Jtè 87.
Tweede Jaargang.
1862^
•fjeföer, OTieuiöeDiejj, WiffcmsoorD, cnj.
ZATURDAG
29 MAART.
WAARHEID, REGTVAARDIGDEID, OXPABTIJDIGIIEID.
NIEUWE COURANT
VAK DEK
Verschijnt WOENSDAG en ZATURDAG.
Abonnementsprijs voor 3 maandenf 1-30
Franco per post „1.50
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaren en Post
directeuren. Brieven franco aan den Uitgever S. Gii.tjes.
De prijs der Advertenties' is van 1-1 regels 40
Cents; voor eiken regel meer 10 Cents. Zegel reet vooi'
elke plaatsing 35 Cts. Vóór des Dingsdags en Vrijdags
middag 12 uur, gelieve mende Ad verten tien intekenden.
Ingezonden'stukken een dair vrocaer.
//Schenk mij o Goden gestrenge maar regtvaardige raads
lieden!'1, zoo was eeuwen geleden het gebed van een' mag-
tigen Keizer, toen hij den troon beklom, en 't gewigt
besefte van de zware taak die op hem zoude rusten; teregt
toch begreep hij, dat van zijne uitspraak niet alleen het
lot en de belangen van zijne onderdanen zoude afhangen
maar dat strikte onpartijdigheid een eerste pligt en
een eerste vereischte was voor hem die waarachtig, zonder
hijoogmerk, slechts het algemeen belang voor oogen had.
Eeuwen zijn voorbijgegaan; liet graf ook van hem die
den bijnaam van //den regtvaardige" had verworven, is
door woeste horden geschonden en aan de vernietiging prijs
gegeven; geen enkele plek wijst thans zelfs aan, waar
eertijds de zuil heeft gestaan die 't dankbare volk ter zijner
nagedachtenis had doen oprigten, maar in ouuitwischbare
letters is zijn naam opgeteekend in de rollen der geschie
denis. Zeldzaam zijn de voorbeelden van zulke uitstekende
vorsten, met betrekking tot de velen die slechts 't tegen
overgestelde voor oogen hadden, en die slechts poogden hunne
groote magt te gebruiken tot eigen voordeel en eigenbaat.
Wat bij dusdanige tyrannieke regeringen in 't groot ge
beurt, geschiedt in sommige provinciën en gemeenten in't
klein, doch deze blijven in den regel meer verborgen, omdat
't algemeen belang er minder in betrokken isen dus
slechts weinigen bij de vernietiging van zulke willekeurige
handelingen geïnteresseerd zijn.
Wij zullen niet terugkomen op enkele feitenwaarop wij
vroeger de aandacht onzer onpartijdige lezers gevestigd
hebben, waarin wij openlijk verklaarden overtuigd te zijn,
van verregaande partijdigheid, misbruik van gezag, en on
gehoorde toepassing van 't protectie systeem, waardoor en
kelen benadeeld worden, ten eenenmale ten voordeelc van
één persoon die weinig overeenkomst in zijne handelingen
aan den dag legt, met onzen hierboven aangehaalden vorst
der oudheid.
Verwijt ons niet, onpartijdige lezer, wanneer ouze be
woordingen niet duidelijk zijn, wanneer wij gecne namen
van personen, of onderwerpen van zaken noemen: //A bon
entendeur, demi mot", en wanneer men beschuldigingen
opwerpt, die waar zijn, kan de voorzigtigheidvorderendie
waarheid in een' bepaalden vorm te gieten. Onze goede
La Eontaine, heeft 't ons in zijne fabelen reeds als kinderen
geleerdhoe de waarheid in een diepen put moet zitten,
en wee hem die haar daaruit durft verlossen. En die vruch
ten van den fabelboom, zoo als mevrouw de Sévigué, La
I'outaine's verzen noemt, verraden een diepe menschen-
kennis en groote mate van doorzigt. Wij wenschen U,
eene fabel te verhalenmaar zullen doen even als de bekende
Matthias Claudius, en 't //Wass soll man daraus lemen"
aan uwe eigene beslissing en oordeel overlaten.
Vooreerst roepen wij uwe toegevendheid in, wanneer wij
iets of wat geleerd willen schijnen, en wetten en wets-arti-
kels aanhalen; welke er bedoeld worden, is ons onbewust,
of liever ten einde ons niet te vergissen, zullen we onze
opvatting weglaten. De //groote geleerdheid" die wij zullen
aan den dag leggen, zal U helpen om de fabel te begrij
pen, en ons om ze aan 't publiek te tooneu een zeker
air van groote kennis misstaat niet in een hoofdartikel van
een blad, en dwingt eerbied en bewondering af voor hem
die 't vervaardigd heefthm. hm.
Wee, zegt Multatuli, als men genoodzaakt is spot en
scherts te gebruiken om regt te erlangenals inen toevlugt
moet nemen tot 't vreeselijke wapen, welks werking
Boileau met die van 't acétas-morphii gelijk stelt!!God
dankgij ziet thans dat wij èn Boileau gelezen hebben t
èu weteu dat bovengemeld plantaardig alcaloïde een zwaar
vergif is.
Na deze monsterachtige demonstratie van chemische kennis
komen wij ter zake, doch moeten er even over nadenken
hoe wij onze fabel zullen betitelenwezenlijk lezerdit is
moeijelijker dan gij beseffen zoudt, en zeker lastiger te vin
den dan eene reeks wijze spreuken en citaten in alle talen.
Welnu dan, daar de label uiet duidelijk, niet helder is;
daar ze noch nieuw is, noch diep gaatbetitel ik ze
"Eene vergadering van Wijzen in het duister
Even als Moeder de Gans, (wier oorsprong en ontstaan
Tsing ons zoo treffend historisch opheldert in No. 7 van het
Historisch Magazijn) moet ons verhaal aldus aanvangen:
//Er was ereis in overoude tijden eene stad, waarin alles
in orde was, waar op niets eene aanmerking in te brengen
viel, omdat daar iedereen meer dan zijn pligt deed, en dat
alles uit algemeene menschlievendheid, zonder bijoogmerken;
de kruidkundigen(docters waren er toen nog niet) kwamen
de zieken bezoeken en hulp verleenen, nog alvorens ze ge
roepen warenen verkozen de armen boven de rijkennie
mand behoefde iets op te brengen, zoodat er aan smokkelen
niet tc denken viel. In een woord er was ereis voor dui-
zende jaren eene stadwaar alles even volmaakt was als wij
er thans eene bezitten te
Maar reeds van ouds had elke stad haar bestuur, en dit
bestond uit twintig der oudste en wijsste mannen, die door
het volk gekozen werdenen daar het volk zeer verstandig
was, cn dus zelf aanspraak maakte, niet van geleerdheid
ontbloot, en geschikt te zijn de bekwaamheden en talenten
der geleerden te heoordeelen, zoo was het bestuur dier stad
zamcDgesteld uit de allerkundigste en allerbekwaamste mensehen;
slechts één ding kwam er helaas bijnamelijk dat die hooge
beschaving soms het begrip der gewone menscheu te boven
ging, en dat deze hunne afgevaardigden wel eens bestempelden
met een' eeretitel, die den naam behelsde van een dier, dat
zeker nooit geprijkt had in 't wapen der Athcensche Ballas,
doch die bij omkecring met woekcr-interest op 't volk werd
teruggeworpen zoo dat ten slotte beiden niet veel van de
waarheid verschilden."
De tijd waarin deze geschiedenis voorvalt, ligt in 't duister,
hoeveel moeite wij ons ook gegeven hebben die te bepalen,
ziju onze nasporingeu vruchteloos gebleven, daar de meeste
bescheiden die op dezelve betrekking hebben in den loop
der eeuwen, even als andere merkwaardige geschriften, zijn
verloren gegaan. Wordt vervolgd).
