naai geloopenzoodat het geene gelegenheid had de loods
af te zettendie daardoor genoodzaakt was de reis naar
Indië mede te maken; thans met binnenkomen is dit schip
door tegenwind en storm weder in de Noord-Zee weder een
geruimen tijd opgehouden.
Naar wij vernemen bevinden zich aan boord van dat schip
108 kolonialen militairen en 4 marine matrozen, die hier te
lande uit de dienst worden ontslagen.
De heer H. W. Schneider alhier, verzoekt ons pu
bliciteit te geven aan eene door hem gedane uitvinding,
welke moet bestaan in een zeer eenvoudig toestel tot het doen
controleren van gasmeters, waardoor de reeds zoo lang ge-
wenschte ijk in toepassing gebragt zou kunnen worden.
Ook zou deze toestel de thans in gebruik zijnde meters
kunnen vervangenen verreweg te profiteren zijn wegens
de eenvoudige en niet gecompliceerde zamenstellingwaar
door ze in het minst nietzoo als alle machinerien en uur
werken aan verslijten en voorloopen onderhevig is.
De uitvinder verzekert onsdat zijn toestel veel gunstiger
uitkomsten oplevertdan de wijze van ijken zooals die tegen
woordig in EngelandErankrijkBelgie en Saksen in gebruik is.
Wij voldoen met genoegen aan dit verzoek, teneinde er
de aandacht van belangstellenden en bevoegde beoordeelaars
hier en elders op te vestigen, die wij hierdoor de ge
legenheid openen, zich in contact te stellen met den uit
vinder, die wel genegen is, in vereeniging met anderen,
zijne vinding op grooten schaal in practijk te brengen.
Uit het Noorden meldt men aan het UtrecJttsch Dagil.
dat er vele pogingen worden aangewendom eene zaak van
groot belang tot stand te brengen, 't Geld niet minder dan
de afsluiting van de Zuiderzee. Ten dien einde worden be
sturen van dijken en gemeenten opgewekt, om zich te
adresseren aan 't ministerie van binnenlandsche zakenten
einde deze hoogst belangrijke zaak te doen onderzoeken.
Bedoelde afsluiting zoumeent menkunnen plaats hebben
tusschen de Noordholland- en Eriesche kustenbij Enkhuizen
en Stavoren, en wel door het leggen van een zwaren dijk,
met eene lange steenglooijng, alsmede door het maken van
eene kapitale schutsluis met eene buiten- en binnenhaven
voor de scheepvaart, en kokers voor de uitwatering. De
binnen gelegen dijkenalsmede verschillende plaatsen zouden
voor de zware Noordzee-vloeden beveiligd de afsluiting van
1t IJ niet noodig zijnde Noordholland-Eriesche spoorweg
zou over dien dijk gelegd kunnen worden, de inpoldering
worden bevorderd, de afsluiting dienstbaar kunnen zijn voor
"s rijks defensie en de kosten bespaard zijn voor onderhoud
van 't eiland Schokland.
In het Handelsblad leest men:
«Het klassikaal bestuur van 's Gravenhage heeft eindelijk
vonnis geveld in de zaak van Ds. Zaalberg. De aanklagt,
door een aantal gemeenteleden tegen dezen predikant, als
voorstander der moderne godsdienst-rigting bij den Haagschen
kerkeraad ingediend en door bijna al de predikanten en ouder
lingen bezegeld, is door het klassikaal bestuur afgewezen
met de verklaring, dat er «geene genoegzaame gronden ge
vonden zijn, om de afzetting van Ds. Zaalberg te provoceren."
«Ondanks dit vonnis gaat echter de meerderheid der pre
dikanten en ouderlingen voort, op allerlei wijze hare verbit
tering te openbaren. Niet alleen wordt de gemeente,
waarvan zich een verbazend groot deel onder alle standen
hoe langer zoo sterker voor de moderne prediking verklaart,
op allerlei wijze bewerkt, maar de kerkeraad heeft zelfs,
onder medewerking van de meeste predikanten en op voor
stel van één hunner, bij plegtig besluit gedekreteerd«dat
de prediking der modernen geene evangelieprediking en hunne
bediening van Doop en Avondmaal eene ontheiliging der
sakrameuten is."
«Gelukkig gaan de hh. Hoevers en Zaalberg ondanks dat
alles rustig hunnen weg en het gevolg van al die beweging
is toenemende achting en vertrouwen jegens deze aldus aan-
gevochtene predikers.
«Om nu aan verbittering lucht te gevenop de diakenen
te influenceren en de armen tot ontevredenheid op te wek
ken, hebben een groot aantal orthodoxen hunne jaarlijksche
liefdegaven voor de winterkollekte geweigerd, daartoe zelfs
van den kansel door éénanderen zeggen door twee pre
dikanten niet onduidelijk aangespoord. De aanhangers der
moderne rigting zijn echter zóó vele en de invloed der
vervolgde predikanten is zóó groot, dat van deze zijde dub
bel gegeven en alzoo het onchistelijke plan om de winter
kollekte te doen mislukken, verijdeld is."
Men schrijft uit Welsum 13 Nov. In onze kleine
dorpskerk had heden een even ongewone als treffende pleg-
tigheid plaats. Onze jeugdige leeraar, van Witsenburg die
nog geen twee jaar onder ons vertoefde, zeide de gemeente
niet alleen maar ook zijne ambtsbediening voor goed vaarwel.
In een kort woord, maar aller aannemingwaardig, wees hij
haar op de teekenen der tijden, en de kerkelijke woeling
en strijd, die, hoe ongevallig voor velen, een nieuw gods
dienstig leven in onze eeuw voorspelden. Wie toch de waar
heid niet «in levenden lijve" in de Nederlandsche kerk te
aanschouwen waande, kon niet anders dan de ontwikkeling
welkom heetenwaarvan zij in hare moderne bespiegelingen
zoo schitterend blijk gaf. Hij wenschte zijner gemeente,
bij dit afscheidswoord, daarom ook geen vredein den ge
wonen gemakszin van het woord, toe, maar veeleer die
beroering en strijd der gedachten, waaruit alleen de hooge
vrede des gemoeds kan voortspruiten. Hoewel hij zich per
soonlijk het volle regt toekende, om, in spijt zijner ver
ketterde begrippen, de kerk, zoo hij het gewild had, als
herder en leeraar te blijven dienen, begeerde hij dat niet
te doen en de baan der godgeleerdheid voor die der letteren
te verwisselen. Moge zijn kloek besluit met den besten
uitslag voor hem en de zijnen bekroond worden.
De Engelsche bladen bevatten een uitvoerig verslag
van de ter doodbrenging van Müller. Reeds den vorigen
avond ten 7 ureverzamelde zich het volk om het plein,
waar het schavot zou worden opgerigt. Alle toegangen waren
echter met zware hekken afgesloten, om de politie in de
mogelijkheid te stellen de menigte in bedwang te houden en
eene algemeene beweging te voorkomen. Die voorzorgsmaat
regelen werden later nog vermeerderden het volk verdeeld
gehouden. Den ganschen nacht bleef daar de menigte in
digte drommen geschaard en onophoudelijk kwam er nieuwe
toevloed. Alle huizen, die het uitzigt hadden op de plaats
der strafoefening, waren tot het dak toe bezet; alle herber
gen en andere huizen bleven geopender was aan geene
sluiting te denken. Ten vier ure verscheen de zware
wagen met de planken voor het schavot. Ten zeven ure
kwam de scherpregter en tegelijk een korps manschappen te
paard die allerwege zich met geweld een doortogt baanden,
om de ophooping van volk te keer te gaan. Tegen acht
ure begon de klok te luiden en weldra vertoonde zich de
stoet. Müller scheen zeer bedaard; hij zag doodelijk bleek.
Op het schavot vroeg hem tot tweemalen toe de Duitsche
geestelijke Cappell of hij onschuldig was; de eerste maal
antwoordde hij «Ja"; de tweede maal zeide hij: «Godweet
wat ik gedaan heb". Daarop zeide de geestelijke«dus weet
Hij ook dat gij dit gedaan hebt". Op die vraag zweeg
Müller en toen Cappell hem nogmaals vroeg' «Hebt gij die
misdaad begaan?" volgde het antwoord: Ja ik heb liet gedaan.
Eene minuut later had de scherpregter zijne taak volbragt.
Het volk ging uiteen zonder dat de rust verstoord werd.
Müller heeft een door hem geschreven verzegeld stuk achterge
laten. Het hof zou beslissen wat daarmede moet worden gedaan.
HAAGSCHE CORRESPONDENTIE.
'sllage, 17 Nov. I8G4.
Mijnheer de Redacteur
Het politiek nieuws is lieden uiterst schraal. De afdeelingen der Kamer
houden zich bezig met het onderzoek der finantiële wetten van den heer
Betzben ik goed onderrigt en ik vind geene reden aan de geloofwaar
digheid mijner bronnen te twijfelen dan zoude de plannen des Ministers
vau Finantiën een' hevigen tegenstand ontmoetenmaar men zou toch zijne
begrooting aannemenom hem de gelegenheid te geven die plannen voor
te dragen en te verdedigende Kamer zou te dien opzigte eene zuiver af
wachtende houding aannemen.
Ons Haagsch orgaan voorspelt de aftreding des Ministers van Finantiën
uithoofde der verwerping der quaestic van St. Agatha. Zoo als ik u reeds
meldde in mijn vorig schrijven, is die verwerping alleen het gevolg van
verschil van gevoelen tusschen de leden der liberale partij. De oppositie
was als een phalanx in eeugesloten. Geen enkel lid der conservatieve
partij stemde vóórmaar vele liberale leden stemden tegen het ontwerp.
Onder de tegenstemmers vinden wij immers de namen van HH. van Delden,
van Heukelom (over wiens liberaliteit het Dagblad genoeg heeft geschreven
tijdens zijne herkiezing), Blussé, Wijbenga, van Eek, van BosseKerk
wijk GodefroiBeijmavan NieropHugenholtz (door 't Dagblad als
ultra-ministeriëel bestempeld), Mensonides GeertsemaWesterhoff en de
voorzitter (van Reenen).
Wanneer ik, M.d. R. enkele namen der tegenstemmers noem, doe ik
zulks alleen om uwe lezers te doen zienhoe valsch en verdraaid elke
voorstelling is die uit die verwerping eene verdeeldheid zou voorspellen
tusschen de verschillende partijen in de Kamerik voor mij geloof niet
dat hier quaestie is geweest tusschen godsdienstige gezindheden maar dat
de moeijelijkheid alleen gelegen was in de vraag: of de vier kruisheeren
van St. Agatha de eenige eigenaren dezer goederen warendan wel of er
later nog meerderen regten daarop konden doen geldenwaardoor de Staat
in moeijelijkheden zou zijn gewikkeld.
Het heeft hier echter bevreemding gewekt dat de heer Thorbeckeden
tweeden dag der beraadslaging tegenwoordig, spoedig is vertrokken toen
het te bemerken was dat het voorstel zou worden verworpen.
In uwe artikelen over het budget van Marinezie ik opgenomen de
vraag der Tweede Kamer hoevele schepen te Wieringen en te Tien Gemeten
aan de visitatie zijn onderworpen geweestmet welk gevolg en voor welke
ziekten. Het antwoord op die vraag zoek ik daarin echter vergeefs. Wel
nu van af 1 October 63 tot 24 October 64 zijn 188 schepen aan visitatie
onderworpen geweesten wel te Texel 97 te Hellevoetsluis 49 te Brou
wershaven 23 te Zierikzee 2 en te Vlissingen 17de visitatie had plaats
uithoofde deze schepen van plaatsen kwamenwaar de geele koorts of de
pest als inheemsch wordt beschouwd, na de visitatie werd aan allen on-
middelijk toegang verleend.
De algemeene beraadslaging over de begrooting zal Maandag aanvangen.
Heden middag ten 3 ure houdt de Tweede Kamer eene zitting over onder
werpen van ondergeschikt belang.
Er is heden een gerucht in omloop, M. d. R., waaraan ik niet het
minste geloof sla, doch dat ik meen u te moeten mededeelen. Er zou
namelijk sprake zijn om het Koninklijk Instituut ten uwent, binnei) een
niet verwijderd tijdstip op te hcifen en het te verecnigcn met de Hoogere
Burgerschool te Dordrecht.
