Kopervoeding van plant en dier
Coöp. Boerenleenbank
III
In vele streken van ons land
treden de laatste jaren verschijn
selen van 1 ikzucht op bij het vee,
welke veroorzaakt worden door
een tekort aan opneembaar ko
per in het voedsel. Veelal is ko
pertekort aan het vee met eenige
kennis van het ziektebeeld dui
delijk waar te nemen, indien de
symptomen tenminste niet al te
vaag zijn, hetgeen nogal eens
voorkomt. In het laatste geval
heeft men met moeilijkheden te
kampen bij de opfok en productie
van het vee, zonder dat de oor
zaak ervan bekend is. Daar de
uitgebreidheid hiervan waar
schijnlijk grooter is dan men ver
wacht, is het wel van groote be
lang de noodige aandacht hier
aan te schenken.
Op vele zand en veengronden
in det Oosten van ons ;land, die
van nature arm aan koper zijn,
of waar het in den bodem aan
wezige koper ten gevolge van
een slechte structuur niet ter be
schikking komt van de plant
(weidegras en op stal gevoerde
hooi en akkerproducten), kende
men voor eenige tientallen jaren
al het verschijnsel, dat het rund
vee op bepaalde gronden niet of
slecht wilde groeien en of weinig
melk gaf.
De oorzaak van dit euve'l kon
men niet ontdekken. Het lag voor
de hand, dat één of ainder tekort
in het voedsel aanwezig moest
zijn. Welk tekort wist men niet.
Er werden allerlei middelen (lijn
olie, gesKbt krijt, keukenzout,
róet e.a.) gebruikt, die soms eenig
herstel brachten, maar volledige
genezing kwam niet tot stand.
Het voeren van heide was ook
een vorm van genezing, terwijl
hooi uit een andere streek, waar
het vee gezond was, eveneens een
middel opleverde om tijdelijk van
de gevreesde ziekte, plaatselijk
„teeuwslghe-'d" of ,,teeuwsT
genoemd, af te komen.
Waar men op het geheele be
drijf met dit euvel te kampen had,
kon men het vee wel opruimen,
als tenminste beweiding op een
ander nabuurbedrijf, waar de
verschijnselen niet of in mindere
mate optraden, niet mogelijk was,
In het gunstigset geval zat het
kwaad slechts in een bepaald
stuk grasland van het bedrijf. Een
dergelijk perceel werd dan voor
de beweiding gemeden en telkens
als hooiland gebruikt, maar het
opnemen van dit hooi bracht de
ze ziekte dan vaak weer op stal.
De ontdekking, dat het optre
den van deze ziekte een gevolg
is van een kopertekort, betee-
kende een enorme vooruitgang
voor de veehouderij in deze stre
ken.
Uitgestrektheid van likzucht.
Welke enorme omvang deze
kwaal bij het rundvee kan aanne
men, blijkt b.v. uit het feit, dat
uit een in de laatste jaren inge
steld onderzoek in de gemeente
Dalfsen ongeveer 300 gevallen
van likzucht bekend werden.
Een dergelijk onderzoek op
vele andere plaatsen zou even
eens tot ontstellende cijfers lei
den want ook in vele andere stre
ken van ons land is likzucht op
de zand en veengronden bekend,
terwijl in de laatste tijd ook ge
vallen van kopertekort geconsta
teerd zijn op rivierkleigronden,
waarschijnlijk als gevolg van een
slechte bodemstructuur.
Hoe constateert men koper
gebrek bij het vee?
Alhoewel het likzucht-beeld ook
optreedt bij kalveren van enkele
maanden en bij volwassen run
deren, is dit toch wel 'het meest
typisch bij pinken. De kop is in
verhouding tot den romp te groot
en vooral te dik,, terwijl de horens
vaak vrij sterk ontwikkeld zijn.
De beharing is dor en er zijn veel
verbleekte, vaak kroesige oude
haren, die soms op de zwarte
deelen roodachtig zijn, terwijl de
witte huid vaak vuilgeel is. Soms
treden grijswitte 'haren op om ie
oogen. Vooral van achteren ge
zien, zien de dieren er sterk ver
magerd uit, zoodat dieren van
anderhalf en twee jaar soms in
ontwikkeling bijna een jaar ten
achter zijn. Bovendien zien de
patiënten er suf en droomerig uit,
snuffelen in het gras, eten echter
weinig anders dan ongewoon
voedsel (likken aan vuile kleeren,
bijten aan hout of vreten aan met
mest en urine bevuild stroo, enz.)
Bij volwassen vee treedt de
ziekte soms plotseling op na het
kalveren. Het verwerpen van het
kalf komt vaak voor; drachtige
koeien, vooral vaarzen, brengen
dikwijls een klein, niet levensvat
baar kalfje ter wereld, terwijl het
wegblijven van de tochtigheid
veelvuldig voorkomt. De melkgift
daalt dan vaak aanzienlijk.
Opvolgende generaties van run
deren. die op likzuchtbedrijven
worden gehouden zullen in steeds
erger mate aan dit euvel lijde.u-
Dit heeft tot gevolg, dat men op
lilczucht-bedrijven met veel moei
te met eigen vee kan doorfokken,
maar het benoodigde vee uit ge
zonde streken dient aan te koo-
pen.
De ziekte is het hevigst op stal
maar in andere gevallen, waarbij
de kwaal gepaard gaat met een
ernstige diarrhee, blijft deze be
perkt tot de weideperïode.
Bij welke dieren kopergebrek!
Behalve bij hét rundvee, komen
de verschijnselen van koperge
brek voor bij schapen en geiten.
Of ook .varkens aan dit tekort
Kunnen lijden, is niet met zeker
heid bekend. We kunnen aanne
men, dat deze door hun in de
grond wroetende en allesetende
levenswijze voldoende sporenele
menten en hiermede voldoende
koper opnemen. Kopergebrek bij
paarden is wel bekend. De die
ren worden mager en dor, het
geen echter natuurlijk niet wil
zeggen dat alle magere paarden
onder kopertekort lijden.
Niet alle afwijkende verschijn
selen bij het vee zijn een gevolg
alleen van kopergebrek.
Tenslotte dient te worden ver
meld, dat niet alle afwijkingen
en stoornissen bij het vee enkel
en alleen het gevolg zijn van een
tekort aan koper. Ook andere fac
toren (o.a. ijzer, cobalt, fosfaat,
kalk, magnesium e.a.) spelen een
rol. Het is vaak zoo, dat de juis
te verhouding der in het dierlijk
lichaam aanwezige voedingsbe-
standdeelen gestoord is. Het vee
heeft hierdoor minder weerstand
tegen allerlei infectieziekten (b.v.
maagwormziekte). Herstel van
het verbroken evenwicht door
toevoeging van één of meer der
in het minimum verkeerende ele
menten, geeft genezing.
In sommige opzichten vertoo-
nen de symptomen van maag
wormziekte (maagstro.ngylose)
overeenkomst met verschijnselen
van kopergebrek. Het wordt
waarschijnlijk geacht, dat koper-
gebrek het ontstaan van rnaag-
worm in de hand werkt.
In het volgende en laatste ar
tikel zal worden aangegeven, op
welke wijze kopergebrek in den
landbouw 'kan worden voorko
men, respectievelijk genezen.
Ir. H. Gerritsen l i.
Op. res. gebr. w. '43 15097.80
Inh. kas 31 Dec. 273615.10
WEERINGERMEER W.A.
Algemene ledenvergadering
van de Coop. Boerenleenbank op
Dinsdag 17 Dec. in Elotel Smit te
Midden meer.
Ten gevolge van de weersom
standigheden was deze vergade
ring slecht bezoCht.
De voorz. Dr. A. P. Hoogka
mer, opent de vergadering met
een woord van welkom waarbij
hij de heer A. C. de Graaf, be
stuurslid herdacht en de leden
zich van hun zitplaats verhieven
en een oogenblik stilte betrach
ten.
Verder stipte hij de voornaam
ste gebeurtenissen van de laatste
2 jaar. de Bank betreffende aan,
waarna de notulen van de vorige
alg. verg. door den secr. de heer
List, werden gelezen en onver-
andert vastgesteld.
Tevens brengt deze de jaar
verslagen uit over de twee laat
ste jaren daar in 1945 geen alg.
verg. gehouden werd. De voorz.
dankt de secr. voor deze versla
gen.
Thans volgt Rekening en Ba
lans over 1944 en daarna even
eens over 1945 welke na enkele
vragen door de leden die door de
kassier beantwoord worden goed
gekeurd, waarbij de voorz. een
hartelijk woord van dank brengt
aan kassier en hulp-kassier voor
het vele werk, onder moeilijke
omstandigheden, verricht vooral
gedurende de evacuatie.
Rekening over 1944
Ontvangsten
Inh. kas v. jaar 93238.27
Ont. spaargelden 830024.74
Ter. bet. voorsch. 1350.—
Ont. in '1. rek. 16289138.63
Ont rente voorsch 743.44
Idem 1. rek. 4474.49
Idem effecten 16070.16
Idem leeningen 3420.
Idem Centr. Bank 46515.21
Pr. en kosten 1. rek 6403.41
div. ontv. 4868.10
Totaal
Uitgaven
Terug. bet. spaarg./
Idem in 1. rek.
Bet. rente sp.b.
Idem 1. rek.
Idem kosten C. B.
Afschrijvingen
Div. uitgaven
17296246.45
298027.68
16616913.31
32042.44
36838.41
1424.30
1300.—
20987.41
17296246.45
De eindcijfers van de balans
gaven een bedrag aan van
f 5552126.88.
Rekening over 1945
Ontvangsten
Inh. kas v. jaar 273615.10
Ontv. spaarg. 942641.49
Terug get. voorsch. 18475.
Ontv. in loop. rék. 16923441.66
ld. rente voorsch. 1123.61
Idem 1. rek. 1330.18
Idem leeningen 7255,
Idem effecten 17637.33
Idem Centr. Bank 132772.08
prov. en kost. 1. r. 4021.54
diversen 2142.82
Totaal 18324454.81
Uitgaven
Terug bet. spaarg.
Uitg. H, r.
Id. rente spaarb.
Id. 1. rek.
Id. kosten C. Bank
ld. afschr.
Id. Bel. reserve
ld. Diversen
Kas 31 Dec.
321247.15
17800373.27
35369.97
46220.60
1128.40
11114.46
50000.—
17924.90
41077.06
18324455.81
Eindcijfers Balans f 8476046.80
Bestuursverkiezing
de periodiek aftredenden, Dr. A.
P. Hoogkamer, Th. List, J. G.
Addens en Jac. Dieleman worden
met vrijwel algemeene stemmen
herkozen, terwijl in de vac. A. C.
de Graaf gekozen wordt de heer
D. Troost, eveneens met vrijwel
algemeene stemmen; deze neemt
de benoeming aan.
De aftredende leden van den
Raad van Toezicht, de heeren G.
Smid en J. v. d. Oord worden
met dezelfde stemverhouding her
kozen.
Het voorstel van het bestuur
tot verhooging van het presentie
geld wordt met algemeene stem
men aangenomen.
Daar van de rondvraag geen
gebruik wordt gemaakt sluit de
voorz. de verg.
TRACTOR IN BRAND
Een tractor van den heer M.
aan de Zuiderdijkweg geraakte
Maandag j.1. in brand. Het werk
tuig stond opgesteld tusschen
stroopakken en was afgedekt met
zeilen teneinde bevriezing te voor
komen. Vermoedelijk was de
tractor nog niet geheel koud toen
deze afgedekt werd.
De brandweer gaf spoedig wa
ter zoodat erger werd voorkomen
Benoemd tot burgemeester
De heer P. J. Cramwinckel, ont
vanger der gemeente Wieringer--
meer is benoemd tot burgemees
ter van Grootebroek. De heer
Cramwinckel maakt hiermede een
mooie promotie. De gemeente
Grootebroek telt ongeveer 5000
zielen en is het centrum van de
Streek en tuinbouwcentrum onder
Enkhuizen.
De heer Cr. is zijn loopbaan
begonnen als volontair ter secre
tarie in 1932 in de gemeente Rho-
den, werd daarna ambtenaar ter
secretarie in Leidschedam en
kwam in 1939 als commies-ont
vanger naar de gemeente Wierin-
germeer.