onder
officier en 42 mariniers, 6 machinisten, 8
mach.-leerlingen en 32 vuurstokers.
Algemeen overzicht van de schepen en vaar
tuigen van oorlog
A. Schepen tot verdediging van kusten,
zeegaten, reeden en stroomen, 1. gepantserde
schepen 22, 2. ongepantserde schepen 58
B. schepen voor algemeene dienst, gepants.
8, ongepants. 16C. schepen bestemd voor
bijzondere diensten wacht- en kostschepen 3,
instructie- en exercitie-vaartuigen 16, opne
mingsvaartuig 1D. schepen der Indische
Mil. Marine 28, te zamen 137 schepen.
De bepaalde sterkte van het korps mari
niers op 2 Jan jl. was56 officieren, 2221
onderofficieren en minderen, te zamen 2277.
Daaraan ontbraken 4 off. en 115 onderoff.
en minderen, te zamen 119.
Blijkens het jaarboekje der Koninklijke
Nederl. Marine, voor dit jaar uitgegeven door
het Departement van Marine, bestaat het
personeel der vlag-, hoofd- en verdere offi
cieren bij de zeemacht uit: 2 vice-admiraals,
4 schouten-bij-nacht, 23 kapiteins ter zee,
34 kapt.-luits. ter zee, 120 luits. ter zee le
kl., 232 luits. ter zee 2e kl., 118 adel
borsten le kl.
Het korps mariniers uit: 1 kol.-comm.,
2 luit.-kols., 14 kapiteins, 24 le luits., 6
2e luits., 1 luit.-kol.-intendant, 2 kapt.-kwar-
tierm., 1 le luit.-kwartierm., 1 kapt., admi-
nistr. van kleeding.
De gen'eesk. dienst der zeemacht uit: 1 in
speel., 2 dirigeer, off van gezondh. le kl., 4
id. 2e kl., 1 apoth. le kl., 3 apoth. 2e kl.
De administr. bij de zeem. uit: 1 hoofd-
inspect. van administr., 2 inspect., 24 off.
van admin. 1 kl., 49 id 2e kl., 12 adj.-
administrateura.
De stoomvaartdienst uit6 off.-machin.
lste kl., 12 off.-machin. 2de kl., 44 mach.
lste kl. in het vaste korps, 25 mach. lste kl.,
85 mach. 2de kl., 79 mach. 3de kl., 65
mach.-leerl. lste kl.
Het korps ingenieurs uit1 hoofd-ingen.,
adviseur voor scheepsbouw, 4 hoofdingen., 5
ingen. lste kl., 3 ingen. 2de kl. en 3 adspir.-
ingenieurs.
Departement van Marine in Oost-Indië.
Overgeplaatstvan „Van Galen" naar „Sam-
bas", als oudste off., met intr. rijner over
plaatsing aan boord „G*deb", de luit. ter
zee 2de kl. E. W. Pfeiffervan „Van Galen"
naar „Gedeh", met intr. zijner overpl. aan
boord „Koning der Nederlanden", de luit.
ter zee 2de kl. L. J. Ginjoolen van „Sam-
bas" naar „Koning der Nederlanden", de
luit. ter zee 2de kl. J. Des Amorie v. d.
Hoevenvan „Van Galen" naar „Gedeh",
de off. van gez. 2de kl. P. L. v. d. Harst
van „Atjeh" naar „Macasser", de off. van
gez. lste kl. W. M. Mertens van „Macasser"
naar „Merapi", de off. van gez. lste kl. dr.
C. T. llumme van „Merapi" naar „Koningin
der Nederlanden", de off. van gez. lste kl.
dr. A. W. M. van Deventer; van „Koningin
der Nederlanden" naar „Gedeh," de off. van
gez. lste kl. W. Meijboom van „Sambas"
naar „Prins Hendrik der Nederlanden," de
off. van gez. lste kl. J. D. Kayservan
„Batavia" naar „Gedeb", de off. vau gez.
2de kl. H. J. Grootvan „Gedeh" naar
„Prins Hendrik der Nederlanden", de lste
luit. der mariniers G. K. baron vanAsbeck;
van „Van Galen" naar „Oenarang", de off.
van adm. 2de kl. J. Lombaard van „Oena
rang" naar „Bromo", de off. van adm. 2de
kl. C P. Soutendamvan „Gedeh" naar
„Bromo", de off. van ge*, lste kl. J. R.
Berghuisvan „Gedeh" naar „Sambas", de
off. van gez. lste kl. J. J. Sterk van „Gedeh"
naar „Batavia", de off. van gez. lste kl. O.
Engelken van „Bromo" naar „Gedeh", de
off. van gez. lste kl. dr. C. Alersvan
„Van Galen" naar „Atjeh", de off. van gez.
lste kl. A. W. Pulle.
Ontslagen op verzoek, eervol uit 's lands
dienst, de gezaghebber lste kl. bij de gouv.-
marine J. W. Scholten, en op verzoek eervol
uit zijn betr., wegens ziekte, de 2destuurman
bij de gouv.-marine H. N. Blatt.
Onderwijs en examens.
Benoemd tot onderwijzerte Egmond aan
Zee, de heer J. van Ankum, te Olstte
Grootebroek (Parochiale school), de heer J.
Busscher, te Groningen te Wognum (R.-K.
school), de heer Berger, te Amsterdam.
Landbouw en Veeteelt.
Programma voor de jaarlijksche Paasch-
tentoonstelling van rijstieren, melkvee, vet
rundvee en wolvee, on het Doelenveld te
Alkmaar, te houden op Vrijdag 24 Maart
1893, vanwege de afdeelding Alkmaar der
Holl. Maatschappij van Landbouw
A. Rundvee,
uitsluitend met hard voeder gemest.
No. 1. Voor den besten, lij nsten en zwaarst
g«mesten os, gcb. in 1S89 of vroeger, lste
prijs f 30, 2de prijs f 15.
No. 2. Voor den besten, fijnsten en zwaarst
gemesten os, geboren in 1890, lste prijs f 25,
2de prijs f 10, 3de prijs f 5.
No. 3. Voor de beste, fijnste en zwaarst
gemeste koe (afgewisseld), lste prijs f 25,
2de prijs f 10, uitgeloofd door den heer S.
Kramer, Koedijk, 3de prijs f 5.
No. 4. Voor de beste, fijnste en zwaarst
gemeste koe (niet afgewisseld), lste prijs f 30,
2de prijs f 15, 3de prijs t 5.
No. 5. Voor het beste, vette kalf, lste
prijs f 10, 2de prijs f 5, 3de prijs f 2,50.
B. Rijstieren van zuiver
inlandsch ras.
No. 1. Voor den besten rijstier, geboren
in 1890, lste prijs f 30, 2de prijs f 20.
No. 2. Voor den besten rijstier, geboren
in 1891, lste prijs f 50, 2de prijs f 30, 3de
prijs f 20.
No. 3. Voor den besten pinkstier, geb. in
1891, lste prijs f 30, 2de prijs f 15, 3de
prijs f 10.
C. Melkvee van zuiver
inlandsch ras.
No. 1. Voor de beste melkkoe, die gekalfd
heeft na 1 Jan. 1893, lste prijs f 25, 2de
prijs f 15.
No. 2. Voor de beste melkkoe, geb. in
1890 (twinter), die gekalfd heeft na 1 Jau.
1893, lste prijs f 25, 2de prijs f 15.
No. 3. Voor de beste mclkvaars, die ge
kalfd heeft na 1 Jan. 1893, lste prijs f 25,
2de prijs f 15, 3de prijs f 5.
No. 4. Voor de beste kuispink, lste prijs
f 15, 2de prijs f 10, 3de prijs f 5.
W o 1 v e e.
No. 1. Oonschapen met of zonder lam
meren, lste prijs f 5, 2de prijs f 2,50.
No. 2. Voor den besten ram (Texelsch
ras), lste prijs f 5, 2de prijs f 2,50
Idem (buitenlandsch ras of gekruist),
lste prijs f 5, 2de prijs f 2.50.
Ook door den heer J. Salm zal te Ooste
rend op Texel eene kaostabriek worden ge
sticht, zoodat dit dorp zich weldra in twee
dergelijke inrichtingen zal kunnen verheugen.
Door de afdeeling Wieringerwaard der
Hollundsche Maatschappij van Landbouw is
aan het Hoofdbestuur dier Maatschappij het
verzoek gericht om, zoo mogelijk, de Leer-
hoeve voor Zuivelbereidiug, welker stichting
thans door de Maatschappij wordt voorbereid,
te vestigen in de provincie Noordholland.
De Gemeenteraad van Edam heeft besloten
om buitengewone markten voor schaapvee te
houden op Donderdag van elke week, gedu
rende den tijd dat de markt te Purmerend
Kerknieuw 8.
PREDIKBEURTEN.
Ned. Herv. kerk te Texel.
Zondag 19 Febr., Burg, voorm. 10 u.,
ds. van Schaick. Koog, voorm. 10 u.,
ds. de Mazure. Den Hoorn, voorm. 9.30^
ds. Leffef. Oudeschild, nam. 2 u., ds.
Leffef. Oosterend, nam. 2 u., ds. de
Mazure. Cocksdorp, voorm. 9.30, de
heer Barends.
Doopsgez. kerk te Texel.
Zondag 19 Febr., Oosterend, voorm. 10
u., ds. Kuperus. Burg, 's av. 6.30, ds.
Kuperus.
Ned. Herv. kerk te Noord-Zij pe.
Zondag 19 Febr., voorm. 9.30, Oude-
sluis, ds. van Deursen.
Ned. Herv. kerk te Zuid-Zijpe.
Zondag 19 Febr., geen dienst.
Ned. Herv. kerk te Callantsoog.
Zondag 19 Febr., voorm. 10 u., ds.
Mohring, van Valkoog.
Doopsgez. kerk te Zuid-Zijpe.
Zondag 18 Febr., voorm. 9.30, Oude-
sluis, ds. van Calcar.
ï$ed. Herv. kerk te St. Maarten.
Zondag 19 Febr., geen dienst.
Ned. Herv. kerk te Eenigenburg.
Zondag 19 Febr., voorm. 9.30, ds. Hobus.
Ned. Herv. kerk te Wieringerwaard.
Zondag 19 Febr., 9,30, ds. Koel» van
Zuid-Zijpe.
Ned. Herv. kerk te Kolhorn.
Zondag 19 Febr., nam. 1.30, ds.Koch.
144
moeite tegen den kant opklom.
Er was niemand en zonder weifelen verdween hij in de
groote ruimte van de Maliebaan en drong het bosch in.
Voorzichtig hield hij zich aan den kant van den weg op de
mulle aarde, waar zijn voetstap niet gehoord werd en
schreed als een spook in de duisternis voort.
Opeens echter schrikte hij en een ander eveneens, want
die andere was een boschwachter, die op zijne nachtelijke
ronde even stil had gestaan en nu Hardijk plotseling uit
de duisternis zag opduiken.
„Wiedaar
Hardijk antwoordde niet. Ilij sprong op en snelde voort,
doch had nog geen twintig schreden gedaan toen hij strui
kelde en voorover in den vijver schoot.
De man, die hem snel gevolgd was, bleef aan den rand
van de kom staan en luisterde en tuurde, maar hoorde
niets. Hij liep den vijver rond, haalde een collega en on
derzocht alles nog eens, maar vond geen spoor van den
man die hem zoo had doen schrikken.
Toen men den volgenden dag dregde, haalde men Har-
dijk's lijk op. De ongelukkige scheen met een vaart met
het hoofd naar beneden de diepte te zijn ingegaan en toen
in zijn doodsangst een boomwortel te hebben vastgegrepen.
De dokter maakte dat op uit de krampachtig toegeknepen
handen, waarin stukken van boombast, vezels en modder
geklemd zaten.
145
XXVI.
In de woning van den referendaris Van Strien beerschte
de diepste stilte, ofschoon niemand te bed was en er in
tegendeel veel meer personen gehuisvest waren dan ge
woonlijk. Want sedert een paar dagen, sedert dien nood-
lottigen avond, toen Albert zwaar gewond het huis in was
gedragen, hadden de heer en mevrouw Van Andel hun
intrek genomen bij Louise.
Men was dien avond spoedig tot de ontdekking gekomen
dat de gewonde niemand anders was dan de referendaris
van Strien en had, na den heer Van Andel te hebben ge
waarschuwd, hem terstond naar zijn huis vervoerd.
Louise was niet flauw gevallen toen zij het gebeurde
vernam en toen zij haar man bewusteloos en bleek als een
doode op zijn bed zag liggen, Zij had alleen met een paar
schrikbarend groote oogen naar hem gekeken, was zeer
bleek geworden, maar had zich toen kordaat aan zijn bed
neergezet en was begonnen hem op te passen.
Deze slag kwam zoo ontzettend onverwacht, dat het haar
bijna toescheen alsof het niet waar was. Het zou haar vol
strekt niet verwonderd hebben als zij plotseling ware ont
waakt en daardoor de ontdekking had gedaan dat alles een
benauwden droom was geweest.
Eer3t later vloeiden hare tranen. Laat in den nacht, toen
zij bij het ziekbed zat en Albert zich bewoog, toen had zij
tranen gestort en had er, tot groote vreugde van den dokter
en hare ouders, eene hartstochtelijke uitbarsting van droef
heid plaats gehad. Maar daarbij was het ook gebleven.
Met geweld alle uiting van smart onderdrukkend, verpleegde
zij hem met eene bewonderenswaardige oplettendheid, die
