BMLIJKE STAND IIEI! GEIIEENTE WEU.
BURGERLIJKE STAND DER GEMEENTE TERSCHELLING.
BURGERLIJKE STAND DER GEMEENTE WERINGEN.
TELEGRAM.
haver- of gerstekorrels te voedenwaardoor men eene betere
voeding en mindere hoeveelheid behoeven zou. In vele depar
tementen is deze wijze van voeding bij de paarden inge
voerd. Gedurende eene ziekte der paarden was het zeer
aan te radenalsdan de graankorrels niet te breken maar
tot een grof meel te doen malen. Aan het slot van het on
derzoek wordt er op gewezen dat trekpaardendie matig met
haver of gerst gevoed worden zich in betere toestand bevinden
en zwaarder lasten trekken dan andere die dit voedsel in
volle maat wordt toegediend.
Stelling Helder-Texel.
Vervolg van No. 465.
Wat toch stelt de sommissie omtrent deze stelling voor
1. Een toren- of waterfort (want het werk zal bij vloed in het water
liggen) oj) de bank de Laan. Dit fort moet dienen tot bestrijking van den
hoofdtoegang aan de voorzijde. Het plat van den toren moet 8 cl liggen boveu
het peil van volzee of middelbaar gewoon hoog water de G bovenste ellen gepant
serd de 2 ouderstcu ongepantserd, maar onder eene helling van 45 gr. Op
het plat 12 vuurmonden van een zeer zwaar, nog te bepalen, kaliber, twee
aan twee op draaischrijven geplaatst en twee aan twee in de rondte beschermd
door ijzeren muren of cilinders, die van boven door ecu roosterwerk gedekt
moeten zijn. Behalve dc 12 zware stukken nog eenige van ligter kaliber.
2. Een fort op dc llors (de aanslibbing of zandplaat aan de zuidzijde
van Texel), kleiner maar van dezelfde inrigting als het vorige, dienende om
vuur te geven op den toegaug aan de voorzijdemaar ook op dc rcede en
in de strekking van den Texelstroom.
3. Een fort op de Harsse?isde uiterste punt van dc grootc plaat het
Balgzandwelke plaat als het ware den regteroever vormt van de haven het
Nieuwediep, die ten deele door een leidam van de plaat is gescheiden. Het
fort moet, even als dat op dc Hors, voor 8 stukkcu zijn ingerigt. Het moet
bijna uitsluitend dienen tot verdediging van de reede en van den mond
van het Nieuwediep, want de bestrijking van deu noordelijken zeedijk, die
ook als doel wordt opgegeven i&Nglechts eene bijkomende zaak. Die bestrij
king is zeer goed anders te verkrijgen zoo als trouwens op bladz. 15 sub 3
door de commissie wordt aangetoond. Alleen om dien dijk te flankereu zal
men toch waarlijk geen fort aanleggen, dat, in alles, zeker wel een mil-
lioen of meer zal kosten.
4. Een fort op den Zuidwaldc bank aan de noordzijde van het Bolg-
zand, ook uitsluiteud bestemd om de reede te bestrijken eu van gelijke in
rigting als dat op dc Hors.
Die vier forten zullen te zamen niet minder kosten dan 5 raillioeu (1)
en tegenover zulk eene uitgaaf is het zaak er tweemaal over te deuken eer
tot deu aanleg besloten wordt.
Tot eene juiste waardeering van de voorstellen der commissie, is het 1100-
pig op te merken, dat de werken, die zij voorstelt, een tweeledig doel hebben,
hetwelk in verband staat met de vermoedelijke plannen van den aanvaller.
Het geval is denkbaar dat deze of gene mogendheid bij een oorlogde
Helder hebben wil om de Helder, dat wil zeggen om eeue wijkplaats te
bezitten voor hare vloot eu een steunpunt voor hare operatién. In die on
derstelling zal de vijaud, die hier aanvalt, zoo hij deu toegang tot de stelling
Helder-Texel mogt hebben geforceerd, niet trachten door te dringen naar
Amsterdam, maar zijne vloot stelling doen nemen op de reede, ten einde
van daar de Helder te beschieten en ons te nopen dat gewigtig punt in zijne
handen over te leveren. Met het oog hierop heelt de commissie dan ook
zoodanige werken voorgesteld als geschikt waren te achten om het staud
houden van eene vijandelijke vloot op de reede onmogelijk te maken. De
forten op den Zuidwal en op de Harssens hebben geen ander doel, ofschoon
voor het laatste als bijkomend doel nog de bescherming wordt opgegeven
van den mond van het Nieuwediep. Ook het fort op dc Hors moet vuur
geve» op de-reede, die daarenboven reeds bestreken wordt door de bestaande
batterij aan bet Wierlioofd de uiterste landpuut aan de westzijde van de
haven. Wanneer men nu nog in aanmerking neemt, dat de reede in elk ge
val toch nog beschermd zal wordeu door dc stoombatterijen, stoomrammeu
en Monitors, die toch voor een gedeelte nog strijdvaardig zullen zijn, dan
kan men waarlijk niet zeggen, dat dc reede niet krachtig genoeg verdedigd is,
cn ligt de vraag zelfs voor de hand, of de commissie hare wenschen hiervoor
niet al te hoog "heeft gesteld Zij geeft ergens te keuucndat zij nog niet
eens gevraagd heeft al wat zij weuschelijk achtte, maar wij zouden w enschen
te vragen wat zij, toe verdediging der reede, dan nog meer zon verlangen
Wanneer men in aanmerking neemt datnaar het oordeel der commis
sie een aanval op de rcede vau de zijde van deu Vliestroom weinig waar
schijnlijk 'is, dan schijnt de dringende noodzakelijkheid van het fort op den
Zuidwal, waarvan in vroegere ontwerpen ook geen sprake is geweest, alsmede
van dat op de Harssensons niet voldoende bewezen ook zonder die for
ten zal <le «tellingals dc plaatselijke marine op dc vcreischte sterkte is
gebragt, een ontzettend verdedigingsvermogeu hebben. Meer nut zien wij in
het fort op de Hors. Dit fort moet aan verschillende doeleinden beantwoor
den, Het moet dc reede en den Texelstroom bestrijken het opwerpen van
batterijen op Texel beletten en vuur brengen in dc llclsdeur. Als punt van
aanleg is gekozeu de Ambtsuollen, op 2100 ellen van het Wierlioofden de
plaatselijke gesteldheid moet daar zoo gunstig zijn dat eene vermeestering
van bet fort zeer mocijelijk zal wezen. Deze laatste omstandigheid neemt
veel weg van het gewigt der bedenkingen, waartoe dit fort gewoonlijk aan
leiding geeft. Men vreesde altijd, dat het, aan zich zelf overgelaten zijnde,
genomen zou worden eu dat de vijand ons dan vau daar zou beschieten met
ous eigen geschut. Dat wij dit fort, zoo als de commissie opmerkt, van uit
de Helder kuunen ondersteunen, of liever dat het fort een stcunpuut kan
zijn voor de troepen, die uit de Helder naar Texel mogten worden gezonden
om een gelanden vijand te verdrijven, kan alleen gelden voor het geval dat
wij hier bespreken dat namelijk dc vijand uitsluitend dc vermeestering van
dc positie van de Helder-Texel beoogt. Wil hij ons land veroveren, dan zal
hij zijne hoofdmagt in Holland doen landen en slechts eene afdeeüug naar
Texel zenden, en dan kunuen wij, ten gerieve van dat eiland, Holland niet
(1) Dc commissie wil 1 fort met 6 draaischijven h. 2 stukkcu en 3 forten
met 4 draaischijven a 2 stukken; elk paar stukken moet in een ijzeren
cilinder staan. De middellijn van zoo'n cilinder op 7 el, de hoogte op 2.50
en de dikte der wanden op 0,20 stellende, zal de prijs wezen ziz ƒ50,000,
waarbij komen voor binnengeraamte en bovendekking 15,000, dus totaal Ht
ƒ65,000. De zeer zware draaischijf kost denkelijk 25,000 de 2 nieuwe
uit Duitscliland of Engeland te ontbieden, vuurmonden met toebehooren denke
lijk ƒ40,000. Totaal voor 2 stukken op draaischijf ƒ130,000; voor 12 st.
ƒ780,000. De toren voor de 12 stukken kost zeer zeker 450,000, en do
pantsering ƒ300,000. Alzoo is de gehecle uitgaaf voor het fort op de Laan
ƒ1,530,000, en met gebouwen, llaukbattcrijenkeelsluitingenz., ruim
ƒ1,600,000. Voor de overige forten hebben wij ƒ520,000 voor de stukken;
H— 300,000 voor den toreu 200,000 voor de pantsering, te zamen, met
verdere bijkomende zaken, ƒ1,100,000 psr fort; voor dc 3 forten dus
ƒ3,300,000, eu voor de 4 door de commissie verlangde forten 4,900,000
of 5 millioen gulden. Natuurlijk hebben al deze cijfers slechts eene betrek
kelijke waarde. De prijzen voor pantsering cn voor dc stukken hangen ge
heel af van de wijze, waarop men wil pantseren en vau de vuurmonden, die
men noodig achtook kan de bouw van de forten op de zandbanken zeer
tegen vallen. De som van 5 millioen kon dus even goed 6 millioen worden.
van troepen onlblootendaar zullen w ij dan w el alles noodig hebben wat
wij bezitten. Maar bij ecu aanval op de positie alléénzal het zeer goed
mogelijk zijn troepen naar Texel te zenden, cn dan kan dat fort van veel
dienst zijn. Of het fort op de Hors het opwerpen vau batterijen tegen de
Helder zal kunnen beletten, is nog zoo zeker niet, want bij Charlestowu
heeft het fort Waguer niet belet dat nevens de batterijen op het fort zelf
gerigt, batterijen wierden gebouwd tegen Sumter. Het fort op de Hors kan
ook dienen om vuur te brengen op de Heisdeur en op dien hoofdtocgang
kan men schier geen vuur genoeg vereenigen. Wanneer het dus zeker is
cn dit vordert mogelijk nog een opzettelijk onderzoek dat aan het fort
op de Hors eene zoodanige sterkte kan worden gegeven, dat het niet dan
ten koste vau grootc inspanningen cn veel tijd kan genomen worden dan
zijn wij voor dat fort. Maar dan moet het ook eene beduidende sterkte
zijn geen krenterig werkje, zoo als er bij ons al veel te veel zijn aauge-
legd. Zoo min mogelijk forten aangelegd, maar wat men aanlegt moet goed
zijn, al kost het dan een paar ton meer. Niets is duurder dan die zooge
naamde zuinigheid die daarin bestaat om, ter wille van eeue betrekkelijk
kleine besparing van uitgaven, liet werk om zoo te zeggen zijn eisch niet
te geven. Die zuinigheid betaalt men in oorlogstijd met het verlies van
het werk zelf, van het materieel, vau de soldaten die er in zijn, cn van
alle zelfvertrouwen bij het volk cn bij de troepen. Beter geen werk dan
een slecht en onvolledig werk. Wordt vervolgd.
Van 3 10 November 1865.
ONDERTROUWD: J. E. Stitzinger, zonder beroep, 28 jaren en J. C. Cor-
demans, 21 jaren. F. J. Ullerich, zeeman, 32 jaren en R. Krank, 44 jaren,
weduwe van J. Doornbos.J.Roos, schipper, 24 jaren cn T. Bood, 26 jaren.
GEHUWD: M. Schultz en G. Sluit. J.Jansen en A. Gelhard. G.
Driessen en E. J. Winter. L. van Hoeve en A. Dekker. J. dc Vogel en II.
P. van Leeuwen. G. Lemmens cn A. M. Buijs. II. Timp cn W. Geervliet.
M. C. Zoet en G. Buise. P. van der Veldeu eu C. C. dc Boer. E. G
dejGeus en D. Ruiter.
BEVALLEN A. M. Visser geb. Rijke 2 D. A. Spruit geb. de Vries
Z. G. Biersteker geb. van der Meer D. J. Valkenburg geb. de Wijn Z.
M. Ran geb. Dijker Z. F. Putman geb. van Oosten Z. II. Thomasz
geb. van Exter D. A. P. Snoerwang geb. Pinxtcr Z. F. M. de Beer
geb. Richter D. N. J. van Nes D. J. van der Plas geb. van Gro
ningen D. Y. C. van Haarcn geb. Swart D.
OVERLEDEN S. R. Amons, 5 j. J. W. van'Santwijk 40 j.
J. W. Bluggel 4 j. M. C. de Wijn geb. Blom 71 j. N. Ran geb.
Buisman 65 j. A. Lap 3 j. A. Blom 3 j. C. C. Baak 22 m.
Levenloos aangegeven l.
Van 21 October 11 November 1865.
ONDERTROUWD Albert Rooslandbouwer 25 jaren en Tietje Licuweu
22 jaren.
GEHUWD r^Albcrt Roos en Tietje Lieuwcn.
GEBOREN Gerritz. van Jcme Groendijk. Jauz. van Rijndcr Cor-
nelis Smit en Attjc Jau3 Cupido. Tietje d. van Douwe Klaas Swart eu
Trijutje Aunes Dijkstra. Doekc z. van Doeke Doekes Dockseu en Trijn
tje Ariéns Roos.
OVERLEDEN Geenc.
Van 11 October 13 November 1S65.
ONDERTROUWD en GEHUWDGeene.
GEBOREN: Adam Gerrit, z. van Egbcrt Adrianus de Lint en Tcuntje
Vissers. Simon z. van Jacob Lont en Trijutje Kool. Antjc d. van
Jan Lont en Elisabeth Kunst. Ariez. van Willem Dijkshoorn en
Maartje Bakker. Johauna Adriana, d. van Evert Pot eu Autje Mekken.
OVERLEDEN: Antjc Wagemakcr, wed. vau Cornelis Mulder, 64 jaren.
Simon Smit ongehuwd 22 jaren.
MARKTBERIGTEN.
ALKMAAR 11 November.
Aangevoerd 12 Paarden f 20 u 50 8 Koeijen f 90 a 200, 177 Schapen
f 13 a 24, 5 Geiten f3 u 6 14 Magere Varkeus f 10 16 252 Big
gen f6 a 10, Boter per kop 77\ a 87^ ets.
HOORN 11 November.
Aangevoerd 11 mud Tarwe f9.25 7 mud Rogge f7.59 mud Gerst
f5.50, 141 mud llaver 1'5.2573 mud Boonen Bruine f 13 Paarden
f7.50 34 mud Erwten Graauwc f20, Vale f 15.75 Groene f 15 Witte
grootc f 11.op monster verkocht: Mosterdzaad f22, Karweizaad f 18.
20 Paarden f35 a 190, 9 Kalveren 1'7 a 13,' 360 Slapen f 17 a
29, 250 Varkens f 12 a 26, 6 Zeugen flfla 40 465 Biggen f5.50 a9,
550 Kippeu f0.25 a 1.60, 165 Eenden 1'0.60 a 0.75, 960 Kip-Eijeren
f4.u 4.25 600 Eeud-Eijcrcn f 4.per 100, 2100 koppen Boter
70 a 72£ et. per kop, 320 mud Aardappelen f2 a 4 per mud, 160
manden Appelen f4 a 5 65 manden Pcercn f 2.50 a 2.90 per mand.
bieden Dingsdag14 November 1865.
EFFECTEN
Beurs van Lonclen Vast.
0 u Parijs
e a Weetien
n 0 Berlijn
0 0 Frankfort
0 0 AMSTERDAM.
5°/0 Metalliek (oude)57 J-
6°/0 Vereeuigde Staten v. Noovd-Amerika 1882 68J
3°/0 Mexico (oude)is, jj
Bewijzen Mexico10
3°/0 Binnl. Spanje86^.
5°/0 Brazilië74j-
Aj-°/0 idem 67£
Illinois Certificaat8Sy h, 88
Boot aan van New-York, Illinois j lioogerFonds
Wissel en Goud 1 °/0 slechter.
